Όχι, ΔΕΝ αποδείχτηκε ότι η επίθεση στο Κραματόρσκ έγινε από τον Ουκρανικό στρατό

Τον Απρίλιο του 2022, μετά την πολύνεκρη πυραυλική επίθεση κοντά σε σιδηροδρομικό σταθμό στην πόλη Κραματόρσκ της Ουκρανίας, κυκλοφόρησαν ισχυρισμοί περί αποδεδειγμένης ευθύνης της Ουκρανίας για την εν λόγω επίθεση. Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί δεν τεκμηριώνονται από σχετικές αποδείξεις.

Παραδείγματα άρθρων: el.gr, pronews.gr, defencenet.gr, dekeleianews.gr, newsgreece.gr, taxidromos.gr, sinomosiologos.blogspot.com, corfiatiko.blogspot.com

Οι ενδείξεις πως η επίθεση στο Κραματόρσκ έγινε από πυραυλικό σύστημα γνωστό ως “Tochka-U”, παρουσιάστηκαν ως στέρεη απόδειξη ευθύνης της Ουκρανίας για την επίθεση, με τον ισχυρισμό πως μόνο αυτή διαθέτει και χρησιμοποιεί αυτούς τους πυραύλους και όχι η Ρωσία.

Σε αρκετά από τα εξεταζόμενα δημοσιεύματα κυκλοφόρησε το εξής κείμενο:

«Οι ρωσόφωνοι έβγαλαν φωτογραφίες το ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ στο Κραματόρσκ! Σκότωσε δεκάδες αμάχους το Κίεβο

Οι Ρώσοι διαψεύδουν σε όλους τους τόνους πως διέπραξαν εκείνοι την επίθεση εναντίον των ρωσοφώνων στο Κραματόρσκ, καθώς οι πύραυλοι είναι ουκρανικοί!

Ευτυχώς οι πολίτες, οι οποίοι φυσικά είναι με την Ρωσία, έσπευσαν να φωτογραφίσουν τα θραύσματα του πυραύλου «Tochka-U», τον οποίο χρησιμοποιούν μόνο οι Ουκρανοί και όχι πια ο ρωσικός στρατός. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας μάλιστα κατονόμασε και την μονάδα πυροβολικού των Ουκρανών που εξαπέλυσε τον πύραυλο!

Όπως ειπώθηκε, «οι Ουκρανοί χτυπούν αμάχους, για να τους εμποδίσουν να φύγουν, γιατί τους θέλουν σαν ασπίδα»

Τουλάχιστον 39 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 87 τραυματίστηκαν, από τους Ουκρανούς

Σε άλλα άρθρα κυκλοφόρησε το εξής κείμενο:

Μακελειό στον σιδηροδρομικό σταθμό του Κραματόρσκ: Ουκρανοί έριξαν πυραύλους σε άμαχους – Δεκάδες νεκροί

Η επίθεση έγινε με πυραύλους Tocka-U που χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί – Προσπαθούν να κατηγορήσουν τη Ρωσία

Ένα πραγματικό μακελειό έλαβε χώρα το πρωί της Παρασκευής στην πόλη Κραματόρσκ, στα ανατολικά της Ουκρανίας νότια του Χαρκόβου, καθώς οι Ουκρανοί έριξαν πυραύλους σε σιδηροδρομικό σταθμό, σκοτώνοντας πάνω από 30 άτομα.

Σύμφωνα με τις αυτονομιστικές δυνάμεις του Ντονέτσκ, την επίθεση στην Κραματόρσκ την πραγματοποίησαν ουκρανικά στρατεύματα με πυραύλους επιφανείας/επιφανείας Tocka-U.

Σύμφωνα με τους αυτονομιστές πρόκειται για ένα πυραυλικό σύστημα, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα από επιθέσεις Ουκρανών κατά αμάχων. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι ο ουκρανικός στρατός έχει ήδη χρησιμοποιήσει 24 πυραύλους Tochka-U στην συγκεκριμένη περιοχή.

«Στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού του Κραματόρσκ, όπου πραγματοποιείται η εκκένωση του τοπικού πληθυσμού, πραγματοποιήθηκε πυραυλική επίθεση και τμήματα του πυραύλου Tocka-U έπεσαν πάνω στον πληθυσμό που το ουκρανικό καθεστώς είχε προτρέψει να φύγουν από την πόλη», αναφέρει η ανακοίνωση των ρωσόφωνων.

