Ο μύθος της Εναλλακτικής Ιατρικής και του κρυφού φάρμακου για τον καρκίνο

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως οι Έλληνες είμαστε φαρμακολάτρεις και ιατρόφοβοι. Μας αρέσει να παίρνουμε φάρμακα για οτιδήποτε μας ενοχλεί, ενώ από την άλλη δεν θέλουμε να πηγαίνουμε στο γιατρό, ίσως γιατί φοβόμαστε τον πόνο (ένεση) ή τα πιθανά άσχημα νέα που θα μας πει.

Αυτός ο συνδυασμός μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην λεγόμενη Εναλλακτική Ιατρική.

Η δική μου γνώμη είναι πως δεν υφίσταται αυτό που αποκαλούμε Εναλλακτική Ιατρική και θα εξηγήσω.

Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό της λέξης Ιατρική και Φάρμακο:

Η Ιατρική είναι επιστήμη και τέχνη που ασχολείται με την έρευνα και την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών του ανθρώπου. Έτσι μας λέει η Βικιπαίδεια.

Αντίστοιχα ο ΠΟΥ μας λέει πως φάρμακο είναι: Κάθε ουσία ή μείγμα ουσιών, που παράγεται, προσφέρεται προς πώληση, ή παρουσιάζεται για χρήση …στη διάγνωση, στη θεραπεία, στον μετριασμό ή στην πρόληψη νόσου, μη φυσιολογικής φυσικής κατάστασης, ή των συμπτωμάτων τους στον άνθρωπο ή στα ζώα καθώς και για χρήση…στην αποκατάσταση, την διόρθωση, ή την μεταβολή οργανικών λειτουργιών στον άνθρωπο ή τα ζώα».

Δεν υπάρχει μέση οδός εδώ. Από τους παραπάνω ορισμούς καταλήγουμε στο ότι κάτι είναι φάρμακο αν “λειτουργεί”. Αν δεν λειτουργεί τότε δεν είναι φάρμακο. Το ίδιο και για την ιατρική όπου αν κάτι δεν συνεισφέρει στην ίαση τότε δεν είναι ιατρική.

Το μόνο που μπορεί να διαφέρει είναι ο βαθμός της αποτελεσματικότητας, αλλά για να αποκαλέσουμε μια μέθοδο “ιατρική” και ένα σκεύασμα “φάρμακο” θα πρέπει να έχει κάποιο αποτέλεσμα σημαντικότερο από το φαινόμενο πλασέμπο.

Καλά ως εδώ;

Με ποια διαδικασία βλέπουμε αν μια μέθοδος είναι ιατρική και κάποιο σκεύασμα είναι φάρμακο; Μέσω της κλινικής έρευνας. Αν και η διαδικασία αυτή είναι γνωστή εδώ και χρόνια, έχει εξελιχθεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Για την ιστορία της κλινικής έρευνας δείτε εδώ.

Ας δούμε ένα παράδειγμα και ας υποθέσουμε πως μόλις έφτιαξα ένα νέο φάρμακο το οποίο λέγεται Μούφεξ. Σαν φαρμακευτική εταιρία που είμαι έχω ξοδέψει πολλά εκατομμύρια για την εξέλιξη του φαρμάκου και θέλω να το βγάλω στην αγορά αλλά θα πρέπει πρώτα να δείξω πως δεν κάνει κακό και πως κάνει αυτό που λέω πως κάνει. Αν κάνω εγώ την έρευνα θα με κατηγορήσουν πως σπρώχνω τα συμφέροντά μου και θα έχουν δίκιο. Οπότε το αναθέτω σε μια ανεξάρτητη ομάδα να κάνει αυτή την έρευνα ώστε να μην μπορεί κανείς να με κατηγορήσει πως ήθελα τόσο πολύ να πάρω θετικό αποτέλεσμα ώστε, ακόμα και άθελα μου, επηρέασα τα αποτελέσματα.

Η ανεξάρτητη ομάδα στην οποία αναθέτω την έρευνα πρέπει πρώτα να βρει άτομα που πάσχουν από την αρρώστια την οποία θεραπεύει το Μουφέξ, ας τη πούμε Ασυναρτητολογία.

Η ομάδα θα πρέπει λοιπόν να βρει 500 άτομα που πάσχουν από Ασυναρτητολογία και να τους ρωτήσει αν θέλουν να συμμετέχουν στην έρευνα γα την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.

Γιατί 500; Γιατί η ανεκδοτολογικές ιστορίες δεν έχουν αξία για την επιστήμη. Να το αναλύσω λίγο μιας και το “ναι αλλά η ομοιοπαθητική με βοήθησε εμένα” είναι από τα πιο κοινά επιχειρήματα που ακούω.

