Όχι, πρόσφατη μελέτη του Yale ΔΕΝ αποδεικνύει τη σύνδεση σειράς χρόνιων παθήσεων με τον εμβολιασμό, ούτε ανακαλύπτει νέα πάθηση

Τον τελευταίο καιρό, δημοσιεύματα και αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ξεκίνησαν να επικαλούνται μια πρόσφατη μελέτη επιστημόνων του Yale, προβάλλοντας τον ισχυρισμό πως αυτή αποδεικνύει την ύπαρξη συσχέτισης σοβαρών και χρόνιων παθήσεων με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19. Όπως θα εξετάσουμε στο παρόν άρθρο όμως, η εν λόγω μελέτη δεν αναφέρεται σε συσχέτιση παθήσεων με τον εμβολιασμό, ούτε επιχειρεί να τεκμηριώσει μια τέτοια συσχέτιση. Αντιθέτως, επιχειρεί να δημιουργήσει υποθέσεις προς διερεύνηση ως προς την προέλευση μερικών αναφερόμενων συμπτωμάτων από ένα μικρό κλάσμα πληθυσμού, μετά από εμβολιασμό του κατά της COVID-19, που ομοιάζουν με εκείνα της long-COVID. Παρά το γεγονός αυτό όμως, βρίθει μεθοδολογικών παραλείψεων, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Ο υπό εξέταση ισχυρισμός διαδίδεται μέσω δημοσιευμάτων όπως αυτά που συναντάμε στους ιστοτόπους medlabgr.blogspot.com, peristerinews.gr, oloygeia.gr, sinomosiologos.blogspot.com, choratouaxoritou.gr, και kourdistoportocali.com, καθώς και μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα:

Ο ισχυρισμός εκφράστηκε και από τον κ. Δημήτρη Ποντίκα, σε ανάρτησή του στον λογαριασμό του στο Facebook:

Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ο κ. Ποντίκας τα τελευταία χρόνια έχει προβεί στη διάδοση σωρείας ψευδών και ψευδοεπιστημονικών ισχυρισμών αναφορικά με την COVID-19 και τα εμβόλια κατά της νόσου, τους οποίους έχουμε εξετάσει σε σχετικά άρθρα μας.

Τι ισχύει

Ο υπό εξέταση ισχυρισμός επικαλείται τη μελέτη με τίτλο “Immunological and Antigenic Signatures Associated with Chronic Illnesses after COVID-19 Vaccination” (Μετάφταση: Ανοσολογικές και αντιγονικές υπογραφές που σχετίζονται με χρόνιες ασθένειες μετά τον εμβολιασμό κατά της COVID-19) που διεξήχθη από επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Νοσοκομείου Yale New Haven, το οποίο συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο του Yale. Η μελέτη αναρτήθηκε στο διαδικτυακό αποθετήριο medRxiv ως προδημοσίευση, χωρίς δηλαδή να έχει αξιολογηθεί ακόμα από ομότιμους ώστε να επαληθευτούν τα αποτελέσματά της.

Από τις πρώτες γραμμές της περίληψης της μελέτης, οι συγγραφείς τονίζουν πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 έχουν αποτρέψει εκατομμύρια θανάτους από COVID-19 παγκοσμίως, και πως αυτό που αναφέρεται ως «σύνδρομο μετά τον εμβολιασμό» ή αλλιώς «μετα-εμβολιαστικό σύνδρομο» (Post-Vaccination Syndrome, PVS) έχει αναφερθεί σε ένα πολύ μικρό κομμάτι του πληθυσμού:

Τα εμβόλια κατά της COVID-19 έχουν αποτρέψει εκατομμύρια θανάτους από COVID-19. Ωστόσο, ένα μικρό κλάσμα του πληθυσμού αναφέρει μια χρόνια εξουθενωτική πάθηση μετά τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, η οποία συχνά αναφέρεται ως σύνδρομο μετά τον εμβολιασμό (PVS).

Αυτά τα άτομα, όπως αναφέρουν, αντιμετωπίζουν μια σειρά συμπτωμάτων τα οποία, σε αντίθεση με τη long COVID, δεν έχουν αναγνωριστεί επίσημα, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της υποστήριξης των ασθενών:

Επιπλέον, ορισμένα άτομα έχουν αναφέρει συμπτώματα μετά τον εμβολιασμό που μοιάζουν με μακροχρόνια COVID, τα οποία ξεκινούν λίγο μετά τον εμβολιασμό. Αυτή η πάθηση, που μερικές φορές αναφέρεται ως σύνδρομο μετά τον εμβολιασμό (PVS) ή σύνδρομο μετά τον οξύ εμβολιασμό κατά της COVID-19 (PACVS), χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως δυσανεξία στην άσκηση, υπερβολική κόπωση, μούδιασμα, θόλωση εγκεφάλου, νευροπάθεια, αϋπνία, αίσθημα παλμών, μυαλγία, εμβοές ή βουητό στα αυτιά, πονοκέφαλο, αίσθημα καύσου και ζάλη. Σε αντίθεση με τη μακροχρόνια COVID, η PVS δεν αναγνωρίζεται επίσημα από τις υγειονομικές αρχές, γεγονός που έχει περιορίσει σημαντικά τη φροντίδα και την υποστήριξη των ασθενών.

