Όχι, ο Στέφανος Κασσελάκης δεν έχει σχέση με τον δωσίλογο παπα-Κασέλο

Σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άρθρων σε ιστολόγια διατυπώνει και αναπαράγει τον ισχυρισμό ότι ο υποψήφιος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανος Κασσελάκης, είναι εγγονός ή έστω δισέγγονος του καταδικασμένου ως δωσιλόγου ιερέα Κασ(σ)έλου. Ωστόσο, αυτό δεν αληθεύει.

Ειδικότερα, σε πολλές αναρτήσεις κυκλοφόρησε η εξής εικόνα, που περιέχει απόσπασμα από φύλλο εφημερίδας και ένα δήθεν επεξηγηματικό κείμενο.

Στην εφημερίδα γράφονταν τα εξής:

Μὲ τὸ προχθεσινό πλοῖο τῆς γραμμῆς μετεφέρθη ἀπό τάς ‘Αθήνας εἰς τις ἐδῶ ἐπανορθωτικές φυλακές ὁ Γεώρ. Εμμ. Κασελάκης, υἱὸς τοῦ καταδικασμένου εἰς θάνατον ἐπὶ προδοσία παπά Κασέλου, κατηγορούμενος ὅτι στό διάστημα τῆς κατοχῆς ὁπλισμένος ἀπὸ τοὺς Γερμανούς και ντυμένος Γερμανική στολή προέβη σε προδοσίες, καταδώσεις καί παντός είδους καταπιέσεις εἰς βάρος ἑλλήνων πατριωτών.

Η λεζάντα, κάτω από το κείμενο στην καθαρεύουσα, σχολιάζει τα εξής:

παππούς του κου Στέφανου Κασσελάκη (ή Κασελάκη) μεταξύ και άλλων προδοτών της Πατρίδος μας πολιτικών που βρέθηκαν στην πολιτική διακυβέρνηση του έρημου τόπου αυτού! Ήταν και δοσίλογος, φτιάξανε περιουσίες στην Κρήτη!

Παραδείγματα αναρτήσεων στο Facebook, το TikTok και το Twitter:

Κυκλοφόρησαν και άρθρα στις ιστοσελίδες greeknewsondemand.com, katohika.gr, ksipinistere.com συνοδεία του ίδιου αποκόμματος εφημερίδας.

Τι ισχύει

Οι υπό εξέταση αναρτήσεις και άρθρα παραβλέπουν τα δημόσια διαθέσιμα στοιχεία για την οικογένεια του Στέφανου Κασσελάκη.

Η πραγματική καταγωγή

Συγκεκριμένα, ο Στέφανος Κασσελάκης, γεννηθείς το 1988, είναι γιος του Θεόδωρου Κασσελάκη, ενός επιχειρηματία διεθνώς γνωστού από τις δραστηριότητες στην εμπορία χρωμάτων στο ναυτιλιακό χώρο, και ο οποίος μεταξύ άλλων ήλεγχε την εταιρία CASCO INTERNATIONAL Α.Β.Ε.Ε.

Σύμφωνα με την δημόσια προσβάσιμη και εν μέρει ανωνυμοποιημένη δικογραφία στον Άρειο Πάγο (Απόφαση 330/2011 Ε΄ Τμήματος), επί αιτήσεως του Θεοδώρου Κασσελάκη για αναίρεση ενός παραπεμπτικού βουλεύματος εις βάρος του για απάτη και υπεξαίρεση, ο πατέρας του Στέφανου Κασσελάκη αναφέρεται ως «Θ. Κ. του Σ.»

Λαμβάνοντας υπόψη ενδείξεις από το διαδίκτυο ότι ο επιχειρηματίας Θεόδωρος Κασσελάκης, ή Ted Kassel, είναι γεννημένος το 1949 και υποθέτοντας (εσφαλμένα τελικώς) ότι το πατρώνυμο εκείνου είναι Στέφανος, κατέστη δυνατόν να εντοπίσουμε την δημοτολογική εγγραφή του Θεοδώρου Κασσελάκη στο Δήμο Κηφισιάς, ως Θεόδωρος Κασσελάκης του Στυλιανού και της Αλεξάνδρας. Αυτό προκύπτει από την φόρμα του Υπουργείου Εσωτερικών «Μάθε Πού Ψηφίζεις», η οποία εμφανίζει στοιχεία εκλογικών καταλόγων που, όπως εξηγήσαμε παλαιότερα, προέρχονται από τη δημοτολογική εγγραφή ενός προσώπου.

