Θανατώνουν καμήλες στην Αυστραλία, επειδή πίνουν πολύ νερό;

Έχει γίνει ευρέως γνωστή και στο ελληνικό διαδίκτυο η είδηση ότι πρόκειται να θανατωθούν 10.000 καμήλες στην Αυστραλία, επειδή πίνουν πολύ νερό. Ο βασικός ισχυρισμός – σε γενικές γραμμές – είναι αληθής.

Εισαγωγή – ιστορική αναδρομή

Έγινε viral στα εγχώρια διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης τις τελευταίες ημέρες μια εξ όψεως παράξενη είδηση, με αποτέλεσμα να δεχθούμε πάμπολλα μηνύματα από τους αναγνώστες μας. Ας δούμε αρχικά κάποια στοιχεία για τις καμήλες στην Αυστραλία.

Στις δυτικές και κεντρικές, κυρίως, επαρχίες της Αυστραλίας φιλοξενείται ένας μεγάλος αριθμός καμηλών (κυρίως του υποείδους της Camelus dromedarius – δρομάδα καμήλα) που εισήχθησαν εξημερωμένες από την Βρετανική Ινδία και το Αφγανιστάν κατά τον 19ο αιώνα, ως μέσο μεταφοράς επιβατών και οικοδομικών υλικών. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, βέβαια, όταν η μετακίνηση έγινε ως επί το πλείστον μηχανοκίνητη, οι καμήλες απελευθερώθηκαν στη φύση. Έκτοτε, ως μη εξημερωμένο είδος, αυξάνονται ανεξέλεγκτα σε πληθυσμό και, ανά περιόδους, δημιουργούν προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις τοπικές Αρχές της χώρας, ο υπερπληθυσμός και η τροφοσυλλεκτική συμπεριφορά τους αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αποψίλωση των εδαφών, την καταστροφή της βλάστησης (με την ποδοπάτηση, την στοχευμένη νομή σπάνιας και απειλούμενης χλωρίδας, την υπερβόσκηση κάποιων φυτών), τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και την βλάβη των υγροτόπων λόγω ποδοπάτησης και καθίζησης εδαφών (με αποτέλεσμα την καταστροφή πηγών νερού-φυσικών πηγών, νερόλακκων κλπ) και, ακόμη, τον ανταγωνισμό με άλλα τοπικά είδη για τροφή και εύρεση καταφυγίου.

Προκαλούνται, επιπλέον, οικονομικές ζημίες, μεταξύ άλλων στην υποδομή (φράκτες, μάντρες, ποιμνιοστάσια) και στην κτηνοτροφική παραγωγή των γηγενών λόγω καταστροφής βοσκότοπων και ανταγωνισμού με τα βοοειδή για φαγητό και νερό και εξάντλησης των αποθεμάτων θαμνώδων φυτών. Τα προβλήματα αυτά εντείνονται σε περιόδους ξηρασίας.

Άλλα πρακτικά προβλήματα συμπεριλαμβάνουν τον αυξημένο κίνδυνο τροχαίων ατυχημάτων λόγω ανεξέλεγκτης εισόδου τους στο οδικό δίκτυο, σε αεροδιαδρόμους και γενικότερα αναστάτωση σε κατοικημένες περιοχές.

Τέλος, οι ντόπιοι πληθυσμοί (κυρίως ανιμιστές Αβορίγινες) υφίστανται και πολιτιστικές επιπτώσεις, καθώς οι καμήλες όχι σπάνια καταστρέφουν τόπους λατρείας, τόπους ταφής και άλλα στοιχεία της φύσης (δέντρα κλπ) όπου πιστεύουν ότι πλανώνται οι νεκροί τους.

Συνεπεία τούτων, από το 2006 και 2009 έχουν ληφθεί δραστικά μέτρα ελέγχου του πληθυσμού που περιελάμβαναν τη θανάτωση ζώων, ενώ από το 2010 είχε σχεδιαστεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εθνική στρατηγική (National Feral Camel Action Plan) για την αντιμετώπιση των ανακυψάντων προβλημάτων σχετικά με τις καμήλες.