Σκοπός της μελέτης, όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, δεν ήταν η απόδοση των ανωτέρω συμπτωμάτων στον εμβολιασμό αλλά η δημιουργία διερευνητικών υποθέσεων σχετικά με αυτά, ώστε να αναδειχθεί η ανάγκη περαιτέρω μελετών προκειμένου να διαπιστωθεί η αιτία τους.

Τι ερεύνησε και πού κατέληξε η υπό εξέταση μελέτη

Όπως αναφέρεται στο κείμενο της μελέτης, αυτή συμπεριέλαβε 42 άτομα με αυτοαναφερόμενο «Μετα-εμβολιαστικό Σύνδρομο» (PVS) και 22 υγιή άτομα στην ομάδα ελέγχου. Ωστόσο τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν από την ομάδα μελέτης των 42 ατόμων ήταν αυτοαναφερόμενα συμπτώματα, μέσω διαδικτυακής μελέτης με το όνομα LISTEN (Listen to Immune, Symptom and Treatment Experiences Now) ενώ και το ιστορικό λοίμωξης τους ήταν αυτοαναφερόμενο:

Ως κρούσματα ορίστηκαν οι συμμετέχοντες που ανέφεραν οι ίδιοι ότι είχαν PVS μετά τη χορήγηση της κύριας ή της αναμνηστικής σειράς εμβολίου COVID-19 και οι ομάδες ελέγχου ήταν εμβολιασμένα άτομα που δεν ανέφεραν ανεπιθύμητα συμβάντα. Η ομάδα αποτελούνταν από άτομα με αυτοαναφερόμενο ιστορικό λοίμωξης από SARS-CoV-2 […]

Ταυτόχρονα δεν εντάχθηκαν στη μελέτη άτομα που ανέφεραν πως πάσχουν από μακρά COVID (Long COVID), μια κατάσταση που ορισμένα συμπτώματα της ασθένειας παραμένουν για αρκετό καιρό, έως και χρόνια, μετά τη λοίμωξη, ακόμα και αν αυτή είναι ασυμπτωματική.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε πως το γεγονός ότι τα συμπτώματα ήταν αυτοαναφερόμενα δεν αναιρεί την ύπαρξή τους, ούτε σημαίνει πως οι συμμετέχοντες έλεγαν ψέματα σχετικά με αυτά. Ωστόσο, δεδομένης της μεθοδολογίας αλλά και των περιορισμών της μελέτης, δεν είναι δυνατή η τεκμηριώση τυχόν συσχέτισης τους με τον εμβολιασμό, κάτι που εξ αρχής δεν αποτελούσε στόχο της, όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια του άρθρου.

Σε αντίθεση με παλαιότερη μελέτη, από την ίδια ερευνητική ομάδα, στην υπό εξέταση μελέτη πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές (αιματολογικές) εξετάσεις, οι οποίες, όπως επίσης θα δούμε στη συνέχεια, δεν ήταν από μόνες τους αρκετές ώστε να τεκμηριώσουν κάποια συσχέτιση. Τα αποτελέσματα της μελέτης, όπως περιγράφονται στην περίληψή της, ήταν τα εξής:

Σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, οι συμμετέχοντες στην ομάδα PVS εμφάνισαν διαφορές στο ανοσοποιητικό προφίλ, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης κυκλοφορίας κυττάρων μνήμης και των τελεστικών CD4 Τ κυττάρων (τύπος 1 και τύπος 2) και της αύξησης των TNFα+ CD8 Τ κυττάρων. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα PVS είχαν επίσης χαμηλότερους τίτλους αντισωμάτων κατά της ακίδας, κυρίως λόγω λιγότερων δόσεων εμβολίου. Ορολογικά στοιχεία πρόσφατης επανενεργοποίησης του ιού Epstein-Barr (EBV) παρατηρήθηκαν συχνότερα στους συμμετέχοντες στην ομάδα PVS. Επιπλέον, άτομα με PVS εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα κυκλοφορούσας πρωτεΐνης ακίδας σε σύγκριση με τους υγιείς της ομάδας ελέγχου. Αυτά τα ευρήματα αποκαλύπτουν πιθανές ανοσολογικές διαφορές σε άτομα με PVS που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης για την καλύτερη κατανόηση αυτής της πάθησης και την ενημέρωση για μελλοντική έρευνα σε διαγνωστικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Κριτική της μελέτης και της μεθοδολογίας της

