Αυτά τα βίντεο ΔΕΝ δείχνουν ότι ανεστράφη ο ρους του ποταμού Ιορδάνη

Επανήλθαν πρόσφατα στα κοινωνικά δίκτυα βίντεο και δημοσιεύματα που αναφέρονται σε «θαυματουργική» αναστροφή της ροής του Ιορδάνη ποταμού, κατά την τέλεση του αγιασμού των υδάτων από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων τα Θεοφάνια. Αυτός ο ισχυρισμός, ωστόσο, είναι αναληθής.

Παραδείγματα:

[Σελίδες] orthodoxy1054, panagia-ierosolymitissa.blogspot.com, ekklisiaonline.gr, diaforetiko.gr, fraptime.eu, pentapostagma.gr, kontranews.gr, true.gr, simeiakairwn.wordpress.com

[Σελίδες στο Facebook] ΒalanthsBeroia, Ierosolymitis Travel

Από το 2006 έχει δημοσιευθεί ένα κακής ποιότητας και χαμηλής ευκρίνειας βίντεο από κινητό τηλέφωνο, όπως αναφέρεται στο πρωιμότερο δημοσίευμα που εντοπίσαμε, και το οποίο επαναλαμβάνεται συχνά έκτοτε. Πριν δούμε το βίντεο αυτό, ορισμένα βασικά σημεία του ισχυρισμού είναι τα εξής:

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα […] κατά την Τελετή του Αγιασμού των υδάτων, επαναλαμβάνεται (κάποιες χρονιές ίσως περισσότερο έντονα) το Θαύμα εκείνο που μας Εξιστορεί η Αγία μας Εκκλησία πως συνέβη, μόλις ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός εισήλθε στα νερά του Ιορδάνη για να Βαπτισθεί από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο: «Ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω»!

[…] αξιώθηκα να γίνω αυτόπτης μάρτυρας του Γεγονότος, και μαζί με περισσότερους από 4.000 προσκυνητές από διάφορα έθνη, παρακολουθήσαμε εκστατικοί το Μεγάλο αυτό και Μοναδικό (παγκοσμίως) Θαύμα, το οποίο […] κατέγραψε με την κάμερα του κινητού του τηλεφώνου κάποιος γνωστός μου προσκυνητής.

Κατά τη διάρκεια της Τελετής που γινόταν ταυτόχρονα από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο τον Γ΄ (ο οποίος βρισκόταν στην πλευρά μας, στο Ισραήλ), αλλά και από τον Ορθόδοξο Ιερέα της Ιορδανίας (τον οποίο βλέπαμε στην απέναντι όχθη του Ποταμού, όπου βρίσκεται η Ιορδανία), τα ύδατα συνέχιζαν να ρέουν όπως πάντα προς τα δεξιά. Μόλις όμως ο Πατριάρχης και ο Ιερέας της Ιορδανίας έριξαν τους Σταυρούς στον Ιορδάνη, Ψάλλοντας το «Εν Ιορδάνη Βαπτιζομένου Σου Κύριε», τα νερά άρχισαν Μυστηριωδώς να κοχλάζουν σε κάποια σημεία. Το φαινόμενο αυτό επεκτάθηκε και στη συνέχεια, μπροστά στα μάτια μας, ο Ποταμός άρχισε να παρουσιάζει δύο ροές (!), μία προς τα δεξιά και μία νέα προς τα αριστερά, με αποτέλεσμα τα ύδατα να έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους! Τελικά, μετά από μερικά δευτερόλεπτα το Θαύμα είχε ολοκληρωθεί: Η νέα ροή επικράτησε! Ο Ιορδάνης είχε «στραφεί εις τα οπίσω» […].

