Αυτό το βίντεο ΔΕΝ απεικονίζει την αντίδραση του οργανισμού κατά τον εμβολιασμό

Πρόσφορο έδαφος, εντός του αντιεμβολιαστικού κινήματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνώρισε ένα βίντεο που απεικονίζει την αντίδραση μεταξύ υδραργύρου και αλουμινίου. Διάφορες αναρτήσεις συνέδεσαν αυτή την αντίδραση με τον εμβολιασμό, καθώς υποτίθεται πως αυτά τα χημικά στοιχεία περιέχονται στα εμβόλια. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πρόκειται για γνωστή θεωρία συνωμοσίας, σχετικά με τη θειομερσάλη και το φωσφορικό αργίλιο, που έχει καταρριφθεί επανειλημμένα στο παρελθόν. [Άρθρο 1] [Άρθρο 2][Άρθρο 3]

Το παραπλανητικό βίντεο διαμοίρασαν χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τι ισχύει

Κατά τη διάρκεια του βίντεο υπάρχουν υπότιτλοι, οι οποίοι μεταδίδουν προπαγανδιστικά/αντιεμβολιαστικά μηνύματα, όπως «φανταστείτε ότι αυτή είναι μια ένεση» και «φανταστείτε ότι αυτό αντιπροσωπεύει τις δύο ενέσεις στο ανθρώπινο σώμα».

Μέσω αντίστροφης αναζήτησης, εντοπίσαμε την πρωτότυπη εκδοχή του οπτικοακουστικού υλικού, που, όπως διαπιστώσαμε δεν δημιουργήθηκε με σκοπό την μετάδοση αντιεμβολιαστικής προπαγάνδας. Πρόκειται για βίντεο του 2021 χωρίς υπότιτλους, από τον δημιουργό Home Science, το οποίο παρουσίαζε απλώς, όπως αναφέρεται στην περιγραφή του, ένα «κουλ» πείραμα.

Το βίντεο

Αξίζει να σημειωθεί πως η αντίδραση που απεικονίζει το παραπάνω βίντεο απαιτεί συγκεκριμένες συνθήκες. Συγκεκριμένα, οπτικοακουστικό υλικό από τον χρήστη NileRed -από 0:20 έως 1:49- στο YouTube, που παρουσιάζει την ίδια αντίδραση, ξεκαθαρίζει πως: 

«Under normal conditions, aluminum is surrounded by a protective oxide layer. Metallic mercury isn’t able to penetrate through this barrier, so it kind of does nothing. Sometimes it’s possible to get things going by manually scratching away the oxide layer. I tried doing this about two or three times, but it wasn’t working for me. I even tried to bruteforce things using a drill, but that didn’t get things going either. […] I took out all the mercury and I added some dilute hydrochloric acid. The hydrochloric acid quickly reacts with the oxide layer and dissolves it away. This exposes fresh aluminum metal.

Μετάφραση από Ellinikahoaxes

Υπό κανονικές συνθήκες, το αλουμίνιο περιβάλλεται από ένα προστατευτικό στρώμα οξειδίου. Ο μεταλλικός υδράργυρος δεν είναι σε θέση να διαπεράσει αυτό το φράγμα, οπότε δεν κάνει τίποτα. Μερικές φορές είναι δυνατόν να ξεκινήσουν τα πράγματα με χειροκίνητο ξύσιμο του στρώματος οξειδίου. Προσπάθησα να το κάνω αυτό περίπου δύο ή τρεις φορές, αλλά δεν δούλευε για μένα. Δοκίμασα ακόμη και να ασκήσω ωμή βία χρησιμοποιώντας ένα τρυπάνι, αλλά ούτε αυτό έφερε αποτέλεσμα. […] Έβγαλα όλο τον υδράργυρο και πρόσθεσα λίγο αραιό υδροχλωρικό οξύ. Το υδροχλωρικό οξύ αντιδρά γρήγορα με το στρώμα οξειδίου και το διαλύει. Αυτό αποκαλύπτει φρέσκο μέταλλο αλουμινίου».

Σε κάθε περίπτωση, το παραπάνω οπτικοακουστικό υλικό χρησιμοποιήθηκε από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να εδραιώσει μια υποτιθέμενη σύνδεση ανάμεσα στην αντίδραση αλουμινίου και υδραργύρου με τα εμβόλια. Ωστόσο, όπως θα δούμε παρακάτω, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Προέλευση του ψευδούς ισχυρισμού

Δύο χημικές ενώσεις που βρίσκονται τακτικά στο στόχαστρο του αντιεμβολιαστικού κινήματος είναι η θειομερσάλη και το φωσφορικό αργίλιο, που αποτελούν ενώσεις του υδραργύρου και του αλουμινίου (αργιλίου) αντίστοιχα, οι οποίες περιλαμβάνονται σε ορισμένα εμβόλια. Οι αντιεμβολιαστές διατυπώνουν συχνά, στα πλαίσια αναπαραγωγής της προπαγάνδας τους, τον ψευδοεπιστημονικό και αβάσιμο ισχυρισμό πως, εφόσον οι δύο αυτές χημικές ενώσεις του αλουμινίου και υδραργύρου υπάρχουν στα εμβόλια, τότε θα συμπεριφέρονται σαν αυτά τα στοιχεία στο εικονιζόμενο βίντεο, όταν βρεθούν μαζί εντός του ανθρώπινου σώματος.

