Ψευδείς αναφορές για θάνατο παιδιών λόγω του εμβολιασμού τους κατά της COVID-19

Σε λογαριασμούς στο Facebook κυκλοφόρησε μια φωτογραφία δύο αγοριών, συνοδευόμενη από τον ισχυρισμό ότι πέθαναν λόγω του εμβολιασμού τους κατά της COVID-19, μεταξύ μεγάλης έξαρσης περιστατικών μυοκαρδίτιδας. Ωστόσο, πρόκειται για ανυπόστατους ισχυρισμούς.

Παρακάτω βλέπουμε ένα από τα πολλά παραδείγματα αναπαραγωγής του εν λόγω δημοσιεύματος:

Ο δεύτερος ισχυρισμός του δημοσιεύματος είχε αναπαραχθεί, μεταξύ άλλων, από τα dimpenews.com, triklopodia.gr, gegonotstomikroskpio.com και choratouaxoritou.gr από τον Αύγουστο του 2021.

Τι ισχύει

Οι επίμαχες φωτογραφίες προέρχονται από ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2021, και αφορούσε τον εμβολιασμό δύο παιδιών 5 και 7 ετών, στο πλαίσιο τη κλινικής δοκιμής του εμβολίου των Pfizer/BioNTech κατά της COVID-19. Το ρεπορτάζ δεν ανέφερε καμιά επίπτωση στην υγεία των παιδιών, πέρα από λίγο πόνο, και αντιθέτως, έγραφε ότι «έμοιαζαν περίφημα και γεμάτα ενέργεια». Τα ίδια τα παιδιά δήλωσαν ενθουσιωδώς υπέρ του εμβολιασμού, τόσο για την ατομική τους όσο και για τη συλλογική προστασία.

Ο πατέρας των παιδιών ονομάζεται Dr. Cameron Wolfe, και εργάζεται ως λοιμωξιολόγος στο σύστημα υγείας Duke, όπου τα παιδιά εγγράφηκαν στην κλινική μελέτη εμβολιασμού. Ήρθαμε σε επικοινωνία με τον Dr. Wolfe, και στην ερώτησή μας αν τα παιδιά τελικά ανέπτυξαν κάποιο πρόβλημα υγείας, ο ίδιος απάντησε:

Φυσικά και όχι. Αισθάνονται υπέροχα, δεν κόλλησαν COVID και η ζωή μας έχει επανέλθει σε μεγάλο βαθμό στο φυσιολογικό – κατά το δυνατόν για δύο γονείς που είναι γιατροί!

Τα παιδιά είχαν παρενέργειες την επόμενη μέρα του εμβολιασμού, τις οποίες πλέον αναγνωρίζουμε ως συνηθισμένες για όλους όσοι κάνουν αποτελεσματικά εμβόλια – περίπου μια μέρα κόπωσης και λίγο πυρετό, από τα οποία ανέκαμψαν αμέσως.

Όλοι νιώθουμε πολύ καλύτερα τώρα όταν βρίσκονται κοντά σε παππούδες, γιαγιάδες και άλλους ενήλικες υψηλού κινδύνου, καθώς έχουν εμβολιαστεί. Επίσης, τους άρεσε που επέστρεψαν στο σχολείο τους στις ΗΠΑ χωρίς τη συνεχή απειλή της καραντίνας.

Ζούμε σε μια πόλη με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού, όπου ως αποτέλεσμα, μέχρι στιγμής, το αντίκτυπο της COVID έχει ελαχιστοποιηθεί. Η γυναίκα μου και εγώ -μαζί με τα δύο αγόρια μας- νιώθουμε περήφανοι που μπορέσαμε να συνεισφέρουμε σε ένα εμβόλιο που έχει αποδειχθεί πολύ επιτυχημένο.

Στις 2-11-2021 στις ΗΠΑ, εγκρίθηκε ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 για τα παιδιά ηλικίας 5-11 ετών με το σκεύασμα των Pfizer/BioNTech, έπειτα από συστηματική ανασκόπηση των δεδομένων ασφάλειας και αποτελεσματικότητας από τον FDA και CDC, καθώς και από ανεξάρτητες επιτροπές τους. Σε δείγμα άνω των 2 χιλιάδων παιδιών που συμμετείχαν στην επίμαχη κλινική μελέτη, δε σημειώθηκε καμιά σοβαρή παρενέργεια που να συνδέθηκε αιτιωδώς με τον εμβολιασμό, ενώ η σπάνια εμφάνιση σοβαρών περιστατικών παρουσίασε παρόμοια συχνότητα μεταξύ των ομάδων που έλαβαν το πραγματικό και το εικονικό εμβόλιο.

