Παραπλανητικές αναρτήσεις για την ιατρό που πράγματι έχασε τα εννιά παιδιά της στη Λωρίδα της Γάζας

Στον απόηχο της είδησης ότι εννιά ανήλικα παιδιά, μέλη της ίδιας οικογένειας, σκοτώθηκαν στη Λωρίδα της Γάζας από ισραηλινό βομβαρδισμό, σημαντική διάδοση γνώρισαν παραπλανητικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αφορούν την εν λόγω πραγματική είδηση. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε πώς ορισμένοι χρήστες των ΜΚΔ επιχείρησαν να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα της ανωτέρω είδησης, λόγω μιας φωτογραφίας μιας άλλης οικογένειας που δημοσιεύθηκε λανθασμένα από εγχώρια ΜΜΕ, ενώ άλλοι, ως ένδειξη συμπόνιας προς την οικογένεια, κοινοποίησαν περιεχόμενο κατασκευασμένο μέσω τεχνητής νοημοσύνης σαν αυτό να ήταν πραγματικό.

Παραδείγματα παραπλανητικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Τι ισχύει

Στις 25 Μαΐου 2025, διεθνή ενημερωτικά μέσα δημοσίευσαν την ιστορία της ιατρού Dr. Alaa Al Najar στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία έχασε 9 από τα 10 παιδιά της, μετά από ισραηλινή πυραυλική επίθεση στην πόλη Khan Younis την Παρασκευή 23 Μαΐου 2025, που, επίσης, τραυμάτισε σοβαρά τον σύζυγο και τον εναπομείναντα υιό της. [Πηγή 1][Πηγή 2][Πηγή 3][Πηγή 4]

Ο Ali, μεγαλύτερος αδερφός του Hamdi Al Najar, συζύγου της Δρ. Alaa, που βρέθηκε στο βομβαρδισμένο σπίτι λίγο μετά την επίθεση, περιέγραψε το περιστατικό:

Όταν άκουσα ότι το σπίτι βομβαρδίστηκε, έτρεξα ενστικτωδώς στο αυτοκίνητό μου και κατευθύνθηκα προς το μέρος, καθώς ήξερα ότι ο αδελφός μου και τα παιδιά του ήταν μέσα. Όταν έφτασα, σοκαρίστηκα. Βρήκα τον ανιψιό μου Adam, ο οποίος επέζησε, πεσμένο στο δρόμο κάτω από τα χαλάσματα. Ήταν καλυμμένος με αιθάλη, τα ρούχα του είχαν σχεδόν σκιστεί, αλλά η ψυχή του ήταν ακόμα μέσα του. Ο αδελφός μου ήταν ξαπλωμένος στην άλλη πλευρά, με μεγάλη αιμορραγία στο κεφάλι και στο στήθος, και το χέρι του ήταν κομμένο. Ανέπνεε ακόμα με δυσκολία.

Στη συνέχεια κλήθηκε ομάδα ιατρών για τη μεταφορά των επιζώντων στο νοσοκομείο, το οποίο αρχικά έκανε λόγο για οχτώ νεκρά παιδιά, πριν αυξήσει τον αριθμό στα εννιά, λίγες ώρες αργότερα. Ο Ali παρέμεινε στο σημείο αναζητώντας τα εναπομείναντα ανίψια του στα χαλάσματα.

Άρχισα να ψάχνω γύρω από το σπίτι ελπίζοντας να βρω κάποιο από τα παιδιά γιατί υπέθεσα ότι η βομβιστική επίθεση μπορεί να τα είχε πετάξει έξω από το σπίτι. Αλλά τότε, δυστυχώς, εμφανίστηκε το πρώτο καμένο πτώμα. Αφού σβήσαμε εντελώς τη φωτιά, βρήκαμε τα υπόλοιπα – κάποια ήταν ακρωτηριασμένα και όλα ήταν καμένα.

Η ισραηλινή πλευρά υποστήριξε ότι τα αεροσκάφη έπληξαν έναν αριθμό υπόπτων που εντοπίστηκαν να επιχειρούν από μια δομή δίπλα στα στρατεύματα των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF) στην περιοχή της Khan Younis. Περαιτέρω, ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε πως, δεδομένης της επικινδυνότητας της περιοχής, οι IDF εκκένωσαν τους πολίτες για την ασφάλειά τους, πριν από την έναρξη των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, επλήγησαν περισσότεροι από εκατό στόχοι σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ ο ισχυρισμός περί χτυπήματος σε μη εμπλεκόμενους αμάχους βρίσκεται υπό διερεύνηση.

Φωτογραφίες που περιέγραφαν την ιστορία της Δρ. Alaa Al Najar δημοσιεύθηκαν από το πρακτορείο AFP στις 24 Μαΐου 2025. Ταυτόχρονα, πληθώρα μέσων δημοσίευσε εικόνες από τη διάσωση, που έλαβε χώρα στο σημείο του συμβάντος, αποδίδοντάς τες στην Παλαιστινιακή Πολιτική Προστασία, που διευθύνει η Χαμάς.

Φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν από διεθνή μέσα για την κάλυψη της είδησης:

Μερικές από τις υπό εξέταση αναρτήσεις επιχειρούν να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα της είδησης, εφιστώντας την προσοχή σε μια από τις φωτογραφίες που χρησιμοποίησαν εγχώρια μέσα ενημέρωσης για να πλαισιώσουν το γεγονός, η οποία όμως στην πραγματικότητα δεν αφορά την πρόσφατη περίπτωση της ιατρού στη Γάζα.

Η εξεταζόμενη φωτογραφία

Η επίμαχη φωτογραφία δεν έχει χρησιμοποιηθεί από κάποιο διεθνές έγκριτο μέσο, για την πλαισίωση της συγκεκριμένης είδησης, ούτε έχει δοθεί στην δημοσιότητα από την Παλαιστινιακή Πολιτική Προστασία.

Περαιτέρω, τα παιδιά που απαθανατίζονται στην εξεταζόμενη φωτογραφία δεν φέρουν εμφανείς ομοιότητες με αυτά που βλέπουμε στις φωτογραφίες της οικογένειας Al Najar, που δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα.

Ωστόσο, όταν η ανωτέρω είδηση έφτασε στην Ελλάδα, τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης χρησιμοποίησαν ως κύρια πηγή για την κάλυψή της την παρακάτω ανάρτηση στο X, που ανήκει στον χρήστη «Sameh Ahmed», και όχι κάποιο από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων ή ΜΜΕ που αναφέρθηκαν παραπάνω (παραδείγματα δημοσιεύσεων εδώ, εδώ και εδώ).

Μέσω αντίστροφης αναζήτησης, εντοπίσαμε πληθώρα αναφορών στην ανωτέρω φωτογραφία από τον Μάρτιο του 2025. Ειδικότερα, σύμφωνα με ανάρτηση φιλοπαλαιστινιακής ιστοσελίδας στο Facebook, η φωτογραφία απεικονίζει την οικογένεια του Abu Daqa, που επίσης φέρεται να πέθανε από ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα. 

Το γεγονός, όμως, ότι η παλιά φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε για να πλαισιώσει την ιστορία της Δρ. Alaa Al Najar από εγχώρια ΜΜΕ, σε καμία περίπτωση δεν καθιστά την είδηση ψευδή. Κάτι τέτοιο οφείλεται στην επιβεβαίωση του γεγονότος από πληθώρα πολυμεσικού υλικού, όπως μαρτυρίες και εικόνες, ενώ ταυτόχρονα η εξεταζόμενη φωτογραφία δεν έχει χρησιμοποιηθεί από έγκριτα διεθνή μέσα που δραστηριοποιούνται ενεργά στην Γάζα για να πλαισιώσουν την εξεταζόμενη είδηση.

Περιεχόμενο τεχνητής νοημοσύνης

Επιπλέον, στο θεματικό πλαίσιο της ανωτέρω είδησης, εντοπίσαμε πληθώρα αναρτήσεων που κοινοποιούν, ως πραγματικές, εικόνες που κατασκευάστηκαν με την βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης, όπως η ακόλουθη:

Σε αναρτήσεις χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαβάζουμε:

Αυτή είναι η εικόνα της παλαιστίνιας ιατρού με τα 9 νεκρά παιδιά της που οι ισραηλινοί βομβάρδισαν και σκότωσαν, την ώρα που αυτή και ο ιατρός σύζυγός της φρόντιζαν αλλά παιδιά στα βομβαρδισμένα κτίρια της Παλαιστίνης.

Αρχικά, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι υπάρχουν αρκετά σημάδια που μαρτυρούν ότι η εικόνα δημιουργήθηκε με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. Στο κέντρο της εικόνας, ένα από τα παιδιά εμφανίζεται να ξαπλώνει εκτός κρεβατιού, αφού τα δύο κρεβάτια, αυτό που είναι στα αριστερά του και αυτό που είναι πίσω του, είναι διαφορετικά οριοθετημένα. Έπειτα, το χέρι της εικονιζόμενης γυναίκας δε φαίνεται φυσιολογικό, ενώ υπάρχουν μόνο τέσσερα δάχτυλα. Τέλος, το κρεβάτι στα δεξιά φαίνεται εντελώς δυσανάλογο, αν παρατηρήσουμε τα σημεία από όπου ξεκινάει μέχρι εκεί όπου καταλήγει.

Το επόμενο βήμα, ήταν να εξετάσουμε την εικόνα με τη βοήθεια εργαλείων ανίχνευσης λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Hive Moderation. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα έδειξε, σε ποσοστό σχεδόν 80%, πως η υπό εξέταση φωτογραφία αποτελεί προϊόν τεχνητής νοημοσύνης.

Επιπλέον, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημοσίευσαν και την παρακάτω εικόνα με περιγραφή που παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι η εικονιζόμενη είναι η Δρ. Alaa al-Najjar.

