Εσφαλμένη συσχέτιση βίντεο με τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις στο αεροδρόμιο του Χαλεπίου στη Συρία

Σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και σε ιστοσελίδες συναντάμε βίντεο που φέρεται να απαθανατίζει πρόσφατη επίθεση των ισραηλινών δυνάμεων στο διεθνές αεροδρόμιο στο Χαλέπι της Συρίας. Ωστόσο, πρόκειται για αναπαραγωγή παλαιότερου βίντεο που φαίνεται να έχει ληφθεί στην περιοχή της Δαμασκού. Ας εξετάσουμε τι ισχύει.

Παραδείγματα δημοσιεύσεων: newsbeast.gr, pronews.gr, happenednow.gr, news24world.com

Παράδειγμα ανάρτησης:

Το εξεταζόμενο βίντεο:

Πλαίσιο

Η σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων συνεχίζεται εδώ και πολλές δεκαετίες. Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στις 14 Μαΐου 1948 πυροδότησε τον Πρώτο πόλεμο μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών. Τα επόμενα χρόνια, η περιοχή γνώρισε κλιμάκωση των εντάσεων, ειδικά μεταξύ του Ισραήλ και των γειτόνων του Αιγύπτου, Ιορδανίας και Συρίας [πηγή]. Η Συρία έχει υπάρξει σταθερός αντίπαλος του Ισραήλ, ευθυγραμμιζόμενη με τη γενικότερη πολιτική των αραβικών εθνών στην περιοχή.

Το Ισραήλ, παρότι επίσημα κρατάει ουδέτερη στάση απέναντι στον συριακό εμφύλιο, πραγματοποιεί, τα τελευταία χρόνια, επιθέσεις σε εδάφη της χώρας που κρίνει ως περιοχές με αυξημένη επιρροή της Τεχεράνης [πηγή]. Η στρατιωτική δραστηριότητα του Ισραήλ στη Συρία, που επίσημα ονομάζεται Επιχείρηση Σκάκι, περιορίζεται κυρίως σε πυραυλικές και αεροπορικές επιδρομές κατά ιρανικών εγκαταστάσεων στη χώρα καθώς και άλλων εγχώριων εγκαταστάσεων της Χεζμπολάχ [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]. Οι επιθέσεις αυτές δεν είχαν αναγνωριστεί επίσημα από το Ισραήλ μέχρι το 2017.

Το Ιράν, από την άλλη, υποστηρικτής του καθεστώτος του Σύρου προέδρου, Μπασάρ αλ Άσαντ, έχει δημιουργήσει σημαντική στρατιωτική παρουσία στη Συρία από την αρχή του εμφυλίου πολέμου το 2011. Παρότι, βέβαια, μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως υπήρχαν υποψίες για σύνδεση του Ιράν με την πρόσφατη επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, δεν υπάρχουν έως τώρα «άμεσες πληροφορίες» που να το αποδεικνύουν, σύμφωνα και με τον ισραηλινό στρατό.

Ύστερα, λοιπόν, από την επίθεση της Χαμάς και την έναρξη των εχθροπραξιών στην περιοχή, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ, σύμμαχος του Σύρου προέδρου, αντάλλαξαν πυρά κοντά στα σύνορα του Λιβάνου, τροφοδοτώντας τους φόβους για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της κατάστασης. Το Ισραήλ κατατάσσει την Χεζμπολάχ και, κατ’ επέκταση, την ιρανική στρατιωτική παρουσία στη Συρία ως την πιο σοβαρή απειλή για τη χώρα και έχει, ανά διαστήματα, πραγματοποιήσει πλήγματα κατά ιρανικών στόχων σε συριακά εδάφη, ωστόσο σπάνια αναγνωρίζει τέτοιες ενέργειες.

Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμάται πως οι ισραηλινές εναέριες επιθέσεις σε περιοχές της Συρίας αποτελούν, για την ισραηλινή πλευρά, προληπτικές δράσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των απειλών της Χεζμπολάχ να ανοίξει ένα νέο μέτωπο επιθέσεων στο βορρά. Τα χτυπήματα στη Συρία σηματοδοτούν το τέταρτο ταυτόχρονο πεδίο όπου εμπλέκονται οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις (IDF), εκτός από τη Γάζα, τα σύνορα με το Λίβανο και τη Δυτική Όχθη [πηγή]. Ο ισραηλινός στρατός έχει, επίσης, αναγνωρίσει στο παρελθόν ότι στόχευσε θέσεις παρατήρησης, συστήματα συλλογής πληροφοριών, εγκαταστάσεις αντιαεροπορικού πυροβολικού και κέντρα διοίκησης και ελέγχου που ανήκουν στον συριακό στρατό [πηγή].

Τι ισχύει

Αργά το βράδυ του Σαββάτου στις 14 Οκτώβρη 2023, ισραηλινό αεροπορικό πλήγμα χτύπησε το διεθνές αεροδρόμιο του Χαλεπίου στη βόρεια Συρία. Το υπουργείο Άμυνας της Συρίας επιβεβαίωσε τα χτυπήματα μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής [πηγή].

«Περίπου στις 23:35 ο ισραηλινός εχθρός πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή από την κατεύθυνση της Μεσογείου με στόχο το διεθνές αεροδρόμιο του Χαλεπιού, προκαλώντας υλικές ζημιές στο αεροδρόμιο και θέτοντάς το εκτός λειτουργίας», ανέφερε το Υπουργείο Άμυνας σε ανακοίνωσή του.

