Τι ισχύει με τη μελέτη που συνδέει την κλιματική αλλαγή με αύξηση των καρκίνων στις γυναίκες της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής.

Στις 28/05/2025 η ιστοσελίδα Lifo.gr παρουσιάζει τα ευρήματα μιας νέας επιστημονικής μελέτης που καταδεικνύει μια ανησυχητική σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης των θανάτων από καρκίνους που πλήττουν τις γυναίκες, όπως ο καρκίνος του μαστού, των ωοθηκών, της μήτρας και του τραχήλου της μήτρας. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Public Health ενώ παρουσιάστηκε στην washingtonpost.com, το fortune.com και drugs.com. Πρόκειται για μια μελέτη που βασίζεται σε δεδομένα από 17 χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής για την περίοδο 1998 έως 2019. Το δημοσίευμα αυτό της lifo βρέθηκε στο επίκεντρο συνωμοσιολογικών ισχυρισμών στην πλατφόρμα του Facebook με χρήστες να υποστηρίζουν ότι φταίνε τα εμβόλια και όχι η κλιματική αλλαγή ή να εμμένουν στην φωτογραφία της γυναίκας με την μάσκα και να υποστηρίζουν ότι η Lifo εξαπατά τον κόσμο και διαδίδει ψέματα

Οι αναρτήσεις στο Facebook:

Τι ισχύει

Σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσίασε η Lifo, κάθε άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1 °C (κελσίου) σχετίζεται με σημαντική αύξηση τόσο των περιστατικών όσο και των θανάτων από τους συγκεκριμένους τύπους καρκίνου. Πιο συγκεκριμένα, η αύξηση αυτή κυμαίνεται από 173 έως 280 επιπλέον περιστατικά καρκίνου και από 171 έως 332 επιπλέον θανάτους, ανά 100.000 γυναίκες. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται κυρίως στον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών, που είναι από τις πιο συχνές αλλά και σοβαρές μορφές καρκίνου στις γυναίκες.

Η συσχέτιση αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη σε χώρες με ήδη αυξημένες θερμοκρασίες, όπως το Κατάρ, η Ιορδανία, το Μπαχρέιν, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Συρία, οι οποίες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η αυξημένη έκθεση σε ακτινοβολία UV (λόγω μείωσης της στιβάδας του όζοντος) καθώς και η επιδείνωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από πυρκαγιές και ξηρασίες, συντελούν σε ένα εχθρικό περιβάλλον για την ανθρώπινη υγεία, αυξάνοντας τις πιθανότητες για ανάπτυξη καρκινικών όγκων.

Πέρα από τις άμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η μελέτη υπογραμμίζει και τις κοινωνικές και υγειονομικές ανισότητες που πλήττουν τις γυναίκες στην περιοχή. Παράγοντες όπως η έλλειψη πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, οι κοινωνικοί περιορισμοί, και η μειωμένη συμμετοχή των γυναικών σε προληπτικούς ελέγχους οδηγούν σε καθυστερημένες διαγνώσεις και χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης. Η κοινωνική θέση της γυναίκας σε πολλές από αυτές τις χώρες, οι νομικοί φραγμοί και τα πολιτιστικά ταμπού συχνά λειτουργούν αποτρεπτικά στην έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία του καρκίνου.

Η βάση δεδομένων για την ανάλυση προήλθε από το Institute for Health Metrics and Evaluation του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, με τις προβλέψεις να προσαρμόζονται βάσει κοινωνικοοικονομικών παραγόντων όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Ωστόσο, οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι κάποιες διαφορές ίσως σχετίζονται και με την υποκαταγραφή ή την απουσία συστηματικού ελέγχου, πράγμα που σημαίνει ότι τα νούμερα μπορεί να είναι ακόμη πιο υψηλά στην πραγματικότητα.

