Ιράν-Ισραήλ: Παλιά βίντεο επανακυκλοφορούν ως πρόσφατα

Ενόσω εκτυλίσσεται η διαμάχη ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, με τις δύο πλευρές να ανταλλάσσουν τακτικά αεροπορικούς βομβαρδισμούς και βαλλιστικά χτυπήματα, παρατηρήσαμε πως υπάρχει έξαρση της διάδοσης παλαιότερου περιεχομένου ως δήθεν αυτό να προέρχεται από την τρέχουσα σύγκρουση.

Παραδείγματα παραπλανητικών αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Θεματικό πλαίσιο

Το υλικό που θα εξετάσουμε παρακάτω διακινείται στο πλαίσιο της πρόσφατης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, η οποία ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου 2025, όταν το Ισραήλ προέβη σε αιφνιδιαστική επίθεση πυρηνικών βάσεων και στρατιωτικών στόχων στο Ιράν, υποστηρίζοντας πως έχει αποδεκατίσει την ηγεσία του στρατού στη χώρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες των New York Times, αυτή η επίθεση σχεδιαζόνταν για αρκετό καιρό από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος εδώ και δεκαετίες εφιστά την προσοχή στη φερόμενη ικανότητα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διευθύντρια της CIA, Τούλσι Γκάμπαρντ, ξεκαθάρισε πως μέχρι σήμερα το Ιράν δεν διαθέτει όπλα πυρηνικού χαρακτήρα, ωστόσο αναγνώρισε ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου στο Ιράν ήταν σε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι προηγουμένως. Κάτι τέτοιο φαίνεται να επιβεβαιώνεται από το πρόσφατο ψήφισμα του συμβουλίου της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency – ΙΑΕΑ), ενός οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών που επιβλέπει την χρήση της ατομικής ενέργειας, προωθώντας την ειρηνευτική της χρήση. Το εν λόγω ψήφισμα, που σύμφωνα με το Reuters ελήφθη από το συμβούλιο της ΙΑΕΑ μετά από πιέσεις δυτικών κρατών, αναφέρει ότι μετά από σχεδόν 2 δεκαετίες το Ιράν για πρώτη φορά παραβίασε την υποχρέωσή του κατά της διάδοσης πυρηνικών όπλων, καθώς εντοπίστηκαν κατά καιρούς ίχνη ουρανίου σε αδήλωτες δομές.

Μέχρι την στιγμή συγγραφής του άρθρου οι εχθροπραξίες έχουν κοστίσει την ζωή 220 Ιρανών και 24 Ισραηλινών.

Τι ισχύει

Υπό αυτό το πλαίσιο κυκλοφόρησαν διάφορα βίντεο που υποτίθεται ότι απεικονίζουν στιγμές από την πρόσφατη σύγκρουση, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι σύγχρονα.

Βίντεο με πυραυλικές επιθέσεις προς το Ισραήλ

Σε πρωταρχικό στάδιο πραγματοποιήσαμε αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, χρησιμοποιώντας διάφορα στιγμιότυπα του ανωτέρω οπτικοακουστικού υλικού. Έτσι, εντοπίσαμε το ίδιο βίντεο σε ανάρτηση του ειδησεογραφικού οργανισμού New York Post από τον Οκτώβριο του 2024, με περιγραφή που παραπέμπει σε προηγούμενα βαλλιστικά χτυπήματα του Ιράν στο Ισραήλ.

Έχοντας αυτό κατά νου προβήκαμε σε αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά για την εν λόγω επίθεση και βρήκαμε αναφορές σε πολλαπλά διεθνή έγκριτα μέσα ενημέρωσης που επιβεβαιώνουν το γεγονός.[CNN][Al Jazeera][New York Times]

Επομένως, το βίντεο που επανακυκλοφόρησε ως οπτικοακουστικό υλικό της πρόσφατης σύγκρουσης ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν, στην πραγματικότητα είναι παλαιότερο.

Βίντεο Ισραηλινών στρατιωτών σε υπόγειο καταφύγιο

Σημαντική διάδοση γνώρισε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το παραπάνω βίντεο, που υποτίθεται απαθανατίζει ισραηλινούς στρατιώτες να κρύβονται σε υπόγειο καταφύγιο στο πλαίσιο της τωρινής σύγκρουσης. Ωστόσο, το εξεταζόμενο οπτικοακουστικό υλικό δεν είναι πρόσφατο, καθώς μέσω αντίστροφης αναζήτησης εντοπίσαμε προγενέστερη δημοσίευση του ίδιου βίντεο από τις 13 Μαΐου 2024 στο λογαριασμό του Ισραηλινού δημοσιογράφου Hananya Naftali.

Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την γεωγραφική τοποθεσία που απεικονίζεται παραπάνω. Για τον λόγο αυτό επικοινωνήσαμε με τους χρήστες που το δημοσίευσαν παλαιότερα. Κατά τη λήψη απάντησης και περαιτέρω διερεύνησης του συμβάντος, το άρθρο θα ενημερωθεί αναλόγως.

Εντούτοις, δεδομένου ότι όλοι οι παρευρισκόμενοι στο βίντεο είναι ένστολοι, το πιο πιθανό είναι να τραβήχτηκε από κάποια στρατιωτική βάση. Σε κάθε περίπτωση, το υλικό δεν απεικονίζει πρόσφατα γεγονότα.

Βίντεο με πιλότους του IDF να παραιτούνται

Τέλος, το ακόλουθο οπτικοακουστικό υλικό δήθεν απεικονίζει πιλότους των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας να παραιτούνται μαζικά στον απόηχο των πρόσφατων συγκρούσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν.

Παρά ταύτα, μέσω αντίστροφης αναζήτησης εντοπίσαμε το ίδιο βίντεο να διακινείται παλαιότερα σε τελείως διαφορετικό πλαίσιο. Πιο αναλυτικά, ο δημοσιογράφος Bar Peleg, που εργάζεται στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, δημοσίευσε το εν λόγω οπτικοακουστικό υλικό στις 5 Νοεμβρίου 2024, αναφέροντας πως πρόκειται για μέλη της Συνοριακής Αστυνομίας του Ισραήλ και πως το περιστατικό σχετίζεται με διαδηλώσεις.

Μετάφραση: «Αξιωματικοί της Συνοριακής Αστυνομίας στο Νότιο Ayalon κινούνται σε μια μεγάλη ομάδα για να σβήσουν φωτιές με πυροσβεστήρες, ενώ εκατοντάδες διαδηλωτές τους ακολουθούν. Ένας διαδηλωτής ήρθε αντιμέτωπος με έναν από τους αξιωματικούς που φορούσε κάλυμμα προσώπου κατά παράβαση των διαδικασιών διαμαρτυρίας».

Οι ένστολοι στο βίντεο δεν φέρουν κάποιο εμφανές διακριτικό που να επιβεβαιώνει ότι ανήκουν στην πολεμική αεροπορία, ενώ όπως αναφέρει και ο δημοσιογράφος, μια από αυτούς κρατά πυροσβεστήρα στο αριστερό της χέρι, κάτι που μειώνει σημαντικά την πιθανότητα το βίντεο να απαθανατίζει μαζική παραίτηση και όχι κατάσβεση φωτιάς εν μέσω διαδηλώσεων.

Το επόμενο βήμα ήταν να εξετάσουμε την ειδησεογραφία της εποχής, με σκοπό να επιβεβαιώσουμε το γεγονός. Πράγματι, μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά απέδειξε πως στις αρχές Νοεμβρίου 2024 σημειώθηκαν διαδηλώσεις μεγάλης έκτασης στο Ισραήλ, μετά από την απόφαση του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου να απολύσει τον τότε Υπουργό Άμυνας, Yoav Gallant.

Επομένως, από τα παραπάνω προκύπτει ότι το βίντεο είναι παλαιότερο και επανακυκλοφορεί σήμερα εκτός του πραγματικού του πλαισίου.

Συμπέρασμα

Το υπό εξέταση οπτικοακουστικό υλικό δεν απεικονίζει στιγμές από την πρόσφατη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν. Πρόκειται για παλαιότερα βίντεο που επανακυκλοφόρησαν ως δήθεν νέα.

Σε κάθε περίπτωση, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τη διάδοση μη επιβεβαιωμένου υλικού, καθώς η διακίνηση βίντεο εκτός πλαισίου, έστω και ακούσια, δημιουργεί σύγχυση.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://edition.cnn.com/world/live-news/israel-iran-conflict-06-19-25-intl-hnk
2.https://www.reuters.com/fact-check/video-october-iranian-strikes-israel-miscaptioned-israels-june-attack-iran-2025-06-13/
3.https://www.misbar.com/en/factcheck/2024/11/13/these-protests-are-not-a-military-coup-in-israel
4.https://x.com/HananyaNaftali/status/1790019890738339899
5.https://x.com/bar_peleg/status/1853916445811384329
6.https://www.youtube.com/watch?v=JwvGd-rkrDE