Η Ελβετία ΔΕΝ αποσύρει όλες τις συστάσεις για τον εμβολιασμό κατά της COVID-19

Πρόσφατα αναπαράχθηκε ο ισχυρισμός πως η Ελβετία αποσύρει όλες τις συστάσεις και σταματά τον εμβολιασμό ενάντια στη COVID-19. Επιπλέον, υποστηρίχθηκε πως η ευθύνη για τις παρενέργειες των εμβολίων θα βαρύνει πλέον αποκλειστικά τους γιατρούς που προχωρούν στον εμβολιασμό, ενώ ορισμένοι χρήστες ισχυρίστηκαν πως τα εμβόλια κρίθηκαν επικίνδυνα. Οι παραπάνω ισχυρισμοί αποτελούν προϊόν παρερμηνείας και παραπλανητικής παρουσίασης των πρόσφατων οδηγιών που εξέδωσε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Δημόσιας Υγείας της Ελβετίας.

Παραδείγματα δημοσιεύσεων: ellinikiafipnisis.blogspot.com, choratouaxoritou.gr

Τι ισχύει

Οι πρόσφατες οδηγίες που εξέδωσε το Ομοσπονδιακό Γραφείο Δημόσιας Υγείας της Ελβετίας σχετικά με τον εμβολιασμό παρουσιάστηκαν με τρόπο παραπλανητικό από διαφορετικές σελίδες.

“Τα συμπεράσματα που εξάγονται από τις φωνές στο διαδίκτυο μετά την επικαιροποιημένη σύσταση εμβολιασμού είναι εσφαλμένα”, δήλωσε ο κ. Simon Ming, Εκπρόσωπος της Ελβετικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας (BAG), σε ηλεκτρονική επικοινωνία που είχαμε μαζί του στις 20 Απριλίου.

Οι δύο βασικοί πυρήνες διάδοσης της παραπληροφόρησης ήταν οι εξής: ένα άρθρο του γερμανικού ιστότοπου Report 24, που δημοσιεύθηκε στις 7 Απριλίου και καταρρίφθηκε από τη σελίδα ελέγχου γεγονότων AFP Fact Check και ένα άρθρο γνώμης του Philipp Gut, που δημοσιεύθηκε στις 6 Απριλίου στον ιστότοπο Die Weltwoche, ενώ παλαιότερα άρθρα του ιδίου έχουν καταρριφθεί από τη γερμανική σελίδα ελέγχου γεγονότων Correctiv.

Τόσο ο γερμανικός ιστότοπος Report 24, όσο και το ελβετικό περιοδικό Die Weltwoche, καθώς και ο Philipp Gut – πρώην αρχισυντάκτης του Die Weltwoche και νυν υποψήφιος βουλευτής με το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (SVP) – διατηρούν μια “αντισυστημική” ταυτότητα, προωθώντας εναλλακτικές επιστημονικές απόψεις στη βάση διαστρεβλωμένων επιχειρημάτων. Άρθρα τους έχουν καταρριφθεί από σελίδες ελέγχου γεγονότων, όπως παρατίθεται αντίστοιχα εδώ και εδώ.

Δεν αποσύρονται όλες οι συστάσεις

Σύμφωνα με τα ελληνικά δημοσιεύματα:

Η Ελβετία σταματά τους εμβολιασμούς κατά του Covid. Όλες οι συστάσεις εμβολιασμού έχουν αποσυρθεί, οι γιατροί μπορούν πλέον να χορηγούν τα αμφιλεγόμενα εμβόλια ΜΟΝΟ σε μεμονωμένες περιπτώσεις υπό ορισμένες προϋποθέσεις – αλλά στη συνέχεια φέρουν τον κίνδυνο ευθύνης σε περίπτωση βλάβης από το εμβόλιο.

