Κινδυνολογία για παρενέργειες του εμβολίου και παραπληροφόρηση για δημοψήφισμα στην Ελβετία

Στα μέσα Ιανουαρίου 2021 ο Κυριάκος Βελόπουλος, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Βουλή, προέβη σε μια σειρά ισχυρισμών σχετικά με τα εμβόλια για τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, ορισμένοι εκ των οποίων δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Η ομιλία στην οποία αναφερόμαστε έλαβε χώρα στις 15 Ιανουαρίου 2021, κατά τη δευτερολογία του στην Ολομέλεια της Βουλής. [πρακτικά της συνεδρίασης]

Παράδειγμα άρθρου: voicenews.gr

Το δημοψήφισμα στην Ελβετία

Δημοψήφισμα. Κάντε ένα δημοψήφισμα για το πιστοποιητικό. Κάντε ένα δημοψήφισμα για το εμβόλιο (…). Τι πιο καλό να πει ο ελληνικός λαός «θέλω» ή «δεν θέλω», λαϊκή ετυμηγορία λέγεται έμμεση.

Και επίσης, κύριε Πρωθυπουργέ, και το λέω για να το καταλάβετε, βγαίνει η Ελβετία και λέει θα πάει σε δημοψήφισμα για το εμβόλιο. Η Ελβετία σε δημοψήφισμα, το ανακοίνωσε σήμερα η Ιατρική Ρυθμιστική Αρχή της Ελβετίας. Αν δεν τα πιστεύει ο Πρωθυπουργός να του τα δώσω, ελβετικός τύπος, να το καταθέσω κι εδώ. Δεν είναι fake news ούτε διαδίκτυο. Ό,τι καταθέτει η Ελληνική Λύση πάει στα Πρακτικά και τα έγγραφα, για να μην νομίζουν κάποιοι ότι διασπείρουμε διάφορες ειδήσεις.

Αφενός δεν πρόκειται για ενέργεια και πρωτοβουλία της ελβετικής κυβέρνησης, όπως παρουσιάζεται στην παραπάνω ομιλία, και, αφετέρου, δεν έχει σαν θέμα «το εμβόλιο».

Για την ακρίβεια, στην Ελβετία, που διαθέτει διαφορετικούς από την Ελλάδα πολιτειακούς θεσμούς στο δημοκρατικό της πολίτευμα, μία ομάδα πολιτών υπό το σύλλογο Freunde der Verfassung («Οι Φίλοι του Συντάγματος»), συγκέντρωσαν τις απαραίτητες από το νόμο (τουλάχιστον 50.000) υπογραφές για να πετύχουν τη διεξαγωγή «προαιρετικού» δημοψηφίσματος (fakultatives Referendum). Πρόκειται για, έναν θεσμό άμεσης δημοκρατίας που ισχύει στην Ελβετία και επιτρέπει σε όσους αντιτίθενται σε ομοσπονδιακό νόμο να ζητήσουν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος υπό προϋποθέσεις.

Η συγκεκριμένη ομάδα επιθυμεί να προσβάλλει νόμο που ψηφίστηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020 από το εθνικό κοινοβούλιο με θέμα τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της COVID-19. Αναφέρεται ότι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος αυτού μπορεί να λάβει χώρα μόνο μετά την παρέλευση εννέα μηνών ισχύος του εν λόγω νόμου, δηλαδή μετά τον Ιούνιο του 2021. [πηγή 1][πηγή 2]

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 44 του Συντάγματος, παρ. 2, δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας «για κρίσιμα εθνικά θέματα», ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Yπουργικού Συμβουλίου, αλλά και «για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά», εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου. [πηγή]

Τέλος, σημειώνεται ότι η Ελβετία έχει αδειοδοτήσει προσωρινώς το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech αλλά και αυτό της Moderna. [πηγή 1][πηγή 2]

Συνεπώς, στην Ελβετία δεν προκηρύχθηκε δημοψήφισμα με θέμα «το εμβόλιο» ή την αποδοχή ή την υποχρεωτικότητά του, ούτε η πρόσφατη είδηση για δημοψήφισμα στην Ελβετία αφορά πρωτοβουλία της εγχώριας κυβέρνησης, αλλά πρόκειται για πρωτοβουλία πολιτών που συγκέντρωσαν τις απαραίτητες υπογραφές εναντίον του νόμου που επέβαλε από τον Σεπτέμβριο περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της COVID-19, ένας θεσμός που δεν έχει ανάλογό του στο πολίτευμα της Ελλάδας.

