Τα “Μεταλλαγμένα” και η Greenpeace

Τα τελευταία χρόνια έχω κατηγορηθεί για πολλά αλλά μια από τις πιο ενδιαφέρουσες κατηγορίες είναι πως είμαι “πνεύμα αντιλογίας”. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό είναι κακό. Η άποψή μου είναι πως αν όλοι συμφωνούμε σε όλα τότε δεν υπάρχει ελπίδα για πρόοδο. Η μόνη δυνατότητα να προοδεύσουμε είναι το να έχουμε διαφορετική άποψη και βέβαια λογικά και επιστημονικά επιχειρήματα για να την υποστηρίξουμε.

Με αυτή τη λογική συνήθως επιλέγω θέματα που για τον ένα ή τον άλλο λόγο θεωρούνται ακόμα και ταμπού. Τίποτα δεν επιτρέπεται να παραμένει ως έχει χωρίς να το αμφισβητούμε συστηματικά μιας και είναι εξαιρετικά πιθανό η επιστήμη να έχει προχωρήσει και να έχει δώσει απάντηση που εμείς δεν γνωρίζουμε .

Ένα τέτοιο θέμα είναι και οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ) και το κατά πόσο είναι καλοί για την υγεία μας, ασφαλείς για το περιβάλλον κτλ.

Χρόνια τώρα έχουμε μεγαλώσει με την ιδέα πως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και οι οργανισμοί είναι κάτι κακό, αφύσικο και προβληματικό από κάθε πλευρά. Η πιο γνωστή περιβαλλοντική οργάνωση, η Greenpeace, χρόνια τώρα μας λέει πως οι ΓΤΟ είναι ότι χειρότερο και δεν πρέπει να επιτρέπονται. Ποιά όμως είναι τα επιχειρήματά της;

Από το site τους μπορούμε να συλλέξουμε τα παρακάτω:

Η παραγωγή απρόσμενων τοξίνων και αλλεργιογόνων. Επειδή η γενετική μηχανική είναι μια πολύ ανακριβής επιστήμη, η εισαγωγή γονιδίων μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή απρόσμενων πρωτεϊνών οι οποίες μπορεί να είναι τοξικές ή αλλεργιογόνες.

Η γενετική μηχανική είναι μια εξαιρετικά ακριβής επιστήμη. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς μιας και η μεταφορά ενός ή περισσότερων γονιδίων δεν γίνεται με ανακάτεμα σε μια κατσαρόλα. Αντιθέτως, η ανάμιξη ποικιλιών μεταξύ τους ώστε να παραχθούν τα “υβρίδια”, τα οποία εδώ και χρόνια χρησιμοποιούμε και τρώμε, είναι πολύ πιο ανακριβής και προκαλεί μεγάλο ανακάτεμα των γονιδίων.

Οι οργανισμοί που προκύπτουν από μετακίνηση γονιδίων ελέγχονται με πάρα πολλούς τρόπους και για το αν δημιουργούν αλλεργίες ή τοξίνες. Αν έκαναν κάτι τέτοιο τότε δεν θα κυκλοφορούσαν στην αγορά. Δεν θέλει και πολύ σκέψη.

Αντίσταση σε αντιβιοτικά. Οι επιστήμονες προσθέτουν γονίδια που δημιουργούν αντίσταση σε κοινά αντιβιοτικά.

Αυτό που προσπαθούν να μας πουν με το παραπάνω είναι πως οι ΓΤΟ δημιουργούνται ώστε να έχουν αντοχή σε διάφορα ζιζάνια και μικροοργανισμούς που τους καταστρέφουν (τους ΓΤΟ). Για να γίνει αυτό οι ΓΤΟ πρέπει να περιέχουν την ουσία αυτή που σκοτώνει τα ζιζάνια. Αυτό είναι ένα θέμα που δεν δημιουργήθηκε από τους ΓΤΟ αλλά προϋπήρχε. Μάλιστα αυτό ακριβώς προσπαθούν να κάνουν οι αγρότες εδώ και χρόνια όταν συνδυάζουν ποικιλίες και φτιάχνουν υβρίδια.

Επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι ΓΤΟ αποτελούν ένα νέο είδος ζωής και πιθανό εισβολέα.

Όλα τα φυτά είναι πιθανοί εισβολείς. Γι’ αυτό το λόγο οι αγρότες προσπαθούν να ελέγχουν τις σοδιές τους. Αυτό το επιχείρημα θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί και στη πατάτα πχ που ήρθε στην Ευρώπη από την Αμερική. Στη τελική αυτό το επιχείρημα δεν μας λέει τίποτα για την επικινδυνότητα ή όχι των ΓΤΟ.

Επιμόλυνση των σπόρων και των σοδιών. Αγρότες βρίσκουν συνεχώς ακόμα και μη ΓΤ σοδιές επιμολυσμένες. Αυτό συμβαίνει διότι η γύρη μεταφέρεται από τον αέρα, οι σπόροι απλώνονται στο περιβάλλον ή αναμιγνύονται με άλλους.

Αυτό συμβαίνει με όλα τα φυτά και είναι η κύρια αιτία που υπάρχει τεράστια βιοποικιλότητα στον πλανήτη μας. Το να αποκαλούμε αυτή τη φυσική διαδικασία επιμόλυνση είναι ένα επικοινωνιακό κόλπο και σίγουρα δεν είναι σωστό επιχείρημα.

Οι ΓΤ τροφές αφαιρούν τη δυνατότητα επιλογής του καταναλωτή. Λόγο της εκτεταμένης επιμόλυνσης των ΓΤ σοδιών και του γεγονότος πως πολλές ΓΤ σοδιές δεν κρατούνται χωρισμένες στο σύστημα διατροφής, οι καταναλωτές στις Φιλιππίνες δεν έχουν το δικαίωμα του να μη φάνε ΓΤ τροφές.

Και πάλι αυτό ισχύει για όλες τις τροφές. Οι υβριδικές τροφές όπως καλαμπόκι, ντομάτα και πολλές άλλες είναι ΓΤ εδώ και χρόνια αλλά με άλλη μέθοδο. Μήπως η Greenpeace μας λέει πως το παραπάνω ισχύει για όλες αυτές τις τροφές ακόμα και τις υβριδικές; Γιατί δεν ισχύει για αυτές και ισχύει για τις ΓΤ; Αυτός ο διαχωρισμός είναι χαρακτηριστικό εσφαλμένης λογικής.

Βιοπειρατία. Προκειμένου να πετύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα οι εταιρίες συχνά χρησιμοποιούν γονίδια που έχουν πάρει από φυτά και ζώα που βρίσκονται σε φτωχότερες χώρες. Στη πραγματικότητα αυτά τα γονίδια έχουν κλαπεί από τους φτωχούς για να βγάλουν κέρδη οι εταιρίες.

Αυτό είναι ένα επιχείρημα μνημείο στη διπροσωπία. Η Greenpeace επανειλημμένα μας έχει πει πως το δάσος του Αμαζονίου είναι γεμάτο με πλάσματα και φυτά που μπορεί να έχουν ιαματικές ιδιότητες και πρέπει να τα προφυλάξουμε. Αν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες θέλουν να φτιάξουν φάρμακα με αυτά τα συστατικά τότε η Greenpeace θα διαμαρτυρηθεί; Είναι σωστό να χρησιμοποιούμε αυτά τα φυτά και τα ζώα για φάρμακα αλλά κακό αν θέλουμε να ταΐσουμε με αυτά χιλιάδες ανθρώπους;

Απώλεια δικαιωμάτων των αγροτών. Επειδή οι ΓΤ σπόροι είναι πατενταρισμένοι η εταιρία που τους παράγει διατηρεί απόλυτο έλεγχο στη χρήση τους.