Οι συστάσεις εμβολιασμού επικαιροποιούνται τακτικά, με βάση την ανάλυση της εκάστοτε επιδημιολογικής κατάστασης και την ανοσολογική κατάσταση του πληθυσμού, μεταξύ άλλων παραγόντων.

Οι νέες συστάσεις της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας (FOPH) της Ελβετίας αφορούν αποκλειστικά την περίοδο άνοιξη/καλοκαίρι 2023:

Κατ’ αρχήν, δεν συνιστάται εμβολιασμός κατά της COVID-19 για την άνοιξη/καλοκαίρι 2023. Σχεδόν όλοι στην Ελβετία έχουν εμβολιαστεί ή/και έχουν προσβληθεί και αναρρώσει από την COVID-19. Ως εκ τούτου, το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχει εκτεθεί στον κορωνοϊό. Την άνοιξη/καλοκαίρι του 2023, ο ιός πιθανότατα θα κυκλοφορεί λιγότερο. Οι τρέχουσες παραλλαγές του ιού προκαλούν επίσης μάλλον ήπια ασθένεια.

Συνεπώς, δεν ισχύει ο ισχυρισμός της πλήρους απόσυρσης, καθώς οι οδηγίες αναμένεται να αξιολογηθούν εκ νέου πριν την έναρξη της φθινοπωρινής περιόδου. Σύμφωνα με όσα μας δήλωσε ο κ. Simon Ming, η σύσταση δεν αποκλείεται να προσαρμοστεί και νωρίτερα, εάν προκύψουν απρόβλεπτες αλλαγές στην επιδημιολογική εικόνα της Ελβετίας.

Δεν σταματούν οι εμβολιασμοί στην Ελβετία

Η νέα σύσταση επεκτείνεται, εν γένει, και στα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για τα οποία δεν συνιστάται επί του παρόντος ο εμβολιασμός. Εξαιρούνται, ωστόσο, άτομα υψηλού κινδύνου (65+ ετών, άτομα με χρόνιες παθήσεις, έγκυες γυναίκες) τα οποία μπορούν ακόμη να εμβολιαστούν, σε περίπτωση που αυτό συστήνεται από τον ιατρό τους, όπως μας δήλωσε ο κ. Simon Ming.

Σύμφωνα με το πρόσφατο ενημερωτικό δελτίο για τα εμβόλια της COVID-19, το οποίο δημοσιεύτηκε στις 3 Απριλίου 2023, παραμένουν διαθέσιμα κατά περίπτωση τα ακόλουθα εμβόλια:

• Comirnaty® (Pfizer / BioNTech)
• Spikevax® (Moderna)
• Nuvaxovid® (Future Health Pharma / Novavax)
• COVID-19 Vaccine Janssen® (Janssen-Cilag)

Σύμφωνα με τον κ. Simon Ming, “δεν υπήρξε καμία αλλαγή στην αξιολόγηση των κινδύνων των εγκεκριμένων εμβολιασμών COVID-19 στην Ελβετία“. Aναλυτικότερες πληροφορίες για τους εγκεκριμένους εμβολιασμούς κατά της COVID-19 στην Ελβετία εντοπίζονται στη σελίδα της Swissmedic, της ελβετικής Αρχής αδειοδότησης και εποπτείας φαρμάκων και ιατροτεχνολογικών προϊόντων.

Αποτελεσματικότητα των εμβολίων

Τα δημοσιεύματα, επιπλέον, αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των εμβολιασμών σε σύγκριση με τις τρέχουσες παραλλαγές. Συγκεκριμένα ισχυρίζονται τα εξής:

Στη συνέχεια, συζητείται ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολιασμών κατά των τρεχουσών παραλλαγών είναι μειωμένη και βραχύβια – ειδικά σε άτομα σε κίνδυνο. Η προσαρμογή των εμβολίων mRNA δεν μπόρεσε να συμβαδίσει με την εξέλιξη των παραλλαγών.

