Ο εφευρέτης Νίκολα Τέσλα είναι Θεσσαλός;

Τα τελευταία χρόνια αναπαράγεται ανά διαστήματα ο ισχυρισμός ότι ο γνωστός εφευρέτης Νίκολα Τέσλα στην πραγματικότητα καταγόταν από τη Θεσσαλία. Όμως ο ισχυρισμός είναι ψευδής.

Το είδαμε στα eleftheria.gr, vimapress.gr, xorisorianews.gr, freepen.gr, diadrastika.com, thesecretrealtruth.blogspot.com, nemeapress.gr, tofanari.blogspot.com, kyklwpas.blogspot.com, plirophoria.blogspot.com, στη σελίδα του Facebook ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ και σε αρκετά άλλα blogs.

Αναπαράγονται δυο σειρές σχετικών ισχυρισμών. Η πρώτη και κυριότερη έχει ως παλιότερη πηγή το blog philophoria, το οποίο παραθέτει 3 σημειώσεις:

Κατά τη πρώτη σημείωση, το όνομα Tesla σημαίνει «από τη Θεσσαλία». Ως πηγή παρατίθενται 4 ιστοσελίδες με θεματική την ονοματοδοσία, και όντως οι τρεις από αυτές κάνουν τον ισχυρισμό. Όμως η πρώτη, ενώ έκανε τον ίδιο ισχυρισμό ως themeaningofnames.org, πλέον ως names.org γράφει ότι το όνομα έχει Σλαβική καταγωγή σχετική με την ξυλουργική.

Καμιά από τις σελίδες δεν παραθέτει κάποια πρωτογενή πηγή για τον ισχυρισμό. Αντίθετα, η Wiktionary εντοπίζει την ετυμολογία του όρου στο πρωτο-σλαβικό όρο tesla (περίπου 7ος αιώνας μ.Χ.), ο οποίος δηλώνει το ξυλουργικό εργαλείο σκέπαρνο. Επίσης, η σερβο-κροατική Wikipedia διαθέτει ένα λήμμα που αναφέρεται στο εργαλείο με αυτό το όνομα. Παρακάτω βλέπουμε τη φωτογραφία που παραθέτει:

Το βιβλίο που περιγράφει ως πηγή το επίμαχο άρθρο, «Wizard: The Life and Times of Nikolas Tesla», γράφει σχετικά στην έναρξη του 2ου κεφαλαίου:

Nikola Tesla descended from a well established frontier zadruga whose original family name had been Draganic.² By the mid-1700s the clan had migrated to Croatia, and the Tesla name arose. It was “a trade name like Smith…or Carpenter,” which described a woodworking ax that had a “broad cutting blade at right angles to the handle.”³ Supposedly, the Teslas gained the name because their teeth resembled this instrument.

Που μεταφράζεται ως εξής:

Ο Νίκολα Τέσλα κατάγεται από έναν ευκατάστατο χωρικό της μεθορίου, του οποίου το αρχικό όνομα ήταν Ντράγκανιτς². Από τα μέσα του 18ου αιώνα, η οικογένεια είχε μεταναστεύσει στη Κροατία, και το όνομα Τέσλα εμφανίστηκε. Ήταν ένα «επαγγελματικό όνομα, όπως τα Σμιθ (σιδηρουργός) ή Κάρπεντερ (ξυλουργός)», το οποίο περιέγραφε ένα ξυλουργικό πέλεκυ που είχε μια «πλατιά λεπίδα κοπής ορθογώνια στη λαβή»³. Θεωρείται ότι οι Τέσλα έλαβαν αυτό το όνομα επειδή τα δόντια τους θύμιζαν το εργαλείο.

Το αρχικό επώνυμο της οικογένειας δεν φαίνεται να έχει σχέση με το αλιευτικό εργαλείο δράγα (γνωστότερο ως γκαγκάβα) που αναφέρει το επίμαχο άρθρο.

Καταρχάς, η προφορά του επωνύμου είναι Ντράγκανιτς και όχι Δραγάνης, σύμφωνα με την παραπομπή 2: John O’Neill, Prodigal Genius: The Life Story of Nikola Tesla, σελ. 15.

Επίσης, κατά τις καταγραφές ονομάτων τόσο του forebears.io όσο και του namespedia.com, το επώνυμο Ντράγκανιτς απαντιέται σε μια σειρά χωρών που όμως δεν περιλαμβάνουν την Ελλάδα, ενώ επίκεντρο έχουν τη Κροατία.

Η πρώτη εμφάνιση του ονόματος έγινε τον 14ο αιώνα, και αντιστοιχεί σε αριστοκρατική οικογένεια της σημερινής Κροατίας. Χαρακτηριστικά, πλέον υπάρχει και ένας δήμος με το ίδιο όνομα στο βόρειο μέρος της χώρας.

