Η γρίπη των πτηνών ΔΕΝ κηρύχθηκε διεθνής πανδημία από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ

Περίπου στα μέσα Ιουλίου 2024, παρατηρούμε χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δημοσιεύματα στον ηλεκτρονικό Τύπο να αναπαράγουν τον ισχυρισμό ότι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ κήρυξε επίσημα τη γρίπη των πτηνών ως “διεθνή πανδημία” και διέταξε τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να θανατώσουν δισεκατομμύρια κοτόπουλα. Εξετάζοντας όμως την προέλευση του ισχυρισμού και τα διαθέσιμα στοιχεία, παρατηρούμε ότι κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ας δούμε τι ισχύει.

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε ιστοσελίδες και ιστολόγια: choratouaxoritou.gr, corfiatiko.blogspot.com

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Τι ισχύει

Με αφορμή τον εντοπισμό μολυσμένων ζώων σε φάρμες της Αμερικής και την επιβεβαιωμένη μετάδοση του ιού σε ορισμένους εργάτες, άρχισε να διαμοιράζεται ότι η γρίπη των πτηνών κηρύχθηκε από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ως “διεθνής πανδημία”. Ερευνώντας την προέλευση, παρατηρούμε ότι ο ισχυρισμός ξεκίνησε από μια ιστοσελίδα ονόματι People’s Voice, την οποία τα Ellinika Hoaxes έχουν καταρρίψει επανειλημμένα στο παρελθόν (εδώ), που παράγει ψευδές και συνωμοσιολογικό περιεχόμενο. Συγκεκριμένα, τα δημοσιεύματα που συναντούμε, φαίνεται πως έχουν αντιγράψει ένα άρθρο του People’s Voice που δημοσιεύτηκε στις 11 Ιουλίου 2024 και αναφέρει την υποτιθέμενη διακήρυξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ενώ στη συνέχεια μιλάει για ένα ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών στο Κολοράντο.

Πράγματι, όπως διαβάζουμε στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος του Κολοράντο, επιβεβαιώθηκαν από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) συνολικά πέντε κρούσματα της γρίπης των πτηνών σε εργάτες φάρμας πουλερικών. Οι εργάτες της συγκεκριμένης φάρμας στα βορειοανατολικά του Κολοράντο εμφάνισαν ήπια συμπτώματα κοινής αναπνευστικής λοίμωξης, χωρίς να διατρέχουν κανέναν κίνδυνο, καθώς δε χρειάστηκε νοσηλεία. Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, η κατάστασή τους συνδέεται άμεσα με την εργασία τους και την ενασχόληση με μολυσμένα πουλερικά. Βάσει περαιτέρω στοιχείων από οργανισμούς υγείας (εδώ, εδώ), επί του παρόντος, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία παραμένει χαμηλός, ενώ η κατάσταση παρακολουθείται στενά για τυχόν κρούσματα, ιδιαίτερα για άτομα που εκτίθενται σε ζώα. Ενώ ο ιός είναι γνωστός εδώ και χρόνια, πρόσφατα παρατηρήθηκε η μετάδοσή του, πέρα από πτηνά, και σε άλλα ζώα, όπως τα βοοειδή. Γι’ αυτό, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων αναφέρει ότι τα άτομα που εργάζονται σε γαλακτοκομικές φάρμες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να προσβληθούν από γρίπη των πτηνών από άρρωστες αγελάδες ή το γάλα τους και συνίσταται πρωτόκολλο προστασίας (γάντια, μάσκες, πλύσιμο των χεριών, κλπ).

Με βάση τα δεδομένα, τα οποία επικαιροποιούνται καθημερινά, από το 2022 έχουν καταγραφεί έντεκα επιβεβαιωμένα κρούσματα της γρίπης των πτηνών στις ΗΠΑ. Τέσσερα εκ των οποίων, μετά από έκθεση σε αγελάδες γαλακτοπαραγωγής και άλλα εφτά κατόπιν έκθεσης σε πουλερικά. Συνολικά πέντε από αυτά τα έντεκα κρούσματα έχουν μολυνθεί από το στέλεχος H5N1 του ιού, ενώ τα συστήματα επιτήρησης της γρίπης του CDC δεν έχουν δείξει ασυνήθιστη δραστηριότητα σε ανθρώπους. Αν και τα ζώα συνήθως δε μεταδίδουν τη γρίπη των πτηνών στον άνθρωπο, ούτε μεταδίδεται συνήθως από άτομο σε άτομο, ο κυβερνήτης του Κολοράντο, Jared Polis κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσει τις πληγείσες εγκαταστάσεις πουλερικών να ανταποκριθούν και να περιορίσουν τα κρούσματα της γρίπης. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η περιοχή Weld County, όπου σημειώθηκε το ξέσπασμα, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή κτηνοτροφικών και αγροτικών προϊόντων.