Αυτό συμβαίνει με όλα τα προϊόντα του κόσμου. Η ίδια η Greenpeace φυλάει τα σήματά της και κυνηγάει νομικά όποιον τα χρησιμοποιεί χωρίς άδεια και χωρίς να πληρώσει. Γιατί να ισχύει κάτι διαφορετικό για ένα σπόρο που κόστισε μερικά εκατομμύρια για να δημιουργηθεί; Μήπως επειδή οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι κακές και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί καλοί; Μιας και το συζητάμε η Greenpeace είναι ΜΚΟ 100άδων εκατομμυρίων δολαρίων και βέβαια διεθνής. Δεν έχει μεγάλη διαφορά από οποιαδήποτε πολυεθνική.

Η Γενετική Μηχανική είναι αφύσικη. Επειδή η γενετική φυσική δημιουργεί νέους οργανισμούς που ποτέ δεν θα μπορούσαν να προκύψουν στη φύση, πολλοί άνθρωποι έχουν ηθικές και πνευματικές αντιρρήσεις.

Αυτό είναι το πιο σημαντικό επιχείρημα και για αυτό το άφησα τελευταίο. Θα ξεκινήσω από το τέλος και θα καταλήξω στην αρχή.

Ναι, καταλαβαίνω κάποιοι άνθρωποι να έχουν ηθικά ή πνευματικά προβλήματα με τους ΓΤΟ. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως οι ΓΤΟ είναι προβληματικοί για την υγεία μας ή μας κάνουν κακό με κάποιο τρόπο. Αυτό δεν είναι επιστημονικό επιχείρημα αλλά ηθικό. Δεν μας λέει τίποτα για τους ΓΤΟ αλλά πολλά για τους ανθρώπους.

Πάμε στο “αφύσικο” του επιχειρήματος. Όπως είπαμε και πριν όλα τα λαχανικά που έχουμε είναι “αφύσικα”. Το φυσικό καρότο είναι μικρό και ασθενές σαν μια χοντρή ρίζα, το φυσικό καλαμπόκι είναι κοντό και λεπτό πραγματικά καχεκτικό και όσο για τις ντομάτες μικρές χλωμές και άγευστες.

“Ναι, αλλά εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με “ανάμιξη ειδών ντομάτας”, αλλά πρόσθεση συγκεκριμένων γονιδίων που αλλάζουν το αρχικό γονιδίωμα και τη συμπεριφορά του φυτού ή πλάσματος”.

Δηλαδή να υποθέσω πως η πρόσθεση ενός γονιδίου δεν θεωρείται μια φυσική διαδικασία που μπορεί να συμβεί από μόνη της; Λάθος! Αυτό ακριβώς κάνουν οι ιοί χρόνια τώρα. Παίρνουν ένα γονίδιο από ένα ξενιστή και το αφήνουν στον επόμενο ξενιστή. Μια απολύτως φυσική διαδικασία που είναι ολόιδια με αυτή που κάνουν οι επιστήμονες. Άρα τέρμα το επιχείρημα περί μη φυσικού.

“Ναι, αλλά δεν ξέρουμε τί συνέπειες θα έχουν αυτές οι τροφές στον άνθρωπο και τη φύση. Δεν ξέρουμε πως θα μας επηρεάσουν.”

Κυριολεκτικά δισεκατομμύρια μερίδες ΓΤ φαγητού έχουν καταναλωθεί από ανθρώπους σε όλο το κόσμο τα τελευταία χρόνια. Καμία σωστή επιστημονική έρευνα δεν έχει δείξει ότι υπάρχουν επιπτώσεις για την υγεία των ανθρώπων. Τα τρόφιμα αυτά ελέγχονται σε τέτοιο βαθμό που είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχουν δυσμενείς συνέπειες και να βγουν στην αγορά. Εξετάζονται με παρόμοιες μεθόδους που χρησιμοποιούμε για τα φάρμακα.

“Ναι, αλλά οι οργανικές τροφές είναι ασφαλείς και καλύτερες για το περιβάλλον.”

Εδώ έχουμε το κλασσικό σφάλμα που λέει πως ότι είναι φυσικό είναι και καλό. Υπάρχουν χιλιάδες τοξίνες που μπορούν να μας σκοτώσουν και είναι εντελώς φυσικές. Επιπλέον, οι οργανικές τροφές δεν είναι πιο ασφαλείς από άλλες. Το 2011 52 άτομα πέθαναν επειδή έφαγαν λαχανάκια Βρυξελλών που ήταν μολυσμένα με το βακτήριο E-Coli. Ο κόσμος τα αγόραζε διότι ήταν οργανικά και υποτίθεται ασφαλή.