Σε κανένα σημείο των οδηγιών δεν αναφέρεται πως τα mRNA εμβόλια δεν καλύπτουν τις τρέχουσες παραλλαγές.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, στην τωρινή φάση της πανδημίας η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού δεν παραμένει στα ίδια υψηλότατα επίπεδα που παρατηρούνταν στην αρχή του εμβολιαστικού προγράμματος, ωστόσο διεθνείς μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι με τη χορήγηση αναμνηστικής δόσης η προστασία από βαριά νόσηση αυξάνεται σημαντικά σε βάθος μηνών.

Αυτό έχει επιβεβαιωθεί και για τις δισθενείς αναμνηστικές δόσεις, όπως αποτυπώνεται στην τελευταία ανασκόπηση (9.3.2023) του Διεθνούς Κέντρου Πρόσβασης στα Εμβόλια (IVAC), του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Τα παρακάτω δεδομένα δείχνουν ότι κατά την έναρξη χορήγησης των δισθενών εμβολίων, αυτά ανέβασαν σε υψηλό επίπεδο την προστασία έναντι βαριάς νόσησης και θανάτου Covid-19:

Χαρακτηριστικό είναι και είναι το εξής γράφημα για τις ΗΠΑ που ενημερώνεται ζωντανά από τον θεσμό CDC και αποδεικνύει την υψηλή προστασία των δισθενών εμβολίων, ιδιαίτερα κατά την πρώτη περίοδο χρήσης τους.

Στην πιο πρόσφατη έκθεση του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA, 6/3/2023), συγκρίθηκε η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού με δισθενή εμβόλια απέναντι στη νοσηλεία, σε σχέση με τις παραλλαγές του ιού που εντοπίστηκαν πιο πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο (Δεκέμβριος 2022-Φεβρουάριος 2023).

Παρατηρούμε πως, έπειτα από τη μαζική νόσηση και εμβολιασμό του πληθυσμού, και παράλληλα με την διαρκή εμφάνιση νέων υποπαραλλαγών Όμικρον, η αποτελεσματικότητα των αναμνηστικών δόσεων εμφανίζεται μειωμένη σε σχέση με την έναρξη του εμβολιαστικού προγράμματος, αλλά παραμένει απτή σε βάθος μηνών. Η μείωση πιθανόν να αφορά και ένα φαινόμενο δυσκολίας ανταπόκρισης του ανοσοποιητικού σε διαφορετικά στελέχη του ιού απ’ αυτά που πρώτα αντιμετώπισε, γεγονός που θα παρατηρούνταν ακόμη και αν χορηγούνταν απόλυτα επικαιροποιημένες αναμνηστικές δόσεις.

Συνεπώς, ο συγκεκριμένος ισχυρισμός για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων δεν εμφανίζεται στος οδηγίες της Ελβετίας, και παρουσιάζει παραπλανητικά τα επιστημονικά δεδομένα.

Σχέση κινδύνου-οφέλους

Το δημοσιεύματα επιπλέον ισχυρίζονται πως δεν υπάρχει θετική σχέση κινδύνου-οφέλους των εμβολίων και ούτε μπορεί να διαπιστωθεί θετική σχέση, από τη στιγμή που τα εμβόλια – σύμφωνα με τον ισχυρισμό – δεν συστήνονται πλέον.

Δεν Υπάρχει θετική σχέση Κινδύνου-Οφέλους
Οι δηλώσεις σχετικά με τις “ανεπιθύμητες αντιδράσεις του εμβολιασμού” (UIE) είναι επίσης πικάντικες:
Σύμφωνα με την τρέχουσα κατάσταση των γνώσεων, ο κίνδυνος σοβαρής UIE με έναν συνιστώμενο εμβολιασμό είναι πολύ μικρότερος από τον κίνδυνο επιπλοκής από το Covid-19, από το οποίο προστατεύει ο εμβολιασμός. Συνεπώς, το όφελος από τον εμβολιασμό που χορηγείται σύμφωνα με τη σύσταση υπερτερεί των πιθανών κινδύνων.
Με την έγκυρη μη-σύσταση, αυτό σημαίνει στην ουσία ότι δεν μπορεί πλέον να διαπιστωθεί θετική σχέση οφέλους-κινδύνου για οποιονδήποτε εμβολιασμό με Covid.