Όπως εξήγησε σε σχετική ανάλυσή του (αρχειοθετημένη εδώ και εδώ) ο μοριακός βιολόγος και επικοινωνιολόγος της επιστήμης Dr. Dan Wilson, μια σημαντική παράλειψη της μελέτης είναι η έλλειψη σειράς σχετικών εξετάσεων στην ομάδα έρευνας, που να περιλαμβάνουν την περίοδο προτού οι συμμετέχοντες αναφέρουν την εκδήλωση των συμπτωμάτων τους και πριν τον εμβολιασμό τους:

4:25 «Θα ήταν ιδανικό αν σε αυτή την ομάδα ατόμων είχαμε μια σειρά εξετάσεων που έγιναν πριν ο ασθενής αποκτήσει αυτά τα συμπτώματα, και τις ίδιες εξετάσεις αφού ο ασθενής απέκτησε αυτά τα συμπτώματα. Αυτό θα μας επέτρεπε να καθορίσουμε ένα χρονοδιάγραμμα που θα επικεντρώνεται γύρω από το εμβόλιο, όπου θα είχαμε αποτελέσματα πριν και μετά. Αντί αυτού έχουμε μόνο το πως νιώθουν τώρα και κοιτάμε συγκεκριμένους βιολογικούς δείκτες που έχουν τώρα.

Και η συλλογή αυτών των πληροφοριών είναι καλύτερη από το τίποτα, αλλά αν θέλουμε να ερευνήσουμε το μεταεμβολιαστικό σύνδρομο με αυστηρότητα, θέλουμε να είμαστε σίγουροι πως ερευνούμε το -μεταεμβολιαστικό- σύνδρομο, θέλουμε να είμαστε σίγουροι πως οι βιολογικοί δείκτες και τα αποτελέσματα που λαμβάνουμε από αυτές τις εξετάσεις συνέβησαν στην πραγματικότητα αφού ο ασθενής εμβολιάστηκε και δεν προϋπήρχαν. Τώρα, βέβαια, βοηθάει το γεγονός πως υπάρχει υγιής ομάδα ελέγχου για να συγκρίνουμε αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και πάλι, αυτοί είναι άνθρωποι που δεν αισθάνονται καλά, σε σύγκριση με ανθρώπους που είναι υγιείς. Δεν απομονώνουμε και ερευνούμε απαραίτητα την αιτία που τους προξένησε αυτά τα συμπτώματα».

Όπως εξηγεί ο Dr. Wilson, και όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι συγγραφείς της μελέτης, είναι υπαρκτή η πιθανότητα τα συμπτώματα αλλά και οι βιολογικοί δείκτες που καταγράφηκαν στη μελέτη να προέρχονται από προηγούμενη, ασυμπτωματική, λοίμωξη [1] δεδομένου πως τα κύρια χαρακτηριστικά του PVS συμπίπτουν με αυτά της μακράς COVID [2]:

Οι μοριακοί μηχανισμοί της PVS παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι. Ωστόσο, υπάρχει σημαντική επικάλυψη στα αυτοαναφερόμενα συμπτώματα μεταξύ της μακροχρόνιας COVID και της PVS, καθώς και η κοινή έκθεση στην πρωτεΐνη ακίδας (S) του SARS-CoV-2 στο πλαίσιο φλεγμονωδών αποκρίσεων κατά τη διάρκεια της λοίμωξης ή του εμβολιασμού.

[…]

Ένας σημαντικός παράγοντας που έπρεπε να αξιολογηθεί ήταν η πιθανότητα η PVS να προκύπτει από μια αδιάγνωστη, ασυμπτωματική λοίμωξη SARS-CoV-2 που συμπίπτει με την περίοδο εμβολιασμού, αντί να προκαλείται άμεσα από τη χορήγηση του εμβολίου. Επιπλέον, η μόλυνση με SARS-CoV-2 επηρεάζει σημαντικά τις ανοσολογικές υπογραφές.

Ο Dr. Wilson εξηγεί πως, προκειμένου οι συγγραφείς να αποκλείσουν αυτή την πιθανότητα, ρώτησαν τους συμμετέχοντες αν είχαν προηγούμενη λοίμωξη από COVID-19 και στη συνέχεια τους εξέτασαν για αντιγόνα πρωτεΐνης του ιού που συναντώνται στον οργανισμό μετά από λοίμωξη. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη βρίσκεται στον ιό, όχι όμως στα εμβόλια. Όπως τονίζει όμως, αυτός ο τρόπος εξέτασης είναι προβληματικός:

5:52 «λοιπόν οι συγγραφείς προσπάθησαν να αποκλείσουν την ίδια την COVID ως κάτι που μπορεί να προκαλεί τα συμπτώματα σε αυτούς τους ασθενείς, αλλά αυτό που κάνουν για να την αποκλείσουν δεν είναι επαρκές για να αποκλείσουν την COVID ως πιθανή αιτία για αυτά τα συμπτώματα. Οπότε να το τι έκαναν, και μετά θα εξηγήσω το τι έπρεπε να κάνουν.

