Η ψευδοεπιστημονική άποψη πως ο καρκίνος είναι μια νόσος της σύγχρονης εποχής

Η ιδέα πως ο καρκίνος είναι μια νόσος που εμφανίστηκε στη δική μας εποχή κυκλοφορεί εδώ και χρόνια από πηγές αμφιβόλου ποιότητας. Ο ισχυρισμός επανακυκλοφόρησε πρόσφατα στην ελληνική γωνιά του διαδικτύου με τους αρθρογράφους να επικαλούνται έγκριτα περιοδικά ως πηγές. Ωστόσο ο ισχυρισμός είναι ψευδής.

Το είδαμε στα: makeleio.gr, pronews.gr
Παλαιότερα η είδηση είχε εμφανιστεί στα: tovima.gr, iatronet.gr

Ο ισχυρισμός πως ο καρκίνος είναι νόσος της σύγχρονης εποχής κυκλοφορεί στο ελληνικό διαδίκτυο από το 2010 και επιστρατεύει μια συγκεκριμένη μελέτη ως τεκμήριο.

Πριν αναλύσουμε την εν λόγω μελέτη είναι σκόπιμο να εξετάσουμε μερικά βασικά σημεία για την ίδια τη νόσο.

Ο οργανισμός μας χάνει κάθε μέρα πλειάδα κυττάρων τα οποία αναπληρώνει καθώς τα ήδη υπάρχοντα διαιρούνται για να καλύψουν τις απώλειες. Αυτή η διαδικασία ρυθμίζεται από οδηγίες που δίνει το γενετικό μας υλικό το οποίο προσαρμόζει το ρυθμό διαίρεσης κάθε τύπου κυττάρου και, έμμεσα, το χρόνο ζωής του.

Η λέξη “καρκίνος” είναι ένας όρος ομπρέλα που περιγράφει την ανεξέλεγκτη διαίρεση κυττάρων η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή δυσλειτουργία του οργανισμού. Διάφοροι παράγοντες, όπως για παράδειγμα συγκεκριμένες μορφές ακτινοβολίας, μπορούν να επηρεάσουν το γενετικό μας υλικό οδηγώντας στις προαναφερθείσες δυσλειτουργίες και εν τέλει σε καρκινογένεση.

Το σώμα μας έχει πολλές μορφές κυττάρων και έτσι ανάλογα με το σημείο και την έκταση της βλάβης έχουμε διαφορετικές μορφές καρκίνου όπως καρκίνο του αίματος, του εγκεφάλου και ούτω καθεξής. Με βάση αυτή τη ποικιλομορφία είναι προφανές ότι κάθε μορφή καρκίνου έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, διαγνωστικά κριτήρια και τρόπο αντιμετώπισης.

Τα σχετικά δημοσιεύματα λοιπόν αναφέρουν τα εξής:

Είναι ο καρκίνος ασθένεια της σύγχρονης εποχής; Δεν υπήρχε παλιά; Η έρευνα καταλήγει στο ότι ο καρκίνος δεν υπήρχε στα… αρχαία χρόνια. Είναι πιθανό να είναι προϊόν της σύγχρονης εποχής.

Η άποψη αυτής έχει πολλούς υπερασπιστές αλλά και πολλούς πολέμιους.Η καθηγήτρια Ροζαλί Ντέηβιντ και η ομάδα της στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ όπως και ο καθηγητής Ζίμερμαν του Πανεπιστημίου Βιλανόβα εκτιμούν ότι ο καρκίνος είναι νόσος που έχει να κάνει με το σύγχρονο τρόπο ζωής. Ισχυρίζονται ότι στην αρχαιότητα δεν υπήρχε καμία γενεσιουργός αιτία για τον καρκίνο.

Η νόσος οφείλεται στη διατροφή, στις συνήθειες και στο περιβάλλον. Σε μούμιες 3000 χρόνων σπάνια βρίσκονται ίχνη όγκων και μάλιστα πρόκειται για καλoήθεις όγκους. Το επιχείρημα ότι το προσδόκιμο της ζωής των αρχαίων ήταν μικρότερο, αποκρούστηκε από το γεγονός ότι το διάστημα από 25 μέχρι 50 χρόνων είναι αρκετό για να εμφανιστεί καρκίνος.