Σε κανένα σημείο, όμως, της επικαιροποιημένης αναφοράς (24/2/2023) των ανεπιθύμητων παρενεργειών από τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 για την Ελβετία (Verdachtsmeldungen unerwünschter Wirkungen der Covid-19 Impfungen in der Schweiz) δεν εντοπίζονται οι παραπάνω ισχυρισμοί.

Αντίθετα, όπως διαβάζουμε στην αναφορά, οι αξιολογημένες εκθέσεις ανέρχονται σε 16.855, με την αναλογία κινδύνου-οφέλους των εμβολίων που χρησιμοποιήθηκαν να παραμένει συνολικά θετική.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέχει η Swissmedic, οι συχνότερες παρενέργειες που αναφέρθηκαν ήταν οι ακόλουθες: πυρετός, πονοκέφαλος, κόπωση, ρίγη, ναυτία και ζάλη, ενώ ο θάνατος αναφέρθηκε σε 236 από τις σοβαρές περιπτώσεις, σε μεταβλητό χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό. Σημειώνεται, ωστόσο, πως “η σε βάθος ανάλυση αυτών των περιπτώσεων ανέδειξε πως υπήρχαν άλλες πιθανές ή πιο πιθανές αιτίες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν το συμβάν, παρά τη χρονική συσχέτιση”.

Το συμπέρασμα της επικαιροποιημένης αναφοράς της Swissmedic συνοψίζεται ως εξής:

Οι αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών που έχουν ληφθεί και αναλυθεί μέχρι σήμερα δεν αλλάζουν το θετικό προφίλ οφέλους-κινδύνου των εμβολίων Covid-19 που χρησιμοποιούνται στην Ελβετία. Οι γνωστές παρενέργειες των εμβολίων Covid-19 αναφέρονται στις πληροφορίες φαρμάκων. 

Από τα παραπάνω προκύπτει πως δεν ισχύει ο ισχυρισμός των δημοσιευμάτων. Η σχέση κινδύνου – οφέλους είναι ανεξάρτητη από την απόφαση να μην συστήνονται τα εμβόλια για την περίοδο Άνοιξη/Καλοκαίρι 2023, καθώς οι εμβολιασμοί συνεχίζονται και τα δεδομένα επικαιροποιούνται διαρκώς.

Ευθύνη ιατρών

Τα δημοσιεύματα ισχυρίζονται ακόμη ότι την ευθύνη την φέρουν οι γιατροί και όχι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο όρος “ευθύνη” παρερμηνεύεται λανθασμένα τόσο στα υπό εξέταση δημοσιεύματα όσο και από τον Philipp Gut, στο άρθρο του με τίτλο “Επιβεβαιώθηκε επίσημα: ο εμβολιασμός είναι επικίνδυνος“, το οποίο επικαλούνται τα υπό εξέταση δημοσιεύματα. Τα άρθρα αυτά συγχέουν την έννοια της “υπαιτιότητας” με την έννοια της “δυνατότητας” των ιατρών να συστήσουν κατά περίπτωση τον εμβολιασμό ατόμων, όπου κρίνουν ότι η υγεία του ασθενούς θα επιβαρυνθεί σε περίπτωση νόσησης από την COVID-19. Σύμφωνα με τον ισχυρισμό των δημοσιευμάτων:

Στο εξής οι γιατροί θα είναι υπεύθυνοι για τον εμβολιασμό, ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ΔΕΝ θα φέρει ευθύνη σε περίπτωση παρενεργειών…

Για τον ισχυρισμό τους τα δημοσιεύματα επικαλούνται το έγγραφο “Στρατηγική-COVID-19” (COVID-19-Impfstrategie), που συνυπογράφουν το Ομοσπονδιακό Γραφείο Δημόσιας Υγείας (FOPH) και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή για θέματα εμβολιασμού (EKIF), το οποίο δημοσιεύτηκε στις 29.11.2022.

