Τα αντιγριπικά εμβόλια είναι αναποτελεσματικά για τους ηλικιωμένους και τα βρέφη; – Καταρρίπτεται!

Σύμφωνα με τον αυτο-αποκαλούμενο “κλινικό διατροφολόγο” Μάριο Δημόπουλο, τα αντιγριπικά εμβόλια είναι αναποτελεσματικά για τις ευπαθείς ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι και τα βρέφη. Ωστόσο ο ισχυρισμός είναι ψευδής.

Το είδαμε στο mariosdimopoulos.gr

Ο κ. Δημόπουλος μάλιστα, θεώρησε γόνιμο (για ποιο λόγο άραγε;) να “προκαλέσει” τα Ελληνικά Hoaxes.

Φυσικά, το πρόβλημά μας δεν είναι οι “προκλήσεις” του καθενός αλλά το γεγονός της διασποράς αντιεμβολιαστικής παράνοιας. Ο κ. Δημόπουλος έσπευσε να μοιραστεί την “έρευνά” του σε δυο τουλάχιστον αντιεμβολιαστικές ομάδες του ελληνικού Facebook, με δεκάδες χιλιάδες μέλη.

Με την περίπτωση του Μάριου Δημόπουλου έχουμε ασχοληθεί σε παλαιότερο άρθρο μας, στο οποίο δείξαμε με σχετικά στοιχεία ότι ο τίτλος του Διατροφολόγου που διαφημίζει προέρχεται από μη αναγνωρισμένα ιδρύματα, ορισμένα εκ των οποίων διεξήγαγαν εξετάσεις πτυχίου δια αλληλογραφίας. Επιπρόσθετα, οι διάφοροι οργανισμοί διατροφολογίας, στους οποίους διατείνεται ότι ανήκει, είναι οργανισμοί που δέχονται μέλη με συνδρομή χωρίς να χρειάζεται κάποιο διαπιστευτήριο παρακολούθησης αναγνωρισμένης σχολής πάνω στη διατροφολογία.

Ωστόσο το μεγαλύτερο πρόβλημα στη περίπτωση του κύριου Δημόπουλου είναι οι ισχυρισμοί του στο πλαίσιο της ιατρικής. Κατά καιρούς έχουμε αναφερθεί τόσο στους εξωφρενικούς ισχυρισμούς του για θεραπεία του καρκίνου μέσω λήψης βιταμίνης C ή στους ισχυρισμούς του ότι η μαστογραφία είναι επιβλαβής για τις γυναίκες και ότι πρέπει να αποφεύγεται. Ένας εκ των πιο επικίνδυνων ισχυρισμών του είναι η αναποτελεσματικότητα των εμβολίων, τα οποία εντάσσει στο πλαίσιο μιας αόριστης οικονομικής συνωμοσίας πολυεθνικών εταιριών.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κύριος Δημόπουλος παίρνει και πάλι θέση κατά των εμβολίων επιτιθέμενος στα αντιγριπικά εμβόλια. Στο άρθρο του διαβάζουμε:

Οι New York Times ανέφεραν πρόσφατα ότι «ένας αυξανόμενος αριθμός ανοσολόγων και επιδημιολόγων λέει ότι το εμβόλιο πιθανότατα δεν λειτουργεί πολύ καλά για άτομα άνω των 70 ετών» και ότι προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι «δεν υπάρχει καμία πραγματική προστασία από τον ιό της γρίπης, αλλά μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των τύπων των ανθρώπων που κάνουν εμβόλια και εκείνων που δεν το κάνουν … απλώς επειδή πήγαν πιο συχνά στον γιατρό».

