Παραπληροφόρηση σχετικά με τα επίπεδα ραδιενέργειας στην πόλη Χμελνίτσκι της Ουκρανίας ύστερα από ρωσική επίθεση

Οι διαδοχικές εκρήξεις που προκλήθηκαν από τη ρωσική επίθεση με drones σε εγκαταστάσεις της πόλης Χμελνίτσκι στη δυτική Ουκρανία στις 13 Μαΐου 2023 προκάλεσαν ένα κύμα παραπληροφόρησης σχετικά με τις τιμές της ραδιενέργειας περιβάλλοντος που καταγράφηκαν στην περιοχή. Πολλά δημοσιεύματα και πλήθος χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστήριξαν με βεβαιότητα τη σημαντική αύξηση των τιμών της ακτινοβολίας γάμμα, κάνοντας λόγο μέχρι και για νέο Τσέρνομπιλ. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν ευσταθεί. Οι ισχυρισμοί βασίζονται σε λανθασμένη ερμηνεία των επίσημων στοιχείων, με τις τιμές να διατηρούνται στα φυσιολογικά επίπεδα, σύμφωνα και με τις διεθνείς οδηγίες.

Παραδείγματα δημοσιεύσεων: pronews.gr, katohika.gr, newsbreak.gr, el.gr, iskra.gr, eretikos.gr, ecozen.gr, pentapostagma.gr, dimpenews.com

Η είδηση της ρωσικής επίθεσης στην πόλη Χμελνίτσκι διαδόθηκε ταχύτατα από ρωσικά κανάλια στο Telegram, τα οποία δημοσίευσαν οπτικοακουστικό υλικό, κάνοντας λόγο για “πύρινο μανιτάρι” που προκλήθηκε από έκρηξη στο εργοστάσιο Kation, το οποίο “τους τελευταίους μήνες λειτουργούσε ως αποθήκη πυρομαχικών για τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις“. Οι εικόνες της σφοδρής έκρηξης και του οπτικά δυσοίωνου σύννεφου καπνού πυροδότησε μια φημολογία για το είδος των πυρομαχικών που εξερράγησαν, δίνοντας τη σειρά σε εικασίες σχετικά με πυρηνικά όπλα.

Διάφορα ειδησεογραφικά μέσα και ρωσικοί λογαριασμοί – ανάμεσά τους και ο γνωστός για τη φιλορωσική και αντιδυτική ρητορική του δημοσιογράφος Yuri Kot [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3] – έκαναν λόγο για “αύξηση της ακτινοβολίας γάμμα” συμπεραίνοντας αυθαίρετα πως “η αποθήκη στο Χμελνίτσι ήταν γεμάτη με οβίδες απεμπλουτισμένου ουρανίου”.

Για την ενίσχυση των ισχυρισμών τους, πολλοί χρήστες παρέθεσαν ως τεκμήρια της αύξησης της ραδιενέργειας επίσημα στοιχεία από διάφορα παρατηρητήρια, όπως το SaveEcoBot και το Παρατηρητήριο περιβαλλοντικής ραδιενέργειας (REMon), τον επίσημο ιστότοπο για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πολλές ελληνικές ενημερωτικές ιστοσελίδες μετέφεραν αυτούσιες αναρτήσεις φιλορωσικών καναλιών του Telegram κάνοντας λόγω, ορισμένες από αυτές, για “πυρηνική μόλυνση” και “50% αύξηση της ραδιενέργειας“, αναπαράγοντας τον ισχυρισμό του βομβαρδισμού πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου.

Τι ισχύει

Τα ξημερώματα της 12ης Μαΐου 2023, οι Ρώσοι επιτέθηκαν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed στην Ουκρανία. Τέσσερα από αυτά έπληξαν μια υποδομή στην περιοχή, προκαλώντας έκρηξη που προκάλεσε ζημιές σε κατοικίες καθώς και σε άλλα κτίρια και άλλα 17 καταρρίφθηκαν από την ουκρανική αεράμυνα. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]

Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ανέφερε πολύ λιτά, σχετικά με τον βομβαρδισμό του Khmenlnytskyi, την “καταστροφή μιας αποθήκης πυρομαχικών”, ενώ από την ουκρανική πλευρά έγινε λόγος για τον βομβαρδισμό “υποδομής ζωτικής σημασίας”. [πηγή 1] [πηγή 2]