Οι ισχυρισμοί περί παρενεργειών του εμβολίου

Έχω μπροστά μου, λοιπόν, το δημοσίευμα του Bloomberg. Όχι του ΣΚΑΪ, του Bloomberg! «Εικοσιτρείς νεκροί -δεκατρείς σε νεκροψία, διερευνώνται οι λόγοι- μετά το εμβόλιο.» Είναι το πρώτο στοιχείο. Θα το καταθέσω για τα Πρακτικά. Διαδίκτυο, ε;
Εμβόλιο στο Ισραήλ. Jerusalem Post, η κορυφαία εφημερίδα του Ισραήλ. «Δεκατρία άτομα με παράλυση προσώπου μετά το εμβόλιο.» Θα το καταθέσω και αυτό για τα Πρακτικά. (…) Ο επικεφαλής των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο Σαρόν Ράιτ Πράις πριν από μία ώρα λέει -το δημοσίευμα της Jerusalem Post, το οποίο θα καταθέσω και πάλι εδώ- το εξής: «Το 17% των σοβαρά ασθενών που νοσηλεύονται σήμερα είναι ασθενείς που έκαναν το εμβόλιο.» Είναι σημερινό δημοσίευμα. «Τεσσεράμισι χιλιάδες άτομα έχουν διαγνωστεί με κορωνοϊό μετά τη λήψη της πρώτης δόσεως, τριακόσιοι εβδομήντα πέντε έχουν νοσήσει λόγω της νόσου. Διακόσιοι σαράντα τέσσερις νοσηλεύονται την πρώτη εβδομάδα μετά τον εμβολιασμό, εκατόν είκοσι τέσσερις τη δεύτερη εβδομάδα. Επτά ασθενείς δεκαπέντε ημέρες μετά τη λήψη του εμβολίου.» Ο ειδικός, ο Τσιόδρας του Ισραήλ είναι ο άνθρωπος. Και έχουν πάρει εμβόλια. Και έχουν κάνει μαζικά εμβόλια.

Μη μου λέτε ότι δεν έχουν παρενέργειες. Δεν λέω ότι είναι επικίνδυνο το εμβόλιο, αλλά εγώ τουλάχιστον δεν βεβαιώνω ότι είναι ασφαλές, όταν βλέπω ότι υπάρχουν παρενέργειες. Και δεν μπορώ να οδηγήσω έναν λαό να πάει να κάνει ένα εμβόλιο, όταν έχω και την επιφύλαξη αυτή. Και το επαναλαμβάνω: Ψηφοθηρία η Ελληνική Λύση δεν θα κάνει ποτέ, ούτε θα λαϊκίσει. Πάντα θα επιχειρηματολογεί, πάντα θα κάνει προτάσεις καλοπροαίρετα, κύριε Πρωθυπουργέ. Καλοπροαίρετα πάντοτε. Και βλέπετε ότι είμαστε πολύ προσεκτικοί.

Στη Βραζιλία πέθανε εθελοντής. Το ανακοίνωσε η Υγειονομική Υπηρεσία της Βραζιλίας. Δημοσίευμα της Washington Post, όχι Βελόπουλος. [Το] «Πρώτο Θέμα» (…) λέει: «Νοσοκόμα θετική σε covid τρεις εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό με το εμβόλιο της Pfizer.» Εδώ είναι το δημοσίευμα.

Στο παραπάνω σημείο της ομιλίας του Κ. Βελόπουλου, παρατίθενται δημοσιεύματα και ειδήσεις που, κατά τον ομιλητή, δείχνουν ότι το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech έχει παρενέργειες. Δεν είναι, όμως, όλα τα αναφερόμενα περιστατικά ζητήματα ασφάλειας του εμβολίου.

Πράγματι, δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg στις 15 Ιανουαρίου μετέφερε τις ανακοινώσεις νορβηγικών υγειονομικών αρχών, που εμβολίασαν κατά προτεραιότητα, μεταξύ άλλων, τους διαμένοντες σε οίκους ευγηρίας. Στις ανακοινώσεις αυτές αναφέρθηκε ότι οι αρχές διερευνούν, στο πλαίσιο συνήθους συστηματικής καταγραφής αναφερόμενων παρενεργειών, τις περιπτώσεις 23 θανάτων υπερηλίκων που απεβίωσαν σε χρόνο σύντομο μετά τη λήψη του εν λόγω εμβολίου.