Αυτό που έκαναν είναι να ρωτήσουν τους ασθενείς πότε ήταν η τελευταία λοίμωξη τους από COVID, και πάλι αυτό είναι αυτοαναφερόμενο, οπότε διαχώρισαν τις ομάδες σε ασθενείς με λοίμωξη και χωρίς λοίμωξη. Μετά εξέτασαν τους ασθενείς για αντισώματα σε μια πρωτεΐνη του ιού SARS-CoV-2 που ονομάζεται Ν-αντιγόνο: αυτή είναι μια σχετικά μικρή πρωτεϊνη στην εξωτερική επιφάνεια του SARS-CoV-2, αλλά αυτό το Ν-αντιγόνο δεν υπάρχει σε κανένα εμβόλιο που αυτοί οι ασθενείς έλαβαν. Οπότε η λογική είναι πως όποιος έχει αντισώματα σε αυτή την πρωτεΐνη έχει εκτεθεί στον SARS-CoV-2.

Αυτή η λογική είναι καλή, αλλά ξέρουμε ήδη στην επιστημονική βιβλιογραφία πως όσοι έχουν εμβολιαστεί εναντίον του SARS-CoV-2 και έχουν προϋπάρχουσα ανοσία σε αυτόν δεν δημιουργούν απαραίτητα τα αντισώματα για το Ν-αντιγόνο.

Αυτό γιατί η ανοσολογική απόκριση στην ακίδα είναι τόσο ισχυρή που είναι ικανή να καθαρίσει τον ιό πολύ αποτελεσματικά προτού ο οργανισμός προκαλέσει μια ανοσολογική απόκριση σε άλλα αντιγόνα που έχει ο ιός».

Ο μοριακός βιολόγος σημειώνει πως το ιδανικό θα ήταν να εξεταστούν οι ασθενείς για αντισώματα Τ-κυττάρων, μέθοδο που χαρακτηρίζει «πιο ευαίσθητο και πιο αξιόπιστο τρόπο» να επιβεβαιωθεί προηγούμενη λοίμωξη από COVID. Για να αποδείξει πως η μέθοδος που ακολούθησαν οι συγγραφείς δεν είναι 100% αξιόπιστη, ανέφερε ως παράδειγμα το γεγονός πως υπήρχαν συμμετέχοντες στη μελέτη οι οποίοι, ενώ δήλωσαν προηγούμενη λοίμωξη, εντούτοις δεν εντοπίστηκε σε αυτούς το Ν-αντιγόνο.

Στη συνέχεια αναφέρεται σε σωρεία περιορισμών της μελέτης οι οποίοι, όπως αναφέρει, περιορίζουν σημαντικά τα αποτελέσματα που μπορούμε να εξάγουμε από αυτή:

8:02: «Αλλά νομίζω ακόμα πως η δύναμη της μελέτης πάσχει αρκετά από το γεγονός πως έκαναν μόνο μια αιμοληψία από κάθε έναν από αυτούς τους ασθενείς, σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο.

Αυτή η μελέτη θα μπορούσε πραγματικά να είχε ωφεληθεί πολύ από κάθε είδους διαχρονικές εξετάσεις, εννοώντας τη λήψη αίματος από τους ασθενείς σε πολλαπλά χρονικά σημεία κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών. Θα μπορούσε πραγματικά να βοηθήσει να έχουμε περισσότερα άτομα στις κοορτές, γιατί 42 μη-υγιή άτομα απέναντι σε 22 υγιή ελέγχους δεν δίνει τις καλύτερες στατιστικές.

Θα βοηθούσε επίσης να είχαμε κάτι περισσότερο από αυτοαναφορές για να σκιαγραφήσουμε αυτές τις κοορτές, κάτι τόσο απλό όπως απόδειξη πρόσφατου τεστ COVID από κλινικό εργαστήριο ή οτιδήποτε παρεμφερές. Θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε αν άτομα σε αυτή τη μελέτη υπέφεραν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης πριν την πανδημία, γιατί το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι παρόμοιο με τη μακρά COVID και το PVS.

Αυτό (στμ: το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης) θα ήταν ένα πολύ σημαντικό συγκριτικό γκρουπ ατόμων τα συμπτώματα των οποίων ξέρουμε πως δεν προκαλούνται από το εμβόλιο, αλλά υποφέρουν από παρεμφερή συμπτώματα, και θα ήταν ένα ακόμα μεγάλο βήμα στην απομόνωση του «εμβολίου» στο «μεταεμβολιαστικό σύνδρομο» που θα μπορούσαμε να δούμε αν υπήρχε κάτι ξεχωριστό στα άτομα που έλαβαν εμβόλια κατά της COVID και στη συνέχεια είχαν αυτά τα συμπτώματα.

