Προϊόν τεχνητής νοημοσύνης η εικόνα με το καμένο αγαλματίδιο του Όσκαρ που ανάρτησε η Ιζαμπέλα Ροσελίνι

Με αφορμή τις πρόσφατες φονικές πυρκαγιές που έπληξαν το Λος Άντζελες και την πολιτεία της Καλιφόρνια ευρύτερα, μία εικόνα ξεκίνησε να διαδίδεται ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα και σε ιστοσελίδες. Πρόκειται για εικόνα που ανάρτησε, στο προσωπικό της προφίλ στο Instagram, η διάσημη Ιταλίδα ηθοποιός Ιζαμπέλα Ροσελίνι με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές ενώ, όπως αναφέρει η ίδια στην περιγραφή της ανάρτησης, έλαβε αυτή τη φωτογραφία από τον αδερφό της, Roberto. Αυτό που φαίνεται στην εικόνα είναι ένα καμένο αγαλματίδιο Όσκαρ σε ένα έδαφος που φαίνεται επηρεασμένο από πέρασμα πυρκαγιάς.

Αναπαραγωγές σε ιστοσελίδες: skai.gr, topontiki.gr, avgi.gr, megatv.com, tovima.gr, ant1news.gr, newsit.gr, newsbeast.gr, protothema.gr, parapolitika.gr, debater.gr, tlife.gr, culturenow.gr, vwoman.gr, dailypost.gr, radiosecret.gr, patrisnews.com, mypressnet.gr, creta24.gr, alphafreepress.gr, sportlive.gr, look.athensvoice.gr, gossip-tv.gr, tetragwno.gr, lamiareport.gr

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Η εικόνα

Τι ισχύει 

Οι πυρκαγιές που πλήττουν την Καλιφόρνια, από τις αρχές Ιανουαρίου 2025, έχουν προκαλέσει απώλειες ανθρώπων και τεράστιες φυσικές και υλικές καταστροφές. Στο πλαίσιο αυτής της φυσικής καταστροφής, αρκετοί παραπλανητικοί και ψευδείς ισχυρισμοί διαδόθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα, όπως συχνά παρατηρείται σε τέτοιες περιπτώσεις. Μερικούς από αυτούς εξετάσαμε στα Ellinika Hoaxes (εδώ, εδώ κι εδώ). 

Η Ιταλίδα ηθοποιός, Ιζαμπέλα Ροσελίνι, δημοσίευσε τη διαμοιραζόμενη εικόνα στο Instagram στις 13 Ιανουαρίου 2025, γράφοντας στη λεζάντα της ανάρτησής της:

«Στην προηγούμενη ανάρτησή μου που απαριθμούσε όλες τις υποψηφιότητές μου για την ταινία CONCLAVE δεν μπόρεσα να βρω τίποτα να πω που να μου φαινόταν κατάλληλο. Φυσικά, είμαι ευγνώμων και υπερήφανη, αλλά οτιδήποτε έχει να κάνει με το Χόλιγουντ και το Λος Άντζελες φέρνει μόνο δάκρυα στα μάτια μου καθώς σκέπτομαι όλους τους φίλους και συναδέλφους που ζουν αυτή την τραγωδία. Μίλησα με τον αδελφό μου Ρομπέρτο γι’ αυτό και μου έστειλε αυτή τη σπαρακτική φωτογραφία που βρήκε».

Πληθώρα ενημερωτικών μέσων στο εξωτερικό, όπως το ρωσικό EA Daily, αλλά και στην Ελλάδα, παρουσίασαν την κίνηση της Ροσελίνι ως μία συγκλονιστική – συγκινητική ανάρτηση που, μέσω της φερόμενης φωτογραφίας με το καμένο αγαλματίδιο του Όσκαρ, δείχνει το μέγεθος της καταστροφής που υπέστη το Λος Άντζελες. Αξίζει να σημειωθεί, πως ορισμένα μέσα, όπως το iefimerida.gr, διόρθωσαν την αρχική τους ανάρτηση, επισημαίνοντας πως στην πραγματικότητα πρόκειται για εικόνα τεχνητής νοημοσύνης, μετά από επισήμανση του ελληνικού τμήματος ελέγχου γεγονότων του γαλλικού πρακτορείου ειδήσεων (AFP).

Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη εικόνα δεν είναι αληθινή, αλλά έχει κατασκευαστεί με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Πραγματοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας εντοπίζουμε ανάρτηση στο reddit από τις 12 Ιανουαρίου 2025, όπου αναγράφεται η λέξη “Συμβολισμός”. 

Σημειώνεται, επίσης, πως η συγκεκριμένη ανάρτηση στη συνέχεια αφαιρέθηκε από τον συντάκτη της για παραβίαση του “Κανόνα 1”, που αναφέρει: R1: Όχι στιγμιότυπα οθόνης ή φωτογραφίες όπου η μόνη εστίαση είναι μια οθόνη.

Από την εικόνα που ανέβηκε στο reddit παρατηρείται μία υπογραφή στο κάτω δεξιό μέρος της, η οποία πιθανότατα να υποδηλώνει τον δημιουργό της. 

Η Εμανουέλ Σαλίμπα, με δημοσίευσή της στο LinkedIn, ξεκαθάρισε πως πρόκειται για εικόνα που έχει δημιουργηθεί από πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης, καθώς, όπως τόνισε, βρήκε τον δημιουργό και επικοινώνησε μαζί του. Η Σαλίμπα είναι επικεφαλής ερευνών στη GetReal Labs, μια εταιρεία ασφάλειας στον κυβερνοχώρο που έχει ως αποστολή την προστασία των οργανισμών παγκοσμίως από τις απειλές που προέρχονται από την κακόβουλη χρήση παραποιημένων και συνθετικών πληροφοριών. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στο ABC News, όπου βοηθάει το κοινό να ξεχωρίσει το αληθινό από το ψεύτικο στο διαδίκτυο.

Παρόλο που υπάρχουν άφθονα αυθεντικά στοιχεία που δείχνουν την τεράστια καταστροφή που προκάλεσαν οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες, η εικόνα του καμένου Όσκαρ δεν είναι ένα από αυτά. Ο επιστημονικός διευθυντής της GetReal Labs, Hany Farid, ανέλυσε αυτή την εικόνα χρησιμοποιώντας το GetReal Workbench, το οποίο αναλύει διάφορες πτυχές της εικόνας για ίχνη σύνθεσης ή χειραγώγησης.

Αυτές οι αναλύσεις βρήκαν τόσο στατιστικές όσο και φυσικές ανωμαλίες που υποδηλώνουν ότι η εικόνα ήταν πιθανότατα συνθετική ή τροποποιημένη. Εντόπισα την εικόνα σε μια ομάδα του Facebook αφιερωμένη στην ανταλλαγή AI-δημιουργιών και ψηφιακής τέχνης, η εικόνα είχε αφαιρεθεί, αλλά ο δημιουργός την είχε επίσης ανεβάσει σε μια άλλη ομάδα τέχνης του FB στις 11 Ιανουαρίου. Μίλησα με τον δημιουργό, έναν γραφίστα, ο οποίος μου εξήγησε ότι η πρόθεσή του ήταν «να μην παραπλανήσει τον κόσμο».

Η εικόνα δημιουργήθηκε στο τηλέφωνό του χρησιμοποιώντας το Gemini της Google. Μοιράστηκε μαζί μας το αρχικό αρχείο της εικόνας και τις εντολές του. Στη συνέχεια χρησιμοποίησε το Adobe Photoshop στο φορητό του υπολογιστή για να προσαρμόσει το κεφάλι του αγαλματιδίου ώστε να φαίνεται πιο ρεαλιστικό.

Το κινούμενο σχέδιο δύο καρέ μας δείχνει το πριν και το μετά.