Στο Κραματόρσκ είναι θέμα ωρών ή λίγων ημερών να μπουν οι απελευθερωτικές δυνάμεις του Ντονμπάς. Η σύσταση του Β.Ζελένσκι προς τους κατοίκους της ανατολικής Ουκρανίας στόχευε ακριβώς σε αυτά τα γεγονότα. Δηλαδή στο να τους βρουν συγκεντρωμένους πολλούς πολίτες και να τους σκοτώσουν και να κατηγορήσουν τους Ρώσους, αλλά και να τους χρησιμοποιήσουν ως ασπίδα στην αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων.

Να σημειώσουμε ότι το Κίεβο από την πλευρά του κατηγόρησε τους Ρώσους, όμως όλα δείχνουν ότι πρόκειται για επίθεση που έγινε από Ουκρανούς, καθώς εκτός των άλλων στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν αρκετοί ρωσόφωνοι.

Σε ανακοίνωση του λογαριασμού «Αντιπροσωπεία ΛΔ Ντόνετσκ- Representative Office DNR» στο Facebook, που αναπαρήγαγαν το voicenews.gr και bahalonews.gr, κυκλοφόρησε και μία σύγκριση φωτογραφιών των πυραύλων Tochka-U και Iskander, με φωτογραφία από τα υπολείμματα του πυραύλου που έπεσε στο Κραματόρσκ. Η σύγκριση συνοδεύτηκε από τον έμμεσο ισχυρισμό ότι, αφού προφανώς έπεσε Tochka-U, που είναι Ουκρανικό όπλο, άρα την επίθεση πραγματοποίησε η Ουκρανία.

Τις επόμενες ημέρες κυκλοφόρησε, ως απόδειξη πως τον πύραυλο έριξε η Ουκρανία, ο ειδικότερος ισχυρισμός ότι ο σειριακός αριθμός του βλήματος είναι παρόμοιος με εκείνους από πυραύλους που έριξαν ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή του Ντονμπάς τα τελευταία χρόνια.

Ο εν λόγω ισχυρισμός κυκλοφόρησε και στο Twitter, με χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετική ανάρτηση του δημοσιογράφου Στέφανου Δαμιανίδη, και στο Facebook, όπως φαίνεται από τα παρακάτω στιγμιότυπα:

Για την υποστήριξη του εξεταζόμενου ισχυρισμού, χρησιμοποιήθηκε το εξής βίντεο:

Τέλος, ο ισχυρισμός ότι τον πύραυλο Tochka-U χρησιμοποιούν μόνο Ουκρανοί και ότι έχει βρεθεί το, ελεγχόμενο από Ουκρανούς, σημείο εκτόξευσης με βάση την κατεύθυνση από την οποία ήρθε ο πύραυλος κυκλοφόρησε ως βίντεο στο YouTube και γνώρισε μεγάλη διάδοση με ανάρτηση του Δημήτρη Λιάτσου στο Facebook. Με βάση τις σχετικές αναρτήσεις, το σημείο εκτόξευσης υπολογίστηκε λαμβάνοντας υπόψη την ουρά του πυραύλου και το σημείο της έκρηξης.

Τι ισχύει

Μέχρι την ημερομηνία συγγραφής του παρόντος άρθρου, δεν έχει τεκμηριωθεί ο ακριβής τόπος εκτόξευσης του πυραύλου εδάφους-εδάφους που κόστισε τη ζωή σε τουλάχιστον 50 ανθρώπους, όταν έπεσε στις 8 Απριλίου 2022 κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Κραματόρσκ, ούτε ποια στρατιωτική μονάδα τον εκτόξευσε.

Ωστόσο, οι υπό εξέταση ισχυρισμοί που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, και που μπορούν να διασταυρωθούν, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Συγκεκριμένα οι εξεταζόμενες αναρτήσεις δεν αποδεικνύουν ότι ο πύραυλος εκτοξεύθηκε από την Ουκρανία. Σε αυτό το συμπέρασμα έχουν καταλήξει κατόπιν σχετικής ανάλυσης οργανισμοί ελέγχου γεγονότων και ανεξάρτητοι ερευνητές.