Σε νεότερες δηλώσεις ανέφεραν ότι δεν βρίσκονται σε συναγερμό καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία για αιτιώδη σχέση του εμβολιασμού και του θανάτου, λαμβάνοντας υπόψη πως οι καταγεγραμμένοι θάνατοι αφορούσαν υπερήλικες ιδιαίτερα ευπαθείς με σοβαρά προϋπάρχοντα προβλήματα, και πως ούτως ή άλλως αποβιώνουν καθημερινά δεκάδες υπερήλικες σε δομές φροντίδας, ασχέτως εμβολιασμού.

Πάντως, δεν έχει ξεκαθαριστεί εάν συνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες (όπως πυρετός) μπορούν να επιδεινώσουν σημαντικά τις σοβαρές υποκείμενες νόσους, ιδίως σε ευάλωτους ή τελικού σταδίου υπερήλικες ασθενείς. Συνιστάται κατά περίπτωση αξιολόγηση και στάθμιση οφέλους-κόστους για τους ιδιαίτερα ευάλωτους υπερήλικες, δεν αλλάζει βέβαια η εθνική στρατηγική εμβολιασμών. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6][πηγή 7]

Τέλος, σύμφωνα με δήλωση της παγκόσμιας συμβουλευτικής επιτροπής για την ασφάλεια των εμβολίων του ΠΟΥ (Global Advisory Committee on Vaccine Safety – GACVS) σχετικά με τα αναφερόμενα περιστατικά θανάτων ηλικιωμένων:

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φανερώνουν καμία απροσδόκητη ή ανεπιθύμητη αύξηση των θανάτων σε εύθραυστα, ηλικιωμένα άτομα ή τυχόν ασυνήθιστα χαρακτηριστικά ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τη χορήγηση του BNT162b2. Οι αναφορές είναι σύμφωνες με τα αναμενόμενα ποσοστά θνησιμότητας όλων των αιτιών και τις αιτίες θανάτου στον υποπληθυσμό των εύθραυστων ηλικιωμένων ατόμων και οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν επιβεβαιώνουν ότι το εμβόλιο έχει συμβολή στα αναφερόμενα θανατηφόρα συμβάντα. Υπό το πρίσμα αυτό, η επιτροπή θεωρεί ότι η ισορροπία οφέλους-κινδύνου του BNT162b2 παραμένει ευνοϊκή για τους ηλικιωμένους και δεν προτείνει προς το παρόν αναθεώρηση των συστάσεων σχετικά με την ασφάλεια αυτού του εμβολίου.

Στο Ισραήλ, που έχει ήδη πραγματοποιήσει περίπου 3 εκατομμύρια εμβολιασμούς (πρώτης & δεύτερης δόσης), όντως αναφέρθηκαν στο πλαίσιο έρευνας 13 περιπτώσεις προσωρινής παράλυσης προσώπου μετά την πρώτη δόση του ίδιου εμβολίου, και ο ιατρικός σύλλογος της χώρας πρότεινε, ελλείψει επαρκών στοιχείων παγκοσμίως για συσχέτιση, να μη λάβουν δεύτερη δόση του εμβολίου όσοι τυχόν ανέφεραν αυτή τη διαταραχή. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Πέραν των ανωτέρω ζητημάτων, που αφορούν όντως το θέμα της ασφάλειας, χωρίς πάντως να υπάρχει κάποια τεκμηρίωση επί του παρόντος, οι λοιπές αναφορές δεν δείχνουν παρενέργειες του εμβολίου.

Η αναφορά «το 17% των σοβαρά ασθενών που νοσηλεύονται σήμερα είναι ασθενείς που έκαναν το εμβόλιο», όπως όντως γράφτηκε στην jpost.com, δεν αποτελεί ένδειξη προβλήματος ασφάλειας του εμβολίου των Pfizer/BioNTech, αλλά συμβαδίζει με τα παρατηρηθέντα στις κλινικές μελέτες επίπεδα αποτελεσματικότητας του εν λόγω εμβολίου.

