Η αύξηση του ενεργειακού κόστους στην Ελλάδα δεν είναι άσχετη με το ρωσικό φυσικό αέριο

Σύμφωνα με δημοσιεύματα που γνώρισαν μεγάλη αναπαραγωγή στο διαδίκτυο, η αύξηση του ενεργειακού κόστους στην Ελλάδα είναι άσχετη με την μείωση των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου και οφείλεται σε εγχώρια επιχειρηματική αισχροκέρδεια. Ωστόσο, ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός.

Παραδείγματα: parapona-rodou.blogspot.com, xanianews.gr

Ο ισχυρισμός κυκλοφόρησε αρχικά από δημοσίευση στο προφίλ του σχολιαστή Άλκη Νομικού:

Για οσους δεν γνωρίζουν η Ελλάδα παίρνει αέριο από την Ρωσία σε ποσοστό 8,4% ΜΟΝΟ !!!!
Το υπόλοιπο αέριο το προμηθεύεται από τον Τransanatolian pipeline από το Αζερμπαϊτζάν…
ΑΡΑ :
1. ΤΟ ΟΤΙ Η ΡΩΣΙΑ ΘΑ ΚΟΨΕΙ ΤΟ ΑΕΡΙΟ ΔΕΝ ΣΑΣ ΑΦΟΡΑ ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΟΤΙ Η ΕΝΡΓΕΙΑ ΠΛΕΟΝ ΜΠΗΚΕ ΣΤΟ…ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ…
2. ΟΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΕΣ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΧΡΕΩΣΕΩΝ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΜΜΙΑ ΒΑΣΗ ΕΦΟΣΟΝ ΤΟ ΑΕΡΙΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΡΩΣΙΚΟ.
Η μάλλον είναι ρωσικό αλλά μέσω άλλων χωρών όπως Τουρκία κλπ.
Η Γερμανία από την άλλη εξαρτάται κατά 80% από το Ρωσικό αέριο και γι’αυτό έχουν σπείρει τον πανικό σε όλη την Ευρώπη…
Ας μας εξηγήσει ο Τάκης τον λόγο που θα ανέβουν στο εικοσαπλασιο οι τιμές του αερίου ενω προμηθεύεται αέριο από τον Transanatolian (Azerbaijan) ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΥΤΙΝ ?Και κυρίως ας μας πει ΠΟΙΟΣ ΒΓΑΖΕΙ ΤΡΕΛΛΑ ΚΕΡΔΗ ΑΠΟ ΟΛΟ ΑΥΤΟ και γιατί ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΟΥΝ ΤΟΝ ΛΑΟ με σενάρια Δευτέρας παρουσίας λόγω κρύου . Όσοι είναι γνωστές θα πρέπει να γνωρίζουν τις τέσσερις οικογένειες που θα σε κάνουν να μην έχεις ρεύμα αλλά ούτε και θέρμανση ! Οι οικογένειες είναι :ΜΥΤΙΛΗΝΕΟΣ -ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ – ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΛΑΦΟΥΖΟΣ !!!!!

Τι ισχύει

Τα δημοσιεύματα καταρχάς ισχυρίζονται ότι «η Ελλάδα παίρνει αέριο από την Ρωσία σε ποσοστό 8,4%». Στην πραγματικότητα, τον Ιούλιο, ο Υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας δήλωσε ότι το εγχώριο φυσικό αέριο καλύπτεται κατά 40-50% από την Ρωσία, και ανάλυση στο ΜΜΕ «Καθημερινή», έδειξε ότι η εγχώρια εξάρτηση παρέμενε μεγάλη.

Το μέγεθος εξάρτησης επιβεβαιώνει και η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), που δείχνει ότι η Ρωσία, συνιστούσε διαχρονικά τον βασικό πάροχο φυσικού αερίου της Ελλάδας:

Σύμφωνα λοιπόν με τα δεδομένα της Eurostat, το 2020, πάνω από το 38% του φυσικού αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα, είχε ρωσική προέλευση. Το 2018, το ποσοστό είχε φτάσει το 65%.