Χρονολόγιο γεγονότων

Οι Ουκρανικές αρχές είχαν παροτρύνει τους κατοίκους της περιοχής σε εκκένωση, τις αμέσως προηγούμενες ημέρες.

Στις 7 Απριλίου 2022, δηλαδή μια ημέρα πριν την επίθεση, η Ρωσία βομβάρδισε, σύμφωνα με τον επικεφαλής των Ουκρανικών Σιδηροδρόμων, Alexander Kamyshin, σιδηροδρομικό ανισόπεδο κόμβο κοντά στον σταθμό του Μπαρνίκοβε στην επαρχία Χαρκόβου, δημιουργώντας εμπόδιο στην, ελεγχόμενη από την Ουκρανία, οδό σιδηροδρομικής διαφυγής προς τα δυτικά από πόλεις όπως και το Κραματόρσκ.

Αργότερα, το βράδυ, ανακοινώθηκε ότι το πρόβλημα που προκάλεσε ο βομβαρδισμός είχε αποκατασταθεί, και πως οι συρμοί θα μπορούσαν να κινηθούν κανονικά. Νωρίς το πρωί στις 8 Απριλίου 2022 είχε αναφερθεί από τις ουκρανικές αρχές ότι οι συρμοί που είχαν μπλοκαριστεί συνέχισαν την πορεία τους, αλλά και ότι λεωφορεία με ανθρώπους που εκκένωναν την περιοχή είχαν δεχτεί πυρά. Για τις 8 Απριλίου 2022 είχαν πρoγραμματιστεί έξι συρμοί για αναχώρηση από το Κραματόρσκ.

Στις 7 Απριλίου, παράλληλα, δημοφιλές φιλορωσικό κανάλι στο Telegram συμβούλευε κατά της επιλογής σιδηροδρομικού τρόπου διαφυγής προς τα μέλη του καναλιού.

Στις 8 Απριλίου 2022 ώρα 10:13 π.μ. (σ.σ. ώρα Κιέβου) το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ισχυρίστηκε σε ανάρτησή του στο Telegram ότι είχε πραγματοποιήσει πυραυλικές επιθέσεις εναντίον στρατιωτικού υλικού που προοριζόταν για τις ουκρανικές στρατιωτικές εφεδρείες, στους σιδηροδρομικούς σταθμούς Ποκρόβσκ, Σλοβιάνσκ και Μπαρβίνκοβε. Όπως έδειξε το Bellingcat, τα αμέσως επόμενα λεπτά, τοπικά φιλο-αυτονομιστικά κανάλια στο Telegram πλημμύρισαν με πλάνα από εκτοξεύσεις πυραύλων.

Σε λίγα λεπτά (10:30 π.μ.) υπήρξαν αναφορές για πολεμικές σειρήνες στο Κραματόρσκ, και στις 10:44 ο επικεφαλής των Ουκρανικών Σιδηροδρόμων ανακοίνωσε ότι, προ ολίγου, ο σταθμός του Κραματόρσκ είχε πληγεί «από δύο πυραύλους».

Στις 11:01 π.μ., ο Ντμίτρι Στέσιν, ανταποκριτής της Κομσομόλσκαγια Πράβντα (που υποστηρίζει το Κρεμλίνο), κοινοποίησε ένα βίντεο στο κανάλι του στο Telegram, συνοδεία της λεζάντας ότι είχαν ακουστεί εκρήξεις 10 λεπτά πριν στον σιδηροδρομικό σταθμό του Κραματόρσκ, με στόχο μια ομάδα Ουκρανών στρατιωτών. Το γεγονός ότι ο Στέσιν διέγραψε την ανάρτηση λίγο αργότερα δεν πέρασε απαρατήρητο από δημοσιογράφους, και στιγμιότυπα από αυτήν έχουν κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο. Η αρχική ανάρτηση του καναλιού «СИЛОВИКИ» την οποία είχε προωθήσει, τροποποιήθηκε εκ των υστέρων ώστε να εμφανίζει λεζάντα πως πρόκειται για ουκρανική ενέργεια. Έπειτα, διεγράφη και εκείνη. Το βίντεο αυτό είχε κυκλοφορήσει και σε άλλα φιλορωσικά κανάλια.