Η γενική διαπίστωση της μελέτης είναι πως η κλιματική κρίση αποτελεί όχι μόνο περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά και σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας—ιδίως για τις γυναίκες. Οι ερευνητές απευθύνουν κάλεσμα προς τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς να εντάξουν πολιτικές προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα εθνικά προγράμματα καταπολέμησης του καρκίνου. Επίσης, υπογραμμίζεται η ανάγκη η αντιμετώπιση του καρκίνου να γίνεται με φύλο-ευαίσθητο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες και περιορισμούς που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε κάθε κοινωνία.

Εν κατακλείδι, το άρθρο συμφωνα με την μελέτη καταδεικνύει πως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει άμεσα και έμμεσα τη γυναικεία υγεία, με τρόπο που απαιτεί άμεση διεθνή συνεργασία, πολιτική δράση και αναγνώριση της κλιματικής κρίσης ως ζήτημα ισότητας και δικαιοσύνης

Τι ισχύει μέ βάση την πρωτότυπη δημοσίευση της μελέτης

Η μελέτη με τίτλο «Climate change and women’s cancer in the MENA region: assessing temperature-related health impacts», που δημοσιεύθηκε στις 27 Μαΐου 2025 στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Public Health, εξετάζει τη συσχέτιση μεταξύ της αύξησης της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής και της επίπτωσης και θνησιμότητας από τέσσερις βασικούς γυναικείους καρκίνους: μαστού, τραχήλου της μήτρας, μήτρας και ωοθηκών. Η μελέτη επικεντρώνεται σε 17 χώρες της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (MENA) και καλύπτει δεδομένα από την περίοδο 1998 έως 2019.

Συνεπώς, ισχυρισμοί πως τα αποτελέσματα της μελέτης σχετίζονται με τα εμβόλια κατά της COVID-19 ή με τις μάσκες και άλλα Μέσα Ατομικής Προστασίας είναι άστοχοι, καθώς κατά την περίοδο συλλογής δεδομένων της μελέτης η πανδημία δεν είχε ακόμα ξεσπάσει, ενώ δεν υπήρχαν εμβόλια κατά του ιού SARS-CoV-2.

Οι συγγραφείς, Wafa Abu El Kheir-Mataria και Sungsoo Chun, βασίστηκαν σε δεδομένα από το Institute for Health Metrics and Evaluation του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και ανέλυσαν τη θερμοκρασιακή μεταβολή σε σχέση με τα ποσοστά εμφάνισης και θνησιμότητας αυτών των τύπων καρκίνου. Χρησιμοποιώντας πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση (multiple linear regression), έλεγξαν τη θερμοκρασία ως βασικό ανεξάρτητο παράγοντα και ενσωμάτωσαν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ για να μειώσουν την επίδραση οικονομικών διαφορών μεταξύ των χωρών.

Τα ευρήματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Διαπιστώθηκε ότι για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου, καταγράφονται:

• 173 έως 280 επιπλέον περιστατικά καρκίνου ανά 100.000 γυναίκες, και
• 171 έως 332 επιπλέον θάνατοι ανά 100.000 γυναίκες.

Η πιο σημαντική αύξηση εμφανίστηκε στον καρκίνο των ωοθηκών, ακολουθούμενος από τον καρκίνο του μαστού, με τις υπόλοιπες μορφές να παρουσιάζουν επίσης αυξητικές τάσεις. Οι χώρες που εμφάνισαν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση ήταν το Κατάρ, το Μπαχρέιν, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Συρία.