Αυτό το περιστατικό επέφερε τη θανάτωση περίπου δύο εκατομμυρίων πουλερικών και την επιβολή κατά τόπους καραντίνας, προκειμένου να περιοριστεί η εισαγωγή και εξαγωγή πιθανώς μολυσμένων ζώων. Η πολιτειακή επιδημιολόγος του Κολοράντο, δόκτωρ Rachel Herlihy δήλωσε:

Ο κίνδυνος για τους περισσότερους ανθρώπους παραμένει χαμηλός. Οι ιοί της γρίπης των πτηνών εξαπλώνονται επί του παρόντος μεταξύ των ζώων, αλλά δεν είναι προσαρμοσμένοι να μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτή τη στιγμή, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι άνθρωποι που έχουν τακτική έκθεση σε μολυσμένα ζώα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης και πρέπει να λαμβάνουν προφυλάξεις όταν έρχονται σε επαφή με άρρωστα ζώα.

Σε αυτό το πλαίσιο, για λόγους προετοιμασίας, οι ΗΠΑ χρηματοδότησαν τη φαρμακευτική εταιρεία Moderna με 176 εκατ. δολάρια (περίπου 162 εκατ. ευρώ), για την ανάπτυξη εμβολίου mRNA κατά της γρίπης των πτηνών. Έχοντας ακόμη φρέσκες της μνήμες από την πανδημία της COVID-19, η αμερικανική κυβέρνηση δήλωσε ότι θέλει να είναι “καλύτερα προετοιμασμένη” για κρίσεις δημόσιας υγείας. Η Moderna, από πλευράς της, είχε ξεκινήσει πρώιμες δοκιμές του εν λόγω εμβολίου σε υγιείς εθελοντές από το 2023 και με βάση τα αποτελέσματα, που αναμένονται αργότερα μέσα στη χρονιά, θα ακολουθηθούν τα ανάλογα βήματα. 

Στην περίπτωση της Φινλανδίας, την οποία επίσης επικαλούνται τα δημοσιεύματα, στα τέλη Ιουνίου 2024 ανακοινώθηκε η έναρξη προληπτικού εμβολιασμού κατά της γρίπης των πτηνών για ανθρώπους που λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους, εκτίθενται σε ζώα, όπως ανακοίνωσαν οι υγειονομικές αρχές. Αν και δεν έχει καταγραφεί ούτε ένα κρούσμα ανάμεσα σε ανθρώπους, το φινλανδικό κράτος έγινε η πρώτη χώρα που θα προβεί σε μια τέτοια ενέργεια, αγοράζοντας εμβόλια δύο δόσεων για δέκα χιλιάδες κατοίκους. Το Φινλανδικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας εξήγησε σε ανακοίνωση:

Το εμβόλιο θα προσφερθεί σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από τη γρίπη των πτηνών λόγω της εργασίας τους ή άλλων συνθηκών.

Τα Ellinika Hoaxes επικοινώνησαν με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και συγκεκριμένα με τον επικεφαλής του τμήματος επικοινωνίας, κύριο Yann Zopf. Ο κύριος Zopf κατέρριψε τον ισχυρισμό λέγοντας:

Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι εντελώς επινοημένοι. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δεν έχει κάνει ποτέ καμία δήλωση τέτοιου είδους.

Τέλος, υπεύθυνος για την κήρυξη ενός παθογόνου ως πανδημία θα ήταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, σύμφωνα με κάποια κριτήρια που θα πρέπει να πληρούνται, όπως για παράδειγμα η μετάδοση ενός ιού από άτομο σε άτομο που να μπορεί να προκαλέσει κρούσματα σε επίπεδο κοινότητας ή η εξάπλωση του ιού σε τουλάχιστον δύο χώρες που ανήκουν στην ίδια περιοχή του ΠΟΥ. Με βάση τις πληροφορίες για τη γρίπη των πτηνών στην ιστοσελίδα του ΠΟΥ και τα κριτήρια που προαναφέραμε, δεν προκύπτει η ανάγκη για κήρυξη πανδημίας. Η ταξινόμηση των περιοχών κατά τον ΠΟΥ:

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Μετά από επικοινωνία μας με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, κατέστη σαφές ότι δεν έχει γίνει καμία δήλωση τέτοιου είδους, και ο ισχυρισμός είναι εξ ολοκλήρου επινοημένος, όπως τόνισε ο επικεφαλής του τμήματος επικοινωνίας, κύριος Yann Zopf. Εξάλλου, αρμόδιος για την κήρυξη πανδημίας είναι ο ΠΟΥ, και πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια, τα οποία δεν υφίστανται στην περίπτωση της γρίπης των πτηνών.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/The_People%27s_Voice_(website)
2. https://cdphe.colorado.gov/press-release/health-officials-confirm-human-cases-of-avian-flu-in-colorado-poultry-workers
3. https://www.cdc.gov/bird-flu/situation-summary/index.html
4. https://cdphe.colorado.gov/animal-related-diseases/hpai-h5n1
5. https://www.bbc.com/news/articles/c51ywpxp43lo
6. https://www.colorado.gov/governor/news/governor-polis-verbally-declares-disaster-emergency-support-colorado-agriculture-response
7. https://www.agriculturedive.com/news/colorado-poultry-farm-bird-flu-chickens-dairy/721100/
8. https://ag.colorado.gov/animals/reportable-diseases/avian-influenza/colorado-hpai-response
9. https://cdphe.colorado.gov/press-release/colorado-state-health-officials-identify-a-human-case-of-avian-flu
10. https://www.weforum.org/people/yann-zopf/
11. https://en.wikipedia.org/wiki/World_Health_Organization
12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK143061/
13. https://www.who.int/westernpacific/wpro-emergencies/surveillance/avian-influenza