[…]

Πολλά δεν έγιναν σε αυτή τη δημοσίευση, που θα μπορούσαν να έχουν γίνει για να την κάνουν πολύ πιο στιβαρή και πειστική ανεξαιρέτως του ποια θα ήταν τα αποτελέσματά της. Αλλά όπως έχει αυτή η προδημοσίευση, δεν μπορεί πραγματικά να μας πει πολλά».

Προχωρώντας στην εξέταση και ανάλυση επιμέρους ισχυρισμών, ο Dr. Wilson στη συνέχεια εξηγεί τι ισχύει για την υποτιθέμενη «καταστροφή» του ανοσοποιητικού λόγω της εξουθένωσης των T-κυττάρων, τονίζοντας πως ο τρόπος που επέλεξαν οι συγγραφείς να διαπιστώσουν τυχόν εξουθένωση δεν είναι ο κατάλληλος:

11:32: Κάτι για το οποίο οι άνθρωποι φαίνεται να συζητούν αρκετά είναι αυτή η ιδέα της εξάντλησης των Τ-κυττάρων, την οποία αυτή η μελέτη αναφέρει. Όμως δεν δείχνει ούτε κατά διάνοια εξάντληση των Τ-κυττάρων σε αυτά τα άτομα.

Λοιπόν αυτό που έκαναν στο σχετικό πείραμα εδώ ήταν, πήραν ανοσοκύτταρα από τα δείγματα αίματος των ασθενών και έψαξαν για συγκεκριμένους δείκτες ή συγκεκριμένες πρωτεϊνες στην επιφάνεια αυτών των κυττάρων, τα οποία αναγνώρισαν ως συγκεκριμένο τύπο κυττάρων. Από αυτά τα αποτελέσματα συμπέραναν πως τα άτομα με PVS είχαν εξουθενωμένα T-κύτταρα. Αλλά αυτός δεν είναι ο τρόπος να ελέγξεις για εξουθενωμένα T-κύτταρα.

Η εξουθένωση των Τ-κυττάρων είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις, για παράδειγμα, χρόνιων λοιμώξεων, όπου ένας ιός βρίσκεται στον οργανισμό σας για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενεργοποιώντας και απενεργοποιώντας και απλά δυσκολεύοντας το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Και υπάρχει τρόπος να το διαπιστώσουμε αυτό, είναι ένα λειτουργικό τεστ, δοκιμάζει την δραστηριότητα των Τ κυττάρων και το τι πραγματικά κάνουν. Αυτοί οι δείκτες μπορεί να βρεθούν σε κανονικά μη-εξουθενωμένα CD8 T-κύτταρα ή σε εξουθενωμένα CD8 T-κύτταρα, δεν διαχωρίζονται μεταξύ των δύο. Οπότε, όχι, αυτή η δημοσίευση δεν δείχνει πως άτομα με PVS έχουν εξουθένωση των Τ-κυττάρων.

Στη συνέχεια, ο Dr. Wilson αναφέρθηκε στους ισχυρισμούς για επανενεργοποίηση του ιού Epstein–Barr (EBV) τονίζοντας πως, και πάλι, η μεθοδολογία που ακολούθησαν οι ερευνητές δεν ήταν η κατάλληλη για να διαπιστώσει κάτι τέτοιο:

13:02: Ο ιός Epstein–Barr ή EBV είναι γνωστός ως ο ιός που προκαλεί λοιμώδης μονοπυρήνωση σε πολλούς ανθρώπους. Είναι ένας ιός DNA που μπορεί να παραμένει αδρανής στα κύτταρά σας και να επανενεργοποιηθεί σε συγκεκριμένες στιγμές. Και μια υπόθεση για το τι προκαλεί αυτό το PVS σε ένα σπάνιο αριθμό ατόμων είναι πως μπορεί ο ιός Epstein–Barr να επανενεργοποιείται και να προκαλεί πολλή κόπωση και άλλα συμπτώματα. Αυτή θα ήταν μια υπόθεση που θα άξιζε να εξερευνηθεί αλλά εδώ δεν το κάνουν σωστά.

