Ο κωδικός *#21# δεν θα σας δείξει αν το κινητό σας παρακολουθείται

Σύμφωνα με βίντεο που γνώρισαν μεγάλη αναπαραγωγή στο ελληνικό διαδίκτυο, η πληκτρολόγηση του κωδικού *#21# σε ένα κινητό τηλέφωνο, δείχνει αν οι κλήσεις της συσκευής αυτής παρακολουθούνται, ενώ ο κωδικός ##002# καταργεί τέτοιες παρακολουθήσεις. Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για παραπληροφόρηση.

Παρακάτω παραθέτουμε τις σχετικές αναρτήσεις βίντεο της σελίδας CSI Institute στο Facebook μέχρι και τις 14-8-2022, στα οποία εμφανίζεται ο διευθυντής του οργανισμού, Μανώλης Σφακιανάκης:

Παραθέτουμε επίσης τα 3 επίμαχα βίντεο. Το πρώτο ισχυρίζεται ότι ο κωδικός *#21# δείχνει αν το κινητό έχει ενεργοποιημένες κακόβουλες προωθήσεις κλήσεων, και έχει ως εξής:

Το δεύτερο βίντεο προτρέπει το κοινό να καλέσει το CSI Institute και την αστυνομία, αν ο προαναφερόμενος κωδικός δείξει ότι οι προωθήσεις κλήσεων είναι ενεργές, και έχει ως εξής:

Τέλος, το τρίτο βίντεο ισχυρίζεται ότι ο κωδικός ##002# απενεργοποιεί τις κακόβουλες προωθήσεις κλήσεων, και έχει ως εξής:

Τι ισχύει

Ο Μανώλης Σφακιανάκης ήταν προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος μέχρι το 2017, και έπειτα ίδρυσε τον οργανισμό CSI Institute, με σκοπό την ενημέρωση και προστασία του κοινού από τους κινδύνους του διαδικτύου. Ωστόσο, ορισμένες σχετικές συμβουλές του κ. Σφακιανάκη έχουν υπάρξει αμφιλεγόμενες μεταξύ ειδικών, και το 2021, είχαμε δείξει με σχετικό μας άρθρο πως δεν υφίσταντο τεκμηριωμένος κίνδυνος από την φάρσα “Jonathan Galindo”, που ο ίδιος ισχυριζόταν πως είχε σημάνει συναγερμό στις Αρχές.

Οι επίμαχες συμβουλές του κ. Σφακιανάκη για έλεγχο κακόβουλης προώθησης κλήσεων, διακινούνται τα τελευταία χρόνια στο διαδίκτυο, αλλά είναι παραπλανητικές, όπως έχει εξηγήσει και η ομάδα ελέγχου γεγονότων USA Today. Η πληκτρολόγηση του κωδικού *#21# δεν ενημερώνει τον χρήστη αν λαμβάνει χώρα κρυφή συνακρόαση κλήσεων, αλλά εγκεκριμένη προώθηση κλήσεων. Αντίστοιχα, ο κωδικός ##002# δεν καταργεί τυχόν κακόβουλες συνακροάσεις, αλλά απενεργοποιεί όλες τις εγκεκριμένες προωθήσεις κλήσεων.

Με απλά λόγια, στην περίπτωση παρακολούθησης, οι κλήσεις του χρήστη ακούγονται κρυφά από ένα τρίτο άγνωστο πρόσωπο, αλλά στην περίπτωση προώθησης, οι κλήσεις μεταφέρονται ώστε να απαντηθούν από έναν άλλον αριθμό, χωρίς ο αρχικός χρήστης να συμμετέχει σε αυτές. Για παράδειγμα, ορισμένοι επαγγελματίες ενεργοποιούν την εγκεκριμένη προώθηση κλήσεων όταν δεν μπορούν να απαντήσουν στις κλήσεις τους, ώστε αυτές να μεταφερθούν σε κάποιον αυτόματο τηλεφωνητή ή να απαντηθούν από κάποιον συνεργάτη τους.

Στις παρακάτω εικόνες, μπορούμε να δούμε αποσπάσματα από τις οδηγίες εγκεκριμένης προώθησης κλήσεων, των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Wind, Cosmote και Vodafone:

Πόσο κινδυνεύει ο μέσος χρήστης, και πώς μπορεί να προστατευτεί;

Οι επίμαχες συμβουλές τέθηκαν στο πλαίσιο της πρόσφατης υπόθεσης παρακολουθήσεων, οι οποίες λάμβαναν χώρα με δύο τρόπους, πρώτον, μέσω συνακροάσεων (επισυνδέσεων) από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), και δεύτερον, μέσω του λογισμικού παρακολούθησης Predator. Προς το παρόν, τα διαθέσιμα δεδομένα δεν έχουν τεκμηριώσει στόχευση του ευρύ κοινού με αυτές τις δύο μεθόδους.