Όσον αφορά την πιο άμεση καταγωγή του Νίκολα Τέσλα, το βιβλίο «Wizard» γράφει στην αμέσως επόμενη παράγραφο απ’ αυτήν που παραθέσαμε παραπάνω:

The inventor’s grandfather, also named Nikola Tesla, was born about 1789 and became a sergeant in Napoleon’s Illyrian army during the years 1809-13. Like other Serbs living in Croatia, Nikola Tesla, the elder, was honored by fighting for an emperor who sought to unify the Balkan states and overthrow the oppressive regime of the Austro-Hungarians.

Που μεταφράζεται ως εξής:

Ο παππούς του εφευρέτη, που ονομαζόταν επίσης Νίκολα Τέσλα, γεννήθηκε περίπου το 1789 και έγινε λοχίας στον Ιλλύριο στρατό του Ναπολέοντα κατά τα 1809-13. Όπως και άλλοι Σέρβοι που ζούσαν στη Κροατία, ο Νίκολα Τέσλα ο πρεσβύτερος τιμήθηκε πολεμώντας για έναν αυτοκράτορα που προσπαθούσε να ενώσει τα Βαλκανικά κράτη και να αποτινάξει τον ζυγό του καταπιεστικού καθεστώτος των Αυστρο-Ουγγαρών.

Η ιστοσελίδα geni.com που σκοπό έχει τον σχηματισμό γενεαλογικών δέντρων, επιβεβαιώνει τις παραπάνω πληροφορίες στο λήμμα για τον Νίκολα Τέσλα τον πρεσβύτερο, καταγράφοντας τους συγγενείς του και χρονολογώντας τα ορόσημα της ζωής του.

Όσον αφορά τη μητέρα του εφευρέτη Νίκολα Τέσλα, ονομαζόταν Ντζουκά Μάντιτς και καταγόταν από μια αναγνωρισμένη και επίσης σερβική οικογένεια.

Όλα λοιπόν δείχνουν ότι παλιότερες ανιχνεύσιμες ρίζες της οικογένειας Τέσλα ανάγονται σε ένα οικογενειακό παρακλάδι με αρχική καταγωγή από τη μοντέρνα γεωγραφική περιοχή της Κροατίας που μετανάστευσε στη μοντέρνα γεωγραφική περιοχή της γειτονικής Σερβίας, και αφού απέκτησε σέρβικη εθνική συνείδηση, επέστρεψε στη Κροατία. (Στα χρόνια των Τέσλα το σερβικό κράτος ήταν νεοιδρυθέν ενώ κροατικό κράτος δεν υπήρχε, και η αντίστοιχη περιοχή περιλαμβανόταν στην αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία)

Όμως, πώς εξηγούνται τότε οι δυο αναφορές που το επίμαχο άρθρο ισχυρίζεται ότι καταδεικνύουν άμεσα την ελληνική καταγωγή του εφευρέτη; Ας τις εξετάσουμε με τη σειρά:

[…] Και παρακάτω στο ίδιο βιβλίο ο φίλος δημοσιογράφος του Τέσλα Julian Hawthorne (σελίδα 225), αναφέρει: He was born in Herzogovina, of Greek stock, one of the oldest families there. Όπου μεταφράζετε Γεννήθηκε στην Ερζεγοβίνη, ελληνικής καταγωγής, μία από τις παλαιότερες οικογένειες εκεί. […]

Η παράθεση των λόγων του δημοσιογράφου είναι ακριβής. Ωστόσο, μια κριτική ματιά στο συνολικό κείμενό του προβληματίζει:

Perhaps more than any other writer, Hawthorne elevated Tesla to the order of an interplanetary Adonis whose mystical destiny upon the earth was to give its inhabitants electrical power, instrumentation, and enlightenment. Note the overblown yet elegant description Hawthorne pens in meeting with the sorcerer: “Ever and anon there appears a man who is both scientist and poet [who] walks with feet on the ground but with head among the stars. Men of this mark are rare. Pythagoras was one; Newton must have had a touch of the inspirational; in our own times Tesla is the man…He was born in Herzogovina, of Greek stock, one of the oldest families there. I believe he is a prince at home.” ²³

Hawthorne interviewed Tesla in the same article in which the inventor reiterated his extraterrestrial hypothesis and his technological vision of the future, creating a world in which cheap energy would be available for all and humanity could begin to take its rightful place in the evolutionary hierarchy. And although Hawthorne tried to introduce some doubt as to the definite reality of the extraterrestrial encounter, a quarter of the way through the five-thousand-word treatise, the writer softened the potential criticism by rationalizing that “the hopes Tesla holds out embody things that ought to be true; that would immensely enlarge and beautify the world if they were true…” Concluding with a rhetorical question, Hawthorne wrote, “And what about conversing with Mars?…Tesla will do what he was sent here to do.”