Η μελέτη εξετάζει διάφορους πιθανούς βιολογικούς και περιβαλλοντικούς μηχανισμούς που εξηγούν αυτή τη συσχέτιση. Μεταξύ αυτών είναι:

1. Η αυξημένη έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία (UV) λόγω της αποδυνάμωσης της στιβάδας του όζοντος, που μπορεί να έχει καρκινογόνες επιδράσεις.
2. Η επιδείνωση της ποιότητας του αέρα (όπως αυξημένες συγκεντρώσεις όζοντος και λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5) ως αποτέλεσμα υψηλών θερμοκρασιών, ξηρασιών και δασικών πυρκαγιών.
3. Η αύξηση του κυτταρικού στρες σε περιβάλλοντα θερμικής πίεσης, που ενδέχεται να επηρεάζει τη βιολογία των κυττάρων και να ενισχύει καρκινικές μεταλλάξεις.
4. Οι διαταραχές στη λειτουργία των υγειονομικών συστημάτων, καθώς η κλιματική κρίση δημιουργεί δυσκολίες πρόσβασης σε δομές πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας.

Παράλληλα, η μελέτη δεν παραλείπει τον κοινωνικοπολιτικό παράγοντα. Τονίζει ότι σε πολλές από τις χώρες της περιοχής MENA, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, λόγω πολιτισμικών περιορισμών, νομοθετικών φραγμών και οικονομικών ανισοτήτων. Ταμπού γύρω από τον γυναικείο καρκίνο, χαμηλό ποσοστό προσυμπτωματικών ελέγχων και έλλειψη ενημέρωσης αποτελούν παράγοντες που επιδεινώνουν την κατάσταση.

Συνολικά, οι συγγραφείς καταλήγουν πως η κλιματική αλλαγή δεν είναι απλώς περιβαλλοντική κρίση, αλλά αποτελεί και κρίση δημόσιας υγείας με σαφή έμφυλη διάσταση. Προτείνουν την ενσωμάτωση πολιτικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα εθνικά και περιφερειακά προγράμματα καταπολέμησης του καρκίνου, με ιδιαίτερη έμφαση σε προσεγγίσεις ευαίσθητες στο φύλο, που λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες, τις προκλήσεις και τις δυνατότητες των γυναικών σε κάθε τοπικό πλαίσιο.

Η μελέτη καλεί τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση ως κρίση υγειονομικής ισότητας, με στοχευμένες παρεμβάσεις πρόληψης, εκπαίδευσης, ενδυνάμωσης και υγειονομικής ενίσχυσης των γυναικών — ιδιαίτερα σε περιοχές που είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη

Σχόλια και έλεγχος ορθότητας που αφορούν την μελέτη απο επιστήμονες

Η Irina Stepanov, καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας και μέλος του Κέντρου Καρκίνου Masonic του Πανεπιστημίου της Μινεσότα σχολίασε στην washingtonpost.com : “This can increase exposures to a broad range of agents associated with cancer risk,”. Με λίγα λόγια, επισήμανε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε μεγαλύτερη έκθεση σε πληθώρα καρκινογόνων παραγόντων, όχι μόνο μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας και της ρύπανσης, αλλά γενικότερα ως μία σύνθετη περιβαλλοντική πρόκληση.

Επίσης, ο ιστότοπος drugs.com σε review (παρουσίαση ) της μελέτης απο την γιατρό Carmen Pope BPharm επιβεβαίωσε την ορθότητα των αποτελεσμάτων καθώς η γιατρός εξέτασε τα αποτελέσματα της έρευνας.

Τι δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των ορυκτών καυσίμων στην υγεία

Η υπό εξέταση μελέτη δεν είναι η μόνη που υποδεικνύει συσχέτιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των ορυκτών καυσίμων στην ατμόσφαιρα, με αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.

Τον Φεβρουάριο του 2021, μελέτη του UCL με τίτλο “Global mortality from outdoor fine particle pollution generated by fossil fuel combustion: Results from GEOS-Chem” που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research εκτίμησε πως, κάθε χρόνο, ένας στους πέντε θανάτους (18% έως 21,5%) παγκοσμίως, αριθμός που ξεπερνά τα 8 εκατομμύρια, μπορεί να αποδοθεί στη ρύπανση από τα ορυκτά καύσιμα, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από παρελθοντικές εκτιμήσεις. Συγκεκριμένα, η εισπνοή σωματιδίων από την καύση ορυκτών καυσίμων που βρίσκονται στον αέρα μπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικές παθήσεις όπως το άσθμα, και να προκαλέσει στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικά επεισόδια, και καρκίνο του πνεύμονα, οδηγώντας σε εκατομμύρια πρόωρους θανάτους.