Εξετάζοντας το έγγραφο, δεν προέκυψε από πουθενά πως την ευθύνη για τον εμβολιασμό φέρουν στο εξής αποκλειστικά οι γιατροί. Ενδεικτικά διαβάζουμε τα ακόλουθα (μετάφραση από τα Γερμανικά):

Εάν προκύψει ζημία ως αποτέλεσμα ενός εμβολίου COVID 19 που προμηθεύτηκε και συνέστησε η Συνομοσπονδία, η ευθύνη ακολουθεί κυρίως τους συνήθεις κανόνες ευθύνης που ισχύουν για κάθε άλλο φάρμακο ή/και εμβόλιο.

Σε περίπτωση ζημίας από εμβόλιο, υπάρχει βασικά ευθύνη του παρασκευαστή του εμβολίου (α), του οργανισμού εμβολιασμού (συμβατική ευθύνη ή κρατική ευθύνη) (β) και, επικουρικά, της Συνομοσπονδίας βάσει του νόμου περί επιδημιών (Ausfallhaftung) (γ).

H Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της χώρας φέρει επικουρική ευθύνη (Ausfallhaftung), σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο, σε περίπτωση που δεν ευθύνονται ούτε η παρασκευάστρια εταιρεία, ούτε το άτομο ή η εμβολιαστική δομή. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από τον εκπρόσωπο του Ομοσπονδιακού Γραφείου Δημόσιας Υγείας, κ. Simon Ming:

Σε περίπτωση βλάβης ή τραυματισμού μετά από εμβολιασμό, ο παρασκευαστής του εμβολίου, το άτομο που εμβολιάζει ή το νοσοκομείο μπορεί να είναι υπεύθυνοι. Εάν δεν ευθύνεται ούτε ο κατασκευαστής του εμβολίου (εάν το εμβόλιο είναι ελαττωματικό) ούτε το άτομο που πραγματοποιεί τον εμβολιασμό (εκπαίδευση του ασθενούς και καθήκον επιμέλειας) και εάν οι συνέπειες της ζημίας από το εμβόλιο δεν καλύπτονται ή δεν καλύπτονται πλήρως από τις κοινωνικές και ιδιωτικές ασφαλίσεις, το ομοσπονδιακό σύστημα αποζημίωσης τίθεται σε εφαρμογή στην περίπτωση των επίσημα συνιστώμενων ή παραγγελθέντων εμβολιασμών.

Από τα παραπάνω δεν προκύπτει από πουθενά πως η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν παρενέργειες.

Για τον παραπάνω ισχυρισμό γίνεται αναφορά σε ένα ακόμη άρθρο, με ημερομηνία δημοσίευσης την 23η Μαΐου 2015, για την εκτός επισήμανσης (Off-label) χρήση των εμβολίων με την προσθήκη ενός ακόμη ισχυρισμού:

Η εκτός επισήμανσης χρήση των εμβολίων (που δεν είναι ασυνήθιστη με τα εμβόλια COVID, για παράδειγμα τα εμβόλια με δισθενή mRNA δεν έχουν άδεια στην Ελβετία ως πρώτος εμβολιασμός, ούτε ως ενισχυτικός εμβολιασμός για άτομα κάτω των 18 ετών και ούτε ως πέμπτος εμβολιασμός) πρέπει επίσης να συζητηθεί.