Το μόνο που κάνουν είναι να ψάξουν για αντισώματα στον ιό Epstein–Barr, και βρίσκουν πως άνθρωποι με PVS έχουν περισσότερα αντισώματα στον ιό Epstein–Barr. Οι συγγραφείς λένε πως αυτό υποδηλώνει ένα συμβάν επανενεργοποίησης, αλλά δεν μπορείς να το ξέρεις αυτό χωρίς περισσότερα δείγματα αίματος. Ο σωστός τρόπος να αναγνωρίσεις την επανενεργοποίηση του Epstein–Barr είναι, τουλάχιστον, να έχεις μια βασική τιμή αναφοράς (baseline). Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν περισσότερα αντιδραστικά αντισώματα στον ιό Epstein–Barr στο αίμα τους ανά πάσα δεδομένη στιγμή, και κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μην έχουν. Αν αυτή είναι η βασική τιμή αναφοράς για αυτούς τους ανθρώπους, τότε αυτό δεν αποτελεί απόδειξη πως ο ιός Epstein–Barr επανενεργοποιείται. Αν είχαμε πολλαπλά δείγματα αίματος σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από αυτούς τους ανθρώπους, που να δείχνουν πως αυτά τα αντισώματα αυξάνονται ή μειώνονται, τότε αυτό θα υποδείκνυε περισσότερο ένα συμβάν επανενεργοποίησης.

Ακόμα, ένας πιο εύκολος τρόπος να μετρήσουμε κατευθείαν την επανενεργοποίηση του ιού Epstein–Barr είναι να εξετάσουμε για το DNA του ιού στο αίμα του ασθενή, αν ενεργοποιείται και μετά απενεργοποιείται θα δείτε τα επίπεδα του DNA να ανεβαίνουν και μετά να κατεβαίνουν. Αλλά δεν το έκαναν αυτό εδώ, και θα ήταν αρκετά εύκολο να το κάνουν, οπότε δεν είμαι σίγουρος γιατί δεν το έκαναν. Οπότε, τελικώς, και πάλι λόγω της μεθοδολογίας, δεν μπορούμε να εξάγουμε ισχυρά συμπεράσματα από αυτό το πείραμα.

Τέλος, αναφέρεται στο θέμα της πρωτεΐνης ακίδας και το γεγονός πως αυτή εντοπίστηκε στους ασθενείς με PVS, εξηγώντας πως από μόνο του το γεγονός του εντοπισμού της δεν μπορεί να αποτελέσει τεκμηρίωση συσχέτισης με τον εμβολιασμό, δεδομένης της απώλειας σημαντικών δεδομένων όπως ο αποκλεισμός πρόσφατης λοίμωξης:

14:45: Ένα από τα πειράματα που κάνουν είναι να εξετάσουν την ύπαρξη της πρωτεΐνης-ακίδας στο αίμα των ασθενών. Και βρίσκουν πως άνθρωποι που υποφέρουν από PVS έχουν γενικώς περισσότερη πρωτεΐνη-ακίδα στο αίμα τους από τους ομολόγους τους στην ομάδα ελέγχου.

Τώρα, αυτό είναι το σημείο στην προδημοσίευση που χρησιμοποιούν αυτή την κοορτή long COVID από άλλη μελέτη που προανέφερα, και τα επίπεδα της πρωτεΐνης-ακίδας τους είναι στην πραγματικότητα πιο κοντά στα επίπεδα της πρωτεΐνης-ακίδας στο αίμα των ασθενών με PVS. Που είναι ενδιαφέρον, βεβαίως, αλλά και πάλι αυτή η δημοσίευση πραγματικά πάσχει επειδή δε μπορεί να αποκλείσει λοίμωξη από SARS-CoV-2 σε καμία περίπτωση. Οπότε δεν ξέρουμε από πού μπορεί να προέρχεται η πρωτεΐνη-ακίδα. Είδα κάποιους να λένε πως αυτό δείχνει ότι τα εμβόλια κατά της COVID παράγουν ατελείωτες ποσότητες πρωτεΐνης-ακίδας σε αυτούς τους ανθρώπους, και να σας πω πως αυτό είναι απλά απίθανο, δεν μπορούν να το κάνουν αυτό.

Αυτό που είναι πιο πιθανό είναι αυτό να οφείλεται σε αδιάγνωστη λοίμωξη από SARS-CoV-2, ή μπορεί να είναι από ανοσοκύτταρα που συγκρατούν αντιγόνα της ακίδας, κάτι που γνωρίζουμε πως είναι κάτι που μπορεί να συμβεί.

Κλείνοντας, ο Dr. Wilson αναφέρει πως, σε ένα ακόμα συγκριτικό πείραμα μεταξύ των συμμετεχόντων στις δύο ομάδες, διαπίστωσε πως η ομάδα του PVS είχε σταθερά υψηλά επίπεδα αντισωμάτων της πρωτεΐνης-ακίδας (προσοχή: επίπεδα αντισωμάτων, όχι της ίδιας της πρωτεΐνης ακίδας), ενώ στα άτομα στην ομάδα ελέγχου ο αριθμός των αντισωμάτων μειωνόταν αναλογικά όσο απομακρύνονταν από την (αυτοαναφερόμενη) τελευταία έκθεση τους στον ιό SARS-CoV-2. Τονίζει για μια ακόμα φορά όμως πως αυτό αποτελεί υπόθεση, πως είναι πιθανό να αφορά τη ρύθμιση της ανοσολογικής τους απόκρισης, ενώ οι συγγραφείς θα μπορούσαν να μελετήσουν την ύπαρξη άλλων αντισωμάτων στο πείραμα, ώστε να διαπιστώσουν αν πρόκειται για πρόκειται για την απόκριση του ανοσοποιητικού τους συστήματος ή αν όντως σχετίζεται με την πρωτεΐνη-ακίδα, κάτι που όπως λέει δεν έκαναν.