Που μεταφράζεται ως εξής:

Ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα, ο Χόθορν ανύψωσε τον Τέσλα σε ένα επίπεδο διαπλανητικού Άδωνι, του οποίου η μυστικιστική μοίρα επί της γης ήταν να δώσει στους κατοίκους της ηλεκτρική ενέργεια, τεχνολογία και διαφωτισμό. Παρατηρήστε την υπερβολική αν και κομψή περιγραφή που ο Χόθορν συγγράφει σε συνάντηση με τον μάγο:

«Στη χάση και στη φέξη εμφανίζεται ένας άνθρωπος που είναι τόσο επιστήμονας όσο και ποιητής, ενώ περπατάει με τα πόδια στη γη και το κεφάλι ανάμεσα στα άστρα. Άνθρωποι τέτοιου βεληνεκούς είναι σπάνιοι. Ο Πυθαγόρας ήταν ένας. Ο Νεύτωνας θα έπρεπε να είχε το άγγιγμα της έμπνευσης. Στους χρόνους μας, ο Τέσλα είναι αυτός ο άνθρωπος… Γεννήθηκε στην Ερζεγοβίνη, από ελληνική γενιά, μια από τις παλαιότερες οικογένειες εκεί. Πιστεύω ότι είναι ένας πρίγκιπας στο σπίτι του.»²³

Ο Χόθορν πήρε συνέντευξη από τον Τέσλα στο ίδιο άρθρο όπου ο εφευρέτης επανέλαβε την υπόθεσή του περί εξωγήινης επικοινωνίας και το τεχνολογικό του όραμα για το μέλλον, με την δημιουργία ενός κόσμου όπου η φτηνή ενέργεια θα ήταν διαθέσιμη για όλους, και η ανθρωπότητα θα μπορούσε πλέον να πάρει την θέση που άξιζε την εξελικτική ιεραρχία.

Αν και ο Χόθορν προσπάθησε να εισαγάγει κάποιες αμφιβολίες για την εξωγήινη επαφή, κατά το ένα τέταρτο της πραγματείας του των 5 χιλιάδων λέξεων, ο συγγραφέας μαλάκωσε τον σκεπτικισμό του με την εξής δικαιολόγηση: «οι ελπίδες που ο Τέσλα μοιράζει, ενσαρκώνουν πράγματα που πρέπει να είναι αληθινά, που θα μεγένθυναν και θα ομόρφυναν τον κόσμο αχανώς αν ήταν αλήθεια…» Και καταλήγει με μια ρητορική ερώτηση: «Και όσον αφορά την επικοινωνία με τον Άρη; Ο Τέσλα θα κάνει αυτό που στάλθηκε εδώ να κάνει.»

Με δεδομένο τα τεκμηριωμένα στοιχεία της γενεαλογίας του Νίκολα Τέσλα και την ποιητική υπερβολή του Χόθορν, συμπεραίνουμε ότι η αναφορά του τελευταίου στην «ελληνική καταγωγή» του πρώτου, κατά πάσα πιθανότητα αποτελούσε μόνο έναν εγκωμιαστικό συμβολισμό με έμπνευση από τα ελληνικά έπη.

Όσον αφορά το τελευταίο στοιχείο του επίμαχου άρθρου:

Και τώρα!!! Το κερασάκι της τούρτας. Στις 18 Μαΐου του 1917 ώρα 8:30 απονεμήθηκε στον Nikola Tesla παρουσία του, το Μετάλλιο Edison, ως τιμητική διάκριση της επιστημονικής κοινότητας για την προσφορά του. Εκείνες τις εποχές σε αυτές τις σημαντικές συναντήσεις όπως και στο Ελληνικό κοινοβούλιο κατέγραφαν τις συνομιλίες κειμενογράφοι.Έχοντας τον λόγο ο CHARLES A. TERRYΣ σε κάποια παράγραφο (σελίδα 3 του εγγράφου) αναφέρει (His father a Greek Clergyman), μεταφρασμένο (Ο πατέρας του ένας Έλληνας κληρικός). Πουθενά αργότερα όταν πήρε τον λόγο ο Νικόλα Τέσλα δεν έκανε αναφορά ούτε θίχτηκε από την τοποθέτηση του CHARLES A. TERRYΣ.

Η αγγλική αναφορά του Charles A. Terry ως «His father, a Greek clergyman» είναι όντως υπαρκτή. Ωστόσο, στα αγγλικά η λέξη «Greek» δεν μεταφράζεται μόνο ως «Έλληνας» αλλά και ως «ελληνικός».

