Φωτογραφία απεικονίζει το τελευταίο δέντρο σε μια φαβέλα της Βραζιλίας;

Από τα μέσα Απριλίου 2024 παρατηρούμε την επανακυκλοφορία μιας παλαιότερης φωτογραφίας, η οποία, σύμφωνα με τον ισχυρισμό που τη συνοδεύει, απεικονίζει το τελευταίο δέντρο στην περιοχή Rocinha της Βραζιλίας. Όπως θα δούμε παρακάτω, κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αφού η εικόνα αρχικά κυκλοφόρησε ως έργο καλλιτεχνικής έκφρασης ενός εικαστικού. Ας δούμε τι ισχύει.

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Τι ισχύει

Η φωτογραφία που διαμοιράζεται:

Σε δημοσιεύσεις χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαβάζουμε:

Το τελευταίο δέντρο στη Rocinha της Βραζιλίας
Μια φωτογραφία μαχαίρι στην καρδιά…
Δε μας αξίζει αυτή η γη…

Αρχικά, αξίζει να αναφέρουμε πως βρήκαμε αναπαραγωγές της συγκεκριμένης φωτογραφίας σε ελληνικούς λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης από το 2022. Με τη βοήθεια της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας, εντοπίζουμε αναρτήσεις ήδη από το 2019 (εδώ, εδώ) στις οποίες αναφέρεται το όνομα ενός καλλιτέχνη, του Luiz Bhering, ο οποίος στο προφίλ του στο Facebook δηλώνει “φωτογράφος και εικαστικός καλλιτέχνης”.

Ερευνώντας το προφίλ του, εντοπίζουμε και την αρχική ανάρτηση της υπό εξέταση φωτογραφίας, χρονολογούμενη στις 23 Σεπτεμβρίου 2018. Εκεί, ο καλλιτέχνης επισημαίνει πως η φωτογραφία αποτελεί προϊόν μοντάζ, αφού είναι ψηφιακά χειραγωγημένη. Πάντως, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν όντως απεικονίζεται η φαβέλα Rocinha στο Ρίο Ντε Τζανέιρο, η δεύτερη μεγαλύτερη φαβέλα της Βραζιλίας, αφού δεν υπάρχει καμία σχετική επισήμανση.

Άλλωστε, η φωτογραφία βρίσκεται δημοσιευμένη και στην επίσημη ιστοσελίδα του, στην υποενότητα “Αστικότητες” (Urbanidades), που σύμφωνα με τον ίδιο, η συγκεκριμένη σειρά φωτογραφιών “είναι μια διασταύρωση ψευδαίσθησης και πραγματικότητας”.

Τέλος, επισκεπτόμενοι την ευρύτερη περιοχή της Rocinha μέσω χαρτών της Google, βλέπουμε ότι υπάρχουν κάποιοι χώροι πρασίνου εντός της οικιστικής περιοχής, αν και λιγοστοί.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Η φωτογραφία κυκλοφόρησε αρχικά τον Σεπτέμβριο του 2018 από τον καλλιτέχνη Luiz Bhering, ο οποίος διευκρίνισε ότι η εικόνα είναι ψηφιακά τροποποιημένη. Επιπλέον, δεν μπορεί να εξακριβωθεί ότι απεικονίζεται η φαβέλα Rocinha στο Ρίο Ντε Τζανέιρο, αφού ούτε ο ίδιος ο καλλιτέχνης επισημαίνει κάτι σχετικό στην ανάρτησή του.