Ψευδοεπιστημονική παραπληροφόρηση σχετικά με τα διαγνωστικά εργαλεία για την COVID-19 με χρήση τυχαίων υγρών ως δείγματα σε rapid test

Σε δημοσιεύσεις που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρίσκουμε βίντεο το οποίο δείχνει τη χρήση μπύρας ως δείγμα για COVID-19 rapid test. Σύμφωνα με το βίντεο το τεστ δίνει θετικό αποτέλεσμα από το δείγμα μπύρας γεγονός που αποδεικνύει ότι αυτά τα τεστ είναι αναξιόπιστα. Ο εν λόγω ισχυρισμός ωστόσο είναι ψευδής καθώς ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται το τεστ στο υπό εξέταση βίντεο καθιστά το αποτέλεσμα άκυρο εξ ορισμού.

Παράδειγμα δημοσίευσης:

Το βίντεο που κυκλοφορεί στις υπό εξέταση δημοσιεύσεις είναι το παρακάτω:

Σε άλλο βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εμφανίζεται η χρήση νερού ως δείγμα στο ίδιο τεστ (Abbott). [πηγή]

Τι ισχύει

Το τεστ που απεικονίζεται στο υπό εξέταση βίντεο είναι το “Abbott panbio ™ COVID-19 rapid test, Corona-Antigen test”. [πηγή]

Για τη διεξαγωγή του τεστ παίρνουμε ρινοφαρυγγικό επίχρισμα το οποίο στη συνέχεια βυθίζουμε σε ειδικό διάλυμα το οποίο περιέχεται στη συσκευασία του τεστ. Από εκεί βάζουμε 5 σταγόνες από το διάλυμα στη κυκλική εσοχή του τεστ όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα και στο σχετικό βίντεο οδηγιών της εταιρίας και περιμένουμε να δούμε την ένδειξη που προκύπτει. [πηγή]

Όπως φαίνεται από τη παραπάνω αναπαράσταση της διαδικασίας, για να βγει θετικό το τεστ πρέπει να είναι εμφανής η γραμμή στη θέση C και η γραμμή στη θέση Τ.

Τα τεστ αντιγόνων όπως αυτό που εξετάζουμε, ονομάζονται τεστ χρωματογραφικής πλευρικής ροής. Πρακτικά πρόκειται για μια απορροφητική ταινία πάνω στην οποία έχουν τοποθετηθεί αντισώματα για ένα συγκεκριμένο αντιγόνο, που σε αυτή τη περίπτωση είναι κάποια πρωτεΐνη του ιού SARS-CoV-2. Τα αντιγόνα με τα αντισώματα λειτουργούν ως μια μορφή κλειδιού με κλειδαριά, επομένως όταν το σωστό αντίσωμα έρθει σε επαφή με το κατάλληλο αντιγόνο τα δυο συνδέονται και το τεστ είναι ρυθμισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε, όταν συμβαίνει αυτό, να εμφανίζεται μια ένδειξη με τη μορφή γραμμής στο κατάλληλο σημείο της ταινίας.

Ωστόσο, όπως αναφέραμε ήδη, το τεστ είναι ρυθμισμένο ώστε να λειτουργεί με διάλυμα καθορισμένων ιδιοτήτων όπως η οξύτητα. Αν λοιπόν χρησιμοποιηθεί διάλυμα με το λάθος pH μπορεί να καταστρέψει τα αντισώματα που βρίσκονται στη ταινία δίνοντας φαινομενικά θετικό αποτέλεσμα ενώ στη πραγματικότητα το αποτέλεσμα είναι άκυρο.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τις οδηγίες, το τεστ χρειάζεται 15 λεπτά για να δώσει αποτέλεσμα, ενώ στο βίντεο βλέπουμε πως το αποτέλεσμα βγαίνει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα γεγονός που αποδεικνύει επίσης ότι το υγρό που χρησιμοποιήθηκε αχρήστευσε πρακτικά το τεστ.

Τέλος, ακόμα και με αυτά τα δεδομένα, βλέπουμε τη γραμμή C στο τεστ σχεδόν αδιόρατη, γεγονός που δείχνει ότι το τεστ δεν έδωσε καν θετική ένδειξη.

Συμπέρασμα

Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία καθίσταται σαφές πως το βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αποτελεί αξιόπιστο τεκμήριο για τον ισχυρισμό πως τα rapid τεστ για την COVID-19 δίνουν θετικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα από το δείγμα που χρησιμοποιούμε. Αρχικά, το τεστ του βίντεο δεν έδωσε θετική ένδειξη καθώς για να είναι θετικό το τεστ πρέπει και η γραμμή στη θέση Τ και αυτή στη θέση C να είναι εμφανείς, κάτι το οποίο δεν βλέπουμε στο βίντεο. Επίσης, ακόμα και αν υπήρχε θετική ένδειξη, η χρήση οποιουδήποτε διαλύματος πέραν αυτού για το οποίο είναι ρυθμισμένο το τεστ μπορεί να καταστρέψει τα αντισώματα που βρίσκονται πάνω στην απορροφητική ταινία και να καταστήσει το αποτέλεσμα άκυρο. Κατά συνέπεια τόσο το σχετικό βίντεο και ο ισχυρισμός που το συνοδεύει συνιστούν παραπληροφόρηση.

18 Απριλίου 2021 – Το άρθρο ενημερώθηκε με την προσθήκη ενός άλλου ισχυρισμού προς κατάρριψη που αφορά τη χρήση νερού ως δείγματος σε rapid test για την COVID-19.