Όχι, αυτό το βίντεο ΔΕΝ δείχνει Ουκρανή πρόσφυγα που κλαίει γιατί θα πρέπει να εργαστεί στην Ευρώπη

Κατά το μήνα Μάιο του 2023, διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα βίντεο που φέρεται να δείχνει μια Ουκρανή πρόσφυγα που κλαίει επειδή θα πρέπει να εργαστεί στην Ευρώπη. Αυτό όμως δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Παραδείγματα αναρτήσεων:

Παραδείγματα άρθρων: el.gr, greeknewsondemand.com, prisonplanet.gr

Το βίντεο που διαδόθηκε κυκλοφόρησε κυρίως στην παρακάτω μορφή:

Τι ισχύει

Πραγματοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας με στιγμιότυπα (screenshot) από το βίντεο, εντοπίσαμε την αρχική ανάρτησή του στο TikTok.

Συγκεκριμένα, το βίντεο αναρτήθηκε στις 9 Μαΐου 2023 από την χρήστη με το ψευδώνυμο @sonytower, με την εξής μορφή:

Ως αφορμή για το βίντεο παρουσιάζεται έτερος χρήστης του TikTok, τον οποίο χαρακτηρίζει «sofa critic» (ότι ασκεί κριτική από τον καναπέ), και ο οποίος της είχε γράψει «πήγαινε να δουλέψεις σε εργοστάσιο».

Η χρήστης “sonytower” περιγράφει το περιεχόμενο των αναρτήσεών της στο TikTok με τις λέξεις “Життя, гумор, жарти, фізика”, δηλαδή «Ζωή, χιούμορ, αστεία, φυσική». Πρόκειται για χρήστη του TikTok που δημοσιεύει, μεταξύ άλλων, σατιρικά βίντεο, και ο χιουμοριστικός χαρακτήρας του λογαριασμού δηλώνεται εξαρχής. Το κύριο όνομά της είναι Σοφία, όπως δηλώνεται και στον σχετιζόμενο λογαριασμό Instagram.

Κατόπιν της κυκλοφορίας του εξεταζόμενου βίντεο σε φιλορωσικά κανάλια, ως τάχα πραγματική θλίψη για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να δουλέψει, και ως να επρόκειτο για «Ουκρανή πρόσφυγα στην Ευρώπη», η χρήστης @sonytower προέβη αμέσως στην ανάρτηση του κάτωθι βίντεο, που τιτλοφόρησε «η απάντησή μου» (мой ответ), και διαμαρτυρήθηκε για την κυκλοφορία του ισχυρισμού σε ρωσικά κανάλια.

«Απευθύνομαι σε εκείνους τους Ρώσους οι οποίοι, διανέμοντας αυτό το βίντεο, προσπαθούν να με πειράξουν, να με ενοχλήσουν. Ακούστε, αετοί, τα αγόρια μας σας ξεπουπουλιάζουν καλά εκεί (στο μέτωπο); Εναντίον τους δεν έχετε καμία δύναμη να δείξετε, για αυτό αποφασίσατε να τσιμπήσετε ένα μικρό κοριτσάκι; Θα μείνετε χωρίς ράμφος», είπε στα Ρωσικά.

Οι συντάκτες του ουκρανικού ιστοτόπου διασταύρωσης ειδήσεων StopFake ζήτησαν, αργότερα, από τη δημιουργό του αρχικού βίντεο, σε ιδιωτικά μηνύματα στο Instagram, να σχολιάσει τους ισχυρισμούς.

Η Σοφία διέψευσε τις πληροφορίες που διαδίδονται από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. «Στα βίντεό μου αστειεύομαι συχνά και αυτό ήταν επίσης σαρκασμός. Δεν είμαι πρόσφυγας στην Ευρώπη, είναι ψέμα αυτό που επινόησαν», έγραψε. Τόνισε επίσης ότι στο παρελθόν είχε γυρίσει ακόμη και ένα βίντεο που έλεγε ότι δεν είχε ποτέ την πρόθεση να φύγει από την Ουκρανία, αν και είχε πολλές ευκαιρίες γι’ αυτό, και της ήταν δύσκολο να μαζέψει τα πράγματά της και να πάει ακόμη και ένα σύντομο ταξίδι εκτός της χώρας της.

Το StopFake έχει αναρτήσει και μέρος της σχετικής συνομιλίας με την Σοφία, την ψηφιακή δημιουργό με το ψευδώνυμο “sonytower”, που μπορείτε να δείτε παρακάτω μαζί με μια αυτόματη μετάφραση στα Αγγλικά μέσω Google Lens.