Ωστόσο κάτι τέτοιο αποτελεί ψέμα, καθώς οι χημικές ενώσεις έχουν πολύ διαφορετικές ιδιότητες από τα επιμέρους χημικά στοιχεία που τις συνθέτουν. Για παράδειγμα, τα μόρια του κοινού μαγειρικού αλατιού (χημική ονομασία: χλωριούχο νάτριο – NaCl) αποτελούνται από ένα άτομο νατρίου (Na – μέταλλο) και ένα άτομο χλωρίου (Cl – αέριο). Τα επιμέρους χημικά στοιχεία που απαρτίζουν το αλάτι διαθέτουν πολύ διαφορετικές χημικές ιδιότητες από αυτό. Το καθαρό νάτριο είναι μέταλλο που αντιδρά πολύ ισχυρά με το νερό, προκαλώντας εκρήξεις, ενώ το καθαρό χλώριο είναι δηλητηριώδες αέριο που όταν αντιδρά με το νερό παράγεται υδροχλωρικό οξύ. Ενώ η κατανάλωση οποιουδήποτε από τα δύο αυτά χημικά στοιχεία, στην καθαρή μορφή τους, θα ήταν προδήλως άκρως επικίνδυνη για τον άνθρωπο, το αλάτι αποτελεί συνηθισμένο καρύκευμα, το οποίο – στις σωστές ποσότητες – είναι αναγκαίο στο ανθρώπινο σώμα για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και την τήρηση των ηλεκτρολυτών του οργανισμού.

Φωσφορικό Αργίλιο 

Είναι αλήθεια πως τα εμβόλια περιέχουν μικροποσότητες χημικών ενώσεων αλουμινίου, συγκεκριμένα αλάτων αλουμινίου, όπως είναι το φωσφορικό αργίλιο. Οι εν λόγω ενώσεις λειτουργούν ανοσοενισχυτικά, εντείνουν δηλαδή την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού στο εμβόλιο, προσφέροντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, καλύτερη ανοσολογική ανταπόκριση με μικρότερες δόσεις εμβολίων. Η χρήση αλάτων αλουμινίου λαμβάνει χώρα για περισσότερα από 70 χρόνια στην παραγωγή εμβολίων, χωρίς καμία ένδειξη ότι αποτελεί κίνδυνο για την δημόσια υγεία. Την ασφάλεια του φωσφορικού αργιλίου (AlPO4) έχουν επιβεβαιώσει κατά καιρούς οι ακόλουθοι οργανισμοί: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC), Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) και Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH). Ο τελευταίος, μάλιστα, δημοσίευσε έρευνα το 2023 που εξέτασε τον μηχανισμό λειτουργίας του φωσφορικού αργίλιου, καταλήγοντας στο εξής συμπέρασμα:

Aluminum-containing adjuvants have been proven safe and effective over decades of vast population use. We remain convinced that aluminum-containing adjuvants remain a key benchmark and the “potency ruler”. 

Μετάφραση από Ellinikahoaxes

Τα ανοσοενισχυτικά που περιέχουν αλουμίνιο έχουν αποδειχθεί ασφαλή και αποτελεσματικά επί δεκαετίες ευρείας χρήσης από τον πληθυσμό. Παραμένουμε πεπεισμένοι ότι τα ανοσοενισχυτικά που περιέχουν αλουμίνιο παραμένουν ένα βασικό σημείο αναφοράς και ο «κανόνας ισχύος».

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με ενημερωτικό φυλλάδιο του Νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφιας, η ποσότητα του αλουμινίου που λαμβάνει ένα παιδί από τα εμβόλια είναι εξαιρετικά μικρή και ισοδυναμεί με αυτή που θα λάβει από ένα λίτρο βρεφικού γάλακτος. Συγκεκριμένα αναφέρεται:

Το αλουμίνιο που περιέχεται στα εμβόλια είναι παρόμοιο με αυτό που βρίσκεται σε ένα λίτρο (περίπου 1 λίτρο ή 32 ουγγιές υγρών) βρεφικού γάλακτος. Ενώ τα βρέφη λαμβάνουν περίπου 4,4 χιλιοστόγραμμα (mg) αλουμινίου κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους από τα εμβόλια, λαμβάνουν περισσότερα από αυτά στη διατροφή τους. Τα βρέφη που θηλάζουν προσλαμβάνουν περίπου 7 χιλιοστόγραμμα, τα βρέφη που τρέφονται με γάλα προσλαμβάνουν περίπου 38 χιλιοστόγραμμα, και τα βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα σόγιας προσλαμβάνουν σχεδόν 117 χιλιοστόγραμμα αλουμινίου κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής τους.

