Βίντεο από τηλεοπτικό ρεπορτάζ παρουσιάζεται σαν απάτη με δήθεν νεκρούς στην Ουκρανία

Σε μέσα ενημέρωσης και λογαριασμους μέσων κοινωνικής δικτυωσης κυκλοφόρησε ένα σύντομο βίντεο από αυστριακό τηλεοπτικό σταθμό, συνοδευόμενο από τον ισχυρισμό ότι αποκαλύπτει απάτη με σκηνοθετημένους νεκρούς στην Ουκρανία κατά την εισβολή της Ρωσίας στα τέλη Φεβρουαρίου 2022, καθώς φαίνεται την ώρα του ρεπορτάζ να «ανασταίνεται» ένας νεκρός που βρισκόταν τυλιγμένος σε σάκο. Ωστόσο, ο εν λόγω ισχυρισμός είναι ψευδής.

Παράδειγμα δημοσίευσης με ευρεία απήχηση που κοινοποιήθηκε και από ελληνικούς λογαριασμούς στο Facebook:

Παραδείγματα δημοσιεύσεων από ελληνόφωνους λογαριασμούς στο Facebook:

Το βίντεο που κυκλοφόρησε είναι το παρακάτω:

Τι ισχύει

Το υπό εξέταση βίντεο προέρχεται από ρεπορτάζ του αυστριακού τηλεοπτικού σταθμού OE24.TV, με θέμα μία διαδήλωση-διαμαρτυρία για πολιτική που ακολουθείται σχετικά την κλιματική κρίση, γεγονός που έλαβε χώρα στη Βιέννη, στις 4 Φεβρουαρίου 2022, δηλαδή πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι διαδηλωτές δεν παρουσιάστηκαν ως κυριολεκτικά νεκροί, ούτε από την τηλεόραση, ούτε από τον ανταποκριτή, Martin Bergauer, όπως μπορείτε να δείτε από το πλήρες βίντεο του ρεπορτάζ παρακάτω:

Από τον τηλεοπτικό σταθμό, κατά την προβολή του ρεπορτάζ αλλά και κατά την ανάρτησή του στο YouTube, χρησιμοποιήθηκε ο τίτλος “Wien: Demo gegen Klimatpolitik“, δηλαδή «Βιέννη: διαδήλωση κατά της κλιματικής πολιτικής».

Σε ορισμένα σημεία του ρεπορτάζ διακρίνονται κάποιοι διαδηλωτές όρθιοι στα αριστερά να έχουν ενδυθεί με στολές που παραπέμπουν στο θάνατο (μαύρη ένδυση, μάσκες, δρεπάνια), και κρατούν πανό με τις φράσεις “Klimaschutzgesetz rettet leben | Aktuell Klimapolitik nicht“, δηλαδή «Ο νόμος για την προστασία του κλίματος σώζει ζωές | Η τρέχουσα πολιτική για το κλίμα δεν το κάνει».

Κατά συνέπεια, τα άτομα που είναι ξαπλωμένα στο έδαφος είναι διαδηλωτές οι οποίοι παρουσιάζουν συμβολικά τους θανάτους τους οποίους προκαλεί ή δεν αποτρέπει, κατά τη γνώμη τους, η τρέχουσα κλιματική πολιτική στη χώρα τους.

Αυτό εξηγεί και στο ρεπορτάζ (στο σημείο 00:30) ο ανταποκριτής του τηλεοπτικού σταθμού:

M. Bergauer: 49 άτομα είναι ξαπλωμένα στο έδαφος για να παραστήσουν τους «νεκρούς του κλίματος». (…) [και να δείξουν ότι] σύμφωνα με ένα υπολογιστικό μοντέλο, 49 άτομα μπορεί να πεθαίνουν κάθε μέρα στην Αυστρία εξαιτίας της κλιματικής καταστροφής, μέσα στα επόμενα χρόνια.

Τον εν λόγω συμβολισμό παρουσίασε και στο Twitter το κίνημα “Fridays For Future / Βιέννης“, που διοργάνωσε τη συγκεκριμένη διαμαρτυρία:

Μετά από ενδελεχή ανασκόπηση της διεθνούς ειδησεογραφίας, δεν καταφέραμε να βρούμε καμία αναφορά στο συμβάν ως πραγματικό γεγονός ταφής νεκρών Ουκρανών από τη πρόσφατη εισβολή της Ρωσίας.