Παράλληλα, στις 11:05 π.μ. το κανάλι “Vоенкор diZa”, ανταποκριτής θεμάτων άμυνας του φιλορωσικού πρακτορείου ANNA News στο Telegram, μετέδωσε εικόνες από το Κραματόρσκ, συνοδεία κειμένου που υποδήλωνε πως ο βομβαρδισμός οφειλόταν στις πληροφορίες σχετικά με «τρένο που μετέφερε εξοπλισμό για τον ουκρανικό στρατό» που βρισκόταν στον σταθμό την προηγούμενη μέρα.

Το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, περίπου μία ώρα αργότερα, αρνήθηκε ότι η Ρωσία εμπλέκεται στην επίθεση στο Κραματόρσκ, ισχυριζόμενο ότι πυραύλους Tochka-U χρησιμοποιούν μόνον οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας, και σε νεότερη ανακοίνωσή του ισχυρίστηκε ότι ο πύραυλος Tochka-U εκτοξεύθηκε από μονάδα του Ουκρανικού Στρατού που βρισκόταν την περιοχή της Ντομπροπίλια, νοτιοδυτικά της πόλης Κραματόρσκ.

O ισχυρισμός ότι Tochka-U έχουν μόνο οι Ουκρανοί

Όπως προέκυψε από ρεπορτάζ ιταλικού σταθμού, στην επίθεση στο Κραματόρσκ χρησιμοποιήθηκε πύραυλος Tochka-U (9M79-1). Σύμφωνα με ανάλυση από το BBC, στην επίθεση χρησιμοποιήθηκαν και βόμβες – πυρομαχικά διασποράς.

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι, εδάφους-εδάφους, μικρού βεληνεκούς, Tochka-U σχεδιάστηκαν και παρήχθησαν επί Σοβιετικής Ένωσης, ήδη από το 1989.

Ρωσικά, κρατικά ελεγχόμενα, ΜΜΕ είχαν ανακοινώσει από το 2020 ότι ο Ρωσικός Στρατός «είχε αντικαταστήσει πλήρως» τους πυραύλους Tochka-U με τους Iskander (9K720), σύμφωνα με σχεδιασμό προηγούμενων ετών. Η δήλωση, ωστόσο, περί αντικατάστασής τους από νεότερης γενιάς πυραύλους, δεν αποκλείει ότι οι παλαιότεροι θα μπορούσαν να εξακολουθούν να βρίσκονται στο οπλοστάσιο της Ρωσίας. Αυτό με τη σειρά του θα σήμαινε ότι είναι πιθανό ορισμένες μονάδες να τους χρησιμοποιούν με αφορμή τις επιθετικές επιχειρήσεις στον πόλεμο στην Ουκρανία, ως παλαιότερο και φθηνότερο πολεμικό υλικό.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με ειδικό ερευνητή για θέματα οπλικών συστημάτων της Διεθνούς Αμνηστίας, πύραυλος τύπου Tochka χρησιμοποιήθηκε και στα τέλη Φεβρουαρίου στο Ντονμπάς από τη Ρωσία.

Ο Scott LaFoy δήλωσε στο Bellingcat πως οι Ρώσοι «δεν τους πέταξαν απλά όλους [σ.σ. τους πυραύλoυς] σε ένα ποτάμι», σχολιάζοντας τι μπορεί να συνέβη με τους περισσευόμενους πυραύλους. Ο ίδιος πρόσθεσε τα εξής:

Έχουμε δει και στο παρελθόν να αναπτύσσεται από τη Ρωσία παλαιότερος εξοπλισμός, και τα Tochka-U είναι πολύτιμα πυρομαχικά, που μπορούν να αντισταθμίσουν το υψηλό κόστος των Iskander, επιτρέποντας στη Ρωσία να “κάψει” παλιό απόθεμα – αντί για καθαρά νέα, ακριβά πυρομαχικά.

