Όχι, η εικόνα που παρουσιάζει σκελετό κενταύρου ΔΕΝ προέρχεται από ανασκαφή στην Κύπρο

Αναπαράγεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια εικόνα η οποία υποτίθεται ότι παρουσιάζει τον σκελετό ενός κενταύρου που ανακαλύφθηκε στην Κύπρο κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ερευνών το 2015. Ωστόσο, ο ισχυρισμός είναι αναληθής και η εικόνα που αναπαράγεται είναι προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας.

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Τι ισχύει

Αρχικά, αξίζει να πούμε ότι οι κένταυροι αποτελούν πλάσματα της ελληνικής μυθολογίας. Πρόκειται για όντα τα οποία υποτίθεται πως είχαν κεφάλι και κορμό ανθρώπου και σώμα και πόδια αλόγου. Σύμφωνα με τον μύθο οι κένταυροι ήταν κατά κύριο λόγο πλάσματα εχθρικά προς τον άνθρωπο, που δρούσαν κυριευμένα από τη ζωώδη φύση τους. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την προέλευσή τους, με ενδεχομένως πιο διαδεδομένη αυτή που θέλει τους Κενταύρους να αποτελούν απογόνους της ζεύξης του Ιξίωνα, βασιλιά των Λαπιθών, και της Νεφέλης, μια νύμφης – σύννεφου. Τυπικά, οι κένταυροι δεν απεικονίζονται με κέρατα, με εξαίρεση του Κενταύρους της Κύπρου, οι οποίοι υποτίθεται ότι ήταν παιδιά του Δία και της Γαίας. Φυσικά, ουδέποτε έχουν βρεθεί αποδείξεις που με κάποιον τρόπο να εγείρουν υποψίες ότι τα μυθικά αυτά πλάσματα πράγματι υπήρξαν κάποτε.

Όσον αφορά την αναπαραγόμενη φωτογραφία, αυτή αποτελεί προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας. Συγκεκριμένα, με μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας καταφέρνουμε να την εντοπίσουμε στην ιστοσελίδα DesignCrowd. Πρόκειται για ιστότοπο που μέσω μιας κοινότητας σχεδιαστών προσφέρει τη δυνατότητα παραγγελίας και αγοράς σχεδίων, λογοτύπων κλπ. σε ενδιαφερόμενους πελάτες. Το 2013 η ιστοσελίδα αγόρασε τον ιστότοπο Worth1000, γνωστό για τη διοργάνωση διαγωνισμών επεξεργασίας εικόνων στους οποίους οι συμμετέχοντες καλούνταν να καταθέσουν τις δημιουργίες τους. Οι διαγωνισμοί αυτοί είχαν συνήθως μια συγκεκριμένη θεματική, όπως για παράδειγμα την απεικόνιση πολιτικών σε αστείες καταστάσεις, την παρουσίαση διασημοτήτων ως ζώα κ.ά. Το υλικό των παλαιών αυτών διαγωνισμών του Worth1000 είναι πλέον προσβάσιμο μέσω της ιστοσελίδας DesignCrowd.

Η υπό εξέταση φωτογραφία εντοπίζεται στα αποτελέσματα ενός τέτοιου διαγωνισμού, ο οποίος αφορούσε ακριβώς τη δημιουργία δήθεν τεκμηρίων για εξωπραγματικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις. Συγκεκριμένα, στις οδηγίες του διαγωνισμού διαβάζουμε:

«Σε αυτόν τον διαγωνισμό θα δημιουργήσετε μια ψεύτικη αρχαιολογική ανακάλυψη, ίσως την Ατλαντίδα, ένα κουτάκι Coca-Cola ηλικίας 2.000 ετών ή το κρανίο ενός γίγαντα. Να είστε ανοιχτόμυαλοι, υπάρχουν πολλά μυστήρια θαμμένα κάτω από τη γη.

Οι κανόνες αυτού του παιχνιδιού είναι οι εξής:

Πρέπει να δημιουργήσετε μια αρχαιολογική απάτη. Η δουλειά σας είναι να παρουσιάσετε μια εικόνα μιας αρχαιολογικής ανακάλυψης που να μοιάζει τόσο αληθινή, που αν δεν είχε εμφανιστεί στο Worth1000, ο κόσμος θα έπρεπε να της ρίξει μια δεύτερη ματιά. 

Όπως πάντα, η ποιότητα είναι απαραίτητη. Θα αφαιρέσουμε τις κακές συμμετοχές, ανεξάρτητα από το πόσο πολύ σας συμπαθούμε. Θα έχετε 48 ώρες για αυτόν τον διαγωνισμό, οπότε κάντε τη συμμετοχή σας να μετρήσει».

Κάνοντας μια αναζήτηση στο site βλέπουμε ότι υπό την ίδια θεματική έχουν πραγματοποιηθεί 15 διαγωνισμοί. 

Η υπό εξέταση εικόνα, η οποία κατατέθηκε στον ενδέκατο σχετικό διαγωνισμό από τον χρήστη ThreeProngs, δεν κατάφερε να βρεθεί στην πρώτη θέση, αλλά συγκέντρωσε διθυραμβικά σχόλια. Από το πεδίο των σχολίων κάτω από την εικόνα προκύπτει και ότι ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε το 2008, καθώς όλα τα σχόλια προέρχονται από αυτή την περίοδο. 

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει και σχόλιο χρήστη από τις 12 Ιανουαρίου του 2008 που αναφέρει ότι η εν λόγω εικόνα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από συνωμοσιολογικές ιστοσελίδες που υποστηρίζουν την ύπαρξη τέτοιων μυθολογικών πλασμάτων και ότι ανυπομονεί να τη δει στο Snopes (αμερικανική ιστοσελίδα ελέγχου γεγονότων). Εκ των υστέρων βλέπουμε ότι πράγματι χρόνια μετά η εικόνα αναπαράγεται ως αληθινή.

Άλλες εικόνες που κατατέθηκαν στον διαγωνισμό παρουσιάζουν την υποτιθέμενη ανακάλυψη του κρανίου ενός Κύκλωπα, την εύρεση γιγάντιων αρχαίων αιγυπτιακών αγαλμάτων στην επιφάνεια του πλανήτη Άρη, καθώς και τον σκελετό ενός πλάσματος που έχει σώμα ανθρώπου και κεφάλι αγελάδας. Ακολουθούν ενδεικτικά μερικές από αυτές:

Συμπέρασμα

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η εικόνα που αναπαράγεται δεν προέρχεται από αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κύπρο, οι οποίες αποκάλυψαν σκελετό κενταύρου αποδεικνύοντας έτσι την ύπαρξη του γνωστού πλάσματος της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Η εικόνα που διακινείται αποτελεί προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας και ως τέτοια κατατέθηκε από τον δημιουργό της το 2008 σε διαγωνισμό που αφορούσε ακριβώς τη δημιουργία τέτοιων εικόνων.