Το Geoconfirmed προέβη σε εκτενή έρευνα γεωεντοπισμού των στόχων από τους οποίους προήλθε η σφοδρή έκρηξη, με βάση το οπτικό υλικό που διακινήθηκε. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι στόχοι αφορούσαν μια αποθήκη πυρομαχικών της σοβιετικής εποχής, η οποία, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, θα μπορούσε να περιέχει έως και 30.000 τόνους πυρομαχικών, ενώ στην ίδια περιοχή υπάρχουν και αποθήκες όπου φυλάσσονται αεροπορικά πολεμοφόδια από το 1949.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει σε άρθρο του και ο ανεξάρτητος ρωσικός ιστότοπος The Insider, έπειτα από έρευνα στα διαθέσιμα στοιχεία των προηγούμενων ετών.

Συνεπώς, δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως στις αποθήκες πυρομαχικών που βομβαρδίστηκαν οι Ουκρανοί στέγαζαν τα βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου που παρέλαβαν από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ισχυρισμοί καταρρίπτονται ως ανεπιβεβαίωτοι και παραπλανητικοί.

Η αύξηση της ακτινοβολίας γάμμα που παρατηρήθηκε στην περιοχή Khmelnytskyi εμφάνισε μια σταδιακή κλιμάκωση από τις 11 Μαΐου (δύο ημέρες πριν τον βομβαρδισμό της περιοχής) με σχετικές αυξομειώσεις κατά τις επόμενες ημέρες. Η μέγιστη τιμή που καταγράφηκε ήταν τα 157 nSv/h, στις 14 Μαΐου, μία ημέρα μετά τον βομβαρδισμό της περιοχής, με την τιμή να βαίνει μειούμενη τις επόμενες ημέρες.

“Τέτοιου είδους διακυμάνσεις δεν είναι σπάνιες και μπορεί να οφείλονται σε σειρά παραγόντων μέτρησης“, υποστήριξε η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας σε πρόσφατη επικοινωνία που είχαμε μαζί τους μέσω email στις 18 Μαΐου 2023. Αναλυτικά η δήλωση της Ε.Ε.Α.Ε.:

Σε ότι αφορά τα πρόσφατα δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για αύξηση στα επίπεδα ραδιενέργειας περιβάλλοντος στο Χμελνίτσκι της Ουκρανίας, η ΕΕΑΕ αναφέρει ότι τέτοιου είδους διακυμάνσεις δεν είναι σπάνιες και μπορεί να οφείλονται σε σειρά παραγόντων μέτρησης. Σε κάθε περίπτωση, δεν έχει υπάρξει, προς το παρόν, κάποια επίσημη ενημέρωση μέσω των επίσημων διεθνών και ευρωπαϊκών διαύλων έγκαιρης γνωστοποίησης ραδιολογικών συμβάντων.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, αμέσως μετά τον βομβαρδισμό, το Περιφερειακό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών του Υπουργείου Υγείας της Ουκρανίας ξεκίνησε μετρήσεις στην περιοχή, διαπιστώνοντας πως οι τιμές της ραδιενέργειας κινούνται εντός των επιτρεπτών ορίων.

Στις 16 Μαΐου, ακολούθησε επίσημη ανακοίνωση των αρχών, οι οποίες χαρακτήρισαν την παρακολούθηση των επιπέδων ραδιενέργειας και της ποιότητας του πόσιμου νερού “πρακτική ρουτίνας”:

Μετά την τρομοκρατική επίθεση της 13ης Μαΐου 2023, οι ειδικοί του ιδρύματος πραγματοποίησαν δοκιμές για την περιεκτικότητα των επιβλαβών ουσιών στον αέρα, έλεγξαν την ποιότητα του νερού, του εδάφους και του υποβάθρου ακτινοβολίας. Οι εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν ότι η περιεκτικότητα των επιβλαβών ουσιών στον αέρα στα όρια των ζωνών υγειονομικής προστασίας δεν υπερέβαινε τις επιτρεπόμενες τιμές.

Η ανάλυση της ποιότητας του νερού, του εδάφους και του ακτινοβολικού υποβάθρου είναι εντός των επιτρεπτών ορίων.

Συνεπώς, δεν υπάρχει απειλή για την ανθρώπινη ζωή.

Το Κέντρο Στρατηγικών Επικοινωνιών της Ουκρανίας έκανε λόγο για “ρωσικά ψέματα”, ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση του δημοτικού συμβουλίου της πόλης του Khmelnytskyi, “οι φήμες για πιθανή διαρροή επιβλαβών χημικών είναι αναληθείς και αποσκοπούν στη διάδοση πανικού”.