Ισχυρές ενδείξεις ότι η Ρωσία δεν έχει εγκαταλείψει πλήρως τους Tochka-U αλλά παραμένουν στο οπλοστάσιο της, και τους έχει μεταφέρει κοντά στις εμπόλεμες περιοχές στην Ουκρανία, έχουν προκύψει από δημόσια προσβάσιμες πηγές στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με την Conflict Intelligence Team (CIT), ένα τρένο φορτωμένο με εκτοξευτές Tochka-U και οχήματα φορτωτές (οχήματα BAZ 5921 και 5922, αντίστοιχα) παρατηρήθηκε από χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να μετακινείται από το Γκόμελ της Λευκορωσίας προς τη ρωσική πόλη Μπέλγκοροντ, στα τέλη Μαρτίου 2022. H παρατήρηση είναι σύμφωνη με τις πληροφορίες εκείνου του χρονικού διαστήματος για ρωσική υποχώρηση από το μέτωπο του Κιέβου και αναδιάταξη δυνάμεων προς τα ανατολικά. Τα οχήματα έφεραν τα τακτικά σημάδια «V», τα οποία χρησιμοποιούνται από ρωσικές μονάδες που συμμετέχουν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Ο στρατός της Λευκορωσίας δεν έχει εισέλθει επίσημα στον πόλεμο και δεν έχει προκύψει πως χρησιμοποιεί αυτά τα σημάδια.

Πανομοιότυπα οχήματα είχε καταγράψει η λευκορωσική ομάδα ακτιβιστών «Belarusian Hajun project» μερικές ημέρες νωρίτερα, στις 18 Μαρτίου 2022. Σε εκείνες τις φωτογραφίες, τα οχήματα δεν έφεραν ακόμη τα σημάδια «V» και είχαν ακόμη βαμμένους τους αρχικούς αριθμούς τους. Λαμβάνοντας υπόψη, όμως, τα παρόμοια μοτίβα φθοράς και τα χρώματα παραλλαγής τους, αυτά τα οχήματα φαίνεται πως είναι ίδια με αυτά που παρατηρήθηκαν να κατευθύνονται προς το Μπέλγκοροντ σιδηροδρομικώς, όπως έδειξε σε ανάλυσή του το Bellingcat.

Πλούσιο παρόμοιο οπτικοακουστικό υλικό έχει κυκλοφορήσει και σε άλλα κανάλια Telegram και λογαριασμούς στο Twitter, παρ’ όλο που δεν είναι δυνατόν να διασταυρωθεί με τρόπο όπως το παραπάνω παράδειγμα.

Ευρύτερα, υπάρχουν στοιχεία ότι η 47η Ταξιαρχία Πυραύλων του Ρωσικού Στρατού εξακολουθούσε έως πρόσφατα να χρησιμοποιεί Tochka-U. Για παράδειγμα, το Φεβρουάριο του 2021, σε παρέλαση στο Κρασνοντάρ, όπως φαίνεται από ρεπορτάζ και πλάνα τοπικών μέσων ενημέρωσης, αλλά και σε πλάνα από ημέρα επίσκεψης στις εγκαταστάσεις της μονάδας, η ταξιαρχία αυτή φαίνεται πως χρησιμοποιούσε ακόμη αυτού του είδους τους πυραύλους. Παρακάτω μπορείτε να δείτε αποσπάσματα βίντεο από το YouTube και φωτογραφίες-στιγμιότυπα από ρεπορτάζ.

Η εν λόγω ταξιαρχία υπάγεται στην 8η Στρατιά του Ρωσικού Στρατού, η οποία έχει αναφερθεί από ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων ότι μάχεται στο μέτωπο της ανατολικής Ουκρανίας. Η συγκεκριμένη Στρατιά, σύμφωνα με παρουσίαση του OSCE το 2020, έχει κατηγορηθεί από εκπροσώπους της Ουκρανίας πως ελέγχει επιχειρησιακά Σώματα Στρατού από τις αυτοαποκαλούμενες ΛΔ Ντονιέτσκ και Λουχάνσκ.

Σύμφωνα με δημοσίευμα από το κρατικό πρακτορείο TASS, στις αρχές Ιανουαρίου 2022 πύραυλοι Iskander-M παραδόθηκαν στην 47η Ταξιαρχία Πυραύλων νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα. Δεδομένου του πόσο πρόσφατα έλαβε χώρα η παράδοση, δεν είναι σαφές εάν η ταξιαρχία έχει ολοκληρώσει την εκπαίδευση και την πλήρη υιοθέτηση των συστημάτων Iskander-M αντί των Tochka-U, όπως έχει αναφερθεί από το CIS και το Bellingcat.

Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου είχε προβεί επίσης σε εκτίμηση, κατά την ημέρα της επίθεσης, ότι η 8η Στρατιά, που μαχόταν στο Ντονμπάς, είναι εξοπιλισμένη με Tochka-U.

Αποδεικνύει κάτι ο σειριακός αριθμός;

Σε ορισμένες από τις υπό εξέταση δημοσιεύσεις, αναφέρθηκε ότι ο αύξων αριθμός “Ш91579” που αναγράφεται στα υπολείμματα του πυραύλου που έπεσε στο Κραματόρσκ, δείχνει ότι πρόκειται για ουκρανικό πολεμικό υλικό, αφού με παρόμοιους σειριακούς αριθμούς έχουν καταγραφεί πύραυλοι που έριξε η Ουκρανία τα τελευταία χρόνια στο Ντονμπάς.

Το επιχείρημα αυτό έχει κυκλοφορήσει ευρέως σε φιλορωσικά μέσα και κανάλια ενημέρωσης.

Σύμφωνα με τον ειδικό στους πυραύλους N.R. Jenzen-Jones, που ρωτήθηκε σχετικά από το BBC, όλοι οι Tochka-U προέρχονται από ένα παλαιό Σοβιετικό στρατιωτικό εργοστάσιο. «Όλοι οι πύραυλοι 9M79-1 είχαν συναρμολογηθεί από το Εργοστάσιο Βοτκίνσκι στην Δημοκρατία των Ουντμούρτ, στη σημερινή Ρωσία, ξεκινώντας από τη Σοβιετική εποχή», δήλωσε.

Το ουκρανικό Yπουργείο Άμυνας δήλωσε μέσω email στο Bellingcat ότι οι πύραυλοι κατασκευάστηκαν στη Σοβιετική Ρωσία και παραδόθηκαν σε στρατιωτικές αποθήκες, οπλοστάσια και ταξιαρχίες κατευθυνόμενων βλημάτων σε όλη την επικράτεια της ΕΣΣΔ.

Για να τεκμηριώσουν αυτό το σημείο, πρόσθεσαν ότι, για παράδειγμα, ένας πύραυλος Tochka-U με αριθμό “ВГ910840” χρησιμοποιήθηκε από την Ουκρανία το 2014 και προσγειώθηκε στην πόλη Σνίζνε, ενώ ένας άλλος κατεγράφη τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2018, στη Συρία (όπου οι δυνάμεις του προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ υποστηρίζονταν από τις Ρωσικές ένοπλες δυνάμεις) με αύξοντα αριθμό μόλις 25 ψηφία υψηλότερο (ВГ910865).

Πράγματι, σε βίντεο του 2014 εμφανίζονται τα συντρίμμια πυραύλου Tochka-U με αριθμό “ВГ910840” στην Ουκρανία, και πύραυλος Tochka-U με σειριακό αριθμό “ВГ910865” όντως κατεγράφη να έχει χρησιμοποιηθεί στη Συρία.

Όπως εξήγησε στην ομάδα διασταύρωσης ειδήσεων του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (dpa) ο αντισυνταγματάρχης Frederik Coghe, από τη Βασιλική Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου:

Είναι αδύνατο να καταλάβουμε από πού προήλθε ο πύραυλος μόνο από τον αύξοντα αριθμό του. Οι πύραυλοι Tochka-U είχαν διανεμηθεί σε πολλές χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, καθώς και στη Συρία. (…)

Τα περισσότερα πυρομαχικά δεν έχουν σήμανση εκτός από αυτήν του κατασκευαστή. Αυτό καθιστά δύσκολη, αν όχι αδύνατη, την αναγνώριση του χρήστη. (…)

Οι αύξοντες αριθμοί δεν σημαίνουν τίποτα χωρίς αντιπαραβολή με καταχωρίσεις για το ποιοι αύξοντες αριθμοί βρίσκονται σε ποιες χώρες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτές οι πληροφορίες απλά δεν είναι διαθέσιμες, εν μέρει επειδή οι πύραυλοι Tochka-U είναι πλέον δεκαετιών ηλικίας. (…)

Πρόκειται για συστήματα της σοβιετικής εποχής, αλλά η ακριβής διαδρομή διανομής των υλικών αυτών, ειδικά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν μπορεί να εντοπιστεί.