Θειομερσάλη

Η θειομερσάλη ή θιμεροσάλη (C9H9HgNaO2S) αποτελεί μια χημική ένωση, το μόριο της οποίας περιέχει ένα άτομο υδραργύρου, που χρησιμοποιείται ως συντηρητικό σε εμβόλια πολλαπλών δόσεων. Ειδικότερα, χρησιμοποιείται σε φιαλίδια πολλών χρήσεων για την πρόληψη μόλυνσης του εκάστοτε εμβολίου. Πρόκειται για μια πρακτική που έχει αποδειχθεί ασφαλής, καθώς λαμβάνει χώρα εδώ και πολλές δεκαετίες και έχει διαπιστωθεί πως δεν υπάρχει κίνδυνος από την έκθεση σε μικροποσότητες θειομερσάλης. Παρά το γεγονός ότι το εν λόγω συντηρητικό έχει προληπτικά αφαιρεθεί από τα φιαλίδια μεμονωμένων δόσεων σε Ευρώπη και Η.Π.Α. (δεν υπάρχει, δηλαδή, έτσι κι άλλιως θειομερσάλη στα εμβόλια μιας δόσης που χορηγούνται σε Ευρώπη και Η.Π.Α.), η ασφάλειά του έχει επιβεβαιωθεί εκτενώς σε πληθώρα ερευνών. Έρευνα του 2010, μεταξύ άλλων, κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ θειομερσάλης και αυτισμού, που αποτελεί την συνήθη αλλά αβάσιμη κατηγορία προς το εν λόγω συντηρητικό. Επιπλέον, έγγραφο του European Medicine Agency, της αρχής φαρμακοεπαγρύπνησης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, από το 2001 που προτείνει τη απομάκρυνση της θειομερσάλης, αναγνωρίζει πως δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν την επικινδυνότητα του συντηρητικού. Η χρήση της θειομερσάλης σε φιαλίδια εμβολίων πολλαπλών δόσεων συμβάλλει στην καλή διατήρηση των εμβολίων σε φτωχότερες χώρες όπου συχνά χρησιμοποιούνται τέτοιες συσκευασίες εμβολίων πολλών δόσεων για να εμβολιαστούν πολλά παιδιά με χαμηλό κόστος προμήθειας, συσκευασίας και διανομής των εμβολίων.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Πρόκειται για βίντεο που απεικονίζει μια αντίδραση ανάμεσα σε αλουμίνιο και υδράργυρο, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση, η πεποίθηση πως αυτή η αντίδραση λαμβάνει χώρα εντός του ανθρώπινου οργανισμού κατά τον εμβολιασμό είναι εντελώς αυθαίρετη, καθώς τα δύο χημικά στοιχεία δεν αποτελούν αυτούσια συστατικά σε κάποιο εμβόλιο. Αντίθετα, χρησιμοποιούνται δύο χημικές ενώσεις τους, με πολύ διαφορετικές ιδιότητες από τα επιμέρους χημικά στοιχεία που τις συνθέτουν. Οι δύο αυτές χημικές ενώσεις, η θειομερσάλη και το φωσφορικό αργίλιο, έχουν αποδειχθεί ασφαλείς σε πλειάδα ερευνών, παρά το γεγονός ότι η πρώτη έχει προληπτικά αποσυρθεί από τις μεμονωμένες δόσεις εμβολίων σε Αμερική και Ευρώπη.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://www.snopes.com/fact-check/viral-mercury-aluminum-mixing-vaccines/
2.https://www.ema.europa.eu/en/reduction-elimination-or-substitution-thiomersal-vaccines-scientific-guideline
3.https://echa.europa.eu/substance-information/-/substanceinfo/100.029.142
4.https://www.cdc.gov/vaccine-safety/about/thimerosal.html
5.https://www.cdc.gov/vaccine-safety/about/adjuvants.html
6.https://dph.illinois.gov/topics-services/prevention-wellness/immunization/thimerosal-vaccines-q-a.html
7.https://clinicalpharmacist.gr/blog/antivaxxers_revolt/
8.https://www.chop.edu/vaccine-education-center/vaccine-safety/vaccine-ingredients/aluminum
9.https://www.who.int/groups/global-advisory-committee-on-vaccine-safety/topics/adjuvants
10.https://www.who.int/groups/global-advisory-committee-on-vaccine-safety/topics/adjuvants
11.https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2025/02/points-consider-reduction-elimination-or-substitution-thiomersal-vaccines_en.pdf