Τα ληξιαρχικά στοιχεία αυτά βρίσκονται σε πλήρη συμφωνία με έγγραφα από την προαναφερθείσα ποινική δικογραφία εις βάρος του Θεοδώρου Κασσελάκη, που δημοσίευσε το Πρώτο Θέμα (protothema.gr).

Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, προκύπτει ότι ο παππούς του Στεφάνου Κασσελάκη (σ.σ. από τη μεριά του πατέρα, που μας ενδιαφέρει εν προκειμένω) λεγόταν Στυλιανός Κασσελάκης.

Σημειώνεται πως ο Στέφανος Κασσελάκης έχει έναν μεγαλύτερο σε ηλικία αδελφό, που λέγεται Στέλιος, σύμφωνα με τηλεοπτικό ρεπορτάζ. Το όνομα του μεγάλου αδελφού ταιριάζει με το όνομα του παππού, Στυλιανού.

Όπως επίσης είναι δημοσίως γνωστό, ο Ιωάννης Κασσελάκης του Βασιλείου, νυν υποψήφιος δήμαρχος Πλατανιά και βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία το 2023 (στη θέση του αποβιώσαντος Μανούσου Βολουδάκη, ως επιλαχών στην εκλογική περιφέρεια Χανίων) είναι πρώτος εξάδελφος του πατέρα του Στέφανου Κασσελάκη, Θεοδώρου. Μπορείτε να δείτε πρόσφατη συνέντευξη στον Νίκο Ευαγγελάτο, στην τηλεοπτική εκπομπή LiveNews του Mega, όπου εξηγεί την συγγενική και φιλική τους σχέση, εδώ.

Με αφορμή τις εξεταζόμενες αναρτήσεις, τις οποίες του θέσαμε υπόψιν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τα Ellinika Hoaxes επικοινώνησαν τηλεφωνικά με τον κ. Ιωάννη Κασσελάκη, θείο του Στέφανου, στις 21 Σεπτεμβρίου 2023.

Όπως εξήγησε, ο πατέρας του, Βασίλειος Κασσελάκης, υπήρξε αδελφός του Στυλιανού Κασσελάκη, παππού του Στέφανου. Ο Βασίλειος είχε γεννηθεί το 1915, και ο Στυλιανός κάποια έτη νωρίτερα, πιθανώς το 1908.

Επρόκειτο για δύο από τα πολλά τέκνα του Θεοδώρου Κασσελάκη του πρεσβύτερου, γεννηθέντος πιθανώς το 1872 στον Σκινέ Χανίων. Ο εν λόγω πρόγονος, Θεόδωρος Κασσελάκης του Γεωργίου, προπάππους του Στέφανου, είχε αποφοιτήσει από Σχολαρχείο της εποχής και είχε συμμετάσχει στην ίδρυση του Σκοπευτικού Συλλόγου Σκινέ «Ο Ερμής» το 1911, όπως σχολίασε ο κ. Ιωάννης Κασσελάκης.

Ως προς το τελευταίο, βρήκαμε αναφορές για σύλλογο με ακριβώς αυτό το όνομα και έτος ιδρύσεως, σε εργασία για μαθητικό συνέδριο για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, με θέμα τον αθλητισμό στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας, που παραπέμπει στην αρχειακή έρευνα της Ζαχαρένιας Σημανδηράκη και άρθρο της στο περιοδικό Ελλωτία.

Προς διασταύρωση των ληξιαρχικών στοιχείων που δήλωσε ο κ. Ιωάννης Κασσελάκης τηλεφωνικά, απευθυνθήκαμε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεφωνικά στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, που τηρεί μεταξύ άλλων και τα Μητρώα Αρρένων από την περίοδο μετά το 1837.

Σύμφωνα με τα βιβλία Μητρώου Αρρένων της Κοινότητας Σκινέ, που μπορείτε να βρείτε ψηφιοποιημένα και δημόσια προσβάσιμα εδώ, επιβεβαιώνεται η εγγραφή των προγόνων του Στέφανου Κασσελάκη (παππού και προπάππου), σε έτη γεννήσεως κοντά σε αυτά που ανέφερε ο κ. Ιωάννης Κασσελάκης.

Συγκεκριμένα, εντοπίζεται ο Στυλιανός Κασσελάκης του Θεοδώρου, με έτος γέννησης 1906, και ο Θεόδωρος Κασσελάκης του Γεωργίου, με έτος γέννησης 1873. Οι εικόνες παρακάτω προέρχονται από την ψηφιακή σάρωση των σχετικών σελίδων του Μητρώου Αρρένων, όπως τις απέστειλε το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στα Ellinika Hoaxes κατόπιν σχετικού αιτήματος.

