Ποιοι είμαστε
Αρχική Προστατεύει το ορεινό κλίμα από τον κορωνοϊό;ΜΙΞΗ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΕΩΝ

Προστατεύει το ορεινό κλίμα από τον κορωνοϊό;

13 Απρ
2020

@

Ευαίσθητο περιεχόμενο

Αυτή η εικόνα περιέχει ευαίσθητο περιεχόμενο το οποίο μπορεί για κάποιους χρήστες μπορεί να είναι προσβλητικό ή ενοχλητικό

Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε πριν 5 έτη.

Ισχυρισμός:

Το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία προστατεύουν από τον κορωνοϊό.

Συμπέρασμα:

Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ δεν υποστηρίζουν τέτοια σύνδεση. Ο ισχυρισμός ότι το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία προστατεύουν από τον κορωνοϊό, βασίζεται σε λειψά στοιχεία και παρανοήσεις.

Σημαντική διάδοση γνώρισε ο ισχυρισμός ότι το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία προστατεύουν από τον κορωνοϊό. Όμως ο ισχυρισμός βασίζεται σε παρανόηση των πραγματικών δεδομένων.

Το είδαμε στα pronews.gr, docmed.gr, greekmoney.gr, gataros.net, aetos-grevena.blogspot.com.

Το δημοσίευμα εμφανίστηκε αρχικά στο pronews.gr με τους εξής ισχυρισμούς:

Η «Ημερήσια έκθεση» του ΕΟΔΥ, έδωσε νέα στοιχεία σχετικά με την εξάπλωση του κορωνοϊού στην Ελλάδα και προκύπτει το εντυπωσιακό συμπέρασμα, ότι το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία είναι «εχθροί» του ιού!

Mε βάση τον παραπάνω χάρτη, οι νομοί στους οποίους δεν υπάρχει επισήμως επιβεβαιωμένο κρούσμα είναι οι εξής:

– Γρεβενά
– Καρδίτσα
– Ευρυτανία
– Αιτωλοακαρνανία
– Φωκίδα

Είναι σαφές ότι το ορεινό κλίμα, στον αντίποδα του θερμού κλίματος που επίσης αποδυναμώνει τον ιό, είναι το ιδανικό περιβάλλον προστασίας, καθώς ο «βιότοπος» του ιού είναι περιοχές με μεγάλη υγρασία, ένα περιβάλλον που πολλαπλασιάζει την αντοχή και την δυναμική του ιού! Διαβάστε σχετικά εδώ.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι περιοχές αυτές του πλανήτη έχουν μια μέση θερμοκρασία από 5 ° C έως 11 ° C και 47% έως 79% υγρασία.

Βρίσκονται κατά μήκος της ίδιας ζώνης θερμοκρασίας στο βόρειο ημισφαίριο. Περιλαμβάνει επίκεντρα εστίας όπως η κεντρική επαρχία της Κίνας Hubei, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, το Ιράν, η Βορειοδυτική Αμερική και η Βόρεια Ιταλία.

Πρόκειται για μια οριζόντια «γραμμή θανάτου» στον πλανήτη!

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αφορούν περιστατικά από την επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου από το νέο κορωνοϊό (COVID-19), με βάση τα δεδομένα που έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ και καταγραφεί μέχρι τις 6 Απριλίου 2020 (ώρα 15:00). Τα νέα επιβεβαιωμένα εργαστηριακά κρούσματα της νόσου είναι 20.

​Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων ανέρχεται σε 1.755 (ημερήσια μεταβολή +1,2%), εκ των οποίων 55,2% άνδρες.


Διαβάστε τη συνέχεια εδώ

Καταρχάς, παρατηρούμε ότι το συγκεκριμένο δημοσίευμα παραπέμπει σε παλιότερο άρθρο του pronews.gr, το οποίο αναφέρει τα αποτελέσματα έρευνας για τα χαρακτηριστικά του κλίματος υπό τα οποία ο κορωνοϊός φαίνεται να είναι πιο επικίνδυνος:

Είναι σαφές ότι το ορεινό κλίμα, στον αντίποδα του θερμού κλίματος που επίσης αποδυναμώνει τον ιό, είναι το ιδανικό περιβάλλον προστασίας, καθώς ο «βιότοπος» του ιού είναι περιοχές με μεγάλη υγρασία, ένα περιβάλλον που πολλαπλασιάζει την αντοχή και την δυναμική του ιού! Διαβάστε σχετικά εδώ.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι περιοχές αυτές του πλανήτη έχουν μια μέση θερμοκρασία από 5 ° C έως 11 ° C και 47% έως 79% υγρασία.

