Παραπλανητική παρουσίαση δεδομένων του VAERS για τα εμβόλια κατά της COVID-19

Σημαντική διάδοση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γνώρισε ισχυρισμός βάσει του οποίου τα εμβόλια κατά της COVID-19 υποτίθεται πως ευθύνονται για περισσότερους θανάτους ανθρώπων από ότι όλα τα εμβόλια των περασμένων 33 ετών συνολικά. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς πηγή των εν λόγω δεδομένων αποτελεί το σύστημα VAERS των ΗΠΑ.

Το παραπλανητικό αφήγημα εντοπίσαμε στις ιστοσελίδες karditsastakra, eklogesdytika, pronews, eviaonline και mwlonlave.

Έχουμε επανειλημμένα καταρρίψει στο παρελθόν πληθώρα ψευδών ισχυρισμών σχετικά με τα εμβόλια – όχι μόνο κατά της COVID-19 – που προέρχονται από παραπλανητική παρουσίαση πρωτογενών, μη διασταυρωμένων, δεδομένων του συστήματος VAERS, που αποτελεί εδώ και χρόνια προσφιλή τακτική προώθησης της αντιεμβολιαστικής προπαγάνδας. Δείτε τη σχετική αρθρογραφία μας εδώ.

Παραδείγματα αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Την ψευδή είδηση φαίνεται πως διέδωσε πρώτα στο X το προφίλ με ψευδώνυμο «Lord Bebo», γνωστό για την διάδοση ψευδών πληροφοριών (παραδείγματα εδώ, εδώ και εδώ).

Τι ισχύει

Στον απόηχο της πρώτης δικαστικής απόφασης που αποζημίωσε Έλληνα πολίτη για νευρολογική βλάβη που προκλήθηκε ως ανεπιθύμητη ενέργεια του εμβολίου της εταιρείας AstraZeneca, φούντωσαν εκ νέου θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19. Εν προκειμένω, πρωτογενή δεδομένα από τον αμερικανικό κυβερνητικό ιστότοπο του VAERS (Vaccine Adverse Event Reporting System – Σύστημα Αναφορών Ανεπιθύμητων Ενεργειών Εμβολίων) παρουσιάζονται ως αδιαπραγμάτευτα στοιχεία και ακλόνητες αποδείξεις πως τα εμβόλια κατά της COVID-19 ευθύνονται αιτιωδώς για περισσότερους θανάτους από όλα τα υπόλοιπα περιστατικά θανάτων από εμβολιασμό των προηγούμενων 33 ετών. Κάτι τέτοιο, όπως θα δούμε παρακάτω, δεν ισχύει.

Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS)

Το Vaccine Adverse Event Reporting System συνιστά μια βάση δεδομένων με αναφορές για πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες που ενδέχεται να σχετίζονται με κάποιο εμβόλιο. Η εν λόγω πρωτοβουλία ξεκίνησε κατά τη δεκαετία του 1990 από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, με απώτερο στόχο την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν προβλημάτων ασφαλείας στα εμβόλια που διανέμονται στους πολίτες. Ωστόσο, όπως με έμφαση τονίζεται στον επίσημο ιστότοπο του VAERS, κάθε πολίτης μπορεί να αναφέρει κάποιο περιστατικό, ανεξαρτήτως τεκμηρίωσης. Κάτι τέτοιο σημαίνει πως τα στατιστικά στοιχεία του VAERS δεν αποτελούν τεκμήριο πως τα εμβόλια κατά του κορονοϊού σκοτώνουν κατά συρροή. Μάλιστα, όταν κανείς προσπαθήσει να κατεβάσει δεδομένα από τον ιστότοπο βλέπει μήνυμα αποποίησης ευθυνών που γράφει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

«VAERS accepts reports of adverse events that occur following vaccination. Anyone, including Healthcare providers, vaccine manufacturers, and the public can submit reports to the system. While very important in monitoring vaccine safety, VAERS reports alone cannot be used to determine if a vaccine caused or contributed to an adverse event or illness. Vaccine providers are encouraged to report any clinically significant health problem following vaccination to VAERS even if they are not sure if the vaccine was the cause. In some situations, reporting to VAERS is required of healthcare providers and vaccine manufacturers. VAERS reports may contain information that is incomplete, inaccurate, coincidental, or unverifiable. Reports to VAERS can also be biased. As a result, there are limitations on how the data can be used scientifically. Data from VAERS reports should always be interpreted with these limitations in mind».

Μετάφραση από Ellinikahoaxes

«Το VAERS δέχεται αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών που συμβαίνουν μετά τον εμβολιασμό. Οποιοσδήποτε, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, των κατασκευαστών εμβολίων και του κοινού, μπορεί να υποβάλει αναφορές στο σύστημα. Αν και είναι πολύ σημαντικό για την παρακολούθηση της ασφάλειας των εμβολίων, οι αναφορές στο VAERS από μόνες τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσδιοριστεί εάν ένα εμβόλιο προκάλεσε ή συνέβαλε σε ένα ανεπιθύμητο συμβάν ή μια ασθένεια. Οι πάροχοι εμβολίων ενθαρρύνονται να αναφέρουν οποιοδήποτε κλινικά σημαντικό πρόβλημα υγείας εμφανιστεί μετά τον εμβολιασμό στο VAERS, ακόμη και αν δεν είναι βέβαιοι ότι το εμβόλιο ήταν η αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αναφορά στο VAERS είναι υποχρεωτική για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τους κατασκευαστές εμβολίων. Οι αναφορές στο VAERS ενδέχεται να περιέχουν πληροφορίες που είναι ελλιπείς, ανακριβείς, συμπτωματικές ή μη επαληθεύσιμες. Οι αναφορές στο VAERS μπορεί επίσης να είναι μεροληπτικές. Ως εκ τούτου, υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιστημονικά τα δεδομένα. Τα δεδομένα από τις αναφορές στο VAERS πρέπει πάντοτε να ερμηνεύονται λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους περιορισμούς».

Περαιτέρω, προς επίρρωση των ανωτέρω, σχετική έρευνα από το Νοέμβριο του 2012, που διεξήγαγε το νοσοκομείο του Stanford, εξέτασε 108 ανεπιθύμητες ενέργειες σε 100 διαφορετικές καταχωρήσεις στο VAERS. Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, μόνο το 3% των καταχωρήσεων αναφερόταν σε ανεπιθύμητες ενέργειες που τεκμηριώθηκαν αιτιωδώς, ενώ στο το 40% των αναφορών θεωρήθηκε πιθανή η συσχέτιση με τον εμβολιασμό. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ανεπιθύμητων συμβάντων σχετίζονταν με «τοπικές αντιδράσεις, αλλεργικές αντιδράσεις ή συμπτώματα που είναι γνωστό ότι σχετίζονται με το εμβόλιο». Τέλος, η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα πως η πλειονότητα των καταχωρήσεων, 53%, δεν σχετίζονταν με τον εμβολιασμό με κανένα τρόπο.

Ενδεικτικό παράδειγμα των περιορισμών του VAERS, όσον αφορά την αιτιωδώς τεκμηριωμένη συσχέτιση ενός εμβολίου με μια ανεπιθύμητη ενέργεια αποτελεί η έρευνα του James R Laidler. Ο Αμερικανός αναισθησιολόγος, προκειμένου να αποδείξει πως ο καθένας μπορεί να γράψει κυριολεκτικά οτιδήποτε θέλει στο Vaccine Adverse Event Reporting System, δημιούργησε μια καταχώρηση, όπου περιγράφει πως ένα εμβόλιο κατά της γρίπης τον μετέτρεψε στον «Hulk» από τα κόμικς της Marvell. Από το σχετικό άρθρο του στον ιστότοπο neurodiversity διαβάζουμε:

«Πριν από μερικά χρόνια καταχώρησα μια αναφορά, ότι ένα εμβόλιο γρίπης με είχε μετατρέψει στον Hulk. Η αναφορά έγινε αποδεκτή και καταχωρήθηκε στη βάση δεδομένων.

Επειδή η αναφερόμενη ανεπιθύμητη ενέργεια ήταν τόσο… ασυνήθιστη, ένας εκπρόσωπος της VAERS επικοινώνησε μαζί μου. Μετά από συζήτηση για τη βάση δεδομένων VAERS και τους περιορισμούς της, ζήτησαν την άδειά μου για να διαγράψουν την καταχώρηση, την οποία και παραχώρησα. Εάν δεν είχα συμφωνήσει, η καταχώρηση θα ήταν ακόμα εκεί, αποδεικνύοντας ότι ο οποιοσδήποτε ισχυρισμός μπορεί να ενταχθεί στη βάση δεδομένων, όσο εξωφρενικός ή απίθανος κι αν είναι».

Επομένως, τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται ως τεκμήρια του ισχυρισμού στην πραγματικότητα δεν αποτελούν αδιάσειστες αποδείξεις ανεπιθύμητων ενεργειών, ούτε για τα εμβόλια κατά της COVID-19, ούτε για τα υπόλοιπα σκευάσματα του παρουσιάζονται στο γράφημα.