Ας πούμε πως πετάτε ένα νόμισμα στον αέρα και αυτό προσγειώνεται με τα γράμματα πάνω. Θα ήταν σωστό να υποθέσουμε με βεβαιότητα πως κάθε φορά που πετάμε ένα νόμισμα θα έρχονται γράμματα; Σίγουρα όχι.

Αν πετάξουμε το νόμισμα 10 φορές και έρθει 7 γράμματα και 3 κορώνα θα είναι λογικό να πούμε πως το 70% των περιπτώσεων που πετάμε νόμισμα αυτό θα φέρνει γράμματα; Πάλι όχι, διότι αν συνεχίσουμε να το πετάμε τότε θα δούμε πως αυτά τα ποσοστά τείνουν να φτάσουν το 50%. Με άλλα λόγια, όσο πιο πολλές φορές κάνετε ένα πείραμα τόσο πιο μεγάλη ακρίβεια θα έχετε στα συμπεράσματά σας.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις κλινικές έρευνες. Όσο μεγαλύτερο το πλήθος των πειραμάτων, εδώ οι άνθρωποι είναι τα πειραματόζωα, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχετε να δείτε τις πραγματικές δυνατότητες του φάρμακου.

Αυτές οι έρευνες γίνονται σε φάσεις, 3-4 από δάυτες. Ο λόγος είναι πως αν το φάρμακο έχει δυσάρεστες συνέπειες στους ασθενείς, τουλάχιστον δεν το έχεις δώσει σε πολλούς και μετριάζεται το κακό. Μέχρι να τελειώσουν όλες οι φάσεις  μπορεί να έχεις παρακολουθήσει χιλιάδες άτομα. Αλλά για ευκολία, ας υποθέσουμε πως γίνεται μόνο μια φάση στην έρευνα.

Όταν λοιπόν μαζέψουμε αρκετούς εθελοντές τότε στους μισούς δίνουμε το φάρμακο και στους άλλους μισούς ένα πλασέμπο, ένα σκεύασμα που δεν έχει φαρμακευτικές ιδιότητες. Αυτό το κάνουμε ώστε να ελέγξουμε για το φαινόμενο του πλασέμπο, όπου άτομα νιώθουν διαφορά στην υγεία τους απλώς και μόνο επειδή πείστηκαν πως παίρνουν ένα φάρμακο, ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Τα αποτελέσματα των δύο αυτών ομάδων συγκρίνονται μεταξύ τους και έτσι μπορούμε να δούμε αν το Μουφέξ είναι ικανό να γιατρέψει τη τρομερή και φοβερή Ασυναρτητολογία και αν είναι πιο αποτελεσματικό από το πλασέμπο. Αν το Μουφέξ δείξει σημαντική διαφορά από το πλασέμπο τότε το φάρμακο είναι επιτυχημένο και θα προωθηθεί στην αγορά. Αν δεν δείξει σημαντική διαφορά τότε θα πάει στο νεκροταφείο των άχρηστων φαρμάκων.

Το Viagra είναι από τα πιο κλασσικά παραδείγματα φαρμάκου που φτιάχτηκε για ένα λόγο (ρύθμιση πίεσης αίματος) και τελικά απέτυχε αλλά φάνηκε πως βοηθούσε αλλού…

Το ηθικό μας δίδαγμα λοιπόν είναι πως δεν πρέπει να δέχεσαι συμβουλές από κάποιον που δοκίμασε κάτι μια φορά και αυτό λειτούργησε. Υπάρχουν σχεδόν άπειροι λόγοι που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία ενός ανθρώπου και το φάρμακο είναι μόλις ένας. Αντ’ αυτού ρωτήστε το γιατρό σας και αν είστε σκεπτικιστής, όπως εγώ, ψάξτε για τις κλινικές έρευνες που έχουν γίνει (πχ για τη θεραπεία του πονόλαιμου με ψεκασμό άρνικας στο στόμα).

Αν και εμπιστευόμαστε τους γιατρούς, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως κάποιοι από αυτούς δεν ακολουθούν τις οδηγίες της επιστήμης και είναι τσαρλατάνοι.

Όλοι οι ισχυρισμοί της ιατρικής είναι επιστημονικοί στη φύση τους, δηλαδή υπάρχει κάποια βιολογική διαδικασία που κρύβεται πίσω από τη χορήγηση του φαρμάκου που ή θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα, να νιώσεις το ίδιο, ή να νιώσεις χειρότερα.

Τρεις σημαντικές αρχές της επιστήμης που πρέπει να θυμόμαστε είναι:

• Ανεκδοτολογικές αποδείξεις δεν είναι αποδείξεις.
• Αυτό που μπορεί να καταστραφεί από τις αποδείξεις οφείλει να καταστραφεί
• Εξωπραγματικοί ισχυρισμοί χρειάζονται εξωπραγματικές αποδείξεις.