Επί του παρόντος, δεν έχει αναφερθεί ή δημοσιοποιηθεί επίσημη λίστα που να δείχνει ότι ο εκάστοτε σειριακός αριθμός πυραύλου αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο πύραυλο που βρίσκεται σε κάποια συγκεκριμένη χώρα ή μονάδα.

Συνεπώς, δεν αρκεί η αναδρομή στους σειριακούς αριθμούς για να αποδειχτεί ποιος εκτόξευσε τον πύραυλο που έπεσε στο Κραματόρσκ.

Πέραν των παραπάνω ισχυρισμών, κυκλοφόρησαν σχεδιαγράμματα που φέρονται να αποδεικνύουν την τροχιά του πυραύλου και τη συσχέτιση της προέλευσής του με περιοχή που ελέγχονταν από Ουκρανικές δυνάμεις.

Διάφοροι αναλυτές, ωστόσο, εκτιμούν ότι από τα διαθέσιμα στοιχεία, που είναι κυρίως φωτογραφίες μετά την έκρηξη, δεν είναι δυνατή η εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος για την ακριβή κατεύθυνση από την οποία ξεκίνησε ο πύραυλος.

Ειδικότερα, στην ανάλυση του Michael Sheldon για το Bellingcat, αναφέρθηκαν τα εξής:

Σε κοντινή απόσταση, ο τοίχος ενός κτιρίου με ανατολικό-νοτιοανατολικό προσανατολισμό φάνηκε να χτυπήθηκε απευθείας από υποπυρομαχικό, προκαλώντας ζημιά σε ένα αυτοκίνητο. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να ερμηνευθεί ως ένδειξη κατεύθυνσης εκτόξευσης. Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε από το Bellingcat, ο Markus Schiller της ST Analytics, μιας εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, με έδρα το Μόναχο που ειδικεύεται στη διαστημική τεχνολογία και την επιστήμη των πυραύλων, δήλωσε ότι είναι πολύ πιο πιθανό το υποπυρομαχικό να πυροδοτήθηκε στο αυτοκίνητο, δεδομένης της γωνίας με την οποία τα υποπυρομαχικά από το Tochka θα είχαν αποχωριστεί.

«Ο πύραυλος πιθανότατα πυροδότησε την έκρηξη διασποράς στα 2.250 μέτρα υπό γωνία περίπου 80 μοιρών, επομένως οι κασέτες με τους σταθεροποιητές τους θα έπεφταν υπό γωνία πολύ κοντά στις 90 μοίρες. Με βάση αυτό, μου φαίνεται πιο αληθοφανές ότι το αυτοκίνητο χτυπήθηκε από κασέτα, όχι από τον τοίχο. Ο τοίχος απλώς υπέστη βλάβη από το ωστικό κύμα», είπε ο Σίλερ. Αυτό θα σήμαινε ότι πιθανότατα δεν θα ήταν δυνατό να εκτιμηθεί η κατεύθυνση εκτόξευσης από ζημιές που φαίνονται στον τοίχο.

Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες με τους οποίους επικοινώνησε το Bellingcat υπέδειξαν και πάλι ότι η κατεύθυνση των υποπυρομαχικών και των θραυσμάτων πυραύλων δεν αποτελούν από μόνα τους χρήσιμα στοιχεία για την ακριβή προέλευσή τους. Σύμφωνα με τον Schiller, μόλις αναπτυχθούν τα υποπυρομαχικά (περίπου δύο χιλιόμετρα από την πρόσκρουση), το υπόλοιπο σώμα του πυραύλου πιθανότατα γίνεται πολύ λιγότερο σταθερό λόγω της αλλαγής στη διασπορά του βάρους. Μετά από αυτό, δεν θα συμπεριφέρεται σαν ένα παραδοσιακό βλήμα όταν πέφτει κάτω, είπε ο Schiller. «Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, δεν θα ερμήνευα τίποτα με βάση τη θέση πρόσκρουσης του σώματος του πυραύλου», πρόσθεσε.