Το συγκεκριμένο άρθρο δεν αναφέρεται στα εμβόλια για τον κορονοϊό αλλά σε εμβόλια άλλου τύπου μεταδοτικών ασθενειών και επισημαίνει σχετικά με τις ευθύνες των ιατρών τα ακόλουθα:

Εάν ο θεράπων ιατρός στηρίζεται στις συστάσεις εμβολιασμού του ΓΕΣΥ κατά την επιλογή ή τη συνταγογράφηση ενός εμβολίου, μπορεί έτσι να αποδείξει ότι έχει τηρήσει τους αναγνωρισμένους κανόνες της ιατρικής και φαρμακευτικής επιστήμης και έχει συνεπώς συμμορφωθεί με το καθήκον επιμέλειας που απορρέει από τον νόμο περί θεραπευτικών προϊόντων.
[…]
Εάν ο θεράπων ιατρός συμμορφώνεται επίσης με το καθήκον επιμέλειας τις υποχρεώσεις φροντίδας που απορρέουν από τη σύμβαση θεραπείας (π.χ. υποχρέωση ενημέρωσης, εκπαίδευσης και τεκμηρίωσης), καθήκον να ενημερώνει, να εξηγεί και να τεκμηριώνει), συνήθως δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως η ευθύνη των ιατρών προσδιορίζεται από ένα σύνολο θεσπισμένων κανόνων, συμβάσεων και υποχρεώσεων, διαμορφωμένων ανεξαρτήτως της πανδημίας του κορονοϊού. Στο πλαίσιο αυτό αφορούν, εν προκειμένω, τις γενικότερες συστάσεις εμβολιασμού της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμβολιασμών.

Όπως μας διαβεβαιώνει στην επικοινωνία που είχε μαζί μας ο κ. Simon Ming:

Τίποτα δεν έχει αλλάξει όσον αφορά τους κανονισμούς περί ευθύνης. Για τους συνιστώμενους εμβολιασμούς COVID-19 εξακολουθούν να ισχύουν οι συνήθεις κανονισμοί ευθύνης που ισχύουν για κάθε εμβολιασμό. Αυτό δεν έχει αλλάξει με τις πρόσφατα επικαιροποιημένες συστάσεις εμβολιασμού COVID-19.

Επίσης, ο ισχυρισμός πως τα δισθενή εμβόλια mRNA δεν έχουν άδεια χρήσης στην Ελβετία δεν ισχύει πλέον, καθώς στις 11 Απριλίου, λίγες ημέρες αργότερα από τη δημοσίευση του υπό εξέταση άρθρου, η Ελβετία ενέκρινε το δισθενές Pfizer Ltd. COVID-19 Original / Omicron BA 4-5 για άτομα άνω των 12 ετών.

Συμπέρασμα

Ένα σύνολο δημοσιευμάτων που προωθούν εναλλακτικές απόψεις για τον εμβολιασμό ενάντια στη COVID-19, διατύπωσαν μια σειρά ψευδών ισχυρισμών παρερμηνεύοντας τις πρόσφατες οδηγίες εμβολιασμού της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας της Ελβετίας. Η Ελβετία δεν καταργεί όλες τις συστάσεις για τον εμβολιασμό, όπως ισχυρίζονται τα δημοσιεύματα, αλλά με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν συστήνει τον εμβολιασμό για την περίοδο Άνοιξη/Καλοκαίρι 2023. Η σύσταση αυτή θα αξιολογηθεί ξανά από το Φθινόπωρο και θα προσαρμοστεί ανάλογα. Επιπλέον, δεν καταργούνται τα εμβόλια, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς. Αντίθετα, η Ελβετία διαθέτει μια σειρά μονοσθενών και δισθενών εμβολίων τα οποία συστήνονται κατά περίπτωση. Τέλος, δεν προκύπτει από πουθενά πως η ευθύνη για τον εμβολιασμό θα βαρύνει στο εξής αποκλειστικά τους ιατρούς, ούτε ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν θα φέρει καμία ευθύνη σε σχέση με τυχόν παρενέργειες.