Ξεκινώντας, λοιπόν, σημειώνουμε ότι ο κύριος Δημόπουλος, παρά την αδιαμφισβήτητη πληθώρα γνώσεών που ισχυρίζεται ότι κατέχει, φαίνεται να εμφανίζει πρόβλημα στην κατανόηση της έννοιας του χρόνου, καθώς το άρθρο των New York Times, το οποίο χρησιμοποιεί εδώ ως πηγή, κάθε άλλο παρά “πρόσφατο” θα το χαρακτηρίζαμε. Αρχικά, το ίδιο το άρθρο δε μας λέει τίποτα καθώς αποτελεί “δευτερογενή πηγή” ή, αλλιώς, αναμετάδοση δεδομένων από μια πρωτόγενη πηγή, που στις περιπτώσεις επιστημονικών θεμάτων είναι κάποια μελέτη ή αναφορά επίσημου επιστημονικού φορέα. Η μελέτη δίνεται στις πηγές του άρθρου που έγραψε ο κύριος Δημόπουλος, απλά η χρήση του άρθρου των New York Times δεν έχει καμία χρησιμότητα σε αυτή τη συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, πρόκειται για ένα άρθρο του 2008 το οποίο εξέτασε τους ισχυρισμούς μιας μελέτης η οποία εκδόθηκε στο περιοδικό Lancet από τον Dr. M.L Jackson και τους συνεργάτες του. (πηγή)

Η μελέτη έγειρε όντως κάποια πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα για τη μεθολογία που ακολούθησαν προγενέστερες στατιστικές αναλύσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εποχιακού εμβολιασμού για τη γρίπη στις μεγάλες ηλικίες. Ωστόσο η μελέτη δε βρήκε σε καμία περίπτωση καθολική αποδοχή στην ιατρική κοινότητα.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο αλλαγής μιας ιατρικής πρακτικής ή έστω εδραίωσης σοβαρού διαλόγου για εξέταση πιθανής αναθεώρησής της, πρέπει να έχουμε πληθώρα μελετών που να οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα, μελέτες οι οποίες γίνονται σε διαφορετικούς πληθυσμούς με αντιπροσωπευτικά δείγματα και ούτω καθεξής. Μια μελέτη είναι πολύ χρήσιμη ως τροφή για σκέψη και ενσωμάτωση στοιχείων στην κατανόησή μας για ένα δεδομένο ιατρικό ζήτημα αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί επαρκές τεκμήριο για να αναθεωρήσουμε την άποψή μας.

Το άρθρο συνεχίζει:

Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης έχει προβληθεί ευρέως, αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις αποτελεσματικότητας. Μια μεγάλη επιστημονική επισκόπηση εξέτασε την αξία 40 χρόνων μελετών για τα εμβόλια κατά της γρίπης. Διαπίστωσε ότι τα αντιγριπικά εμβόλια ήταν αναποτελεσματικά για τους ηλικιωμένους που ζούσαν στην κοινότητα και ότι τα αντιγριπικά εμβόλια «δεν ήταν σημαντικά κατά της γρίπης» για τους ηλικιωμένους που ζούσαν σε ομαδικά σπίτια (2). Οι συντάκτες μιας άλλης σημαντικής ανασκόπησης «δεν βρήκαν συσχετισμό μεταξύ της κάλυψης εμβολίων και του ποσοστού προσβολής από ασθένεια που μοιάζει με γρίπη» (3). Ο συγγραφέας Dr. Thomas Jefferson δήλωσε: «Το εμβόλιο δεν λειτουργεί καθόλου καλά. Τα εμβόλια χρησιμοποιούνται ως ιδεολογικό όπλο. Αυτό που βλέπετε κάθε χρόνο ως γρίπη προκαλείται από 200 ή 300 διαφορετικούς παράγοντες, ενώ το εμβόλιο δρα ενάντια σε δύο από αυτούς. Αυτό είναι απλώς ανοησία» (4). Σχολίασε: «Αυτό που βλέπετε είναι ότι οι κανόνες μάρκετινγκ ανταποκρίνονται στη γρίπη και ότι τα επιστημονικά στοιχεία είναι τέταρτα ή πέμπτα» (5).

Μερικοί εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι οι εμβολιασμοί κατά της γρίπης, αν και δεν εμποδίζουν τη γρίπη, μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη πιο σοβαρών επιπλοκών όπως η πνευμονία, η οποία είναι συχνά θανατηφόρα για τους ηλικιωμένους. Ωστόσο, οι συντάκτες της μελέτης που συζητήθηκε στο άρθρο του New York Times ανέφεραν συγκεκριμένα ότι «ο εμβολιασμός κατά της γρίπης δεν συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο πνευμονίας κοινότητας» (6).