Σε ορισμένες αναρτήσεις κυκλοφόρησε και η εξής εκδοχή του βίντεο, όπου διακρίνεται ως υπότιτλος “UKRAINIAN HEALTH MINISTRY: 57 DEAD, 169 HURT ACROSS UKRAINE AS RUSSIA LAUNCHES ATTACK”, και ήχος από ρεπορτάζ για την εισβολή στην Ουκρανία, στα αγγλικά:

Τη συγκεκριμένη εκδοχή διέδωσαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρόσωπα όπως ο καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Γιάννης Μηλιός και ο δημοσιογράφος Δημήτρης Λιάτσος, ως απόδειξη ότι το βίντεο πραγματικά προβλήθηκε ως σχετικό με την Ουκρανία από μεγάλης εμβέλειας ΜΜΕ. Σε άλλα άρθρα, όπως στο sportime.gr, αναφέρθηκε ότι το παραπάνω βίντεο προβλήθηκε «στην ουκρανική τηλεόραση».

Ωστόσο, πρόκειται για ψηφιακά επεξεργασμένο και κατασκευασμένο βίντεο, που δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι προβλήθηκε πραγματικά στην τηλεόραση.

Για την ακρίβεια, ο υπότιτλος παραπέμπει ευθέως σε εκπομπή του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου NBC στις 24 Φεβρουαρίου 2022, κατά την οποία ένας υπότιτλος με τις λέξεις “UKRAINIAN HEALTH MINISTRY: 57 DEAD, 169 HURT ACROSS UKRAINE AS RUSSIA LAUNCHES ATTACK” εμφανιζόταν στο κάτω μέρος της οθόνης, με κόκκινο όμως φόντο, στην αρχή της εκπομπής, αλλά και αργότερα, όταν ο ανταποκριτής του δικτύου Cal Perry ανέφερε τις απώλειες κατά την πρώτη ημέρα του πολέμου. Την ώρα που εμφανιζόταν ο υπότιτλος στην αρχή της εκπομπής καθώς και την ώρα που ο Perry μετέφερε τις πληροφορίες για νεκρούς στην Ουκρανία, δεν παρουσιαζόταν το παλιό βίντεο από την Αυστρία, ούτε και σε κανένα άλλο σημείο της εκπομπής. Το απόσπασμα της εκπομπής μπορείτε να παρακολουθήσετε παρακάτω:

Ο ήχος του συγκεκριμένου ρεπορτάζ του Cal Perry χρησιμοποιήθηκε εκ των υστέρων για τη δημιουργία του παραπάνω βίντεο, μαζί με το οπτικό υλικό (χωρίς τον ήχο) από την παλαιά διαδήλωση. Προστέθηκε και ένας υπότιτλος παρόμοιος με αυτόν του NBC, για να δημιουργηθεί η ψευδής εντύπωση ότι το βίντεο προέρχεται από τηλεοπτική εκπομπή.

Συμπέρασμα

Τα άτομα που είναι ξαπλωμένα στο έδαφος στο επίμαχο βίντεο είναι διαδηλωτές κατά της τρέχουσας κλιματικής πολιτικής στην Αυστρία στις αρχές Φεβρουαρίου 2022, δηλαδή πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που ξεκίνησε στα τέλη του ίδιου μήνα. Οι διαδηλωτές παρουσιάζουν συμβολικά τους θανάτους τους οποίους προκαλεί ή δεν αποτρέπει, κατά τη γνώμη τους, η τρέχουσα κλιματική πολιτική. Στο ρεπορτάζ του OE24 TV, ούτε ο ανταποκριτής του τηλεοπτικού σταθμού, ούτε ο ίδιος ο αυστριακός σταθμός, παρουσίασαν τους ανθρώπους που ήταν ξαπλωμένοι ως πραγματικούς νεκρούς λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Επιπλέον, το ίδιο βίντεο κυκλοφόρησε με ήχο και υπότιτλο ρεπορτάζ για θανάτους στην Ουκρανία την πρώτη ημέρα του πολέμου, ωστόσο πρόκειται για ψηφιακά επεξεργασμένο οπτικοακουστικό υλικό, που περιέχει τον ήχο πραγματικού ρεπορτάζ αμερικανικού τηλεοπτικού σταθμού στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και υπότιτλο που παρομοιάζει με εκείνον που προβαλλόταν στην εκπομπή του αμερικανικού σταθμού. Στο αυθεντικό βίντεο της εκπομπής, δεν έχει γίνει καμία χρήση του βίντεο της αυστριακής τηλεόρασης με τη διαδήλωση κατά της κλιματικής πολιτικής.

12 Μαρτίου 2022 – Στο άρθρο προστέθηκαν πληροφορίες σχετικά με την ψηφιακά τροποποιημένη εκδοχή του βίντεο.