Ο δωσίλογος παπα-Κασέλος

Δεν υπάρχουν πολλές διαθέσιμες βιογραφικές πληροφορίες για τα πρόσωπα που αναφέρονται ως δωσίλογοι στο απόκομμα εφημερίδας, με ονόματα Γεώργιος Κασελάκης και π. Εμμανουήλ Κασελάκης ή παπα-Κασέλος.

Στην μεταπτυχιακή εργασία (2014) του Ρόδη Λοχαΐτη «Όψεις του δωσιλογισμού στον τοπικό τύπο των Χανίων,1945-1951», που μπορείτε να διαβάσετε εδώ, αναφέρονται τα εξής:

Ένας άλλος ιερωμένος που κατηγορήθηκε για προδοσία στην περίοδο της κατοχής ήταν ο Εμμ. Κασσελάκης ή Παπακασσέλος. Η Δημοκρατία [σ.σ. εφημερίδα των Χανίων] το Νοέμβριο του 1946 έγραψε σχετικά: «Άρχισε προχθές η δίκη Παπαγρηγοράκη και
Παπακασέλου. Ενέχεται στο κάψιμο τριών χωριών Μονής, Λιβαδά και Κουστογεράκου. Προσήλθε ο μάρτυς Θεόδ. Γεωργικάκης που κατέθεσεν ότι ο αδελφός του που πέθανε σε στρατόπεδο της Γερμανίας είδεν τον κατηγορούμενο στις φυλακές Αγυιάς μέσα σε δωμάτιο από του οποίου το παράθυρο ανεγνώριζε τους κρατουμένους του Σελίνου καταδίδοντας το πραγματικό τους όνομα στους Γερμανούς, γιατί οι περισσότεροι είχαν πλαστές ταυτότητες. Είδε τον Παπακασσέλο να κατεβαίνει από γερμανικό αυτοκίνητο με άλλους Γερμανούς και να μπαίνει στο δωμάτιο της προδοσίας. Αυτός φταίει για τον φόνο 60 Σελινιωτών». Ο Κασσελάκης, «κατηγορουμένος επί καταδόσει, αναλήψει υπηρεσίας παρά τω εχθρώ και λοιπά πολλά», δεν συνελήφθη καθώς ήταν «αγνώστου διαμονής», γι’ αυτό και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο.

Σε αναζήτηση περαιτέρω πληροφοριών για τον «παπα-Κασέλο», εντοπίσαμε διάφορες αρχειακές αναφορές σε πρόσωπο ονόματι παπα-Κασέλος (π. Εμμανουήλ Κασέλος του Ιωάννη) από την επαρχία Σελίνου, περιοχή ορεινή νότια από τα Χανιά, που συμμετείχε στις διάφορες Κρητικές Επαναστάσεις του 19ου αι. Όπως θα δούμε παρακάτω, δεν είναι το ίδιο πρόσωπο με τον δωσίλογο παπα-Κασέλο.

Εντοπίσαμε επίσης άρθρο στην ΕΦΣΥΝ (efsyn.gr) και δημοσιεύσεις στο Facebook που παραπέμπουν στο βιβλίο «Φαμέγια» της Αντωνίας Ζεβόλη-Νταουντάκη. Διηγείται την ιστορία της γιαγιάς της Ευτυχίας Κασσελάκη, που παντρεύτηκε απόγονο του παπα-Κασέλου, και περιέχει βιογραφικές πληροφορίες για την οικογένεια Κασσελάκη από τον Αγριλέ, χωριό του Σελίνου. Όπως έχει διευκρινίσει η ίδια η συγγραφέας, «ό,τι γράφω στο βιβλίο αφορά την κοινή καταγωγή και τους προγόνους των Κασσελάκηδων και όχι τη “στενή” οικογένεια του Στέφανου Κασσελάκη».

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2023, τα Ellinika Hoaxes επικοινώνησαν με την κα. Ζεβόλη-Νταουντάκη, η οποία εξήγησε ότι υπήρξαν δυο παπα-Κασσέλοι: ο ήρωας παπα-Κασέλος και ο δωσίλογος παπα-Κασέλος. Ο ιερωμένος και οπλαρχηγός π. Εμμανουήλ Κασέλος, απεβίωσε το 1907, σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε για την οικογένεια καταγωγής του συζύγου της γιαγιάς της. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στο μεταίχμιο του 19ου και 20ού αι (το αργότερο το 1906) φωτογραφήθηκε εμφανώς ηλικιωμένος δίπλα στον Πρίγκηπα Γεώργιο (δείτε παραπάνω), είναι πρακτικά αδύνατον να δραστηριοποιούνταν τη δεκαετία του 1940, δηλαδή άλλα σαράντα χρόνια αργότερα και, συνεπώς, ο καταδικασθείς το 1946 παπα-Κασέλος είναι πράγματι διαφορετικό πρόσωπο από τον ήρωα παπα-Κασέλο.