Σε αυτό το άρθρο, όπως και σχεδόν σε όλα τα άρθρα του κύριου Δημόπουλου, παρατηρούμε μερικά μοτίβα. Πρώτον, χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο μελέτες δεκαετίας ή και εικοσαετίας παραβλέποντας επιδεικτικά νεότερα δεδομένα. Όλες οι μελέτες που θα βρείτε στις πηγές αυτού του άρθρου είναι από το 2005 και το 2006. Επιπλέον χρησιμοποιεί άρθρα από blogs ή ιστοσελίδες ως τεκμηρίωση, πηγές οι οποίες ωστόσο δεν έχουν θέση σε μια τέτοια συζήτηση. Για ισχυρισμούς που άπτονται του τομέα της υγείας χρειάζονται επιστημονικές μελέτες. Ακόμα όμως και σε ό,τι αφορά τα επιστημονικά άρθρα που χρησιμοποιούνται, μιλάμε για μελέτες που αποτελούν την ελάχιστη απόκλιση από τη μαζική συναίνεση. Στη βάση δεδομένων για ιατρικές μελέτες “PubMed”, μέχρι το 2009 υπήρχαν πάνω από 10.000 άρθρα σχετικά με τον ιό της γρίπης και την αποτελεσματικότητα των αντιγριπικών εμβολίων στην αντιμετώπιση του. Πολλές από αυτές αποτελούν ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις εκατοντάδων μελετών, όπως για παράδειγμα η εν λόγω μετα-ανάλυση από το ίδρυμα Cochrane το 2007. [πηγή]

Και, φυσικά, διαθέτουμε νεότερες μετα-αναλύσεις οι οποίες ενισχύουν τη θέση περί ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των αντιγριπικών εμβολίων. [πηγή]

Άλλες δυο μελέτες του 2018 και του 2017 δίνουν την ίδια εικόνα. Συγκεκριμένα η πρώτη εστίασε στις ασυνέπειες που παρουσίαζαν ορισμένες μελέτες, όπως αυτές που αναφέρει ο κύριος Δημόπουλος, και εξέτασαν συγκριτικά τα δεδομένα κάθε έτους για τον αντιγριπικό εμβολιασμό καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αυτά τα εμβόλια παρείχαν ίδια επίπεδα προστασίας σε ηλικιωμένους και νέους. (πηγή)

Η δεύτερη μελέτη εξέτασε το ποσοστό προστασίας που παρείχε το αντιγριπικό εμβόλιο σε μικρά παιδιά και βρήκε ότι, συγκεκριμένα τις περιόδους 2010-2011 και 2011-2012, ο εμβολιασμός για τη γρίπη συσχετίστηκε με μείωση των περιπτώσεων όπου κινδύνευσε η ζωή των ασθενών κατά 75%. (πηγή)

Ωστόσο υπάρχει όντως ένα πρόβλημα με τα αντιγριπικά εμβόλια. Οι λόγοι για τους οποίους ορισμένες χρονιές μπορεί να δούμε μεγάλα ποσοστά προστασίας και άλλες χαμηλότερα ποικίλουν αλλά ίσως ο βασικότερος είναι η ανοσία της αγέλης. Ο όρος “ανοσία αγέλης” αναφέρεται στη προστασία που έχει ένας μεγάλος πληθυσμός ανθρώπων όταν το μεγαλύτερο ποσοστό έχει εμβολιαστεί για μια συγκεκριμένη νόσο. Όσο περισσότερα άτομα είναι εμβολιασμένα για αυτή την ασθένεια τόσο περισσότερο προστατεύονται και τα άτομα που δεν είναι εμβολιασμένα ή δε μπορούν για κάποιο λόγο να εμβολιαστούν. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ιός πλέον δεν έχει τόσο φιλόξενο περιβάλλον διασποράς. Επομένως αν τα άτομα που δε μπορούν να εμβολιαστούν συναναστρέφονται με ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί είναι λιγότερο πιθανό να έρθουν σε επαφή με τον ιό και συνεπώς είναι περισσότερο προστατευμένα.