Εμβόλια – η περίπτωση της COVID-19

Η διαδικασία αδειοδότησης των εμβολίων προϋποθέτει εκτενή μελέτη σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εκάστοτε φαρμακευτικού σκευάσματος, μια διαδικασία που τυπικά είναι χρονοβόρα, καθώς απαιτεί την διεκπεραίωση μιας φάσης μόνο όταν η προηγούμενη έχει τελειώσει. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, σε καταστάσεις μη έκτακτης ανάγκης, η κλινική φάση 1 θα ξεκινήσει μόνο όταν οι προ-κλινικές μελέτες έχουν λήξει.

Η διαφορά στην έκτακτη περίπτωση της πανδημίας COVID-19 είναι ότι οι κλινικές φάσεις αλληλοεπικαλύπτονταν. Κάτι τέτοιο εξοικονόμησε ζωτικής σημασίας χρόνο, χωρίς ταυτόχρονα να συνιστά ποιοτική έκπτωση στις προδιαγραφές που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα εμβόλια.

Επιπλέον, τα εμβόλια των Pfizer και Moderna, έλαβαν την άδεια κυκλοφορίας τους βάσει διπλά τυφλών μελετών. Συγκεκριμένα, για το σκεύασμα Comirnaty (Pfizer), 22.000 άνθρωποι έλαβαν το εμβόλιο και άλλοι τόσοι σκεύασμα placebo. Ως αποτέλεσμα παρατηρήθηκε μείωση της τάξης 95% στον αριθμό συμπτωματικών περιστατικών COVID-19. Επιπλέον, για το σκεύασμα spikevax της Moderna ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία με κλινική μελέτη 30.000 ανθρώπων και ποσοστό επιτυχίας 94,1%. Περαιτέρω, στα εν λόγω εμβόλια παρατηρούνται ήπιες παρενέργειες, όπως ζάλη και μελάνιασμα – συνήθως στο σημείο του εμβολιασμού – καθώς και σπάνιες περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας (ένας στους δέκα χιλιάδες ανθρώπους), οι οποίες και αυτές ήταν κατά κανόνα ήπιες απαιτώντας λήψη φαρμακευτικής αγωγής για μερικές μέρες.

Ακολούθως, η περίπτωση της AstraZeneca με το εμβόλιο vaxzevria είναι κάπως διαφορετική. Αρχικά, αδειοδοτήθηκε προσωρινά μετά από κλινικές μελέτες συνολικά 24 χιλιάδων ανθρώπων, όπου παρατηρήθηκε μείωση των συμπτωματικών περιπτώσεων COVID-19 κατά 59,5%. Ωστόσο, επισημαίνεται πως στις σπάνιες παρενέργειες (ένας στους δέκα χιλιάδες ανθρώπους) του σκευάσματος συγκαταλέγονται περιπτώσεις θρομβώσεων, καθώς και το νευρολογικό σύνδρομο Guillain-Barré. Έτσι, το εμβόλιο της Astra Zeneca σταμάτησε να χρησιμοποιείται σε ορισμένες χώρες της ΕΕ μετά από ανησυχία που προκλήθηκε αναφορικά με σπάνια περιστατικά θρομβώσεων, με την εταιρεία εξάλλου να αποσύρει οριστικά το εμβόλιο επίσημα τον Μάρτιο του 2024, καθώς είχε προ πολλού ξεπεραστεί από εμβόλια με ακόμη ασφαλέστερο προφίλ και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, με αποτέλεσμα η AstraZeneca να μην μπορεί να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμό (διαβάστε για το θέμα περισσότερα σε παλαιότερο σχετικό άρθρο μας).

Αξίζει να σημειωθεί πως η ασφάλεια των εμβολίων εξακολουθεί να τεκμηριώνεται με δεδομένα που οι εταιρείες παραγωγής οφείλουν να προσκομίζουν μετά την αδειοδότηση των σκευασμάτων τους στις ρυθμιστικές Aρχές.

Συμπέρασμα

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Επικαλείται πρωτογενή και μη επαληθευμένα δεδομένα από τον ιστότοπο του VAERS, στον οποίο οποιοσδήποτε μπορεί να καταχωρήσει οτιδήποτε θεωρεί πως συνιστά ανεπιθύμητο περιστατικό που οφείλεται σε εμβολιασμό, χωρίς τεκμηρίωση.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://vaers.hhs.gov/data.html
2.https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/vaxzevria
3.https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/spikevax
4.https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/comirnaty
5.https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory-overview/public-health-threats/coronavirus-disease-covid-19/covid-19-public-health-emergency-international-concern-2020-23/covid-19-vaccines-development-evaluation-approval-monitoring
6.https://www.bbc.com/news/health-68977026