Το ΔΠΔ δεν εξέδωσε – προς το παρόν – εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου και τον ηγέτη της Χαμάς

Πρόσφατα έγινε γνωστό πως ο επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Karim Khan, ζήτησε, όπως ο ίδιος ανακοίνωσε, την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και τον ηγέτης της Χαμάς, Yahya Sinwar, με τις κατηγορίες των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ και τον πόλεμο που ακολούθησε στη Γάζα (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). Ωστόσο, η είδηση μεταδόθηκε διαφοροποιημένη σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αναπαραγωγές σε ιστοσελίδες: newpost.gr, neakriti.gr, sportdog.gr, radar.gr, popaganda.gr, flight.com.gr, insider.gr, sofokleousin.gr

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: 

Τι ισχύει

Στις αναρτήσεις του ισχυρισμού διαβάζουμε:

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο: Εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. 

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) είναι μόνιμο διεθνές δικαστικό όργανο, που ξεκίνησε τις εργασίες του το έτος 2002 βάσει του Καταστατικού της Ρώμης, και είναι αρμόδιο για την ποινική δίωξη προσώπων για το έγκλημα της γενοκτονίας, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και για το έγκλημα της επίθεσης (crime of aggression). Διαφέρει από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ), ένα όργανο των Ηνωμένων Εθνών που εκδικάζει διαφορές μεταξύ κρατών. Το ΔΠΔ έλαβε την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ αλλά παραμένει ανεξάρτητο από αυτόν. Παρ’ όλα αυτά, έως και σήμερα δεκάδες χώρες δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης, ή απέσυραν την υπογραφή τους, και δεν αποδέχονται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου. Σε αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Ρωσία, η Τουρκία, η Ινδία και η Κίνα.

Στις 20 Μαΐου 2024 ο επικεφαλής εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Karim Ahmad Khan, με ανακοίνωσή του ενημέρωσε ότι καταθέτει αιτήσεις στο ΔΠΔ ζητώντας την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και τον Ισραηλινό Υπουργό Άμυνας, Yoav Gallant. Όσον αφορά τη Χαμάς, ανέφερε πως πράττει το ίδιο για τους Yahya SINWAR [επικεφαλής του Ισλαμικού Κινήματος Αντίστασης («Χαμάς») στη Λωρίδα της Γάζας], Mohammed Diab Ibrahim AL-MASRI, ευρύτερα γνωστός ως DEIF (αρχηγός της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, γνωστής ως Ταξιαρχίες Al-Qassam) και Ismail Haniyeh (πολιτικό ηγέτης της Χαμάς), ως υπόπτους για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας. 

Εδώ το βίντεο με την ανακοίνωση του εισαγγελέα και εδώ η γραπτή ανακοίνωσή του.

Ο Karim Khan στην ανακοίνωση που εξέδωσε, ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Με βάση τα στοιχεία που συνέλεξε και εξέτασε η Υπηρεσία μου, έχω βάσιμους λόγους να πιστεύω ότι ο Yahya SINWAR (επικεφαλής του Ισλαμικού Κινήματος Αντίστασης («Χαμάς») στη Λωρίδα της Γάζας), ο Mohammed Diab Ibrahim AL-MASRI, ευρύτερα γνωστός ως DEIF (αρχηγός της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, γνωστές ως Ταξιαρχίες Al-Qassam), και ο Ismail HANIYEH (επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς) φέρουν ποινική ευθύνη για τα ακόλουθα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο έδαφος του Ισραήλ και του Κράτους της Παλαιστίνης (στη Λωρίδα της Γάζας) τουλάχιστον από τις 7 Οκτωβρίου 2023: 

• Εξόντωση ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο β) του Καταστατικού της Ρώμης,
• Δολοφονία ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο α), και ως έγκλημα πολέμου, κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο i),
• Λήψη ομήρων ως έγκλημα πολέμου, κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο iii),
• Βιασμός και άλλες πράξεις σεξουαλικής βίας ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ζ), και επίσης ως εγκλήματα πολέμου σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο ε) σημείο vi) στο πλαίσιο της αιχμαλωσίας,
• Βασανιστήρια ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο στ), και επίσης ως έγκλημα πολέμου, κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο i), στο πλαίσιο της αιχμαλωσίας,
• Άλλες απάνθρωπες πράξεις ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια), στο πλαίσιο της αιχμαλωσίας,
• σκληρή μεταχείριση ως έγκλημα πολέμου κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο θ), στο πλαίσιο της αιχμαλωσίας- και
• Προσβολή της προσωπικής αξιοπρέπειας ως έγκλημα πολέμου, κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο ii), στο πλαίσιο της αιχμαλωσίας».

