Υπερθέρμανση του πλανήτη: Εξέταση ισχυρισμών για την ηλιοφάνεια, την κτηνοτροφία και το CO2.

Τον τελευταίο καιρό, εγχώριες ιστοσελίδες αναπαράγουν μεταφρασμένο άρθρο Γαλλικού blog (εδώ, εδώ και εδώ). Στις δημοσιεύσεις αυτές γίνεται λόγος για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την απόδοση αυτής αποκλειστικά στην ηλιακή ακτινοβολία και τη μείωση της νεφοκάλυψης, ενώ παράλληλα “διανθίζονται” με παραπλανητικά σχόλια και λαϊκίστικες εκφράσεις. Τόσο οι ισχυρισμοί του συντάκτη του γαλλικού άρθρου όσο και ο σχολιασμός δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και έρχονται σε αντίθεση με την ευρεία επιστημονική συναίνεση. Τα υπό εξέταση δημοσιεύματα εστιάζουν σε μεμονομένα αποτελέσματα ερευνών, παραλείποντας σημάντικους παράγοντες συμβολής στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας.

Πέραν των αναπαραγωγών σε ιστοσελίδες, ο ισχυρισμός γνωρίζει διάδοση και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, όπως φαίνεται στα ακόλουθα παραδείγματα:

Τι ισχύει

Στην πραγματικότητα, τόσο η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία όσο και η μειωμένη νεφοκάλυψη δεν είναι ικανές από μόνες τους να επιφέρουν τις μεταβολές της κλιματικής κατάστασης που βιώνουμε σήμερα. Θα προσεγγίσουμε τους παράγοντες πρόκλησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη με τη σειρά που παρουσιάζονται στα προαναφερθέντα άρθρα, προχωρώντας και σε όσους παραλείπονται.

Ξεκινώντας από την αυξημένη ηλιακή ενέργεια που φτάνει στη Γη, σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις:

«Επί σαράντα χρόνια δέχεται κατά 20% περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία. Τα συμπεράσματα δικά σας για το που οφείλεται η υπερθέρμανση της Γης…»

Ο ισχυρισμός ότι οι μεταβολές της ηλιακής ακτινοβολίας προκαλούν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι εσφαλμένος. Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι οι μεταβολές της έντασης της ακτινοβολίας του Ήλιου δεν οδηγούν στην πρόσφατη αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Αν πράγματι ο Ήλιος ευθυνόταν για την υπερθέρμανση του πλανήτη, θα περιμέναμε να δούμε τις θερμοκρασίες να αυξάνονται τόσο στην επιφάνεια της Γης όσο και στην ατμόσφαιρά της ομοιόμορφα. Αντίθετα, τα δεδομένα δείχνουν ότι η επιφάνεια του εδάφους θερμαίνεται, ενώ τα στρώματα της ατμόσφαιρας μεταβάλονται θερμοκρασιακά ποικιλοτρόπως (τα χαμηλότερα υψόμετρα θερμαίνονται και τα μεγαλύτερα υψόμετρα ψύχονται). Έχει ακόμη διαπιστωθεί ότι ο ρυθμός και η κλίμακα της σύγχρονης υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι πολύ υψηλά για να αποδοθούν σε ηλιακές διακυμάνσεις.

Όπως φαίνεται παρακάτω (Σχήμα 1), η ηλιακή ακτινοβολία και οι παγκόσμιες θερμοκρασίες εμφανίζουν αντίθετες τάσεις. Ενώ η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας εμφανίζει διακυμάνσεις και δεν έχει παρουσιάσει καθαρή αύξηση από το 1950, καταγράφοντας μάλιστα σαφή και σταθερή μείωση τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι θερμοκρασίες στον πλανήτη συνέχισαν να αυξάνονται με σχεδόν σταθερό ρυθμό από το 1960. Για να λάβουμε υπόψη τις τάσεις της ηλιακής δραστηριότητας, μπορούμε να ανατρέξουμε στο παρελθόν. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), ένας διεθνής επιστημονικός φορέας του ΟΗΕ, εξήγησε ότι η ηλιακή δραστηριότητα από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα δεν ήταν σημαντική σε σύγκριση με τα τελευταία 9.000 χρόνια.