Η αναφερόμενη έρευνα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το Μάρτιο του 2020, αλλά δέχθηκε αναθεώρηση και επέκταση τον Απρίλιο.

Ενώ οι ερευνητές όντως ανέφεραν τα νούμερα θερμοκρασίας και υγρασίας που γράφει και το pronews.gr, δεν ανέφεραν ότι η αυξανώμενη υγρασία αποδυναμώνει τον ιό. Ο λόγος γίνεται σαφής όταν εξετάσουμε τα γραφήματα των δεδομένων τους που παρέχονται στην αναθεωρημένη δημοσίευσή τους.

Για να γίνουν αυτά τα δεδομένα κατανοητά, να σημειώσουμε πρώτα ότι συνηθίζεται να χρησιμοποιείται ο όρος σχετική υγρασία (RH) για την υγρασία που αντιλαμβανόμαστε μέσω αφής. Η σχετική υγρασία ορίζεται ως το ποσοστό υγρασίας που περιέχει ο αέρας σε σχέση με το μέγεθος θα μπορούσε να περιέχει αν έφτανε στο σημείο κορεσμού του. Το μέτρο της σχετικής υγρασίας εξαρτάται από τη θερμοκρασία (2m) και την ειδική υγρασία (Q), δηλαδή τον αριθμό γραμμαριών νερού που περιέχονται ανά κιλό αέρα.

Με αυτούς τους ορισμούς κατά νου, ας εξετάσουμε τη σελίδα 9 της αναθεωρημένης δημοσίευσης, που καταγράφει τους συσχετισμούς των παραπάνω μεγεθών με τη δυναμική του κορωνοϊού:

Παρατηρούμε ότι τόσο για τη θερμοκρασία όσο και για την ειδική υγρασία, η σχέση τους με τη δυναμική του κορωνοϊού είναι σαφής (πρώτες δυο στήλες): όσο μικρότερες, τόσο μεγαλύτερη η δυναμική του κορωνοϊού, τόσο σε θανάτους όσο και σε κρούσματα.

Όμως η περίπτωση της σχετικής υγρασίας, δηλαδή αυτής που εννοούμε όταν αναφερόμαστε γενικά σε υγρασία στην ατμόσφαιρα, δεν είναι το ίδιο σαφής (τρίτη στήλη).

Ενώ στις άλλες περιπτώσεις, η σχέση ήταν από πολλαπλές μέχρι και εκατοντάδες φορές πάνω από το όριο στατιστικής σημαντικότητας του συσχετισμού (p value), στη περίπτωση της σχετικής υγρασίας, είναι 2 φορές (για τους θανάτους) και 3 φορές (για τα κρούσματα) κάτω απ’ αυτό. Δηλαδή, τα δεδομένα αυτά δεν αρκούν για να υποστηρίξουν την υπόθεση θετικής σχέσης υγρασίας και δυναμικής του κορωνοϊού.

Ακόμα και να καταγραφόταν όμως με στατιστική βεβεβαιότητα η παραπάνω σχέση, η συγκεκριμένη μελέτη δεν θα μπορούσε να επαληθεύσει σχέση αιτίου αιτιατού, καθώς δεν έλαβε υπόψη κανέναν από τους πολυάριθμους τρίτους παράγοντες διαφοροποίησης μεταξύ των εξεταζομένων πόλεων ως προς τη δυναμική του ιού, από την ημερομηνία έναρξης προστατευτικών μέτρων και τη σθεναρότητά τους, μέχρι την επάρκεια του ιατρικού προσωπικού και τη διαθεσιμότητα κλινών στις εντατικές. Εδώ να πούμε ότι η παραπάνω μελέτη δεν έχει περάσει ακόμα έλεγχο από ομοτίμους (peer review) ώστε να δημοσιευθεί σε ένα αντίστοιχο επιστημονικό περιοδικό.