Παρόλα αυτά, όσον αφορά την πρώτη περίπτωση επισυνδέσεων, τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένδειξη σχετικής αύξησης των άρσεων απορρήτου για λόγους εθνικής ασφαλείας. Ως προς την δυνατότητα των εν λόγω στόχων να ενημερωθούν για την παρακολούθηση τους, μια αλλαγή νόμου τον Μάρτιο του 2021, κατήργησε το εν λόγω δικαίωμα από την αρμόδια αρχή ΑΔΑΕ, ακόμα και μετά το πέρας της παρακολούθησης.

Όσον αφορά την δεύτερη περίπτωση παρακολούθησης μέσω Predator, ο εντοπισμός του προς το παρόν απαιτεί εξειδικευμένα λογισμικά και τεχνογνωσία. Ο συμβατικός τρόπος ανίχνευσης τέτοιων κακόβουλων λογισμικών, λαμβάνει χώρα με αντίστοιχα λογισμικά προστασίας (anti-virus, anti-malware, anti-spyware). Ωστόσο, σε ερώτημά μας προ ημερών, προς αρκετές από τις πιο δημοφιλείς σχετικές υπηρεσίες, καμιά τους μέχρι στιγμής δεν μας έχει επιβεβαιώσει την δυνατότητα τους να ανιχνεύσουν ειδικά το λογισμικό Predator.

Ευρύτερα πάντως, ένα σημαντικό ποσοστό των κινητών συσκευών έχει έρθει ή θα έρθει σε επαφή με διάφορα κακόβουλα λογισμικά. Ενώ δεν υπάρχει κανένας αδιάβλητος τρόπος αποτροπής ή ανίχνευσης τέτοιων λογισμικών, οι προαναφερόμενες υπηρεσίες προστασίας (όπως των εταιρειών Avast, Bitdefender, McAfee), συνιστούν μια από τις πιο άμεσες και αξιόπιστες λύσεις για το ευρύ κοινό και την πλειοψηφία των σχετικών απειλών.

Άλλες πρακτικές για την αποτροπή μόλυνσης μιας κινητής συσκευής με λογισμικό παρακολούθησης, είναι η διαρκής ενημέρωση του λειτουργικού της συστήματος και των εφαρμογών της, η επιφύλαξη απέναντι σε διαδικτυακούς συνδέσμους που αποστέλουν γνωστές ή άγνωστες επαφές, και η επαγρύπνηση ως προς τα δικαιώματα πρόσβασης που ζητούν νέες εφαρμογές. Συνηθισμένες ενδείξεις παραβίασης μιας συσκευής, είναι η ξαφνική πτώση της απόδοσής της, η ανεξήγητη μείωση του επιπέδου της μπαταρίας, και η απροσδόκητα υψηλή χρήση διαδικτυακών δεδομένων. Περισσότερες σχετικές συμβουλές είναι διαθέσιμες στα εξής επηγηματικά άρθρα.

Συμπέρασμα

Δεν αληθεύει ότι η πληκτρολόγηση του κωδικού *#21# σε ένα κινητό τηλέφωνο δείχνει αν οι κλήσεις της συσκευής αυτής παρακολουθούνται, ενώ ο κωδικός ##002# καταργεί τέτοιες παρακολουθήσεις. Στην πραγματικότητα, οι εν λόγω κωδικοί, αντίστοιχα ενημερώνουν και καταργούν τις εγκεκριμένες προωθήσεις κλήσεων. Οι προωθήσεις κλήσεων δεν αφορούν παρακολουθήσεις, αλλά για παράδειγμα, επιτρέπουν την χρήση τηλεφωνητή σε αναπάντητες κλήσεις. Ενώ δεν υπάρχει κανένας αδιάβλητος τρόπος αποτροπής ή ανίχνευσης κακόβουλων λογισμικών παρακολούθησης, οι υπηρεσίες προστασίας anti-spyware, συνιστούν μια από τις πιο άμεσες και αξιόπιστες λύσεις για το ευρύ κοινό και την πλειοψηφία των σχετικών απειλών.