Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Ευαίσθητο περιεχόμενο
Απόσπασμα από το βιβλίο “The Demon Haunted World: Science as a Candle in the Dark” του Carl Sagan.
“Ένας δράκος που φτύνει φωτιά ζει στο γκαράζ μου”. Ας υποθέσουμε ότι κάνω σοβαρά ένα τέτοιο ισχυρισμό. Σίγουρα θα θέλετε να το ελέγξουμε, να τον δείτε και μόνοι σας. Έχουν υπάρξει αμέτρητες ιστορίες δράκων ανά τους αιώνες, αλλά καμία πραγματική απόδειξη. Τι ευκαιρία!
«Δείξε μου,» λέτε. Σας οδηγώ στο γκαράζ μου. Κοιτάτε μέσα και βλέπετε μια σκάλα, άδεια κουτιά, ένα παλιό τρίκυκλο – αλλά κανένα δράκο.
«Πού είναι το δράκος;” ρωτάτε.
«Ω, είναι ακριβώς εδώ,” απαντώ, κουνώντας αόριστα τα χέρια μου. «Έχω παραμελήσει να αναφέρω ότι είναι ένας αόρατος δράκος».
Εσείς προτείνετε να απλώσουμε αλεύρι στο δάπεδο του γκαράζ για να δούμε τα χνάρια του δράκου.
«Καλή ιδέα,» λέω, «αλλά αυτό δράκος αιωρείται στον αέρα.”
Στη συνέχεια, θέλετε να χρησιμοποιήσετε ένα υπέρυθρο αισθητήρα για την ανίχνευση της αόρατης φωτιάς.
«Καλή ιδέα, αλλά η αόρατη φωτιά είναι επίσης χωρίς θερμότητα».
Θα ρίξουμε μπογιά με σπρεϊ στο δράκο για να φανεί.
«Καλή ιδέα, αλλά είναι ένας άυλος δράκος και το χρώμα δεν θα κολλήσει.»
Και ούτω καθεξής. Αντιπαραθέτω σε κάθε φυσικό έλεγχο που προτείνετε, μια ειδική εξήγηση του γιατί δεν θα λειτουργήσει.
Τώρα, ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα αόρατο, άυλο, αιωρούμενο δράκο που φτύνει φωτιά χωρίς θερμότητα και σε κανένα δράκο; Εάν δεν υπάρχει κανένας τρόπος να διαψευσθεί ο ισχυρισμός μου, δεν υπάρχει πείραμα που θα μπορούσε να γίνει, τι σημαίνει να λέμε ότι ο δράκος μου υπάρχει; Η ανικανότητά σας να ακυρώσετε την υπόθεσή μου δεν είναι καθόλου το ίδιο πράγμα με το τα την αποδείξετε αληθινή. Οι ισχυρισμοί που δεν μπορούν να εξεταστούν, οι ισχυρισμοί που δεν διαψεύδονται, είναι άνευ αξίας, ανεξαρτήτως της αξίας που μπορεί να έχουν στο να μας εμπνεύσουν ή να μας καταπλήξουν.
Αυτό που σας ζητώ να κάνετε είναι να πιστέψετε, ελλείψη αποδεικτικών στοιχείων, στα λόγια μου.
Το μόνο πράγμα που έχετε πραγματικά μάθει από την επιμονή μου ότι υπάρχει ένας δράκος στο γκαράζ μου, είναι ότι κάτι περίεργο συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μου. Μπορεί να αναρωτιέστε, εάν δεν μπορούμε να το ελέγξουμε, τι με έπεισε. Η πιθανότητα ότι ήταν ένα όνειρο ή μια ψευδαίσθηση θα περάσει σίγουρα από το μυαλό σας. Αλλά τότε γιατί το παίρνω τόσο σοβαρά; Ίσως χρειάζομαι βοήθεια. Τουλάχιστον, ίσως έχω υποτιμήσει σοβαρά την ανθρώπινη δυνατότητα για λάθος.