Τον Αύγουστο ακολούθησε η δημοσίευση μιας διακρατικής μελέτης του ελβετικού επενδυτικού οίκου UBS, που παρομοίως, έκανε λόγο για ρωσική παροχή περίπου του 40% του φυσικού αερίου της Ελλάδας το 2020. Η μελέτη εκτίμησε ότι η εν λόγω πηγή, αντιστοιχούσε περίπου στο 8% των εγχώριων ενεργειακών αναγκών. Ενώ η αντίστοιχη εξάρτηση της Γερμανίας ανερχόταν περίπου στο 17%, επρόκειτο περί εξαίρεσης, και η εξάρτηση της Ελλάδας πρακτικά ταυτιζόταν με τον μέσο όρο εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την αντιστοίχηση επιβεβαίωσαν και ειδικοί του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αλλά στη δική τους ανάλυση, κατέληξαν σε μεγαλύτερες εκτιμήσεις εγχώριας και πανευρωπαϊκής ενεργειακής εξάρτησης, περίπου στο 14%.

Οι ρωσικές ροές φυσικού αερίου προς την ΕΕ καλύπτονταν μέσω του αγωγού Nord Stream 1, ο οποίος άρχισε να μειώνει τις ροές του από τα μέσα Ιουνίου, και τις διέκοψε πλήρως από τα τέλη Αυγούστου.

Στο παρόν οικονομικό σύστημα της ΕΕ, η μείωση των ροών μιας δύσκολα αντικαταστάσιμης πηγής φυσικού αερίου, δεν οδηγεί σε αύξηση των τιμών ρεύματος σε απλή αντιστοιχία με τον βαθμό εξάρτησης, αλλά εμπίπτει σε σύνθετους οικονομικούς μηχανισμούς, που μπορούν να οδηγήσουν και σε πολλαπλάσια αύξηση. Συνοπτικά, ο βασικός παράγοντας καθορισμού της τιμής του ρεύματος στην ΕΕ είναι η τιμή του φυσικού αερίου, και η τιμή αυτή αυξάνεται εκθετικά όταν καθίσταται πολύ δύσκολο να καλυφθούν οι καθορισμένες απαιτήσεις αερίου. Γι’ αυτό παρατηρείται και η κατακόρυφη αύξηση των τιμών ρεύματος, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Μέρος της εν λόγω αύξησης τιμών, μεταφράζεται και σε απροσδόκητα οικονομικά κέρδη (windfall profits) για ένα μέρος των ηλεκτροπαραγωγών. Ωστόσο, ο διαχωρισμός αυτού του φαινομένου με την αθέμιτη χειραγώγηση τιμών έχει επισημανθεί, μεταξύ άλλων, και από τον πρόεδρο της εγχώριας Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Αθανάσιο Δαγουμά. Επίσης, ορισμένοι ειδικοί έχουν υποστηρίξει ότι τα εν λόγω κέρδη μπορούν να θεωρηθούν θεμιτά στο πλαίσιο επένδυσης και ρίσκου του παρόντος συστήματος, και αναδρομικές αλλαγές στους κανόνες του, μπορεί να θεωρηθούν άδικες.