Την εν λόγω δήλωση στο StopFake έχει επιβεβαιώσει και η ίδια με δημόσια ανάρτησή της που μπορείτε να δείτε παρακάτω:

«Το πρώτο άρθρο το οποίο καταρρίπτει τη ρωσική προπαγάνδα για μένα ήδη δημοσιεύτηκε. Μπορείτε να το βρείτε στην ιστοσελίδα StopFake», είπε στα Ουκρανικά.

Για τη μετάφραση των ανωτέρω βίντεο στο TikTok απευθυνθήκαμε στην μεταφράστρια κα. Όλγα Σαπολάγιεβα.

Στις 26 Μαΐου 2023, τα Ellinika Hoaxes κατέστη δυνατόν να επικοινωνήσουν με την γυναίκα αυτή μέσω Instagram (Direct Messages), και έλαβαν την εξής απάντηση:

«Ήταν ένα χιουμοριστικό βίντεο.

Και το ότι είμαι πρόσφυγας είναι ψέμα που εφευρέθηκε από τη Ρωσία. Δεν είμαι πρόσφυγας και δεν υπήρξα ποτέ πρόσφυγας. Εδώ είναι ένα άρθρο σχετικά με αυτό. https://www.stopfake.org/ru/fejk-ukrainskaya-bezhenka-zhaluetsya-na-zhizn-v-evrope-i-vozmushena-neobhodimostyu-zarabatyvat-dengi-video/ [σ.σ. το άρθρο του StopFake που αναφέραμε παραπάνω]

Δεν είναι αλήθεια [ότι είμαι πρόσφυγας]. Ζω στην Ουκρανία, όχι στην Ευρώπη. Αυτό το βίντεο ήταν απλώς ένα αστείο».

Το γεγονός ότι δεν πρόκειται για πρόσφυγα, αλλά για κάτοικο της Ουκρανίας, προκύπτει από τον γεωεντοπισμό των σημείων λήψης των βίντεο που έχει αναρτήσει. Με βάση τα βίντεο που έχει γυρίσει σε δημόσιους χώρους πρόσφατα, η γυναίκα προφανώς ζει στην Βίννιτσα της Ουκρανίας.

Ενδεικτικά, στο βίντεο αυτό που ανήρτησε στις 21 Μαΐου 2023, βρίσκεται εντός του εμπορικού πολυκαταστήματος Μέγκαμολ (Мегамолл), αν λάβουμε υπόψη φωτογραφίες από το εσωτερικό και τις εμπορικές επωνυμίες καταστημάτων όπως Cropp και Sinsay.

Επίσης, αυτό το βίντεο, που ανέβασε στις 26 Απριλίου 2023, έχει γυριστεί κατά προσέγγιση σε αυτό το σημείο στη Λεωφόρο Ελευθερίας (Svobody Blvd) στη Βίννιτσα. Ακολουθεί αντιπαραβολή ενός στιγμιοτύπου από το βίντεο (αντεστραμμένο για διόρθωση του «καθρεπτίσματος» της κάμερας) με την εικόνα που παρέχει το Google Street View:

Επιπρόσθετα, το βίντεο αυτό, που αναρτήθηκε από την @sonytower στις 15 Μαΐου 2023, έχει ληφθεί στην οδό Zodchykh, περίπου σε αυτό το σημείο (σ.σ. η λήψη του Google Street View έγινε το 2015, πριν την ολοκλήρωση της πρόσοψης).

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η “sonytower” προέβη σε ακόμη μία δήλωση διάψευσης και στον λευκορωσικό-πολωνικό τηλεοπτικό σταθμό Belsat, στην εκπομπή Lykavie Novosti (Лукавые новости). Δείτε το απόσπασμα μετά το 0:13 του βίντεο:

Σε αυτό, μεταξύ άλλων, ανέφερε πάλι ότι η σαρκαστική διάθεση του βίντεο είναι εμφανής από την αρχή, και ότι έχει δηλώσει και στο παρελθόν ότι της είναι ηθικά δύσκολο να εγκαταλείψει την Ουκρανία.

Συμπέρασμα

Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, ο ισχυρισμός πως το βίντεο δείχνει μια Ουκρανή πρόσφυγα που κλαίει επειδή θα πρέπει να εργαστεί στην Ευρώπη είναι ψευδής. Η γυναίκα στο βίντεο έχει λογαριασμό στο TikTok με το ψευδώνυμο SONYTOWER, όπου δηλώνει ότι το περιεχόμενο είναι και χιουμοριστικό, σατιρικό, και δεν είναι πρόσφυγας. Ζει σε πόλη της Ουκρανία, όπως προκύπτει από τα βίντεο που αναρτά τακτικά, και έχει επανειλημμένα διαψεύσει την εν λόγω παραπληροφόρηση, δηλώνοντας ότι το βίντεο ήταν χιουμοριστικό – σατιρικό.