Αυτοί είναι οι λόγοι που θεωρώ πως η εναλλακτική Ιατρική είναι ένας μύθος, ένα μαρκετινίστικο τέχνασμα από κάποιους επιτήδειους με μοναδικό στόχο να πάρουν τα λεφτά μας.

Πριν τελειώσουμε να ξεκαθαρίσω κάποια πράγματα πριν τα βρω στα σχόλια από ευγενικούς αναγνώστες.

Μερικοί λένε πως η Εναλλακτική Ιατρική (αν και ο όρος Ιατρική δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται όπως είδαμε) είναι πιο “αγνή” από την Ιατρική διότι η δεύτερη έχει ως στόχο το κέρδος. Ενώ η Εναλλακτικοί γιατροί προσφέρουν τις υπηρεσίες τους τσάμπα; Ή τα ομοιοπαθητικά είναι δωρεάν; Χαζό επιχείρημα.

Άλλοι λένε πως οι φαρμακευτικές έχουν βρει το φάρμακο για τον καρκίνο και το κρατούν επτασφράγιστο μυστικό και το δίνουν μόνο σε λίγους πλούσιους, παρόλο που πολλοί πλούσιοι πεθαίνουν από καρκίνο μαζί με εμάς τους πτωχούς πλην τίμιους.
Το παραπάνω δεν χρειάζεται και πολύ σκέψη για να γκρεμιστεί, αλλά ας δούμε μερικά σημαντικά σημεία:

• Οι φαρμακευτικές εταιρίες όντως φτιάχνουν φάρμακα που θεραπεύουν τον καρκίνο. Λέγονται χάπια χημειοθεραπείας. Απλώς δεν έχουμε ένα φάρμακο που να γιατρεύει όλους τους καρκίνους κάθε φορά.
• Η θεωρία αυτή προϋποθέτει πως η φαρμακευτική ξοδεύει εκατομμύρια για να εξελίξει ένα φάρμακο που να δουλεύει και μετά το κρύβει σε μια κατακόμβη για να μη χρησιμοποιηθεί. Αν το κάνει αυτό δεν θα πάρει ποτέ τα χρήματα που επένδυσε. Οι διάφοροι που χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα μας θυμίζουν πόσο κερδοσκοπικές και άπληστες είναι οι φαρμακευτικές αλλά ταυτόχρονα ισχυρίζονται πως είναι διατεθειμένες να πετάξουν χρήματα στα σκουπίδια. Υπάρχει μια αντίφαση εδώ, έτσι;
• Μετά πρέπει να υποθέσουμε πως όλοι οι επιστήμονες που πήγαν στην Ιατρική σχολή με σκοπό, αρκετοί από αυτούς, να σώσουν ζωές, και μερικοί με την ελπίδα να είναι αυτοί που γιάτρεψαν τον καρκίνο, έφαγαν χρόνια να εξελίξουν ένα φάρμακο που κάνει όλα αυτά που ονειρεύονται, μόνο και μόνο για να το θάψουν επί χρήμασι. Αυτή η ιδέα είναι προσβλητική για οποιονδήποτε ηθικό γιατρό “έφαγε” 8 χρόνια σπουδάζοντας για να μπορέσει μια μέρα να σώσει τη ζωή μας.
• Τέλος, όποιος ξέρει πως λειτουργούν οι φαρμακευτικές ξέρει πως δεν υπάρχει ένας γιατρός που ανακαλύπτει ένα φάρμακο, αλλά στα εργαστήρια μπορεί να εργάζονται δεκάδες ή και εκατοντάδες επιστήμονες στα χρόνια που χρειάζεται ένα φάρμακο για να εξελιχθεί. Επιπλέον οι φαρμακευτικές έχουν Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου η δουλειά είναι να βεβαιώνει τη κερδοφορία της εταιρίας και όχι να επενδύει χρήματα στο τίποτα. Κανένας μα κανένας δεν έχει πάει σε ένα κανάλι να καταγγείλει αυτή την εξαιρετικά ανήθικη πρακτική και να δώσει και αποδείξεις; Κανείς;

Νομίζω πως αυτά τα ολίγα φτάνουν για το θέμα. Ελπίζω να μην ξανακούσω το “επιχείρημα” “εμένα με βοήθησε”, αλλά ας είμαι ρεαλιστής. Το να μην το ξανακούσω είναι το ίδιο πιθανόν να ξαναφυτρώσουν τα μαλλιά μου επειδή ο κόρη μου έχυσε ένα ποτήρι γάλα με σοκολάτα στο χαλί.

Χαιρετώ με αυτή τη καταπληκτική φωτογραφία που θα θυμώσει πολλούς!

Greek Skeptic