Αυτή τη στιγμή, ο πιο αξιόπιστος τρόπος μελέτης της σχέσης ατμοσφαιρικών συνθηκών και της δυναμικής του κορωνοϊού, είναι σε ελεγχόμενα εργαστηριακά πειράματα. Οι Otter et al. (2016) σημειώνουν στη σχετική τους ανασκόπηση: «Όλες οι μελέτες που έκαναν ελέγχους για μεταβαλλόμενη θερμοκρασία και σχετική υγρασία, βρήκαν ότι η χαμηλότερη θερμοκρασία και σχετική υγρασία ευνοούν την επιβίωση και των κορωνοϊών και των γριπών». [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6][πηγή 7]

Δεν έχουμε ακόμα αντίστοιχα πειραματικά δεδομένα για το νέο κορωνοϊό (SARS-CoV-2), όμως το πλέον αναμενόμενο είναι ότι οι ιδανικές συνθήκες επιβίωσής του θα είναι ανάλογες.

Τι δείχνουν τα στοιχεία του ΕΟΔΥ;

Σύμφωνα με το επίμαχο δημοσίευμα:

Η «Ημερήσια έκθεση» του ΕΟΔΥ, έδωσε νέα στοιχεία σχετικά με την εξάπλωση του κορωνοϊού στην Ελλάδα και προκύπτει το εντυπωσιακό συμπέρασμα, ότι το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία είναι «εχθροί» του ιού!

Η αναφερόμενη ημερήσια έκθεση του ΕΟΔΥ περιλαμβάνει τα δεδομένα λοίμωξης του ιού μέχρι τις 6 Απριλίου, και το άρθρο του pronews.gr σε μεγάλο μέρος τα παραθέτει αυτούσια. Όμως η έκθεση πουθενά δεν κάνει λόγο για σχέση του κορωνοϊού με το ορεινό κλίμα ή την υγρασία.

Παρακάτω παραθέτουμε τον επίμαχο χάρτη του ΕΟΔΥ, που καταγράφει το τον αριθμό κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους σε κάθε νομό:

Παραθέτουμε επίσης τους 5 δήμους που δεν είχαν εμφανίσει κρούσματα κορωνοϊού μέχρι τις 6 Απριλίου (Γρεβενά, Καρδίτσα, Ευρυτανία, Αιτωλοακαρνανία, Φωκίδα), απομονωμένους σε λευκό:

Παραθέτουμε τέλος ένα γεωφυσικό χάρτη της Ελλάδας, με τις ορεινές ζώνες σε αποχρώσεις του καφέ:

Μπορούμε να δείξουμε γιατί η σύνδεση που κάνει το επίμαχο άρθρο μεταξύ ορεινών περιοχών και προστασίας από τον κορωνοϊό είναι αυθαίρετη, με κάποιες χαρακτηριστικές συγκρίσεις στους παραπάνω χάρτες, που θα εξετάσουμε παρακάτω:

Καταρχάς, ο νομός Καρδίτσας που δεν είχε κανένα κρούσμα μέχρι τις 6 Απριλίου, κατά κύριο λόγο δεν πρόκειται για ορεινή ζώνη: μόνο στα δυτικά του άκρα παρουσιάζει αυξημένα υψόμετρα, αλλά ο υπόλοιπος είναι κοιλάδα.

Έπειτα, παρατηρούμε ότι και το μεγαλύτερο μέρος των νησιών, ενδεικτικά οι Κυκλάδες, παρουσίασαν ιδιαίτερα μειωμένα κρούσματα ως προς τον πληθυσμό τους. Σε αντίθεση όμως με τη Ζάκυνθο, που παρότι επίσης νησί, παρουσίασε υψηλό ποσοστό κρουσμάτων.

Επίσης, βλέπουμε ότι το τρίτο πόδι της Χαλκιδικής παρουσίασε υψηλά κρούσματα, ενώ το δεύτερο παρουσίασε πολύ χαμηλότερα, παρότι είναι πολύ παρόμοιο γεωφυσικά.

Τέλος, στο βόρειο μέρος της χώρας βλέπουμε ότι περιοχές που είναι αντίστοιχα ορεινές με όσες δεν εμφάνισαν κρούσματα, παρουσίασαν από μέτριο μέχρι υψηλό ποσοστό κρουσμάτων.

Συνολικά, δεν παρατηρούμε ούτε έλλειψη κρουσμάτων ειδικά στις ορεινές περιοχές, ούτε γενική προστασία των ορεινών περιοχών από τον κορωνοϊό. Υπάρχουν πολυάριθμοι τρίτοι παράγοντες που καθορίζουν την εξάπλωση του κορωνοϊού, και σε αυτούς περιλαμβάνονται οι μετακινήσεις μολυσμένων ατόμων (κοινό χαρακτηριστικό των περιοχών χωρίς κρούσματα είναι ότι είναι γειτονικές), αλλά και η τυχαιότητα (το πρώτο άτομο που μολύνθηκε στην εκάστοτε περιοχή, με πόσα άτομα ήρθε σε επαφή προτού απομονωθεί, και αυτά το ίδιο).

Τι είναι αναμενόμενο να ισχύει για τον κορωνοϊό στις ορεινές περιοχές;

Αντίθετα με την υπεραπλουστευτική γενίκευση του επίμαχου δημοσιεύματος, δεν υφίσταται ένα ενιαίο «ορεινό κλίμα». Η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη κλιματική κατηγοριοποίηση με την ονομασία Κέππεν, αναγνωρίζει 5 κατηγορίες κλιμάτων, με περισσότερες υποκατηγορίες.

Η τοπική γεωφυσική είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν το κλίμα της εκάστοτε περιοχής, αλλά όχι ο μόνος, καθώς το τοπικό κλίμα αποτελεί μέρος του διεθνούς κλίματος και άρα επηρεάζεται και απ’ αυτό. Έτσι, δυο περιοχές με αντίστοιχο υψόμετρο, μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετικό κλίμα.

Παρακάτω βλέπουμε το κλίμα της χώρας μας σε κατηγοριοποίηση Κέππεν με δεδομένα του 1980-2016:

Παρατηρούμε ότι διαφορετικές ορεινές περιοχές ανήκουν σε διαφορετικές υποκατηγορίες του ηπειρωτικού κλίματος (Dsb, Dsc, Dfb) αλλά και του πολικού (ET), με διαφορετικές τάσεις θερμοκρασίας και υγρασίας ανά εποχή.

Πάντως, ένα σχεδόν καθολικά κοινό στοιχείο των ορεινών περιοχών είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία τους, η οποία όπως είδαμε, ευνοεί τον κορωνοϊό. Ο δεύτερος ατμοσφαιρικός παράγοντας που αφορά την εξάπλωση του κορωνοϊού, η σχετική υγρασία, μεταξύ άλλων αλλάζει ανάλογα με την πλευρά του βουνού: η απάνεμη κατά κανόνα είναι λιγότερο υγρή, καθώς οι υδρατμοί στην ανεμώδη πλευρά του βουνού τείνουν να κατακρημνίζονται ως νερό ή χιόνι.

Τελικά, ο γενικός κανόνας είναι ότι η απάνεμη πλευρά του βουνού παρουσιάζει ιδανικότερο περιβάλλον για την εξάπλωση του κορωνοϊού, ενώ η ανεμώδης παρουσιάζει μικτά χαρακτηριστικά (χαμηλότερη θερμοκρασία αλλά ψηλότερη υγρασία) και δεν μπορεί να μπει σε κάποιον γενικό κανόνα.

Ωστόσο, υπάρχουν και τρίτοι παράγοντες που γενικά καθιστούν τις ορεινές περιοχές πιο επικίνδυνες για τον κορωνοϊό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά το Κολοράντο των ΗΠΑ, όπου οι ασθενείς αντιμετωπίζουν εντονότερη έλλειψη οξυγόνου λόγω υψομέτρου, και μεταφέρονται εκτάκτως σε χαμηλότερα υψόμετρα.

Συμπερασματικά, ο ισχυρισμός ότι το ορεινό κλίμα και η χαμηλή υγρασία προστατεύουν από τον κορωνοϊό, βασίζεται σε λειψά στοιχεία και παρανοήσεις, και αποτελεί παραπληροφόρηση.

Είναι απόφοιτος του Τμήματος Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ). Κατά την πανδημία της COVID-19, εστίασε στην έρευνα της ψευδοεπιστημονικής παραπληροφόρησης.