Ερευνώντας το θέμα ανακαλύπτουμε ότι οι πρώτες μορφές π.χ του καρκίνου του μαστού εμφανίζονται μετά τον 17ο αιώνα. Η στατιστική βέβαια λέει ότι το 90% των ανθρώπων που πεθαίνουν από καρκίνο είναι πάνω από 50 χρονών, οπότε εξετάζοντας τους κανείς πριν από τα 50 δε θα έβρισκε ίχνη της νόσου.

Τα συμπεράσματα δικά σας, καθώς υπάρχουν οι παράγοντες της κληρονομικότητας, της ηλιακής ακτινοβολίας ή της ραδιενέργειας.

Η έρευνα την οποία επιστρατεύουν τα προαναφερθέντα άρθρα έχει τίτλο “Cancer: an old disease, a new disease or something in between?” και δημοσιεύτηκε στο έγκριτο, peer-reviewed περιοδικό Nature. [πηγή]

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο τμήμα “Science and Society” και βρίσκεται στη κατηγορία “Perspectives” το οποίο σημαίνει ότι πρόκειται περισσότερο για άρθρο γνώμης παρά για καθαρά ερευνητική δουλειά. Οι Zimmerman και David, οι συγγραφείς της μελέτης, είναι αξιόλογοι ανθρωπολόγοι με συμμετοχή σε σοβαρές επιστημονικές μελέτες, ωστόσο δεν έχουν καμία σχέση με την ιατρική ή την επιδημιολογία.

Η μελέτη δέχτηκε έντονη κριτική από ερευνητές σχετικούς με το αντικείμενο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εν λόγω ανασκόπηση της μελέτης η οποία δημοσιεύτηκε επίσης στο Nature. [πηγή]

Στη συγκεκριμένη ανασκόπηση παρατίθεται σχετική βιβλιογραφία όπου τεκμηριώνεται πως ο καρκίνος δεν είναι ασθένεια της σύγχρονης εποχής αλλά ένα πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει το είδος μας εδώ και χιλιάδες χρόνια. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Η βασική παρερμηνεία όσον αφορά το καρκίνο ως φαινόμενο είναι πως τα περιστατικά καρκίνου φαίνεται να αυξάνονται με τα χρόνια. Ο λόγος γι αυτές τις αυξήσεις ωστόσο είναι το αυξημένο προσδόκιμο ζωής. Όσο περισσότερο ζει ένας οργανισμός τόσο περισσότερο αυξάνονται τα “λάθη” που συσσωρεύονται στο γενετικό του υλικό και κατά συνέπεια η πιθανότητα για καρκινογένεση. Αυτό το συμπέρασμα προέρχεται από πλειάδα δημοσιευμένων μελετών οι οποίες εξέτασαν το εν λόγω φαινόμενο και τεκμηριώνουν τη προαναφερθείσα σύνδεση.[πηγή 1][πηγή 2]

Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι η ικανότητα μας να αντιμετωπίσουμε το καρκίνο χειροτερεύει με τα χρόνια, το αντίθετο μάλιστα. Οι θάνατοι από καρκίνο μειώνονται δραματικά με τη πάροδο των ετών γεγονός που αποδίδεται τόσο στην ανάπτυξη πιο εξειδικευμένων φαρμακευτικών φορέων για διάφορες μορφές καρκίνου όσο και στην καλύτερη ενημέρωση των πολιτών για τις δραστηριότητες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου.

Συγκεκριμένα τη περασμένη δεκαετία σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Cancer Journal for Clinicians βλέπουμε ότι εντός της περασμένης δεκαετίας ο ρυθμός θανάτων από καρκίνο μειωνόταν ετησίως κατά 1.4% για τις γυναίκες και 1.8% για τους άντρες. Σύμφωνα με τα δεδομένα ο συνολικός ρυθμός θανάτων από καρκίνο πέφτει συνεχόμενα από το 1991 μέχρι το 2016 φτάνοντας σε σύνολο το 27%, γεγονός που μεταφράζεται σε 2,629,200 λιγότερους θανάτους από καρκίνο συγκριτικά με αυτούς που θα υπήρχαν αν ο ρυθμός έμενε σταθερός από το 1991 και μετά. [πηγή]

Με βάση όλα τα παραπάνω καθίσταται σαφές πως ο καρκίνος δεν είναι σύγχρονο πρόβλημα αλλά δυσλειτουργία η οποία υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια και συνεπώς ο αρχικός ισχυρισμός είναι ψευδής.