Video 1: κυκλοφορεί σε διάφορα κανάλια του YouTube από το 2006, χρονιά κατά την οποία πιθανότατα ελήφθη (18/01/2006). [πηγή]

Video 2: αναρτήθηκε το 2014 στο YouTube, αλλά απαθανάτισε την τελετή του 2004 (18/01/2004). [πηγή]

Video 3: ελήφθη κατά την τελετή του 2020 (18/01/2020). [πηγή]

Η τοποθεσία

Εισαγωγικά, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κάθε χρόνο, την παραμονή της χριστιανικής εορτής των Θεοφανίων, η οποία στην κανονική επικράτεια του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων τιμάται στις 6 Ιανουαρίου του ιουλιανού (παλαιού) ημερολογίου – 19 Ιανουαρίου για το γρηγοριανό, τελείται η ακολουθία του αγιασμού των υδάτων. Είθισται, συγκεκριμένα, ο Πατριάρχης να τελεί συμβολικά την εν λόγω τελετή επί της ακτής του ποταμού Ιορδάνη, στην “πέραν του Ιορδάνου Βηθανία“, όπου θρυλείται ότι βαπτίστηκε ο ίδιος ο Ιησούς από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Η τοποθεσία αυτή – μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, είναι γνωστή με το αραβικό τοπωνύμιο Al-Maghtas ή το παλαιότερο εβραϊκό Bethabara (εξελληνισμένα: Βηθαβαρά), και αποτελεί διαβατό πέρασμα με εξαιρετική θρησκευτική σημασία για την εβραϊκή και χριστιανική παράδοση.

Θεωρείται, μεταξύ άλλων, το σημείο από το οποίο οι Ισραηλίτες, με επικεφαλής τον Ιησού του Ναυή, διέβησαν προς τη “Γη της Επαγγελίας”, το σημείο από το οποίο ο προφήτης Ηλίας, συνοδευόμενος από τον Ελισσαίο, διέβη πριν αναληφθεί, και, τέλος, το σημείο στο οποίο ο προφήτης Ιωάννης βάπτισε τον Ιησού.

Αρχαιολογικά κατάλοιπα ρωμαϊκών/βυζαντινών βαπτιστηρίων και ναών επιβεβαιώνουν μόνον μεταγενέστερη λατρεία στην περιοχή και δεν υπάρχουν ασφαλείς αποδείξεις ότι πρόκειται για την αυθεντική τοποθεσία βάπτισης του Ιησού. Σήμερα, ο ποταμός στο σημείο αυτό αποτελεί φυσικό σύνορο μεταξύ Ισραήλ και Ιορδανίας, με τη γύρω περιοχή ναρκοθετημένη έως πρόσφατα.

Στα περισσότερα βίντεο – όπως και τα υπό εξέταση, και επειδή ο Πατριάρχης προσέρχεται στη δυτική όχθη του ποταμού, όπου έχει τοποθετηθεί τα τελευταία χρόνια εξέδρα, η συνήθης τοποθεσία λήψης είναι από την (δυτική) όχθη του Ισραήλ. Ο κανονικός ρους του ποταμού είναι, δηλαδή, προς το νότο, με κατεύθυνση προς τα δεξιά για τον θεατή. Στην απέναντι (ανατολική) όχθη βρίσκονται λοιποί αρχιερείς του Πατριαρχείου (συνήθως ο Μητροπολίτης Φιλαδέλφειας), ιερείς και πιστοί.

Χαρακτηριστικό της γεωμορφολογίας της περιοχής είναι η διευρυμένη σε πλάτος κοίτη πριν τη στροφή στα δεξιά της τοποθεσίας, την οποία μπορείτε να δείτε στο παραπάνω ενδεικτικό βίντεο που έχει ληφθεί με φόντο την ανατολική όχθη (Ιορδανία). Παρατηρούμε ότι η ροή είναι τοπικά ισχυρότερη στην πλευρά της ιορδανικής όχθης, ενώ από τη δυτική πλευρά τα νερά είναι πολύ λιγότερο ορμητικά.

Συμβαίνει κάτι υπερφυσικό;

Ας εξετάσουμε το κάθε βίντεο ξεχωριστά.

Το πρώτο βίντεο (Video 1) πιθανότατα έχει ληφθεί το 2006, επί Πατριαρχίας Θεοφίλου Γ’, και έχει αρκετά κακή ανάλυση, αφού, όπως αναφέρεται, ελήφθη μέσω κινητού τηλεφώνου από προσκυνητή στην ισραηλινή όχθη, δεξιότερα από το σημείο που βρίσκεται ο Πατριάρχης και διαγωνίως απέναντι από τους απεικονιζόμενους κληρικούς στην ιορδανική όχθη. Καθώς η είδηση περί θαύματος διεδόθη και σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης (δείτε ενδεικτικά), βρήκαμε εκτενέστερο βίντεο που αναρτήθηκε στο YouTube και έχει ληφθεί από Ρώσο προσκυνητή σε τόσο κοντινή τοποθεσία, που επιτρέπει τη χρονική και τοπική συσχέτιση.