Ο Scott LaFoy, Διευθυντής Προγραμμάτων Πυρηνικής και Τεχνολογικής Ασφάλειας στην Exiger Government Solutions, γνωστός αναλυτής ανοιχτού κώδικα με έμφαση σε βαλλιστικούς πυραύλους και συστήματα πυρηνικών όπλων, συμφώνησε σε γενικές γραμμές. «Ο προσανατολισμός του ενισχυτή στο έδαφος δεν προσφέρει βασικά καμία ένδειξη της τροχιάς», είπε. «Ενώ ο προσανατολισμός δείχνει σε ένα γενικά ανατολικό σημείο προέλευσης, δεν μπορεί να προσδιοριστεί σαφώς, επειδή ο ενισχυτής έχει πολύ χώρο για να πέσει εκτός τροχιάς», δήλωσε ο La Foy. «Επομένως, αν βρεθεί με διεύθυνση βορρά-νότο, ανατολή-δύση, ή ανάποδα, δεν έχει μεγάλη σημασία».

Τέλος, έχει επισημανθεί ότι, ενώ έχει κυκλοφορήσει οπτικοακουστικό υλικό από τις περιοχές Khartsyzk, Zuhres, Shakhtyorsk και Torez, οι οποίες ελέγχονται από τους αυτονομιστές, όπου διακρίνεται η πορεία κάποιου πυραύλου κοντά στο χρόνο που έγινε η επίθεση στο Κραματόρσκ, δεν έχει κυκλοφορήσει αντίστοιχο υλικό από περιοχές στα ανατολικά-νοτιοανατολικά, απ’ όπου η Ρωσία επισήμως υπέδειξε ότι προήλθε η εκτόξευση του Tochka-U.

Επίσης, η ομάδα Conflict Intelligence Team επισήμανε ότι η πιθανή νοτιοανατολική προέλευση της πορείας του πυραύλου συμπεριλαμβάνει και εδάφη τα οποία δεν ελέγχονται από την Ουκρανική κυβέρνηση.

Συμπέρασμα

Ενώ δεν έχουν προκύψει τεκμηριωμένες πληροφορίες σχετικά με τον ακριβή τόπο και μονάδα εκτόξευσης του πυραύλου Tochka-U, που κατέπεσε στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Κραματόρσκ στις 8 Απριλίου 2022, οι υπό εξέταση ισχυρισμοί περί αποδεδειγμένης ευθύνης της Ουκρανίας για την πολύνεκρη επίθεση δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Ειδικότερα, ενώ αναφέρθηκε πως η ευθύνη της Ουκρανίας προκύπτει ευθέως επειδή χρησιμοποιήθηκε πύραυλος Tochka-U, που έχει μόνον ο στρατός της Ουκρανίας, όχι της Ρωσίας, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η Ρωσία εξακολουθεί να διαθέτει και να χρησιμοποιεί πυραύλους αυτού του τύπου.

Επίσης, το γεγονός ότι ο σειριακός αριθμός του ανευρεθέντος βλήματος είναι παρόμοιος με πυραύλους που φέρονται να έριξαν τα τελευταία χρόνια οι Ουκρανοί στο Ντονμπάς, δεν αποτελεί βάσιμο επιχείρημα που αποδεικνύει ότι και τον συγκεκριμένο στο Κραματόρσκ τον εξαπέλυσαν Ουκρανοί. Πρόκειται για αύξοντες αριθμούς από τη σοβιετική εποχή, όταν και κατασκευάστηκαν οι Tochka-U. Πύραυλοι με παραπλήσιους σειριακούς αριθμούς έχουν παρατηρηθεί να χρησιμοποιούνται από ένοπλες δυνάμεις διαφορετικών χωρών.

Τέλος, από τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν είναι δυνατόν να έχει υπολογιστεί με ακρίβεια η τροχιά του πυραύλου, όπως έχουν επισημάνει ειδικοί. Διάφορες άλλες ενδείξεις, όπως η αρχική κυκλοφορία πληροφοριών από ρωσικές πηγές, που υποδείκνυαν ότι επρόκειτο για ενέργεια της Ρωσίας, και η κυκλοφορία οπτικοακουστικού υλικού για την προέλευση του πυραύλου από περιοχές υπό ρωσικό έλεγχο, συντείνουν στο ότι δεν έχει αποδειχθεί πως τον πύραυλο εκτόξευσαν οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις.