Σύγκρουση Ινδίας-Πακιστάν: παλιά βίντεο παρουσιάζονται εκτός πλαισίου

Δύο εβδομάδες μετά τη θανατηφόρα επίθεση ενόπλων σε τουρίστες στο υπό ινδική διοίκηση τμήμα του Κασμίρ, για την οποία η κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι κατηγόρησε το Πακιστάν, τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης 7 Μαΐου 2025 (τοπική ώρα) η Ινδία εξαπέλυσε πυραυλική επίθεση κατά της γείτονος χώρας. Πολύ γρήγορα, διαδόθηκαν από ιστοσελίδες και χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης βίντεο που υποτίθεται ότι απεικονίζουν την επίθεση. Ωστόσο, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ορισμένα από τα αναπαραγόμενα βίντεο παρουσιάζονται εκτός του πραγματικού πλαισίου τους, κατά τρόπο παραπλανητικό. Ας δούμε τι ισχύει.

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε ιστοσελίδες και ιστολόγια: protothema.gr, documentonews.gr, real.gr, avgi.gr, typosthes.gr, ieidiseis.gr, e-daily.gr, tilestwra.com, citypatras.gr

Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Πλαίσιο

Η Ινδία εξαπέλυσε πυραυλικά χτυπήματα κατά του Πακιστάν, στο πλαίσιο της επιχείρησης “Sindoor”, με την οποία το ινδικό Υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι θέλει να κάνει τους υπεύθυνους να λογοδοτήσουν για την επίθεση της 22ας Απριλίου 2025 στο υπό ινδική διοίκηση τμήμα του Κασμίρ, η οποία άφησε πίσω της 26 νεκρούς. Ινδοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι στόχευσαν εννιά τοποθεσίες με “τρομοκρατικές υποδομές”, σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο “μη κλιμακούμενο” χτύπημα, αποφεύγοντας να πλήξουν πολιτικές, στρατιωτικές και οικονομικές τοποθεσίες. Ο Ινδός πρωθυπουργός, Μαρέντρα Μόντι, δήλωσε:

Δεν έχουν στοχοποιηθεί πακιστανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Η Ινδία επέδειξε σημαντική αυτοσυγκράτηση στην επιλογή των στόχων και στη μέθοδο εκτέλεσης.

Παρά την τεταμένη ιστορία, με τους πολέμους και τις συγκρούσεις που έχουν προηγηθεί μεταξύ των δύο χωρών, η χθεσινή επιχείρηση επέφερε το βαθύτερο χτύπημα επί πακιστανικού εδάφους, από το 1971 και τον τότε ινδοπακιστανικό πόλεμο.

Το Πακιστάν, το οποίο αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή του στην πρόσφατη αιματοχυσία του Κασμίρ, παρουσιάζει διαφορετική εικόνα της επίθεσης, ισχυριζόμενο πως σκοτώθηκαν πολίτες και επλήγησαν τζαμιά.

Εκπρόσωπος Τύπου του πακιστανικού στρατού δήλωσε ότι χτυπήθηκαν έξι τοποθεσίες από 24 πυραύλους, κάποιοι εκ των οποίων προσγειώθηκαν στην πιο πυκνοκατοικημένη επαρχία της χώρας, το πακιστανικό Punjab. Σύμφωνα με το Reuters, που επικαλείται πηγές από τον πακιστανικό στρατό, τουλάχιστον 26 πολίτες σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και παιδιά, και ακόμη 46 τραυματίστηκαν. Επιπλέον, το Πακιστάν υποστήριξε ότι κατέρριψε πέντε μαχητικά αεροσκάφη της ινδικής πολεμικής αεροπορίας και ένα drone, ισχυρισμός που δεν έχει διασταυρωθεί αλλά ούτε και απαντηθεί από την Ινδία. Η πακιστανική πλευρά χαρακτήρισε το χτύπημα ως απρόκλητη πράξη επιθετικότητας, με τον πρωθυπουργό της χώρας, Σεχμπάζ Σαρίφ, να προαναγγέλλει αντίποινα.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί τις εξελίξεις προσπαθώντας να αποκλιμακώσει την κατάσταση. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εξέφρασε “βαθιά ανησυχία”, προειδοποιώντας ότι ο κόσμος δεν μπορεί να αντέξει ακόμη μία στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο κρατών, τα οποία, σημειωτέον, είναι αμφότερα πυρηνικές δυνάμεις.

Τι ισχύει

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντοπίστηκαν δύο βίντεο, τα οποία κυκλοφορούν από ΜΜΕ και χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως σχετιζόμενα με την επίθεση της Ινδίας.

Βίντεο 1

Αποσπάσαμε καρέ από το οπτικοακουστικό υλικό και τα ερευνήσαμε με τη μέθοδο της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας. Με αυτό τον τρόπο, διαπιστώσαμε ότι το βίντεο παρουσιάζεται εκτός θεματικού πλαισίου, καθώς είναι προτερόχρονο του πυραυλικού χτυπήματος που εξετάζουμε και προέρχεται από διαφορετική σύγκρουση. Συγκεκριμένα, το εντοπίσαμε δημοσιευμένο από τον Οκτώβριο του 2023, και, σύμφωνα με τις πληροφορίες που το συνοδεύουν, απεικονίζει επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, η οποία φέρεται να προκάλεσε 400 θανάτους. 

Βίντεο 2

Και σε αυτή την περίπτωση ακολουθήσαμε την ίδια μέθοδο. Αυτή τη φορά διαπιστώσαμε ότι το διαμοιραζόμενο βίντεο κυκλοφορεί τουλάχιστον από τον Οκτώβριο του 2024 και απεικονίζει, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, ιρανική πυραυλική επίθεση στην αεροπορική βάση Nevatim του Ισραήλ. 

Πράγματι, ανατρέχοντας στην ειδησεογραφία της περιόδου, διαβάζουμε ότι το Ιράν είχε εξαπολύσει μαζική επίθεση με 200 πυραύλους κατά ισραηλινών στρατιωτικών στόχων, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη σε κλίμακα επίθεση κατά του εβραϊκού κράτους.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων έχει παρατηρηθεί η ανακύκλωση πολυμέσων (φωτογραφιών, βίντεο) και η επανατοποθέτησή τους σε ελλιπές πλαίσιο που εξυπηρετεί το εκάστοτε αφήγημα. Είναι σημαντικό το κοινό να είναι επιφυλακτικό και ιδιαίτερα φειδωλό στον διαμοιρασμό οπτικοακουστικού υλικού πριν επαληθευθεί η γνησιότητά του.

Συμπέρασμα

Με βάση τα παραπάνω, ο ισχυρισμός λειτουργεί παραπλανητικά. Αν και η είδηση είναι αληθής, η πλαισίωση του συγκεκριμένου οπτικοακουστικού υλικού είναι προβληματική, καθώς ουδεμία σχέση έχει με την πυραυλική επίθεση της Ινδίας κατά του Πακιστάν. Όπως προέκυψε από αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, και τα δύο βίντεο είναι προτερόχρονα του ινδικού χτυπήματος και απεικονίζουν συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1) https://edition.cnn.com/2025/05/07/asia/operation-sindoor-india-pakistan-attack-wwk-intl-hnk
2) https://www.bbc.com/news/articles/cj6868pdpw4o
3) https://edition.cnn.com/2025/04/22/asia/gunmen-open-fire-jammu-kashmir-intl/index.html
4) https://edition.cnn.com/2025/05/06/asia/india-pakistan-kashmir-conflict-hnk-intl
5) https://x.com/kabulnewstv/status/1716312107271049253
6) https://www.facebook.com/watch/?v=1743896746416217
7) https://www.youtube.com/shorts/aZXXwsOpD6g
8) https://edition.cnn.com/2024/10/02/middleeast/iran-missile-attack-israel-explainer-intl-hnk