Τον Ιούνιο του 2021 δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Open ανασκόπηση 94 προηγούμενων συστηματικών ανασκοπήσεων, οι περισσότερες δημοσιευμένες μετά το 2015, σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν πως οι περισσότερες ανασκοπήσεις υποδηλώνουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, με συχνότερες την αύξηση των μολυσματικών ασθενειών, την πρόκληση αναπνευστικών και καρδιαγγειακών προβλημάτων, ψυχολογικές παθήσεις, καθώς και διατροφικές επιπτώσεις, οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τη θνησιμότητα.

Τέλος, τον Νοέμβριο του 2023, δημοσιεύτηκε στο BMJ μελέτη παρατήρησης μέσω μοντελοποίησης με τίτλο «Air pollution deaths attributable to fossil fuels: observational and modelling study», με στόχο να εκτιμηθούν οι αιτίες θανάτου που αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση που σχετίζεται με τα ορυκτά καύσιμα, και να αξιολογηθούν τα πιθανά οφέλη στην ανθρώπινη υγεία από πολιτικές μείωσης ή αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν, μέσω μοντελοποίησης, πως πάνω από 5 εκατομμύρια επιπλέον θάνατοι (excess deaths) παγκοσμίως θα μπορούσαν να αποδοθούν στη ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, ενώ η σταδιακή μείωσή τους θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τους επιπλέον θανάτους.

Συμπέρασμα

Η μελέτη επικεντρώνεται σε 17 χώρες της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (MENA) και καλύπτει δεδομένα από την περίοδο 1998 έως 2019 συνεπώς τα αποτελέσματά της δεν είναι δυνατό να σχετίζονται με τα εμβόλια της πανδημίας της COVID-19 μιας και τα στοιχεία της φτάνουν μέχρι το 2019, αρκετούς μήνες πριν δημιουργηθούν τα πρώτα εμβόλια. Η μελέτη στην ουσία παρουσίαζει μια έμμεση σχέση της κλιματικής αλλαγής με την αύξηση των θανάτων από καρκίνο στις γυναίκες στις χώρες Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής. Η Lifo παρουσίασε με έγκυρο τρόπο όλα τα στοιχεία και αποτελέσματα της μελέτης και των ερευνητών.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1. https://www.lifo.gr/now/tech-science/ereyna-syndeei-tin-ayxisi-ton-thanaton-apo-karkino-stis-gynaikes-me-tin-klimatiki?utm_medium=Social&utm_source=Facebook&fbclid=IwY2xjawK3X9BleHRuA2FlbQIxMQABHoNWPvS9HuVLrM2NT30GFiDaGQaS8oiiMypFghI9AyHpD9AWOmZ0vAGiPN4Z_aem_6jf7m0LfTSnzQj35gIIc7A#Echobox=1748723848
2.https://www.frontiersin.org/journals/public-health/articles/10.3389/fpubh.2025.1529706/full
3.https://www.frontiersin.org/news/2025/05/27/global-warming-could-be-driving-womens-cancer-risk-frontiers-public-health
4.https://www.washingtonpost.com/climate-environment/2025/05/27/climate-change-heat-cancer-women/
5.https://fortune.com/well/2025/05/27/climate-change-women-cancer-risk-study/
6.https://www.drugs.com/news/climate-change-could-fueling-female-cancer-deaths-125136.html
7.https://www.ucl.ac.uk/news/2021/feb/fossil-fuel-air-pollution-responsible-1-5-deaths-worldwide
8.https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8191619/
9.https://www.bmj.com/content/383/bmj-2023-077784