Η καλλιέργεια οργανικών τροφών είναι εξαιρετικά ασύμφορη. Απαιτεί περισσότερο έδαφος, περισσότερο νερό, περισσότερα ζιζανιοκτόνα και λιπάσματα για την ίδια ποσότητα παραγωγής με μια ΓΤ σοδιά που μπορεί να αντισταθεί σε ζιζάνια, χρειάζεται λιγότερο νερό και λίπασμα και παράγει περισσότερο ανά στρέμμα. Αν καλλιεργούσαμε μόνο οργανικά τότε σύντομα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την αύξηση του πληθυσμού, θα έπρεπε να κάψουμε όλο και μεγαλύτερο μέρος του Αμαζονίου και άλλων δασών. Πόσο φιλικό στο περιβάλλον είναι αυτό;

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου οι ΓΤ σπόροι έχουν αυξήσει σημαντικά τη σοδιά. Με τον πληθυσμό της γης να αυξάνεται συνεχώς (λόγο μείωσης των βρεφικών θανάτων) χρειαζόμαστε συνεχώς μεγαλύτερες ποσότητες τροφής. Αν γυρίσουμε στις οργανικές τροφές τότε θα πεινάσουμε, ίσως όχι εμείς, αλλά σίγουρα οι φτωχότερες χώρες.

Και εδώ μπαίνει το μεγάλο κατά τη γνώμη μου θέμα. Εμείς έχουμε την τύχη να ζούμε σε προηγμένες χώρες και να επιλέγουμε αν θέλουμε να φάμε ΓΤ τροφές ή όχι. Μπορούμε να πάμε στο μαγαζάκι της γειτονιάς και να ψωνίσουμε ότι θέλουμε.

Σε άλλες χώρες όμως οι άνθρωποι δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Η πείνα είναι μεγάλη, η τροφή λίγη και οι ΓΤ τροφές είναι η λύση.

Ποιοί είμαστε εμείς που θαα τους πούμε τί να φάνε; Εμείς οι χορτάτοι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να λέμε στους πεινασμένους τί να φάνε και τί όχι.

Να το πω λίγο διαφορετικά και ας φανώ αγενής: ΑΝ ΔΕΝ ΠΕΙΝΑΣ ΤΟΤΕ ΒΓΑΛΕ ΤΟ ΣΚΑΣΜΟ!

Reference

• Bennett, P.M., Livesey, C.T., Nathwani, D., Reeves, D.S., Saunders, J.R., Wise, R. “An assessment of the risks associated with the use of antibiotic resistance genes in genetically modified plants: report of the Working Party of the British Society for Antimicrobial Chemotherapy.”Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 1 Mar. 2004, Volume 53, Issue 3: 418-431.
• Ganzel, Bill. “The Development of “Miracle Rice” Varieties.” Living History Farm. Wessels Living History Farm, 1 Jan. 2007. Web. 1 Aug. 2008. <http://www.livinghistoryfarm.org/farminginthe50s/crops_17.html>
• Dr. Norman Borlaug <http://en.wikipedia.org/wiki/Norman_Borlaug>
• Ward, S.,Byrne P. “‘Terminator’ Technology.” Transgenic Crops:An Introduction and Resource Guide. Department of Soil and Crop Sciences at Colorado State University, 2 Feb. 2004. Web. 28 May. 2008. <http://cls.casa.colostate.edu/transgeniccrops/terminator.html>
• Dunning, Brian. “Genetically Modified Organisms: Jeopardy or Jackpot?” Skeptoid Podcast. Skeptoid Media, Inc., 5 Aug 2008. Web. 6 Jan 2013. <http://skeptoid.com/episodes/4112>
• http://www.marklynas.org/2013/01/lecture-to-oxford-farming-conference-3-january-2013/
• http://www.npr.org/blogs/thesalt/2012/10/18/163034053/top-five-myths-of-genetically-modified-seeds-busted