Η Σαλίμπα δήλωσε στο PolitiFact ότι η εικόνα κοινοποιήθηκε σε ομάδα του Facebook που περιέχει δημιουργίες τεχνητής νοημοσύνης και ψηφιακή τέχνη, αλλά αργότερα διαγράφηκε. Ακολούθως έκανε λόγο για μια δεύτερη ομάδα στο Facebook, με την ονομασία Guerrilla Art, όπου ο ίδιος δημιουργός δημοσίευσε την εικόνα στις 11 Ιανουαρίου 2025.

Στη συνέχεια ενσωματώσαμε την εξεταζόμενη εικόνα σε εργαλεία ανίχνευσης περιεχομένου που έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη (AI Detect Content και Was It AI), τα οποία επιβεβαίωσαν πως πρόκειται για εικόνα που έχει δημιουργηθεί ψηφιακά.

Η παραλλαγή του ισχυρισμού που κυκλοφόρησε στο εξωτερικό

Σε αναρτήσεις από ξένα προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα, η εικόνα κοινοποιήθηκε ορισμένες φορές με έναν παραλλαγμένο ισχυρισμό, που ανέφερε ότι το συγκεκριμένο αγαλματίδιο Όσκαρ ανήκε στον Αμερικανό ηθοποιό και σκηνοθέτη, Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Ο Ρέντφορντ έλαβε το βραβείο δύο φορές: το 1981 για την ταινία «Απλοί άνθρωποι» και το 2002, όταν του απονεμήθηκε το τιμητικό αγαλματίδιο για τα εξαιρετικά επιτεύγματά του στον κινηματογράφο. 

Ωστόσο, ο 88χρονος έχει πουλήσει πρόσφατα την οικία του στην Καλιφόρνια και μετακόμισε στη Σάντα Φε του New Mexico, για να βρίσκεται πιο κοντά στη σύζυγό του. Παράλληλα, σε ερώτηση του Entertainment Weekly σε εκπρόσωπό του, αναφέρθηκε πως η σύνδεση του ηθοποιού με τη viral εικόνα είναι εντελώς αβάσιμη, δηλώνοντας:

«Είναι ψεύτικη. Ζει στη Σάντα Φε. Δεν είναι το Όσκαρ του».

Τέλος, τον ισχυρισμό κατέρριψαν και διεθνείς οργανισμοί ελέγχου γεγονότων (εδώ, εδώ κι εδώ), με το άρθρο κατάρριψης του οργανισμού Delfi να έχει τοποθετηθεί ως επισήμανση στην αρχική ανάρτηση της Ροσελίνι στο Instragram. 

Συμπέρασμα 

Καταληκτικά, η διαμοιραζόμενη εικόνα αποτελεί προϊόν προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης και πιο συγκεκριμένα του Gemini της Google. Αυτό επιβεβαιώνεται μετά από δήλωση του ίδιου του δημιουργού στην Εμανουέλ Σαλίμπα, επικεφαλής ερευνών στη GetReal Labs, μια εταιρεία κυβερνοασφάλειας. Ο δημιουργός παραδέχθηκε πως έφτιαξε την εικόνα με τη βοήθεια του Gemini της Google και τόνισε πως δεν είχε σκοπό να παραπλανήσει. Ανάλογο αποτέλεσμα έφεραν και τα εργαλεία ανίχνευσης εικόνων που παράγονται μέσω τεχνητής νοημοσύνης.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://www.iefimerida.gr/zoi/proion-ai-i-foto-me-dithen-kameno-hryso-agalmatidio-toy-oskar-apo-tis-foties-sto-los-antzeles
2.https://perma.cc/9DUA-E22Z
3.https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:7285298712967303170/
4.https://www.politifact.com/factchecks/2025/jan/15/social-media/this-image-of-an-oscar-statuette-destroyed-in-los/
5.https://web.archive.org/web/20250109153038/https://www.wsj.com/real-estate/luxury-homes/robert-redford-sells-california-home-bc1ce838
6.https://ew.com/fake-viral-oscar-photo-robert-redford-isabella-rossellini-8773999
7.https://fakehunter.pap.pl/raport/30c09677-2cd6-4805-acc1-4f9c3029c1ca