Ψευδές ότι η φωτογραφία απεικονίζει γυναίκες με νικάμπ στην Αθήνα του 2023

Σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαμοιράζεται μια φωτογραφία γυναικών, οι οποίες είναι ενδεδυμένες με νικάμπ και ψωνίζουν σε σούπερ μάρκετ. Χρήστες κοινοποιούν τη λήψη και την πλαισιώνουν ως να απεικονίζει μια σκήνη που διαδραματίζεται στην Αθήνα του 2023. Ωστόσο, μια σειρά από ανοιχτά δεδομένα τεκμηριώνουν πως η φωτογραφία δεν είναι πρόσφατη και δεν έχει ληφθεί στην Αθήνα. Ας δούμε τι ισχύει.

Παραδείγματα:

Τι ισχύει

Αρχικά, μέσω αντίστροφης αναζήτησης της φωτογραφίας, δηλαδή της αναζήτησης αποτελεσμάτων στον ιστό βάσει εικόνας, εντοπίσαμε την αναπαραγωγή της στην πλατφόρμα Pinterest.

Εξετάζοντας τον κώδικα της δημοσίευσης, βρήκαμε την ακριβή ημερομηνία και ώρα ανάρτησης της φωτογραφίας. Έτσι, τεκμηριώσαμε πως η φωτογραφία ουδεμία σχέση έχει με το παρόν, καθώς βρίσκεται αναρτημένη στο διαδίκτυο ήδη από τις 19 Μαΐου του 2014.

Πού τραβήχτηκε η φωτογραφία

Στις 2 Αυγούστου του 2015 ένας χρήστης του Twitter επιχείρησε να αποδομήσει τον ισχυρισμό που κυκλοφόρησε στα αραβικά, ότι η φωτογραφία έχει ληφθεί σε σούπερ μάρκετ της αυστριακής πόλης Τσελ αμ Ζι στο Σάλτσμπουργκ. Ο χρήστης παρατήρησε πως οι ταμπέλες των διαδρόμων αντιστοιχούν σε γνωστή αλυσίδα καταστημάτων λιανικής πώλησης με έδρα τη Σαουδική Αραβία.

Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης κατέδειξε την αλυσίδα “Tamimi” και ένα από τα καταστήματά της ως την τοποθεσία λήψης της φωτογραφίας. Η εν λόγω αλυσίδα υπάγεται στην Τamimi Group και διατηρεί σήμερα περισσότερα από 70 φυσικά καταστήματα στη Σαουδική Αραβία.

Συγκεντρώσαμε ένα σύνολο ανοιχτών δεδομένων από δημοσιεύματα και οπτικοακουστικό υλικό από υπηρεσίες της Google (Maps και Street View) και την πλατφόρμα του YouTube. Με αυτόν τον τρόπο τεκμηριώσαμε πως οι ταμπέλες που βρίσκονται στο υπόβαθρο της εξεταζόμενης φωτογραφίας αφορούν πράγματι την αλυσίδα της Tamimi, στη Σαουδική Αραβία.

Ακόμη, επισκεφτήκαμε την σελίδα της εταιρείας και ελέγξαμε τις τοποθεσίες των φυσικών καταστημάτων επαληθεύοντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν υπάρχουν φυσικά καταστήματα εκτός της επικράτειας της Σαουδικής Αραβίας.

Χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες των Google Maps και Google Street View επισκεφτήκαμε τους διαδρόμους τριών επιπλέον αλυσίδων καταστημάτων λιανικής πώλησης στη Σαουδική Αραβία (Panda, Farm και Al Raya). Αποκλείσαμε έτσι το ενδεχόμενο οι εικονιζόμενες ταμπέλες να χρησιμοποιούνται και από άλλες επωνυμίες της Σαουδικής Αραβίας.

Συμπέρασμα

Είναι αναληθής ο ισχυρισμός ότι η φωτογραφία που απεικονίζει μουσουλμάνες να φορούν νικάμπ και να ψωνίζουν σε σούπερ μάρκετ έχει ληφθεί φέτος στην Αθήνα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για λήψη που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ήδη από τον Μάιο του 2014 και τα ανοιχτά δεδομένα συνηγορούν ότι έχει ληφθεί σε διάδρομο καταστήματος της αλυσίδας λιανικής πώλησης Tamimi που διατηρεί καταστήματα στη Σαουδική Αραβία και όχι την Ελλάδα.