Έπειτα, πρόσθεσε:

Με βάση τα στοιχεία που συνέλεξε και εξέτασε η Υπηρεσία μου, έχω βάσιμους λόγους να πιστεύω ότι ο Benjamin NETANYAHU, Πρωθυπουργός του Ισραήλ, και ο Yoav GALLANT, Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, φέρουν ποινική ευθύνη για τα ακόλουθα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο έδαφος του Κράτους της Παλαιστίνης (στη Λωρίδα της Γάζας) τουλάχιστον από τις 8 Οκτωβρίου 2023:

• Λιμοκτονία αμάχων ως μέθοδος πολέμου ως έγκλημα πολέμου κατά παράβαση του άρθρου 8(2)(β)(xxv) του Καταστατικού,
• εσκεμμένη πρόκληση μεγάλων δεινών ή σοβαρών τραυματισμών στο σώμα ή την υγεία κατά παράβαση του άρθρου 8(2)(α)(iii), ή σκληρή μεταχείριση ως έγκλημα πολέμου κατά παράβαση του άρθρου 8(2)(γ)(i),
• Εκ προθέσεως θανάτωση κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο α) σημείο i), ή δολοφονία ως έγκλημα πολέμου κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο γ) σημείο i),
• σκόπιμη καθοδήγηση επιθέσεων κατά άμαχου πληθυσμού ως έγκλημα πολέμου κατά παράβαση των άρθρων 8(2)(β)(i), ή 8(2)(ε)(i),
• Εξόντωση ή/και δολοφονία κατά παράβαση των άρθρων 7(1)(β) και 7(1)(α), συμπεριλαμβανομένων των θανάτων που προκαλούνται από ασιτία, ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας,
• Διώξεις ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο η),
• Άλλες απάνθρωπες πράξεις ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά παράβαση του άρθρου 7 παράγραφος 1 στοιχείο ια)».

Ο διαδιδόμενος ισχυρισμός είναι παραπλανητικός, διότι – προς το παρόν – δεν έχουν εκδοθεί τέτοια εντάλματα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Ο εισαγγελέας υπέβαλε γραπτώς τα αιτήματά του ενώπιον του δικαστηρίου, ωστόσο αυτά θα πρέπει να εξεταστούν από μια τριμελή επιτροπή δικαστών, προκειμένου να αποφασιστεί αν τα σχετικά αιτήματα του εισαγγελέα θα γίνουν δεκτά. Τότε μόνο θα εκδοθούν τα εντάλματα σύλληψης από το ΔΠΔ ώστε να συνεχίσει η εξέταση της υπόθεσης (εδώ, εδώ κι εδώ).

Όπως αναφέρεται ρητά στην επίσημη ιστοσελίδα του ΔΠΔ, υπάρχουν τρεις φάσεις από τις οποίες περνάει μία υπόθεση. Αρχικά η προδικαστική, η δίκη και οι εφέσεις. Ο Karim Khan, σύμφωνα με τη ανακοίνωσή του, κατέθεσε αιτήματα ενώπιον του Προδικαστικού Τμήματος Ι του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Επομένως, αυτό σημαίνει ότι 3 δικαστές θα κληθούν να αποφασίσουν για το αν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία εναντίον των προσώπων για τα οποία ο εισαγγελέας ζητά την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης και, αν οι 3 δικαστές αποφασίσουν θετικά, θα επιβεβαιώσουν τις κατηγορίες παραπέμποντας την υπόθεση σε δίκη. Παράλληλα, πέραν της απόφασής τους για παραπομπή σε δίκη ενός προσώπου, θα αποφασίσουν εάν θα εκδοθεί ένταλμα σύλληψης σε βάρος του. 