Και εδώ είναι το σημείο που μας ενδιαφέρει καθώς η συζήτηση αφορά τα ηλικιωμένα άτομα και τα μικρά παιδιά. Το πρόβλημα είναι ότι τα ποσοστά εμβολιασμού με το αντιγριπικό εμβόλιο κάθε χρόνο δυστυχώς δεν είναι αυτά που πρέπει για να πετύχουμε τη προαναφερθείσα ανοσία αγέλης. Επομένως, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το εμβόλιο μπορεί να μην λειτουργήσει άριστα σε όλους τους ηλικιωμένους, οδηγεί σε διαφορά στα επίπεδα προστασίας.

Αυτό το γεγονός τροφοδοτεί εικασίες περί αναποτελεσματικότητας του αντιγριπικού εμβολίου εν γένει. Ας δούμε γιατί αυτές οι εικασίες δε βγάζουν κανένα νόημα.

Σε περίπτωση που κάποιος ασθενής πάρει το αντιγριπικό εμβόλιο έχουμε τις εξής περιπτώσεις:

α. Ο ασθενής δεν κολλάει τη γρίπη.
β. Ο ασθενής κολλάει τη γρίπη αλλά έχουμε μια ήπια περίπτωση και δε πεθαίνει λόγω της γρίπης.
γ. Ο ασθενής κολλάει τη γρίπη αλλά έχουμε μια ήπια αντίδραση και δε πεθαίνει από επιπλοκές της γρίπης ούτε από δευτερογενή λοίμωξη ή καρδιακή ανεπάρκεια.

Τι συμβαίνει αν δεν υπάρχει καθόλου το αντιγριπικό εμβόλιο; Τα ποσοστά προστασίας στη κοινότητα πέφτουν ραγδαία και πλέον είναι πολύ πιο εύκολο για ένα νεαρό άτομο να κολλήσει τον ιό, αλλά το πιο σημαντικό είναι πως υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα για ένα ηλικιωμένο άτομο να κολλήσει τον ιό και να έχει σοβαρές επιπλοκές από τον ίδιο τον ιό ή από δευτερογενή λοίμωξη.

Ωστόσο το θέμα επανέρχεται πάντα στον όγκο της βιβλιογραφίας και στο τι μας δείχνει η εδραιωμένη επιστημονική συναίνεση πάνω στο εκάστοτε θέμα. Και στο ζήτημα της προστασίας του πληθυσμού από την γρίπη τα στοιχεία δείχνουν ότι το αντιγριπικό εμβόλιο αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό όπλο.

Το παρακάτω απόσπασμα από το άρθρο του κύριου Δημόπουλου μας δίνει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τη θεώρηση που έχει ο ίδιος για τα εμβόλια.

Όπως συμβαίνει με όλους τους εμβολιασμούς, τα εμβόλια κατά της γρίπης μπορεί να έχουν βλαβερές παρενέργειες. Τα εμβόλια μπορεί να περιέχουν, μεταξύ άλλων, συστατικά όπως ο υδράργυρος και το αλουμίνιο, τα οποία θεωρούνται τοξικά. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να υποστούν βλάβη ή ακόμα και να πεθάνουν από ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιγριπικών εμβολίων.

