Φωτογραφία που κυκλοφόρησε πρόσφατα δεν απεικονίζει τη σύζυγο του διοικητή του Τάγματος Αζόφ να χαιρετά ναζιστικά

Η συνάντηση του Πάπα Φραγκίσκου με τις συζύγους των μαχητών που βρίσκονταν μέχρι και την 20η Μαΐου στα υπόγεια της χαλυβουργίας του Αζοφστάλ στη Μαριούπολη, στάθηκε αφορμή για τη διάδοση ισχυρισμών σύμφωνα με τους οποίους φωτογραφία απεικονίζει τη Katerina Prokopenko, σύζυγο του διοικητή του Τάγματος Αζόφ, να χαιρετά ναζιστικά. Ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Παραδείγματα σχετικών αναρτήσεων:

Τι ισχύει

Στις 11 Μαΐου του 2022, ο Πάπας Φραγκίσκος υποδέχθηκε στο Βατικανό τις συζύγους των Arseniy Fedosiuk και Denys Prokopenko, δύο εκ των μαχητών που βρίσκονταν στα καταφύγια του τελευταίου οχυρού της Μαριούπολης, το εργοστάσιο χάλυβα “Αζοφστάλ”. Ειδικότερα, η 27χρονη Katerina Prokopenko και η 29χρονη Julia Fedosiuk απήυθυναν έκκληση στον Πάπα για την ασφαλή εκκένωση όχι μόνο των τραυματιών αλλά και των στρατιωτών – και συζύγων τους – από το εργοστάσιο στο οποίο είχαν καταφύγει.

Ακολούθως, σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφόρησε μια φωτογραφία, η οποία σύμφωνα με χρήστες απεικόνιζε τη σύζυγο του Διοικητή του Τάγματος Αζόφ να χαιρετά ναζιστικά.

Τις κατηγορίες διέψευσε αργότερα μέσω ανάρτησης στο Twitter η Katerina Prokopenko.

Τι γνωρίζουμε για τη επίμαχη λήψη

Με μια αντίστροφη αναζήτηση της υπό εξέταση φωτογραφίας, την εντοπίζουμε στο διαδίκτυο ήδη από τον Φεβρουάριο του 2010 στη ρωσική ιστοσελίδα “demotivators.ru”. Την επίμαχη λήψη εντοπίζουμε επίσης στη βιβλιοθήκη αρχειοθετήσεων του Wayback Machine, και πιο συγκεκριμένα σε δημοσίευμα της σελίδας Demotivation.me, το οποίο ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 2011.

Στα σχόλια της ανάρτησης, ένας χρήστης αναφέρει πως οι εικονιζόμενες γυναίκες είναι από την Πολωνία.

Εστιάζοντας στην κόκκινη μπλούζα της γυναίκας που βρίσκεται στα αριστερά της φωτογραφίας, διαπιστώνουμε πως φέρει μια στάμπα που παραπέμπει στα χρώματα της Πολωνικής σημαίας.

Η εν λόγω φωτογραφία κυκλοφόρησε με την ίδια πλαισίωση και στην πλατφόρμα του 4chan, όπως προκύπτει από το ιστολόγιο 4plebs.org και την έρευνα της ομάδας ελέγχου του open.online.

Η φωτογραφία εν τέλει κυκλοφόρησε σε ιστολόγια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως meme, σε διάφορες ψηφιακά επεξεργασμένες παραλλαγές όπως η ακόλουθη, που σύμφωνα με το TinEye διαμοιράζεται ήδη από το Νοέμβριο του 2014.

Η αρχική πηγή

Η ομάδα του open.online εντόπισε μια ακόμη αναπαραγωγή της επίμαχης λήψης σε μια Κορεάτικη ιστοσελίδα, η οποία όμως διέφερε από τις φωτογραφίες του 2010 και του 2011. Χαρακτηριστικά, επρόκειτο για λήψη υψηλότερης ποιότητας στην οποία διακρίνονταν τα υποδήματα των τριών γυναικών από κοινού με ένα υδατογράφημα.

Το υδατογράφημα “asiia1927.fotka.pl” παραπέμπει όπως φαίνεται και από το top-level domain του, στη χώρα της Πολωνίας. Έτσι, προκειμένου να βρούμε την αρχική πηγή της φωτογραφίας, αναζητήσαμε το προφίλ “asiia1927” στην πλατφόρμα “Fotka.pl” για να διαπιστώσουμε τελικά, πως το εν λόγω προφίλ έχει διαγραφεί. Ακόμη, κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ότι δεν κατέστη δυνατό να εντοπίσουμε παλαιότερες αναπαραγωγές της φωτογραφίας στις οποίες να γίνεται έστω καποια αναφορά στην Katerina Prokopenko, η οποία το 2010 ήταν μόλις 15 ετών.

Άλλα παραδείγματα

Στο ίδιο πλαίσιο σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναπαράγεται ένα κολάζ φωτογραφιών, όπου στιγμιότυπα από τηλεοπτικές συνεντεύξεις και από τη συνάντηση των Julia Fedosiuk και Katerina Prokopenko με τον Πάπα Φραγκίσκο συνοδεύονται από τις λήψεις μια γυναίκας που ποζάρει δίπλα σε ναζιστικά σύμβολα.

Ωστόσο, τονίζεται πως το άτομο που φωτογραφίζεται με τις ναζιστικές σημαίες δεν είναι η Katerina Prokopenko, αλλά η Victoria Zaverukha, μια Ουκρανή μαχήτρια που σύμφωνα με το οπτικοακουστικό υλικό που έχει αναρτηθεί στο προφίλ της στο “VK” συνδέεται με τη ναζιστική ιδεολογία.

Συμπέρασμα

Εν κατακλείδι, σύμφωνα με όλα τα ανωτέρω, καθίσταται σαφές πως η υπό εξέταση φωτογραφία η οποία διαμοιράζεται στο διαδίκτυο εδώ και 12 έτη δεν απεικονίζει την Katerina Prokopenko, η οποία το 2010 θα ήταν μόλις 15 ετών. Αντιθέτως, από την έρευνα του open.online έγινε γνωστό ότι στο διαδίκτυο διαμοιραζόταν ένα απόκομμα της αυθεντικής φωτογραφίας, η οποία πέρα από καλύτερη ανάλυση συνοδευόταν από υδατογράφημα που παρέπεμπε σε Πολωνική ιστοσελίδα διαμοιρασμού φωτογραφιών. Ελλείψει στοιχείων που να τεκμηριώνουν ότι στη φωτογραφία απεικονίζεται η Κατερίνα Προκοπένκο, ο επίμαχος ισχυρισμός κρίνεται ψευδής.