Σύμφωνα με την προσωπική αρχειακή της έρευνα, και βάσει μαρτυριών από κατοίκους του Αγριλέ και συγγενείς, η κα. Ζεβόλη-Νταουντάκη δεν είχε καταφέρει να τεκμηριώσει την ακριβή καταγωγή του δοσίλογου παπα-Κασέλου, ούτε ότι υπήρξαν απόγονοι πέραν του Γεωργίου Κασσελάκη, που αναφέρεται ως γιος του στην εφημερίδα. «Δεν είχε ακουστεί ότι ο παπα-Κασσέλος είχε άλλον γιο, εκτός από τον Γιώργη», σχολίασε. Εξ όσων έμαθε, είχαν προσπαθήσει να διαφύγουν και, υπό το φόβο εκδικήσεων, θεωρεί απίθανο να σχετίζεται άμεσα η οικογένεια του δωσιλόγου με την οικογένεια των Κασσελάκηδων που είναι εγκατεστημένοι από παλιά στον Σκινέ.

Μόνη αναφορά στον Γεώργιο Κασσελάκη του Εμμανουήλ, πιθανώς τον γιο του δωσιλόγου, εντοπίζεται πολύ αργότερα σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Ριζοσπάστης», που χρονολογείται από το 2000:

«Συνελήφθη την Τρίτη το μεσημέρι από την αστυνομία, ο Κασσελάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ γιατί εκκρεμούσε σε βάρος του ένταλμα σύλληψης της ανακρίτριας του 2ου Τακτικού Τμήματος και καταδικαστικές αποφάσεις για απάτη και πλαστογραφία, συνολικής ποινής 3 ετών», ανέφερε η είδηση.

Συνολικά, ο κ. Ιωάννης Κασσελάκης, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τα Ellinika Hoaxes, διέψευσε κατηγορηματικά ότι η οικογένεια του Στέφανου Κασσελάκη έχει κάποια άμεση σχέση με τον δωσίλογο παπα-Κασέλο.

Όπως είδαμε παραπάνω, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον: ο μόνος πρόγονος σε ευθεία γραμμή του Στέφανου Κασσελάκη με όνομα Εμμανουήλ ή Γεώργιος είναι ο Γεώργιος Κασσελάκης, πατέρας του γεννηθέντος το 1873 στον Σκινέ Θεόδωρου Κασσελάκη, ενώ ο Γεώργιος του Εμμανουήλ Κασσελάκη ήταν ενεργός τη δεκαετία του 1940 στον Αγριλέ Σελίνου.

Συμπέρασμα

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για την πατρική καταγωγή του Στέφανου Κασσελάκη, υποψηφίου για την προεδρία του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, μπορεί βάσιμα να τεκμηριωθεί ότι οι, αναφερόμενοι σε φύλλο μεταπολεμικής εφημερίδας ως δωσίλογοι, παπα-Κασέλος και Γεώργιος του Εμμανουήλ Κασσελάκης, δεν είναι παππούς και προπάππους του κ. Στέφανου Κασσελάκη.

Σύμφωνα με τα αρχεία Μητρώου Αρρένων της πρώην Κοινότητας Σκινέ, χωριού στο σημερινό Δήμο Πλατανιά Χανίων, και σύμφωνα με δήλωση του θείου του Στεφάνου, κ. Ιωάννη Κασσελάκη, ο πατέρας του Θεόδωρου Κασσελάκη (πατέρα του Στέφανου Κασσελάκη, γεν. 1949) ήταν ο Στυλιανός Κασσελάκης, γεννηθείς το 1906, και πατέρας εκείνου ο Θεόδωρος Κασσελάκης του Γεωργίου, γεννηθείς το 1873, αμφότεροι από τον Σκινέ.

Ο δωσίλογος παπα-Κασέλος υπήρξε πρόσωπο που δραστηριοποιήθηκε στην επαρχία Σελίνου, στο σημερινό Δήμο Καντάνου-Σελίνου, δεν έχει γνωστούς απογόνους πέραν του Γεωργίου Κασσελάκη, και δεν ταυτίζεται με τον ήρωα των Κρητικών Επαναστάσεων π. Εμμανουήλ Κασέλο του Ιωάννη.