Συνεχίζοντας, το Υπουργείο υποστήριξε ότι η επίθεση «επιβεβαιώνει την εγκληματική προσέγγιση της ισραηλινής κατοχής» και έκανε λόγο για «εγκλήματα κατά του παλαιστινιακού λαού».

Την Πέμπτη, 12 Οκτωβρίου 2023, είχαν καταγραφεί ισραηλινές επιθέσεις στα αεροδρόμια του Χαλεπίου και της Δαμασκού, θέτοντάς τα προσωρινά εκτός λειτουργίας. Τα επεισόδια του Σαββάτου πραγματοποιήθηκαν μερικές ώρες αφού το αεροδρόμιο στο Χαλέπι άνοιξε ξανά, θέτοντάς το εκ νέου εκτός λειτουργίας, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. [πηγή]

Όπως προαναφέρθηκε, το Ισραήλ πραγματοποιεί εδώ και χρόνια επιθέσεις σε στόχους στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των κύριων αεροδρομίων της χώρας, στο πλαίσιο επιχειρήσεων που πιστεύεται ότι αποσκοπούν στη διακοπή των ιρανικών γραμμών εφοδιασμού, γεγονός που θεωρήθηκε πως συνέβη και στην παρούσα περίπτωση.

Την είδηση βομβαρδισμού του αεροδρομίου ακολούθησαν πληθώρα στιγμιοτύπων από τις στιγμές της επίθεσης στα κοινωνικά δίκτυα και στην ειδησεογραφία. Μεταξύ αυτών εντοπίσαμε και το εξεταζόμενο βίντεο να παρουσιάζεται ως σχετικό με τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις στο αεροδρόμιο του Χαλεπίου.

Προκειμένου να επιβεβαιώσουμε το παραπάνω χρησιμοποιήσαμε το InVID-WeVerify και, μέσα από τη διεξαγωγή αντίστροφης αναζήτησης εικόνων από καρέ του υλικού, εντοπίσαμε το εν λόγω βίντεο αναρτημένο σε σελίδα στο Facebook ήδη από τις 21 Αυγούστου 2023. Πρόκειται για μια σελίδα με τοπικά προϊόντα μιας επιχείρησης στην πόλη Χάμα της Συρίας. Η περιγραφή του βίντεο περιείχε την εξής πρόταση:

«من العدو.ان الغا.شم في محيط دمشق
حماكي الله يا شام»

μτφρ: Από τον εχθρό τον τυραννικό στην περιοχή της Δαμασκού ο Θεός να σε προστατεύει.

Τα Ελληνικά Hoaxes επικοινώνησαν με τη σελίδα, ζητώντας περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση του βίντεο, ωστόσο οι διαχειριστές αρνήθηκαν επικαλούμενοι «λόγους ασφαλείας». Μέσα από δημοσιεύματα της χρονικής περιόδου στην οποία φαίνεται να τοποθετείται το βίντεο, εντοπίσαμε πράγματι άρθρα από τοπικά και διεθνή μέσα που επιβεβαιώνουν ότι στις 21 Αυγούστου 2023 υπήρξε ισραηλινή επίθεση κοντά στην περιοχή της Δαμασκού.

Ωστόσο, πουθενά στον τοπικό και στον διεθνή τύπο δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε το συγκεκριμένο βίντεο ή άλλο φωτογραφικό/βιντεοληπτικό υλικό με παρόμοια γεωγραφικά στοιχεία που να μπορέσουν να επιβεβαιώσουν την τοποθεσία της λήψης. Μπορούμε, παρόλα αυτά, να πούμε με βεβαιότητα ότι το εξεταζόμενο βίντεο δεν σχετίζεται με τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις στο αεροδρόμιο του Χαλεπίου καθώς αυτές έλαβαν χώρα στα μέσα Οκτωβρίου 2023.

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι είδαμε σε διάφορα – αναφορικά με τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις – δημοσιεύματα να έχουν ενσωματωθεί αναρτήσεις από το X (πρώην Twitter) που περιέχουν κάποια βίντεο, τα οποία ισχυρίζονται ότι παρουσιάζουν στιγμιότυπα από την ώρα της επίθεσης. Μέσα σε αυτά εντοπίσαμε και το εξεταζόμενο βίντεο να παρουσιάζεται ως πρόσφατο από τον παρακάτω λογαριασμό. Η Vanessa Beeley είναι Βρετανίδα ακτιβίστρια και blogger, γνωστή για διαμοιρασμό θεωριών συνωμοσίας και παραπληροφόρησης σχετικά με τον συριακό εμφύλιο πόλεμο και για τη συριακή εθελοντική οργάνωση White Helmets.

Συμπέρασμα

Το εξεταζόμενο βίντεο δεν προέρχεται από την επίθεση του Ισραήλ κατά του αεροδρομίου στο Χαλέπι της Συρίας στα μέσα Οκτωβρίου 2023. Το υλικό υπήρχε ήδη αναρτημένο από τις 21 Αυγούστου 2023 σε σελίδα συριακής επιχείρησης με τοπικά προϊόντα στο Facebook. Η τοποθεσία λήψης του βίντεο δεν έχει επιβεβαιωθεί, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις πως προέρχεται από παρόμοια επίθεση στην περιοχή της Δαμασκού.