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του Khan:

«Οι σημερινές αιτήσεις είναι το αποτέλεσμα μιας ανεξάρτητης και αμερόληπτης έρευνας από την Υπηρεσία μου. Με γνώμονα την υποχρέωσή μας να διερευνούμε εξίσου ενοχοποιητικά και αθωωτικά στοιχεία, το Γραφείο μου εργάστηκε με επιμέλεια για να διαχωρίσει τους ισχυρισμούς από τα γεγονότα και να παρουσιάσει με νηφαλιότητα τα συμπεράσματα που βασίζονται σε στοιχεία στο Προδικαστικό Τμήμα».

Επιπροσθέτως, σε διευκρινιστικό ερώτημα που αποστείλαμε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ο Εκπρόσωπος Τύπου και επικεφαλής της Μονάδας Δημοσίων Υποθέσεων, Fadi El Abdallah, μας εξήγησε στις 21 Μαΐου 2024:

«Ο Εισαγγελέας ανακοίνωσε χθες ότι ζητά εντάλματα σύλληψης, αλλά θα εναπόκειται στους δικαστές του ΔΠΔ να αποφασίσουν».

Επίσης, μας επισύναψε το βίντεο και το δελτίο Τύπου της ανακοίνωσης που παραθέσαμε παραπάνω, προσθέτοντας ότι «προς το παρόν η Εισαγγελία του ΔΠΔ δεν είναι σε θέση να παράσχει περαιτέρω σχόλια ή λεπτομέρειες».

Να σημειωθεί πως οι δικαστές χρειάζονται συνήθως δύο μήνες για να λάβουν τέτοιες αποφάσεις. Επί παραδείγματι, ένα ένταλμα σύλληψης για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2023 μετά από σχεδόν ένα μήνα διαβουλεύσεων (εδώ κι εδώ). Ο αποπεμφθείς Σουδανός δικτάτορας, Omar al-Bashir, αντιμετώπισε το πρώτο από τα δύο εντάλματα του ΔΠΔ οκτώ μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος (εδώ). Κανένας από τους δύο δεν έχει συλληφθεί.

Τον ισχυρισμό κατέρριψε και το τμήμα ελέγχου γεγονότων του Associated Press. Όπως προαναφέραμε, το Ισραήλ δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου οπότε, ακόμη και αν εκδοθούν τα εντάλματα σύλληψης, ο Νετανιάχου και ο Gallant δεν αντιμετωπίζουν κίνδυνο δίωξης από τις δικαστικές Αρχές του Ισραήλ. Ωστόσο, ο κίνδυνος της σύλληψης θα μπορούσε να δυσκολέψει τους Ισραηλινούς ηγέτες να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.

Επισημαίνεται, σε κάθε περίπτωση, πως είναι πιθανό να εκδοθούν όντως εντάλματα σύλληψης από το ΔΠΔ για τους αναφερόμενους στο εγγύς μέλλον, ωστόσο, τη δεδομένη χρονική στιγμή κάτι τέτοιο δεν έχει λάβει χώρα.

Συμπέρασμα 

Ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός. Παρότι πράγματι ο επικεφαλής εισαγγελέας του ΔΠΔ ζήτησε την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για Ισραηλινούς αξιωματούχους και Παλαιστίνιους ηγέτες της Χαμάς, με την κατηγορία εγκλημάτων πολέμου και κατά της ανθρωπότητας, τέτοια εντάλματα δεν έχουν εκδοθεί ακόμα. Για να εκδοθεί ένταλμα θα πρέπει να ληφθεί σχετική απόφαση από τους τρεις αρμόδιους δικαστές του Προδικαστικού Τμήματος Ι του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, στους οποίους κατατέθηκαν τα σχετικά αιτήματα από τον εισαγγελέα. Όπως μας επιβεβαίωσε εκπρόσωπος του δικαστηρίου, οι δικαστές στους οποίους απευθύνθηκε το αίτημα είναι αυτοί που θα κρίνουν εάν θα εκδοθούν εντάλματα σύλληψης.