Συνεχίζοντας, σε ότι αφορά τη νεφοκάλυψη, η μείωση της είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητη, χαρακτηριστικά:

Δεδομένα από βάσεις όπως το ISCCP και CLARA-A2.1 δείχνουν ότι η συνολική νεφοκάλυψη έχει μειωθεί με ρυθμό 0,07% ανά έτος κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Το φαινόμενο αυτό – μείωση νεφοκάλυψης – επιφέρει άμεση συρρίκνωση της λευκαύγειας, εξαιτίας του κύριου ρόλου των νέφων στην ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας. Η λευκαύγεια της Γης δείχνει να μειώνεται από τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με επίσημα επιστημονικά δεδομένα, κυρίως λόγω της τήξης των πολικών πάγων (με τη θέρμανση μιας καλυμμένης με χιόνι περιοχής,το χιόνι λιώνει, η λευκαύγεια μειώνεται, απορροφάται περισσότερο ηλιακό φως και η θερμοκρασία τείνει να αυξηθεί). Κοινά αποδεκό θεωρείται στους κλιματολογικούς κύκλους ότι η μείωση της ανακλαστικότητας/λευκαύγειας οφείλεται στην ίδια την κλιματική αλλαγή, καθώς τα σύννεφα σχηματίζονται πιο εύκολα σε υγρή και ψυχρή ατμόσφαιρα, λόγω της συμπύκωνσης των υδρατμών της ατμόσφαιρας σε τέτοιες συνθήκες. Σύμφωνα με την αναφορά της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC WG1 AR5 Chapter 7):

• Τα μοντέλα δείχνουν ότι οι αλλαγές στη νεφοκάλυψη και την υγρασία σε θερμότερα κλίματα είναι αποτέλεσμα μεγάλων αλλαγών στην κυκλοφορία της ατμόσφαιρας.
• Οι μεταβολές στη νεφοκάλυψη αποτελούν ανάδραση από την υπερθέρμανση, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες επηρεάζουν το ύψος των νεφών και την κατανομή τους σε γεωγραφικό πλάτος.
• Οι αλλαγές αυτές, συνδέονται με την άνοδο της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής, οδηγώντας σε μείωση της λευκαύγειας (μετατόπιση νεφών, ύψωση υψηλών νεφών) και κατά συνέπεια σε περαιτέρω θέρμανση μέσω θετικής ανάδρασης.

Εμφανές είναι, λοιπόν, ότι η σχέση µεταξύ εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας και νεφοκάλυψης είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη και άμεσα συνδεδεμένη με τους παράγοντες προκλήσης της κλιματικής αλλαγής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι δηλώσεις περί πλήρους απόδωσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο ζεύγος παραγόντων ηλιακή ακτινοβολία-νεφοκάλυψη είναι αβάσιμες, με το ενδιαφέρον να στρέφεται για μια ακόμη φορα στα θερμοκηπιακά αέρια και ιδιαίτερα στο διοξείδιο του άνθρακα (CO₂).

Οι κυριότεροι παράγοντες πρόκλησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη: τα θερμοκηπιακά αέρια με “πρωταγωνιστή” μεταξύ αυτών το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂).

Η σχέση που συνδέει το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) με την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι γνωστή στον επιστημονικό κόσμο ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα. Η παρουσία του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αποτρέπει τη διαφυγή θερμότητας, με άμεση συνέπεια τη θέρμανση της επιφάνειας της Γης – μια διαδικασία που είναι ευρέως γνωστή ως φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αποδίδεται στα χαρακτηριστικά του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), που επιτρέπει στο ηλιακό φως να περάσει στην επιφάνεια της Γης αλλά το ίδιο απορροφά και επανεκπέμπει την ενέργεια που ανακλάται από τον πλανήτη. Μέρος της ενέργειας που εκπέμπεται εκ νέου από το CO₂ πηγαίνει στο διάστημα αλλά ένα σημαντικό ποσοστό της κατευθύνεται ξανά πίσω στον πλανήτη μας, αυξάνοντας τις παγκόσμιες θερμοκρασίες. Από το 1990 έως το 2022, μόνο το CO₂ προκάλεσε περίπου το 78% της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης που οφείλεται σε θερμοκηπιακά αέρια: τα αέρια που συμβάλλουν στο φαινόμενου του θερμοκηπίου επιδεινώνουν συνολικά την κλιματική αλλαγή, όμως το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) είναι αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη υπερθέρμανση του πλανήτη (Σχήμα 2). Επομένως, αντίθετα με τις απόψεις που διατυπώνονται στις δημοσιεύσεις, υπάρχει μια σαφής, φυσική ερμηνεία της σύνδεσης του διοξειδίου του άνθρακα με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας, η οποία επιτρέπει την ποσοτικοποίηση της θέρμανσης που οφείλεται στο ανθρωπογενές ατμοσφαιρικό CO₂ (Σχήμα 3).

Συνοψίζοντας, αναφορικά με τον πρώτο ισχυρισμό, τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι οι ηλιακές μεταβολές και η νεφοκάλυψη δεν είναι οι βασικοί παράγοντες πρόκλησης της σύγχρονης υπερθέρμανσης. Αντίθετα, είναι τα αέρια του θερμοκηπίου και ιδιαίτερα το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) αυτά που κατέχουν τον κυρίαρχο ρόλο.