Φανταστείτε ότι, παρά το ότι καμία από τις δοκιμές δεν είναι επιτυχείς, επιθυμείτε να είστε σχολαστικά ανοιχτόμυαλος. Έτσι δεν απορρίπτετε ξεκάθαρα την ιδέα ότι υπάρχει ένας δράκος που φτύνει φωτιές στο γκαράζ μου. Τη βάζετε απλώς σε αναμονή. Τα υπάρχοντα στοιχεία είναι έντονα εναντίον της, αλλά αν νέα στοιχεία προκύψουν, τότε είστε έτοιμοι να τα εξετάσετε και να δείτε αν σας πείθουν.
Σίγουρα είναι άδικο εκ μέρους μου να είμαι προσβεβλημένος που δεν με πιστέψατε, ή να σας επικρίνω για έλλειψη φαντασίας, απλά και μόνο επειδή είπατε «δεν υπάρχουν αποδείξεις».
Φανταστείτε ότι τα πράγματα είχαν πάει αλλιώς. Ο δράκος είναι αόρατος, αλλά ίχνη δημιουργούνται στο αλεύρι, καθώς κοιτάτε. Ο υπέρυθρος ανιχνευτής σας εντοπίζει κάτι. Η μπογιά σπρέι αποκαλύπτει μια οδοντωτή κορυφογραμμή που αιωρείται στον αέρα μπροστά σας. Δεν έχει σημασία πόσο δύσπιστος μπορεί να είστε για την ύπαρξη των δράκων – πόσο μάλλον αόρατων δράκων – θα πρέπει τώρα να αναγνωρίσετε ότι υπάρχει κάτι εδώ, και ότι με μια πρώτη ματιά αυτό το κάτι είναι σύμφωνο με ένα αόρατο δράκο.
Τώρα, ένα άλλο σενάριο: ας υποθέσουμε ότι δεν είμαι μόνο εγώ. Ας υποθέσουμε ότι πολλά άτομα που γνωρίζετε, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που είστε σίγουρος ότι δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλο, σας λένε όλα ότι έχουν δράκους στο γκαράζ τους, αλλά σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία είναι ανύπαρκτα. Όλοι μας παραδεχόμαστε πως έχουμε προβληματιστεί που έχουμε καταληφθεί από τόσο παράξενες ιδέες που δεν υποστηρίζονται από αποδείξεις. Κανένας από μας δεν είναι τρελός. Κάνουμε εικασίες για το τι θα σήμαινε αν αόρατοι δράκοι πραγματικά κρύβονταν στα γκαράζ σε όλο τον κόσμο, με εμάς τους ανθρώπους μόλις τώρα να το μαθαίνουμε. Θα προτιμούσα να μην είναι αλήθεια. Αλλά ίσως όλοι αυτοί οι αρχαίοι ευρωπαϊκοι και κινεζικοι μύθοι για δράκους να μην είναι καθόλου μύθοι…
Με ικανοποίηση μαθαίνετε πως πατημασιές στο αλεύρι, σε μέγεθος ποδιού δράκου, έχουν τώρα αναφερθεί. Αλλά ποτέ δεν δημιουργούνται όταν ένας σκεπτικιστής κοιτάζει. Μια εναλλακτική εξήγηση εμφανίζεται: σε προσεκτική εξέταση είναι σαφές ότι τα αποτυπώματα θα μπορούσαν να είναι πλαστά. Ένας άλλος κάτοχος δράκου εμφανίζεται με ένα καμένο δάχτυλο και το αποδίδει σε μια σπάνια εμφάνιση της πύρινης ανάσας του δράκου. Αλλά και πάλι, υπάρχουν άλλες εξηγήσεις. Καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για κάποιον να κάψει τα δάχτυλά του, εκτός από την ανάσα των αόρατων δράκων.
Τέτοιου είδους «αποδείξεις» – ανεξάρτητα από το πόσο σημαντικές τις θεωρούν οι υποστηρικτές των δράκων – απέχουν πολύ από το να είναι ξεκάθαρες. Για άλλη μια φορά, η μόνη λογική προσέγγιση είναι, διστακτικά, να απορρίψετε την ύπαρξη δράκου, να είστε ανοικτοι σε μελλοντικά δεδομένα, και να αναρωτιέστε για πιο λόγο τόσοι πολλοί φαινομενικά λογικοί και νηφάλιοι άνθρωποι μοιράζονται την ίδια παράξενη παραίσθηση.
Για τη μετάφραση: Greek Skeptic