Στο βιβλίο «Wizard» λοιπόν, ο συγγραφέας συνδέει πολλάκις την σερβική θρησκεία με την ελληνική:

[…] Η κατοχή του Κόσοβου από τους Σέρβους, σε συνδυασμό με την προσκόλλησή τους στην Ελληνική Ορθόδοξη θρησκεία με έναν διπλό τρόπο, τους επέτρεπε να νιώθουν ενωμένοι, όπου και αν ζούσαν. […]

[…] Oι Σέρβοι υιοθέτησαν τον Βυζαντινό Πατριάρχη και και την Ελληνική Ορθόδοξη οπτική. […]

[…] Oι Κροάτες υιοθέτησαν το Λατινικό αλφάβητο, ενώ οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι υιοθέτησαν το Κυριλλικό αλφάβητο που χρησιμοποιούνταν από την Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία. […]

[…] Ως Σέρβος που ανατράφηκε στην Κροατία, ο Τέσλα κληρονόμησε μια πλούσια μίξη φυλετικών τελετουργικών, κανονισμών ισότητας, μια τροποποιημένη εκδοχή Ελληνικού Ορθόδοξου Καθολικισμού, πανθεϊστικά πιστεύω, και αναρίθμητες προλήψεις. […]

Συνολικά, συμπεραίνουμε ότι ο Charles A. Terry κατά πάσα πιθανότητα δεν αναφέρθηκε στον πατέρα του εφευρέτη ως «Έλληνα ιερέα», αλλά ως «ελληνικό ιερέα», με την έννοια της Ελληνικής Ορθοδοξίας.

Σε αυτό το σημείο, το επίμαχο άρθρο κλείνει θεωρώντας «περίεργο» που ενώ έχει καταγραφεί ότι ο Τέσλα μιλούσε 8 γλώσσες, σε αυτές δεν συμπεριλαμβάνονταν τα ελληνικά.

Έτσι ολοκληρώσαμε την εξέταση της βασικότερης σειράς ισχυρισμών. Ωστόσο, όπως είπαμε και στην αρχή, αναπαράγεται ακόμη ένας ισχυρισμός που συναντάμε ξεχωριστά από τους προηγούμενους. Στο eleftheria.gr διαβάζουμε:

Όμως, αν και γεννημένος σε ένα χωριό στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, στοιχεία που ήρθαν στο φως και αναφέρονται στη βιογραφία του, θεωρούν ότι ο Νίκολα Τέσλα ήταν ελληνικής καταγωγής και μάλιστα από τη Θεσσαλία καθώς το όνομα του μεταφρασμένο από τα σέρβικα είναι Νικόλαος ο Θεσσαλός!

Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, τον 17ο αιώνα σε μία εξέγερση στη Θεσσαλία οι τούρκοι άρχισαν τις σφαγές. Ο πατέρας του ήταν έλληνας ορθόδοξος ιερέας στη Θεσσαλία (Θέση Άλς) – έφυγε λοιπόν και για να μην χρησιμοποιήσει το πραγματικό του επίθετο ανέβηκε στην ορθόδοξη τότε Σερβία άλλαξε το επίθετό του και συνέχισε να υπηρετεί τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του και τον Ελληνισμό. Γιός του ήταν ο Νικολά Τέσλα.

Δεν καταφέραμε να βρούμε καμιά βιογραφία που να παραθέτει τα αναφερόμενα στοιχεία. Η παλαιότερη πηγή που βρίσκουμε για τους παραπάνω ισχυρισμούς, η οποία περιέχει και πολλές αυτούσιες φράσεις του άρθρου, είχε ανέβει στη σελίδα του Facebook ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ και δεν αναφέρει καμιά πηγή.

Η σερβική Wikipedia, μέσα από παραπομπές σε άρθρα εποχής και σύγχρονες βιογραφίες, παρουσιάζει το ιστορικό του πατέρα του εφευρέτη, Μιλούτιν. Η περιγραφή δεν υποστηρίζει κανένα σημείο των ισχυρισμών που διαβάσαμε. Στην πραγματικότητα, ο Μιλούτιν γεννήθηκε στο χωριό Γκόσπικ της σύγχρονης Κροατίας, πέρασε ένα διάστημα σε στρατιωτική σχολή, την άφησε για να σπουδάσει θεολογία, και σύντομα έγινε διάκονος.

Το geni.com και πάλι επιβεβαιώνει τις παραπάνω πληροφορίες στο λήμμα για τον Μιλούτιν Τέσλα, καταγράφοντας τους συγγενείς του και χρονολογόντας τα ορόσημα της ζωής του.

Από όλα τα παραπάνω στοιχεία, συμπεραίνουμε ότι ο ισχυρισμός πως ο γνωστός εφευρέτης Νίκολα Τέσλα έχει ελληνική καταγωγή από την Θεσσαλία, είναι ψευδής.