Μεταβαίνοντας στο δεύτερο ισχυρισμό, βασιζόμενοι στην κατάρριψη του πρώτου, διαπιστώνουμε εύκολα ότι η επιστημονική κοινότητα έχει αποδείξει επαρκώς την άμεση επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Πιο συγκεκριμένα, οπώς προαναφέρθηκε, οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το οποίο εκλύεται από καύση ορυκτών καυσίμων ή από άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, είναι ο βασικός παράγοντας της αύξησης αυτής της θερμοκρασίας. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή(IPCC) δημοσίευσε ένα σχήμα το οποίο συγκρίνει τις παρατηρούμενες μεταβολές θερμοκρασίας με μοντέλα που αντιπροσωπεύουν τόσο τους ανθρωπογενείς όσο και τους φυσικούς παράγοντες (Σχήμα 4). Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου είναι η μόνη μεταβλητή που φαίνεται να συνάδει με τις παρατηρούμενες θερμοκρασίες, ενώ άλλα φυσικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων των ηλιακών μεταβολών, δε δείχνουν να εξηγούν την πρόσφατη αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας (Σχήμα 4).

Ο ρόλος της κτηνοτροφίας

Κλείνοντας, παράληψη θα αποτελούσε να μην γίνει αναφορά στην “υπαιτιότητα των αγελάδων” για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τις φυσικές καταστροφές. Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι παρ’ όλο που η σύχρονη, μαζική εκτροφή βοοειδών συμβάλλει στις εκπομπές μεθανίου – ενός ισχυρού θερμοκηπικού αερίου – η συνολική συμβολή τους είναι κατά πολύ μικρότερη από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που προκύπτουν από ανθρωπογενείς παράγοντες. Σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO):

Οι εκπομπές από τη γεωργία και την κτηνοτροφία αντιπροσωπεύουν περίπου το 14,5% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

Παρότι αυτό το ποσοστό είναι σημαντικό, δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση την κύρια επίδραση του, εκλυόμενου από ανθρώπινες δραστηριότητες, διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Οδηγούμαστε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι είναι οι ανθρώπινες ενέργειες, με κύρια την εκπομπή καυσαερίων, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Συμπέρασμα

Συνολικά, η πρόσφατη αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας είναι αποτέλεσμα ανθρωπίνων πράξεων. Κάθε ισχυρισμός ο οποίος παρουσιάζει τον Ήλιο ή τη μείωση της νεφοκάλυψης ως κύριες αιτίες της κλιματικής μεταβολής δεν υποστηρίζεται από επιστημονικά δεδομένα και αποβαίνει παραπλανητικός για τον αναγώστη. Η ενημέρωση από αξιόπιστες πηγές, σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή και την ορθή διαχείριση αυτής, αποτελεί πρόδηλη ανάγκη των ημερών μας.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://pgibertie.com/2024/11/03/une-publication-de-copernicus-atteste-dune-progression-de-lensoleillement-en-europe-en-40-ans-co2-et-vaches-innocentes-le-soleil-est-coupable-les-escrologistes-ridiculises/
2.https://www.anixneuseis.gr/υπερθερμανση-ένοχος-ο-ήλιος-αθώες-ο/
3.https://ellas2.wordpress.com/2024/11/14/ένοχος-ο-ήλιος-αθώες-οι-αγελάδες-γ/
4.https://elisme.gr/yperthermansi-enochos-o-ilios-athoes-oi-agelades/
5.https://www.librairielafabrique.fr/personne/pierre-baillieul/2386675/
6.https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1305332110
7.https://en.wikipedia.org/wiki/Intergovernmental_Panel_on_Climate_Change
8.https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/chapter/chapter-2/
9.https://science.nasa.gov/resource/graphic-temperature-vs-solar-activity/
10.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8553890/
11.https://el.wikipedia.org/wiki/Λευκαύγεια
12.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39636934/
13.https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WG1AR5_Chapter07_FINAL-1.pdf
14.https://wmo.int/news/media-centre/greenhouse-gas-concentrations-hit-record-high-again
15.https://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/anthropogenic-and-natural-radiative-forcing/fig8-18-2/
16.https://science.feedback.org/review/wall-street-journal-questions-decades-scientific-evidence-demonstrating-elevated-atmospheric-co2-causes-global-warming/
17.https://www.fao.org/4/i3437e/i3437e.pdf
18.https://agriculture.ec.europa.eu/international/international-cooperation/international-organisations/fao_el