Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε εξετάσει μια διαδεδομένη διαδικτυακή απάτη, κατά την οποία διάφοροι επώνυμοι εμφανίζονταν να δηλώνουν πως εξασφάλισαν εκατομμύρια ευρώ μέσω επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα. Το τελευταίο διάστημα έχουν προκύψει νέες αναπαραγωγές της απάτης με σκοπό την απόσπαση χρημάτων από τα θύματά τους.
Η απάτη επανήλθε από τις αρχές του 2020, και βασίστηκε στην προώθηση κοινών ιστοριών με εναλλασσόμενα πρωταγωνιστικά πρόσωπα. Οι τίτλοι των σχετικών διαδικτυακών άρθρων γράφονταν ως εξής:
Ο [επώνυμος] επενδύει 1,3 εκατομμύριo ευρώ σε Startup, λέγοντας “Εδώ Είναι το Μέλλον”
Έπειτα, στις πρώτες παραγράφους του άρθρου το επώνυμο πρόσωπο παρουσιαζόταν να συμμετέχει σε μία δημοφιλή τηλεοπτική εκπομπή και να «ανακοινώνει»:
… ένα νέο «παραθυράκι πλούτου» που αποδεικνύει πως μπορεί να μετατρέψει τον καθένα σε εκατομμυριούχο μέσα σε 3-4 μήνες.
Η συνέχεια ήταν πανομοιότυπη σε όλες τις εκδόσεις των άρθρων, με τον επώνυμο να δηλώνει:
“Αυτό που με οδήγησε στην επιτυχία είναι το ότι άρπαζα γρήγορα νέες ευκαιρίες- χωρίς κανέναν δισταγμό. Και τώρα, ο νούμερο ένα χρηματιστής μου είναι ένα νέο πρόγραμμα αυτόματων συναλλαγών κρυπτονομισμάτων που ονομάζεται BigMoney Rush. Είναι η μεγαλύτερη μοναδική ευκαιρία που έχω δει στη ζωή μου για να φτιάξεις γρήγορα μια μικρή περιουσία. Σας καλώ όλους να το τσεκάρετε πριν οι τράπεζες διακόψουν τη λειτουργία του.”
Η απάτη δεν παραποιούσε μόνο δηλώσεις επωνύμων, αλλά συχνά αντέγραφε και το παρουσιαστικό γνωστών ιστοσελίδων ώστε να προσδώσει αξιοπιστία στα κατασκευασμένα σενάριά της. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα βλέπουμε παρακάτω:
Το παραπάνω δημοσίευμα υποδήθηκε το athensvoice.gr, το οποίο σε ανακοίνωσή του διέψευσε τους ισχυρισμούς του δημοσιεύματος.
Αντίστοιχα άρθρα αναρτούνται μέχρι σήμερα σε πολυάριθμους ιστότοπους, οι οποίοι εξαφανίζονται απρόοπτα και εμφανίζονται εκ νέου με άρθρα πρόσφατων ημερομηνιών, ώστε να προσδώσουν την αίσθηση της «ξαφνικής ευκαιρίας»:
Οι σύνδεσμοι εντός των άρθρων με τη σειρά τους οδηγούν σε προσωρινές σελίδες που διαφημίζουν μια «υπηρεσία αυτόματης επένδυσης κρυπτονομισμάτων», που υπόσχεται εύκολα κέρδη μετά από μια αρχική επένδυση. Ενδεικτικά:
Παρακάτω βλέπουμε και μια πιο πρόσφατη έκδοση της απάτης από τον Αύγουστο του 2020:
Δεν πρόκειται απλώς για μια εγχώρια απάτη.
Η εταιρία κυβερνοασφάλειας Confiant, σε σχετική ανάλυσή της στις αρχές του 2020, κατέγραψε εκδόσεις της απάτης στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ολλανδία, την Ιταλία, τη Γαλλία και την Αυστραλία. Τεκμηρίωσε επίσης το πώς η απάτη συχνά χρησιμοποιούσε και ένα ακόμη επίπεδο πλαστών σελίδων, οι οποίες πρώτα προσέλκυαν κοινό με κλικοθηρικούς τίτλους άλλων θεματικών, και έπειτα εμφάνιζαν δήθεν ως φυσικές διαφημίσεις τις παραπάνω πλαστές δηλώσεις επωνύμων.
Η δυναμική της απάτης αποδείχτηκε εκτενής, καθώς οικονομική αρχή του Ηνωμένου Βασιλείου κατέγραψε περισσότερες από 27 εκατομμύρια λίρες ζημιών σε 1834 αναφορές θυμάτων μεταξύ 2018 και 2019. Ορισμένες αναπαραγωγές της απάτης γνώρισαν τέτοια απήχηση, που ο δισεκατομμυριούχος Manuel Villar διέψευσε δημοσίως την διαδεδομένη σχέση του με μία εξ αυτών.
Παράλληλα, υπηρεσίες που συμμετείχαν στην απάτη προσπάθησαν να αμυνθούν πληρώνοντας για άρθρα σε ευυπόληπτα ΜΜΕ, τα οποία παρουσιάζονταν δήθεν ως αντικειμενικές κριτικές, αλλά στην πραγματικότητα ήταν εξ ολοκλήρου γραμμένα από τις ίδιες τις υπηρεσίες.
Στις 14 Αυγούστου 2020, το Κέντρο Κυβερνοασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι είχε αφαιρέσει πάνω από 300χιλ συνδέσμους της απάτης τους τελευταίους μήνες, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου, Ciaran Martin, δήλωσε:
«Αυτές οι επενδύτικές απάτες είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του τύπου των μεθόδων που οι κυβερνοεγκληματίες πλέον χρησιμοποιούν για να εξαπατήσουν τον κόσμο. Τους ξεσκεπάζουμε σήμερα όχι μόνο για να ενημερώσουμε το κοινό αλλά και για να δείξουμε στους εγκληματίες από πίσω ότι ξέρουμε τι κάνουν και ότι λαμβάνουμε μέτρα για να τους σταματήσουμε.»
Πώς καταλαβαίνουμε παρόμοιες απάτες
Συνηθισμένες ενδείξεις ότι μια ιστοσελίδα αφορά απάτη είναι οι εξής:
- Η διεύθυνσή της (URL) είναι άσχετη με τα όσα παρουσιάζει.
- Τα κείμενα προέρχονται από αυτόματη μετάφραση.
- Τα πρόσωπα που εμφανίζονται σε αυτή είναι φανταστικά ή οι φωτογραφίες κλεμμένες.
- Παρουσιάζει μια συνέντευξη με κάποιον υποτιθέμενο ειδικό που επιβεβαιώνει με απόλυτο τρόπο τους ισχυρισμούς της.
- Τα σχόλια που περιέχει είναι πλαστά.
- Δεν έχει κανένα άλλο άρθρο και όλοι οι σύνδεσμοι προωθούν στη σελίδα της παραγγελίας.
- Η προσφορά του προϊόντος λήγει την ημέρα που τη διαβάζετε ή απομένουν ελάχιστα τεμάχια.
- Δεν υπάρχει τηλέφωνο ή διεύθυνση της εταιρείας (συχνά αυτές οι απάτες στήνονται από το εξωτερικό).
- Υπόσχεται επιστροφή χρημάτων αν δεν μείνετε ικανοποιημένοι, αλλά αν διαβάσετε τους όρους διαπιστώνετε πως είναι διατυπωμένοι ώστε να μην αναγκαστούν ποτέ να επιστρέψουν τα χρήματα.