Η συσχέτιση με Video 1 είναι απλή, καθώς ακούγεται η ίδια κραυγή «Να ‘το, να ‘το!» (στο ελληνικό Video 1 στα 0:05 υπόκωφα, ενώ στο ρωσικό στα 6:28).

Στο, διαφωτιστικότερο, ρωσικό βίντεο παρατηρούμε ότι του έντονου επιφανειακού κυματισμού έχει προηγηθεί η βουτιά και κολύμβηση προσκυνήτριας που έπεσε στον ποταμό για να πιάσει τον σταυρό που έριξε ο μητροπολίτης Φιλαδελφείας Βενέδικτος, και τον οποίο έπειτα ανασύρει πάλι στην ανατολική όχθη ένας διάκονος (5:18-5:55). Η βαθμιαία εξάπλωση του κυματισμού οφείλεται ακριβώς στην προαναφερθείσα προσωρινή αναταραχή των υδάτων.

Το δεύτερο (Video 2) έχει ληφθεί το 2004 επί πατριαρχίας Ειρηναίου Α’, ο οποίος απεικονίζεται να ρίχνει τον σταυρό από τη δυτική όχθη, ενώ το ίδιο συμβαίνει ταυτόχρονα από την ιορδανική όχθη. Την ίδια τελετή υπό διαφορετική γωνία και με καλύτερη ανάλυση μπορούμε να παρακολουθήσουμε στο παρακάτω βίντεο (0:47 και εξής):

Εδώ η συσχέτιση με το Video 2 είναι απλούστερη, καθώς ακούγεται η ίδια ψαλμωδία με τον ίδιο μουσικό τρόπο (το τροπάριο “Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου, Κύριε”).

Είναι, ομοίως, προφανής η αιτία των κυματισμών της επιφάνειας των υδάτων που παρερμηνεύτηκαν ως “ανάστροφος ρους”. Στα 0:57 του παραπάνω video (δεν είναι ευκρινές στο Video 2, λόγω διαφορετικής γωνίας λήψης) εμφανίζεται μαυροφορεμένη ηλικιωμένη γυναίκα να βουτά ενθουσιωδώς στο ποτάμι, προκειμένου να πιάσει τον σταυρό.

Επιπρόσθετα, σε όλες τις υπόλοιπες στιγμές που οποιοδήποτε αντικείμενο ερρίφθη στον ποταμό, τα αντικείμενα αυτά ακολούθησαν την – δεξιόστροφη για τον θεατή, όπως προαναφέραμε – φυσιολογική πορεία του ρου του ποταμού. Για παράδειγμα, οι σταυροί που ρίπτονται δύο φορές τελετουργικώς από τους εκατέρωθεν επισκόπους, τον Πατριάρχη Ειρηναίο (εμφανές στα 0:49, 2:06) και τον Μητροπολίτη Βενέδικτο (εμφανές στα 0:49, 2:00).

Το Video 3 δεν χρήζει εκτενέστερη ανάλυση, καθώς καμία ασυνήθιστη κίνηση δεν παρατηρείται, πέραν ελαφρών κυματισμών κοντά στο σημείο που λικνίζεται η βάρκα στην οποία επέβη ο Πατριάρχης, και πλησίον της πλαστικής διαχωριστικής γραμμής τύπου πισίνας. Ο ρους του ποταμού συνεχίζει φυσιολογικός, όπως βλέπουμε και από το κανάλι YouTube του Πατριαρχείου (22:10 και εξής):

Συμπέρασμα

Εν κατακλείδι, τα παραπάνω βίντεο δεν αποτελούν αποδείξεις ασυνήθιστου, υπερφυσικού φαινομένου ανάστροφου ρου, κοχλαζόντων υδάτων ή δύο διαφορετικών ροών στον ποταμό Ιορδάνη.