Αναλυτικότερα, ο CDC έγραψε στο δελτίο τύπου που συνόδευε την έγκριση του εμβολιασμού:

Τα κρούσματα COVID-19 σε παιδιά μπορούν να οδηγήσουν σε νοσηλεία, θανάτους, MIS-C (φλεγμονώδη σύνδρομα) και μακροχρόνιες επιπλοκές, όπως τη «long COVID», όπου τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν για μήνες.

Η εξάπλωση του στελέχους Delta είχε ως αποτέλεσμα την έξαρση των κρουσμάτων COVID-19 σε παιδιά καθόλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Κατά τη διάρκεια 6 εβδομάδων από τα τέλη Ιουνίου έως και τα μέσα Αυγούστου, οι νοσηλείες COVID-19 σε παιδιά και εφήβους πενταπλασιάστηκαν. Ο εμβολιασμός, μαζί με άλλα προληπτικά μέτρα, μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά από την COVID-19, χρησιμοποιώντας τα ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια που ήδη συνιστώνται για εφήβους και ενήλικες στις ΗΠΑ.

Παρομοίως με τις κλινικές μελέτες σε ενήλικες, ο εμβολιασμός ήταν σχεδόν 91% αποτελεσματικός στην πρόληψη της COVID-19 σε παιδιά ηλικίας 5-11 ετών. Οι παρενέργειες του εμβολιασμού ήταν ήπιες, παροδικές και παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται σε ενήλικες, καθώς και με άλλα εμβόλια που συνιστώνται για παιδιά. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια ήταν πόνος στο χέρι.

Στις 25-11-2021, ακολούθησε η έγκριση του εμβολιασμού για τις ηλικίες 5-11 ετών και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA), με παρόμοια συμπεράσματα.

Σύμφωνα με το δεύτερο ισχυρισμό των δημοσιευμάτων, σε 3 νοσοκομεία των ΗΠΑ, 245 παιδιά νοσηλεύονται με μυοκαρδίτιδα έπειτα από τον εμβολιασμό τους κατά της COVID-19. Η πηγή του ισχυρισμού είναι μία ανώνυμη ανάρτηση στο Twitter, η οποία επικαλείται άλλο ανώνυμο σχόλιο στη χαμηλής αξιοπιστίας ιστοσελίδα DailyMail. Σύμφωνα με το σχόλιο:

Η αδερφή μου είναι εγγεγραμμένη νοσοκόμα στο νοσοκομείο Baylor στο Ντάλας και λέει ότι είχαν 83 παιδιά μεταξύ 14-19 ετών με μυοκαρδίτιδα από το εμβόλιο τις τελευταίες 2 εβδομάδες, είπε ότι οι γιατροί είναι σοκαρισμένοι. 2 άλλα νοσοκομεία στο Τέξας είχαν συνολικά 162 παιδιά με μυοκαρδίτιδα..

Το σχόλιο αυτό φαίνεται πως αναρτήθηκε αρχικά στη DailyMail κάποια στιγμή πριν τις 15-8-2021, όταν σημειώθηκε και η αναπαραγωγή του στο Twitter, ωστόσο δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε την ακριβή αρχική πηγή. Σε κάθε περίπτωση, εξετάζοντας το άμεσα ελέγξιμο μέρος του ισχυρισμού, δηλαδή την αναφορά σε συγκεκριμένο νοσοκομείο και κομητεία των ΗΠΑ, συμπεραίνουμε ότι πρόκειται περί επινοημένης φήμης.

Καταρχάς, δεν υπάρχει παιδιατρικό νοσοκομείο του συστήματος υγείας Baylor Scott & White Health στην κομητεία Ντάλας του Τέξας, παρά μόνο 3 σχετικά μικρά κέντρα υγείας, που ασκούν και παιδιατρική. Το πρώτο καλύπτει μόνο πρωτοβάθμια περίθαλψη, το δεύτερο διαθέτει μόνο μία ιατρό, ενώ το τρίτο, που είναι και το μοναδικό που αναφέρει την παιδιατρική στον τίτλο του, διαθέτει μόνο 2 στελεχωμένες κλίνες. Κατά συνέπεια δε θα ήταν δυνατό να νοσηλευτούν 83 παιδιά ακόμα και αν χρησιμοποιούνταν και τα 3 προαναφερθέντα κέντρα υγείας μαζί.