Μικρότερης έκτασης αλλά σαφείς αυξήσεις των εγχώριων τιμών, είχαν σημειωθεί και τα τελευταία δύο χρόνια πριν την αναζωπύρωση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Το φαινόμενο αυτό είχε ως ένα βαθμό αιτία διάφορες διεθνείς εξελίξεις, αλλά ρόλο έπαιξαν επίσης συγκεκριμένες στρεβλώσεις της ελληνικής αγοράς και ατελείς μεταρρυθμίσεις, που επέτρεψαν και περιστατικά αυξημένης κερδοφορίας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ωστόσο, ο ρόλος της αυξημένης κερδοφορίας στην άνοδο των ενεργειακών τιμών, έχει αντιμετωπιστεί τους τελευταίους μήνες. Από τον Ιούλιο τέθηκε σε εφαρμογή μηχανισμός παρακράτησης των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών για τουλάχιστον ένα έτος, με αναδιανομή των χρημάτων αυτών για τη μείωση του καταναλωτικού κόστους. Έπειτα, στις αρχές Σεπτεμβρίου, νομοθετήθηκε και αναδρομική φορολόγηση υπερκερδών κατά 90%, για το διάστημα Οκτωβρίου 2021 έως Ιουνίου 2022. Από τα μέσα Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε περισσότερα σχετικά μέτρα, τα οποία θα αρχίσουν να εφαρμόζονται στην Ελλάδα από τον Οκτώβριο.

Η ακριβής διακύμανση των ενεργειακών τιμών σε κάθε χώρα, εξαρτάται από πολλούς εξατομικευμένους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων και των αντιμέτρων ακρίβειας που λαμβάνει η κάθε κυβέρνηση, όπως των προαναφερόμενων. Στο εξής γράφημα, βλέπουμε την σύγκριση της εξέλιξης των οικιακών τιμών ηλεκτρικού ρεύματος μεταξύ διαφορετικών χωρών της ΕΕ, μέχρι και τον Αύγουστο:

Αφενός μεν διαπιστώνουμε μια γενικευμένη αύξηση τιμών, και αφετέρου δε ότι η αύξηση αυτή έχει πλέον ανακοπεί ή και αντιστραφεί λόγω των αντιμέτρων, αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Το ίδιο παρατηρούμε και στην Ελλάδα, παρά την παρακράτηση των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών και τις επιδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Πρόσφατα, η γενική γραμματέας Ενέργειας υπογράμμισε την σπουδαιότητα των εν λόγω μέτρων, αλλά παράλληλα δήλωσε ότι «σίγουρα θα έχουμε έναν δύσκολο χειμώνα». Χρειάζεται να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την Eurostat, η εξάρτηση θέρμανσης από το ρωσικό φυσικό αέριο, αγγίζει το 17%, γεγονός ενδεχομένως ανησυχητικό, ενόψει της πτώσης θερμοκρασίας του χειμώνα.

Συμπέρασμα

Είναι παραπλανητικός ο ισχυρισμός ότι η αύξηση του ενεργειακού κόστους στην Ελλάδα είναι άσχετη με την μείωση των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου και οφείλεται σε εγχώρια επιχειρηματική αισχροκέρδεια.

Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα δεν χρησιμοποιούσε φυσικό αέριο μόνο κατά 8.4%, αλλά κατά 40-50%. Η συνολική ενεργειακή εξάρτηση λόγω της αναφερόμενης πηγής είναι μικρότερη, αλλά ανεξαρτήτως, έχει προκαλέσει τάση κατακόρυφης αύξησης τιμών ρεύματος, τόσο εγχώρια όσο και πανευρωπαϊκά. Η αύξηση αυτή βασίζεται στον τρόπο λειτουργίας του οικονομικού συστήματος της ΕΕ, αλλά ένα μέρος της εγχώριας αύξησης, οφείλεται και σε τοπικές στρεβλώσεις της αγοράς. Το σύστημα της ΕΕ έχει επίσης οδηγήσει σε υπερκέρδη διάφορους ευρωπαίους ηλεκτροπαραγωγούς, ωστόσο δεν πρόκειται για φαινόμενο αντίστοιχο με αθέμιτη χειραγώγηση τιμών. Τελικά, η εγχώρια άνοδος των τιμών δεν οφείλεται αποκλειστικά στα υπερκέρδη, καθώς αυτά πλέον αναδιανέμονται για την μείωση των τιμών, αλλά αυτές δεν έχουν μπορέσει να επιστρέψουν σε χαμηλά επίπεδα.