Σε περαιτέρω έρευνα που πραγματοποιήσαμε, διαπιστώσαμε πως αντίστοιχες αυξομειώσεις εντοπίζονται καθημερινά σε όλα τα μέρη του πλανήτη, ως αποτέλεσμα ποικίλων παραγόντων και ανεξαρτήτως των πολεμικών και στρατιωτικών δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, στον σιδηροδρομικό σταθμό στην περιοχής του Königsforst, ενός από τα μεγαλύτερα δάση της Κολωνίας, το επίπεδο ραδιενέργειας άγγιξε τα 145 nSv/h την 11η Μαΐου, στις Σέρρες η ακτινοβολία γάμμα το τελευταίο διάστημα κυμαίνεται στα 119 nSv/h, ενώ στην πόλη Ispra της Ιταλίας, όπου στεγάζονται τα ερευνητικά εργαστήρια του Joint Research Center, τα επίπεδα ραδιενέργειας καταγράφονται σταθερά πάνω από τα 200 nSv/h.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία του REMon, η Ουκρανία βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες που εμφανίζουν τα λιγότερο ανησυχητικά επίπεδα ακτινοβολίας γάμμα, με μόνη εξαίρεση τη ζώνη αποκλεισμού στην περιοχή του Chernobyl.

Συνεπώς, η χρήση των επίσημων στοιχείων από τα παρατηρητήρια ραδιενέργειας περιβάλλοντος για τις τιμές της ακτινοβολίας γάμμα στην περιοχή του Khmelnytskyi έγινε με τρόπο παραπλανητικό. Οι ισχυρισμοί για σημαντική αύξηση της ραδιενέργειας ως απότοκο του βομβαρδισμού και με τρόπο που συνιστά απειλή για την ανθρώπινη ζωή καταρρίπτονται ως ψευδείς.

Συμπληρωματικά αξίζει να ειπωθεί πως ακόμα κι αν η μέγιστη τιμή των 157 nSv/h (0,000157 mSv/h) που παρατηρήθηκαν μόνο στις 14 Μαΐου στην πόλη Khmelnytskyi διατηρούνταν αμείωτη για ένα ολόκληρο έτος αυτό θα ισοδυναμούσε με 1,37 mSv τον χρόνο, τιμή ελάχιστα αυξημένη σε σχέση με το όριο της ενεργού δόσης για την έκθεση του γενικού πληθυσμού που ορίζεται στο 1 mSv ανά έτος. Στην υποθετική αυτή περίπτωση, η τιμή των 1,37 mSv θα ήταν πολύ χαμηλότερη από την παγκόσμια μέση φυσική δόση για τον άνθρωπο (2,4 mSv ανά έτος) και συντριπτικά κατώτερη από το ανώτατο όριο της ετήσιας έκθεσης για επαγγελματικούς λόγους (50 mSv = 50.000.000 nSv). [πηγή]

Με απλά λόγια, μιλάμε για αύξηση του επιπέδου ραδιενέργειας που ισοδυναμεί με τη ραδιενέργεια που έχει μισή μπανάνα.

Οι ισχυρισμοί έχουν, επίσης, καταρριφθεί από την ιστοσελίδα ελέγχου ειδήσεων StopFake.

Συμπέρασμα

Πλήθος δημοσιευμάτων και χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποστήριξε τη σημαντική αύξηση των επιπέδων ραδιενέργειας ως αποτέλεσμα του βομβαρδισμού εγκαταστάσεων στην πόλη Khmelnytskyi, όπου βρίσκονταν αποθηκευμένα όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου. Οι ισχυρισμοί δεν ευσταθούν καθώς η αυξομείωση των επιπέδων ραδιενέργειας περιβάλλοντος παρατηρείται σε όλο τον πλανήτη εξαιτίας ποικίλων παραγόντων, ανεξαρτήτως των πολεμικών συγκρούσεων. Οι ισχυρισμοί καταρρίπτονται ως ψευδείς. Επιπλέον, οι στόχοι που βομβαρδίστηκαν περιλάμβαναν αποθήκες πυρομαχικών παλαιότερης κατασκευής και δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι αυτές περιείχαν πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου. Οι ισχυρισμοί δεν επιβεβαιώνονται. Ο συνδυασμός των παραπάνω εικασιών αποτελεί ξεκάθαρη παραπληροφόρηση.