Μπορούμε να σημειώσουμε εδώ ότι ανάλογα προβλήματα (κυρίως σχετιζόμενα με την υπερβόσκηση) λόγω της ανεξέλεγκτης αύξησης των, εισαγόμενων όπως και οι καμήλες, πληθυσμών τους προκαλούν στη χώρα άγρια άλογα και γαϊδούρια (διαβάστε σχετικό μας άρθρο εδώ). Στην Αυστραλία η εξόντωση ζώων είναι διαδεδομένος τρόπος διαχείρισης των πληθυσμών, καθότι αποτελεσματικός. Μέλη της επιστημονικής κοινότητας πρόσφατα κάλεσαν τις αρχές στη Νέα Νότιο Ουαλία να οργανώσουν στοχευμένη εξόντωση άγριων αλόγων, καθώς προκαλούν μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα από το παρελθόν υπήρξε και η πενθήμερη επιχείρηση το Νοέμβριο του 2006, όταν συντονίστηκαν εξοντώσεις από αέρος κατά πληθυσμών άγριων καμηλών, αλόγων και γαϊδουριών στην ερημική περιοχή Little Sandy Desert στη δυτική Αυστραλία.

Τι συνέβη πρόσφατα;

Πράγματι, η τοπική αυτοδιοικητική αρχή της αραιοκατοικημένης από Αβορίγινες περιοχής Anangu Pitjantjatjara Yankunytjatjara (APY Lands) στην πολιτεία της Νότιας Αυστραλίας, πήρε την απόφαση να προβεί, κατά τις αρχές Ιανουαρίου, στη θανάτωση ενός αριθμού μη εξημερωμένων ζώων, στα οποία περιλαμβάνονται και καμήλες. Το θέμα κάλυψαν πολλά διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, όπως τα BBC, NYTimes, Independent, και CBS, αλλά και fact checking ιστοσελίδες, όπως το Snopes.

Συγκεκριμένα, σε έκτακτη συνεδρίαση το Δεκέμβριο (11/12/2019) αποφασίστηκε η επιλεκτική εξόντωση μη εξημερωμένων καμηλών και αλόγων, κατά την εβδομάδα από 8 Ιανουαρίου 2020. Ως προς τον αριθμό, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με δήλωση από τον Richard King, μέλος της τοπικής αυτοδικοικητικής αρχής στο πρακτορείο ABS, θα θανατωθούν περί τις 4.000-5.000 καμήλες, και όχι 10.000, που είναι ο εκτιμώμενος από Υπουργείο South Australian Department for Environment and Water (DEW) πληθυσμός ζώων που δημιουργεί τα προβλήματα στους ντόπιους. Ο αριθμός 10.000, συνεπώς, μπορεί να είναι μόνον ο μέγιστος αριθμός ή ο αριθμός συνυπολογιζομένων και των μη εξημερωμένων αλόγων.

Στη διευκρινιστική ανακοίνωση της τοπικής αρχής των APY Lands (07/01/2020), στο Facebook) αναφέρονται τα εξής:

The region’s first major cull of feral animals is in urgent response to threats posed to communities by an increase in the number of feral camels, and some feral horses, due to drought and extreme heat. Thousands of feral camels are emerging from an arid landscape and moving into communities looking for water, while doing significant damage to infrastructure and housing, and creating serious safety hazards.

Traditional owners, who have been widely consulted about the cull, have reported extremely large groups of camels and other feral animals in and around communities and in specific hot spots across the APY Lands. The APY Executive Board of Management held an urgent meeting on December 11 about the impact of feral animals on communities and pastoral operations, and approved a resolution for an aerial cull of camels and other feral animals across the APY Lands.