Αξίζει να σημειωθεί πως η εν λόγω εικόνα φέρει μια σημαντική ένδειξη πως αποτελεί κατασκεύασμα τεχνητής νοημοσύνης, καθώς παρατηρείται έντονη διαφορά στο ύψος των ώμων της γυναίκας που βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας.

Και πάλι, ανατρέξαμε σε εργαλεία που ειδικεύονται στην ανίχνευση περιεχομένου τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Hive-moderation και το Ai or Not. Τα αποτελέσματα που λάβαμε από τις ανωτέρω πλατφόρμες επιβεβαιώνουν, με ποσοστό σχεδόν 80%, το συμπέρασμα πως πρόκειται για κατασκευασμένη εικόνα από τεχνητή νοημοσύνη.

Ένα ακόμη στοιχείο που εγείρει υποψίες γύρω από τις εν λόγω εικόνες, είναι ότι δεν εντοπίζονται σε κανένα αξιόπιστο Μέσο ενημέρωσης διεθνώς και πως διακινήθηκαν σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα από χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η μοναδική φωτογραφία της ιατρού, που καταφέραμε να εντοπίσουμε μετά τον θάνατο των παιδιών της, είναι η παρακάτω, η οποία δημοσιεύθηκε από τον ειδησεογραφικό οργανισμό Al Jazeera.

Μετάφραση: Η Δρ. Alaa al-Najjar αποχαιρετά τα εννέα παιδιά της, τα οποία έχασε σε ισραηλινή βομβιστική επίθεση στο σπίτι της οικογένειας στο Khan Younis στη νότια Λωρίδα της Γάζας. Το δέκατο παιδί της τραυματίστηκε σοβαρά, ενώ ο σύζυγός της, ο Δρ Χαμντί, βρίσκεται στην εντατική, χωρίς να γνωρίζει το μαρτύριο των παιδιών του.

Πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διέδωσαν τις ψεύτικες εικόνες σε μια προσπάθεια να εκφράσουν τη συμπάθειά τους προς την οικογένεια Αl-Najar, ωστόσο με τον τρόπο αυτό δεν τη βοηθούν, καθώς διακινδυνεύουν να υπονομεύσουν την αλήθεια της τραγωδίας τους, τροφοδοτώντας σύγχυση και παραπλανητικές αφηγήσεις, που αποτελούν έναυσμα για την αμφισβήτηση της πραγματικής αυτής είδησης.

Παρόμοιους ισχυρισμούς έχουν καταρρίψει και οι συνάδελφοι του αραβικού οργανισμού Misbar.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με την ανωτέρω έρευνα, ο ισχυρισμός ότι η είδηση είναι πλαστή αποτελεί παραπλανητικό αφήγημα. Παρά το γεγονός ότι μια από τις φωτογραφίες που εξετάσαμε δεν απεικονίζει την οικογένεια της ιατρού Δρ. Alaa Al Najar αλλά ενός άλλου Παλαιστίνιου, του Abu Daqa, η είδηση του θανάτου των εννέα παιδιών της δεν συνιστά φιλοπαλαιστινιακή προπαγάνδα, καθώς υπάρχουν καταγεγραμμένες έγκριτες πηγές που την πιστοποιούν.

Επιπλέον, μερικές από τις διαμοιραζόμενες εικόνες εμφανίζουν αρκετές ασυνέπειες, που προδίδουν πως δεν είναι πραγματικές φωτογραφίες. Μετά από έλεγχο σε εργαλεία ανίχνευσης λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Hive Moderation και το Ai or Not, κατέστη σαφές πως οι υπό εξέταση εικόνες αποτελούν προϊόντα AI.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://www.afpforum.com/AFPForum/Search/Results.aspx?fst=+Hani+Alshaer&pn=1&smd=8&mui=3&fto=1#pn=1&smd=8&mui=3&q=278068914665833336_0&fst=+Hani+Alshaer&fto=1&t=2&cck=a1aff2
2.https://news.sky.com/story/nine-of-gaza-doctors-children-killed-in-israeli-strike-13373740
3.https://www.nbcnews.com/world/israel/gaza-doctor-loses-9-children-israel-netanyahu-rcna208950
4.https://www.facebook.com/DaysOfPalestine/posts/photo-captures-abu-daqas-family-children-whom-israeli-occupation-warplanes-have-/953055287000067/
5.https://www.misbar.com/en/editorial/2025/05/26/media-and-social-platforms-share-misleading-photos-dr-alaa-al-najjar-and-her-family
6.https://www.bbc.com/news/articles/c0eq9lq7xr1o
7.https://www.bbc.com/news/articles/cp8djlg3zq5o
8.https://www.theguardian.com/world/2025/may/25/gaza-doctor-last-goodbye-nine-children-killed-airstrike
9.https://www.misbar.com/en/editorial/2025/05/26/media-and-social-platforms-share-misleading-photos-dr-alaa-al-najjar-and-her-family
10.https://hivemoderation.com/
11.https://www.aiornot.com/dashboard/home
12.https://www.instagram.com/aljazeera/p/DKG03W5o4wG/