Συγκεκριμένα, το εμβόλιο αυτό χορηγείται σε δύο δόσεις με την αποτελεσματικότητα να ανέρχεται σε 95% μετά την παρέλευση μερικών ημερών από τη δεύτερη δόση, όπως παρατηρήθηκε στις κλινικές μελέτες. [πηγή]

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ίδιο το εμβόλιο δεν είναι δυνατόν να προκαλέσει τη νόσο COVID-19, και η υψηλή αποτελεσματικότητα πρόληψης εκδήλωσης της νόσου παρατηρείται εβδομάδες μετά την 1η δόση, δεν είναι ασύνηθες ή προβληματικό να ασθενήσουν από COVID-19 άνθρωποι που έλαβαν την πρώτη από τις δύο δόσεις του εμβολίου, αφού δεν θα έχει παρέλθει διάστημα ικανό για το «χτίσιμο» επαρκούς ανοσίας.

Η παρατήρηση ότι, από όσους στις 12 Ιανουαρίου νοσούσαν σοβαρά, το 17% είχε λάβει δόση του εμβολίου δεν συνεπάγεται ότι ο εμβολιασμός τους συνδέεται αιτιωδώς με τη λοίμωξή τους και τη βαρύτητά της. Η αναφορά του κ. Βελόπουλου ότι «4.500 άτομα έχουν διαγνωστεί με κορωνοϊό μετά τη λήψη της πρώτης δόσεως (για την ακρίβεια: 4.484 άτομα διαγνώστηκαν με COVID-19, 1 με 7 ημέρες μετά τον εμβολιασμό τους), 375 έχουν νοσήσει λόγω της νόσου, 244 νοσηλεύονται την πρώτη εβδομάδα μετά τον εμβολιασμό, 124 τη δεύτερη εβδομάδα, και 7 ασθενείς δεκαπέντε ημέρες μετά τη λήψη του εμβολίου» ομοίως δεν δείχνουν κάποιο ζήτημα ασφάλειας του εμβολίου, αλλά βρίσκονται σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα των δοκιμών του εν λόγω εμβολίου ως προς την αποτελεσματικότητά του σε βάθος χρόνου.

Σε σχετική με το ζήτημα των πρώτων αυτών δεδομένων από τους εμβολιασμούς στο Ισραήλ ανάρτησή του, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο LSE, Ηλίας Μόσιαλος, είχε επισημάνει:

«Να σημειώσουμε εδώ πως νοσούν περισσότεροι τις πρώτες ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Ο αριθμός πέφτει μετά τις δυο πρώτες εβδομάδες γιατί οι εμβολιασθέντες αναπτύσσουν αντισώματα, και σιγά σιγά το ποσοστό των νοσούντων μειώνεται σημαντικά.

Αυτό είναι και αναμενόμενο και συμβατό με τα στοιχεία αποτελεσματικότητας, αλλά και τα διαστήματα εμπιστοσύνης της αποτελεσματικότητας του εμβολίου μετά την πρώτη ή τη δεύτερη δόση, όπως έχουν προκύψει από τις κλινικές μελέτες.

Θυμίζω εδώ πως στη δημοσίευση για το εμβόλιο Pfizer-BioNTech στο New England Journal of Medicine (doi: 10.1056/NEJMoa2034577) αναφέρεται πως η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν 52,4% μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δόσης (με μεσοδιάστημα 21 ημερών).

Κατά τη διάρκεια της δοκιμής φάσης III, οι περισσότερες «αποτυχίες» του εμβολίου ήταν τις ημέρες αμέσως μετά την πρώτη δόση, υποδηλώνοντας ότι η βραχυπρόθεσμη προστασία ξεκινά περίπου την ημέρα 11.

Κοιτάζοντας τα συνολικά δεδομένα από την ημέρα 15 έως 21, οι βρετανικές ρυθμιστικές αρχές (στη διαδικασίας αξιολόγησης της εναλλαγής δόσεων μεταξύ εμβολίων) υπολόγισαν ότι η αποτελεσματικότητα έναντι του συμπτωματικού covid-19 ήταν περίπου 89% (95% με διάστημα εμπιστοσύνης 52% έως 97%). Άρα, τα ποσοστά που παρατηρούνται στο Ισραήλ είναι αναμενόμενα.

Σχετικά με δημοσίευμα της Washington Post ότι «στη Βραζιλία πέθανε εθελοντής» της μελέτης εμβολίου, θα πρέπει αρχικά να αναφέρουμε ότι η μόνη σχετική είδηση με αυτά τα χαρακτηριστικά εντοπίζεται τον Οκτώβριο του 2020, και αφορούσε έναν άνδρα 28 ετών που συμμετείχε στις κλινικές μελέτες του εμβολίου των AstraZeneca/Οξφόρδης (όχι δηλαδή αυτού που ήδη χορηγείται στην Ελλάδα επί του παρόντος).