Οι θεωρίες συνωμοσίας για τον “υδράργυρο” και το “αλουμίνιο” στα εμβόλια έχουν καταρριφθεί κυριολεκτικά χιλιάδες φορές τόσο από τα Ellinika Hoaxes όσο και από άλλους φορείς που ασχολούνται με τη κατάρριψη ψευδών ειδήσεων στον τομέα της υγείας και είναι πραγματικά περιττό να επαναλάβουμε για πολλοστή φορά όλα όσα έχουμε γράψει ξανά και ξανά. Ενδεικτικά αναφέρουμε, ωστόσο, ο “υδράργυρος” στα εμβόλια δεν είναι ο υγρός μεταλλικός υδράργυρος, όπως αυτός που βάζαμε παλαιότερα στα θερμόμετρα, αλλά μια οργανομεταλλική ένωση (ένωση που περιέχει μέσα της και το στοιχείο του υδραργύρου) με το όνομα θειομερσάλη, η οποία χρησιμοποιούνταν ως συντηρητικό ώστε το εμβόλιο να έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Η θειομερσάλη εδώ και χρόνια δεν περιέχεται πια σε κανένα εμβόλιο στην Ε.Ε.. Εξάλλου, η χημική αυτή ένωση έχει εξεταστεί από χιλιάδες μελέτες ως προς την ασφάλειά της χωρίς να προκύψει ποτέ η παραμικρή ένδειξη για επικινδυνότητα στην υγεία, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.
[πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Τα επιστημονικά στοιχεία, ωστόσο, δε φαίνεται να επηρεάζουν άτομα που προωθούν ψευδοεπιστημονικές ιδέες, όπως ο κύριος Δημόπουλος. Ιδέες μάλιστα οι οποίες μπορεί κάλλιστα να οδηγήσουν πολίτες σε κίνδυνο. Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που ο κύριος Δημόπουλος κάνει επικίνδυνες δηλώσεις για θέματα υγείας, καθώς σε πολυάριθμα άρθρα και ομιλίες του έχει αναφερθεί στο “κίνδυνο” και την “αναποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας” ή την “απάτη της μαστογραφίας”. [πηγή]

Και φυσικά όπως κάθε εναλλακτικός πρακτικός φρόντισε στο τέλος του άρθρου να δώσει την απάντηση στο κίνδυνο της γρίπης:

Υπάρχει διαθέσιμη εναλλακτική λύση; Οι ηλικιωμένοι συχνά έχουν ανεπαρκή δίαιτα. Με τη γήρανση και την ασθένεια, η ανάγκη τους για ζωτικά θρεπτικά συστατικά αυξάνεται, αλλά συχνά η πρόσληψή τους μειώνεται. Με καλή θρεπτική διατροφή ενισχυμένη με συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων, η φυσική άμυνα του ανθρώπινου σώματος ενισχύεται και μπορεί να προσαρμοστεί γρήγορα ώστε να αντισταθεί στα νέα στελέχη της γρίπης, όπως υποστηρίζει ο αμερικανικός οργανισμός ορθομοριακής ιατρικής Orthomolecular.

Η “Ορθομοριακή Ιατρική” είναι μια ψευδοεπιστημονική πρακτική η οποία δεν έχει απολύτως καμία αναγνώριση στην επιστημονική κοινότητα και φυσικά καμία τεκμηρίωση όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των μεθόδων και των αρχών που αξιοποιεί. Έχουμε αναλύσει το θέμα της ορθομοριακής ιατρικής σε παλαιότερο άρθρο.

Έχουμε λοιπόν ένα άρθρο το οποίο προσπαθεί με επιλεκτικές παραθέσεις μελετών παλαιότερων ετών (“cherry picking”) να πείσει το αναγνωστικό κοινό ότι ο εμβολιασμός για τη γρίπη είναι μια συντονισμένη προσπάθεια απάτης σε βάρος του καθώς δε βοηθά τις ευπαθείς ομάδες, όπως τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι, και πως η σωστή διατροφή, στα πρότυπα όμως μιας ψευδοεπιστήμης, αποτελεί πολύ πιο αποδοτική και ασφαλή πρακτική. Το εν λόγω άρθρο είναι η πλέον κρυστάλλινη απόδειξη του πώς στην εποχή του διαδικτύου άνθρωποι όπως ο κύριος Δημόπουλος είναι επικίνδυνοι για τη δημόσια υγεία.

Ο ίδιος, βέβαια, φρόντισε να καλυφθεί νομικά προσθέτοντας το παρακάτω κείμενο στο τέλος του άρθρου του:

Παρόλα αυτά, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις συμβουλές του γιατρού σας αν θα πρέπει να εμβολιαστείτε με το αντιγριπικό εμβόλιο.

Ωστόσο διαβάζοντας ολόκληρο το άρθρο γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η χρήση αυτής της κατακλείδας, μετά από μια εκτενή “ανάλυση” για την “απάτη του αντιγριπικού εμβολίου” είναι τουλάχιστον αντιφατική.