Όπως θα δούμε στη συνέχεια μάλιστα, η πρωτεΐνη-ακίδα εντοπίστηκε σε κάποιους ασθενείς στην ομάδα PVS, όχι όμως σε όλους.

Τι δηλώνουν οι συγγραφείς της μελέτης

Όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι συγγραφείς στο κείμενο της μελέτης, στόχος τους δεν ήταν να συνδέσουν τα συμπτώματα που περιγράφονται ως «μετα-εμβολιαστικό σύνδρομο» με τα εμβόλια κατά της COVID-19. Σκοπός τους ήταν να δημιουργήσουν διερευνητικής φύσεως υποθέσεις σχετικά με την παθοβιολογία των συμπτωμάτων που περιέγραψαν οι ασθενείς, τονίζοντας την ανάγκη περαιτέρω μελετών για να διαπιστωθεί αν τα αποτελέσματά της μελέτης είναι ουσιαστικά ή αν πρόκειται για τυχαίες διακυμάνσεις:

Συνοπτικά, αποκαλύπτοντας ξεχωριστά ανοσολογικά χαρακτηριστικά της PVS, η παρούσα μελέτη βοήθησε στη δημιουργία υποθέσεων σχετικά με την υποκείμενη παθοβιολογία αυτής της πάθησης. Η κατανόηση τέτοιων μηχανισμών θα βοηθήσει στη βελτίωση του συνολικού προφίλ ασφάλειας των εμβολίων κατά της COVID-19 και θα υποστηρίξει στρατηγικές δημόσιας υγείας που μεγιστοποιούν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο, η παρούσα μελέτη βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και απαιτεί επανάληψη και επικύρωση. Δίνουμε έμφαση στο κρίσιμο έργο της διάκρισης μεταξύ ουσιαστικών αποτελεσμάτων και τυχαίων διακυμάνσεων στα δεδομένα. Η μελλοντική εργασία είναι απαραίτητη για την αποσαφήνιση αυτών των σχέσεων.

Σε σχετική ανακοίνωση, η Dr. Akiko Iwasaki, Καθηγήτρια Ανοσοβιολογίας στο Yale School of Medicine και συν-επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, μιλώντας σχετικά με τα ευρήματα της, ανέφερε για παράδειγμα πως, παρά το γεγονός πως σε ποσοστό των ασθενών που ανέφεραν ότι πάσχουν από PVS εντοπίστηκε η πρωτεϊνη ακίδα, αυτό δεν παρατηρήθηκε στο σύνολο των ασθενών:

Δεν γνωρίζουμε αν το επίπεδο της πρωτεΐνης-ακίδας προκαλεί τα χρόνια συμπτώματα, επειδή υπήρχαν και άλλοι συμμετέχοντες με PVS που δεν είχαν καμία μετρήσιμη πρωτεΐνη-ακίδα. Αλλά θα μπορούσε να είναι ένας μηχανισμός που κρύβεται πίσω από αυτό το σύνδρομο.

Όπως αναφέρει το Reuters Fact Check, απαντώντας σε ισχυρισμούς σχετικά με τη μελέτη στην οποία συμμετείχε, η Dr. Iwasaki επεσήμανε ότι πολλοί άνθρωποι ανέπτυξαν long COVID πριν από την κυκλοφορία των εμβολίων, ενώ παλαιότερη μελέτη, η οποία διεξήχθη από την ομάδα της, διαπίστωσε ότι η πλειονότητα των ατόμων με long COVID που δεν είχαν εμβολιαστεί παρατήρησαν βελτίωση στην υγεία τους μετά το εμβολιασμό τους.

Μιλώντας στο Reuters Fact Check ο Harlan Krumholz, καρδιολόγος στο Yale School of Medicine και συν-επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, αναφορικά με τον υπό εξέταση ισχυρισμό πως η μελέτη αποδεικνύει ότι τα συμπτώματα αυτά προκαλούνται από τον εμβολιασμό, δήλωσε πως αυτό είναι «πέρα για πέρα ψευδές και αποτελεί διαστρέβλωση».

Παρεμφερής μελέτη, με τίτλο “Post-Vaccination Syndrome: A Descriptive Analysis of Reported Symptoms and Patient Experiences After Covid-19 Immunization” (Μετάφραση: Μετα-εμβολιαστικό Σύνδρομο: Μια περιγραφική ανάλυση των αναφερόμενων συμπτωμάτων και των εμπειριών των ασθενών μετά τον εμβολιασμό κατά της Covid-19) που διεξήχθη από την ίδια ομάδα επιστημόνων, με παρόμοια μεθοδολογία αλλά και περιορισμούς, χωρίς όμως ομάδα ελέγχου, αναρτήθηκε στο αποθετήριο medRxiv ως προδημοσίευση τον Νοέμβριο του 2023.

Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν από τις πρώτες που χρησιμοποίησαν τον όρο «μετα-εμβολιαστικό σύνδρομο», όχι όμως για να αναδείξουν τη σύνδεση των συμπτωμάτων με τον εμβολιασμό, αλλά για να περιγράψουν τα συμπτώματα που καταγράφηκαν αποκλειστικά σε χρονική συσχέτιση, μετά τη λήψη των εμβολίων. Έκτοτε παραμένει σε κατάσταση προδημοσίευσης:

Συνοψίζοντας:

• Οι υπό εξέταση ισχυρισμοί στηρίζονται σε προδημοσίευση η οποία δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί από ομότιμους για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματά της, βασίζεται σε αυτοαναφορές μιας ομάδας 42 ατόμων, ενώ διαθέτει σημαντικούς περιορισμούς και μεθοδολογικές παραλείψεις.
  
• Στους περιορισμούς περιλαμβάνονται ο χαμηλός αριθμός δείγματος των 42 ατόμων, η έλλειψη διαρκής παρακολούθησης με τις κατάλληλες εξετάσεις, η προβληματική μεθοδολογία για τον αποκλεισμό αδιάγνωστης λοίμωξης COVID-19, και η μη επαρκής μεθοδολογία για την αξιολόγηση των ευρημάτων της όσον αφορά την εξουθένωση των Τ-κυττάρων, την επανενεργοποίηση του ιού Epstein–Barr, και την προέλευση της πρωτεϊνης-ακίδας στο αίμα των συμμετεχόντων.
  
• Οι συγγραφείς της μελέτης, μιλώντας στο Reuters Fact Check, επεσήμαναν πως η long COVID, η οποία παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα με το “Μετα-Εμβολιαστικό Σύνδρομο” εμφανίστηκε πριν τα εμβόλια, ενώ όσοι υπέφεραν από long COVID και εμβολιάστηκαν παρουσίασαν βελτίωση των συμπτωμάτων τους.
  
• Οι συγγραφείς της μελέτης μιλώντας στο Reuters Fact Check χαρακτήρισαν τους υπό εξέταση ισχυρισμούς «πέρα για πέρα ψευδείς» και «διαστρέβλωση» της μελέτης τους.

Συμπέρασμα

Οι υπό εξέταση ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί και επικαλούνται κατά τρόπο επιστημονικά αβάσιμο μια προδημοσιευμένη μελέτη, η οποία δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί από ομότιμους για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματά της. Σκοπός της μελέτης ήταν να περιγράψει υποθέσεις διερευνητικής φύσεως σχετικά με σειρά αναφερόμενων συμπτωμάτων, και όχι να τα συσχετίσει με τον εμβολιασμό. Επιπροσθέτως, η μελέτη βασίζεται σε αυτοαναφορές ατόμων και διαθέτει σημαντικούς περιορισμούς και μεθοδολογικές παραλείψεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τον χαμηλό αριθμό συμμετεχόντων, την έλλειψη διαρκούς παρακολούθησης, την αδυναμία αποκλεισμού αδιάγνωστης λοίμωξης COVID-19 ως πιθανότητα, καθώς και την ελλιπή αξιολόγηση των ευρημάτων της. Οι συγγραφείς της μελέτης, μιλώντας στο Reuters Fact Check, χαρακτήρισαν τους υπό εξέταση ισχυρισμούς «πέρα για πέρα ψευδείς» και «διαστρέβλωση» της μελέτης τους.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2025.02.18.25322379v2.full
2. https://medicine.yale.edu/ycci/listen-study/
3. https://www.cdc.gov/covid/long-term-effects/index.html
4. https://www.youtube.com/watch?v=ehS-aGELo_E
5. https://www.acpjournals.org/doi/full/10.7326/M22-1300
6. https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.0809818106
7. https://ashpublications.org/blood/article/104/1/243/114504/Quantification-of-circulating-Epstein-Barr-virus
8. https://www.frontiersin.org/journals/immunology/articles/10.3389/fimmu.2021.746021/full
9. https://news.yale.edu/2025/02/19/immune-markers-post-vaccination-syndrome-indicate-future-research-directions
10. https://medicine.yale.edu/profile/akiko-iwasaki/
11. https://medicine.yale.edu/profile/harlan-krumholz/
12. https://www.reuters.com/fact-check/us-study-does-not-suggest-long-covid-is-vaccine-injury-2025-03-07/
13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38260484/
14. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2023.11.09.23298266v1
15. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10659483/