Στην ιστοσελίδα του, το εν λόγω σύστημα υγείας αναφέρει τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 ως ασφαλή και αποτελεσματικό για τις εγκεκριμένες ηλικίες των 5 ετών και άνω, και το ίδιο υποστηρίζει εκτεταμμένα το εμβολιαστικό πρόγραμμα του Τέξας. Η μεγαλύτερη παιδιατρική κλινική του εν λόγω συστήματος, που βρίσκεται σε άλλη κομητεία, δεν έχει κάνει καμιά διαδικτυακή αναφορά σε περιστατικά μυοκαρδίτιδας, αλλά αντιθέτως, διεύρυνε την εμβολιαστική διαθεσιμότητά του την προηγουμένη της επίμαχης ανάρτησης.

Όσον αφορά τον όγκο των περιστατικών μυοκαρδίτιδας, ανατρέχοντας στα δεδομένα εμβολιασμού του CDC και αναζητώντας την επίμαχη κομητεία, διαπιστώνουμε ότι τα πρώτα συνολικά στοιχεία άρχισαν να δημοσιεύονται από τις 22-10-2021. Σε ολόκληρο το διάστημα των 5 μηνών από την έναρξη των εμβολιασμών στις ηλικίες 12 και άνω μέχρι και τις 22-10-2021, είχαν εμβολιαστεί πλήρως 103 χιλιάδες έφηβοι, ισομερώς μεταξύ φύλων.

Ακόμη και στις συχνότερες εκτιμήσεις εμφάνισης μυοκαρδίτιδας λόγω του εμβολιασμού, αναμένεται να είχαν καταγραφεί το πολύ 7 περιστατικά σε σχέση με το σύνολο των εμβολιασμών σε βάθος 5 μηνών. Επιπλέον, στο Ντάλας υπάρχουν τουλάχιστον 6 παιδικά νοσοκομεία. Συνολικά, θα ήταν αδύνατο να καταγραφούν 83 σχετικά περιστατικά μέσα σε μόλις 2 εβδομάδες και 1 νοσοκομείο.

Τέλος, όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, οι αρμόδιοι θεσμοί υγείας διεθνώς, έχουν γνωμοδοτήσει ότι τα πολύ έως εξαιρετικά σπάνια περιστατικά μυοκαρδίτιδας έπειτα από τον εμβολιασμό, δεν αντισταθμίζουν το όφελός του ούτε στις νεαρότερες ηλικίες. Πρόκειται για κατά κανόνα ήπια περιστατικά που επιλύονται σύντομα, ενώ η COVID-19 είναι κατά πολύ πιθανότερο να προκαλέσει τα ίδια, ευρύτερα προβλήματά υγείας, ή να οδηγήσει σε νοσηλεία.

Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι, κατά την έγκριση του εμβολιασμού στις ηλικίες 5-11 ετών, κρίθηκε πως, αν τελικά εμφανίζονταν παρενέργειες μυοκαρδίτιδας σε αυτές τις ηλικίες, αναμένονταν να είναι πολύ σπανιότερες απ’ ό,τι στους εφήβους, δεδομένου του ευρύτερου ιστορικού της πάθησης και του γεγονότος ότι η δόση ήταν 3 φορές χαμηλότερη για τα παιδιά.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός ότι τα δυο αγόρια που εμφανίζονται στις εξεταζόμενες φωτογραφίες πέθαναν λόγω του εμβολιασμού τους κατά της COVID-19, είναι ψευδής. Τα παιδιά είχαν εμβολιαστεί στο πλαίσιο κλινικής μελέτης προ μηνών, ενώ σε επικοινωνία μας με τον πατέρα τους, ο οποίος είναι γιατρός, μας ανέφερε ότι είχαν αντιμετωπίσει μόνο τις παροδικές παρενέργειες που συνηθίζονται και στα υπόλοιπα αποτελεσματικά εμβόλια. Η κλινική μελέτη δεν κατέγραψε καμιά σοβαρή παρενέργεια σε αιτιώδη σχέση με τον εμβολιασμό, και οδήγησε στην έγκριση του εμβολίου των Pfizer/BioNTech για τις ηλικίες των 5-11 ετών στις ΗΠΑ και ΕΕ, από αρμόδιους θεσμούς υγείας.