Richard King, APY’s general manager, said traditional owners recognized the need to manage feral owners, despite a camel cull presenting a spiritual conflict for some indigenous groups, because of serious risks to community safety and damage to important economic, natural and cultural assets. “There is extreme pressure on remote Aboriginal communities in the APY Lands and their pastoral operations as the camels search for water,” Mr. King said.

The dire situation is compounded by dry conditions, animal welfare issues, threats to communities, scarce water supplies, health and environmental impacts, the destruction of country, loss of food supplies and endangerment of travellers on the Stuart Highway and across the APY Lands. Given ongoing dry conditions and the large camel congregations threatening all of the main APY communities and infrastructure, immediate camel control is needed.”

[…] We have been stuck in stinking hot and uncomfortable conditions, feeling unwell, because all the camels are coming in and knocking down fences, getting in around the houses and trying to get to water through air-conditioners,” […] They are roaming the streets looking for water. We are worried about the safety of the young children; they think it is fun to chase the camels but it is of course very dangerous.

Συνοπτικά, οι λόγοι πίσω από την έκτακτη αυτή δράση είναι ο συνδυασμός των προαναφερθέντων στην εισαγωγή προβλημάτων που δημιουργούν οι καμήλες και τα άλογα στις τοπικές κοινότητες των Αβορίγινων, προβλήματα τα οποία εντείνονται ιδιαίτερα κατά την τρέχουσα περίοδο ξηρασίας στη χώρα. Όπως επισημαίνεται παραπάνω στην ανακοίνωση, οι καταστροφές στις υποδομές, στα βοσκοτόπια, οι εφορμήσεις κατά των αποθεμάτων τροφής και νερού για ζώα και ανθρώπους, καθώς και προβλήματα ασφαλείας στους αυτοκινητόδρομους είναι οι σημαντικότερες αφορμές για την επιλεκτική θανάτωση από αέρος κάποιων ζώων.

Μια σχετική παρανόηση των ασχολούμενων με το θέμα αρχών και μέσων ενημέρωσης είναι ότι οι καμήλες γενικά πίνουν πολύ νερό, αναλογιζόμενοι τις “αποθήκες” στις καμπούρες τους. Για την ακρίβεια, όμως, οι καμήλες διαθέτουν ύβους (λιπώδη εξογκώματα) προκειμένου να αποθηκεούν λιπώδη ιστό, που τους χρειάζεται ως μέσο διατροφής σε μακρές περιόδους όταν η τροφή σπανίζει. Επιπρόσθετα, η καμήλα, ενώ δεν αποθηκεύει νερό στην καμπούρα της, δύναται να καταναλώνει ελάχιστες ποσότητες ημερησίως. Αυτό συμβαίνει εν μέρει χάρη στα ωοειδή κύτταρα του αίματος, που επιτρέπουν στις καμήλες να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες νερού μονομιάς (μέχρι 30 γαλόνια “μονορούφι”), διότι τα κύτταρα είναι πιο ελαστικά και ευμετάβλητα. Αυτό το σχήμα επιτρέπει επίσης στο αίμα τους να ρέει πιο εύκολα όταν το νερό σπανίζει, κάτι σύνηθες σε ερημικές περιοχές όπως στην κεντρική Αυστραλία.

Εν κατακλείδι, η είδηση για τη σχετική απόφαση είναι αληθής, ο αριθμός αφορά, ωστόσο, και μη εξημερωμένα άλογα, και εκτιμάται ότι θα εξοντωθούν από 5.000-10.000 ζώα. Τέλος, οι κύριοι λόγοι εξόντωσής τους, πάντα κατά τις τοπικές αρχές, είναι ότι επιτίθενται στα αποθέματα τροφίμων και νερού, αποψιλώνουν και καταστρέφουν τα βοσκοτόπια, κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα και δημιουργούν σοβαρά ζητήματα οδικής ασφάλειας. Δεν εξοντώνονται μόνον επειδή “πίνουν πολύ νερό”.