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα ειδησεογραφικών πρακτορείων ήταν ιατρός, εργαζόμενος σε μονάδα COVID-19, που ασθένησε από τη νόσο COVID-19 και κατέληξε εξαιτίας επιπλοκών από αυτήν. Λόγω του σχεδιασμού και της εμπιστευτικότητας των «τυφλών» στοιχείων της μελέτης (καθώς άλλοι λαμβάνουν το πραγματικό εμβόλιο, και άλλοι εικονικό – ομάδα placebo, χωρίς να το γνωρίζουν), δεν ανακοινώθηκαν ακριβή στοιχεία, πλην όμως από τις αρμόδιες αρχές και τις εταιρίες τονίστηκε, κατόπιν αξιολόγησης, ότι δεν συνέτρεχε κανένας λόγος ασφάλειας για διακοπή της μελέτης.

Κατά πληροφορίες, ο εν λόγω άνδρας δεν είχε λάβει την πραγματική δόση του εμβολίου ChAdOx1 nCoV-19, αλλά ανήκε στην ομάδα που έλαβε την εικονική δόση. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Το δημοσίευμα περί «νοσοκόμας στην Ουαλία που βγήκε θετική τρεις εβδομάδες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου», που εντοπίζουμε στο protothema.gr, δεν εισφέρει κάποιο στοιχείο για παρενέργειες του εμβολίου Comirnaty (των Pfizer/BioNTech). Όπως, αναφέρθηκε και παραπάνω, πληροφορίες όπως αυτή του δημοσιεύματος αφορούν το ζήτημα της αποτελεσματικότητας του εμβολίου, και μάλιστα η αναφερόμενη περίπτωση της νοσοκόμας δεν έρχεται σε αντίθεση με τα στοιχεία των κλινικών μελετών που αξιολόγησαν το εν λόγω εμβόλιο.

Η υψηλή αποτελεσματικότητα (αναφέρεται 95%) παρατηρήθηκε κατόπιν τουλάχιστον μίας εβδομάδας από τη δεύτερη δόση του εμβολίου, που κατά τις οδηγίες χορηγείται με την παρέλευση διαστήματος 21 ημερών από την πρώτη. Συνεπώς δεν είναι ασύμβατο με όσα διαθέσιμα δεδομένα υπάρχουν από την αξιολόγηση του εμβολίου αυτού να έχει βρεθεί θετικό στο νέο κορωνοϊό ένα πρόσωπο που δεν έχει λάβει τουλάχιστον τη δεύτερη δόση του εμβολίου, κάτι που τονίζεται και εντός του δημοσιεύματος που επικαλέστηκε ο κ. Βελόπουλος. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Συμπέρασμα

Συνοψίζοντας, δημοσιεύματα που ανέφερε στην ομιλία στη Βουλή του ο Κ. Βελόπουλος ως ενδείξεις παρενεργειών του εμβολίου ή των εμβολίων κατά της COVID-19 σε σημαντικό βαθμό δεν αποτελούν ζητήματα ασφαλείας, αλλά συμβατά με τις μελέτες παραδείγματα που αφορούν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου των Pfizer/BioNTech.

Επίσης, το ζήτημα της πάρεσης του Bell δεν έχει τεκμηριωθεί επί του παρόντος ως άμεσα σχετιζόμενο με τη λήψη του εμβολίου, δεν έχει διαπιστωθεί αιτιώδης σχέση των αναφερόμενων θανάτων υπερηλίκων στη Νορβηγία με τον εμβολιασμό τους, και δεν υπάρχουν στοιχεία ώστε ο θάνατος εθελοντή στη μελέτη του εμβολίου των AstraZeneca/Oxford να συσχετίζεται με τη λήψη αυτού.

Τέλος, δεν ισχύει ότι η Ελβετία «πάει σε δημοψήφισμα για το εμβόλιο» – στην πραγματικότητα μία ομάδα πολιτών έχει συγκεντρώσει υπογραφές ώστε να διενεργηθεί μετά από μερικούς μήνες δημοψήφισμα για το νόμο που επέβαλε περιοριστικά μέτρα για την COVID-19.