Η πλαστή ιστορία και εικόνα του “βιολιστή Henek” από το Άουσβιτς

Τον Ιούλιο του 2025 μια ασπρόμαυρη εικόνα ενός σκελετωμένου βιολιστή διακινήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα, συνοδευόμενη από τον ισχυρισμό ότι παρουσιάζει έναν επιζήσαντα των ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης του Άουσβιτς της Πολωνίας, με το όνομα Χενέκ, ο οποίος έπαιζε βιολί την ώρα που οι υπόλοιποι κρατούμενοι οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της γενοκτονίας των Εβραίων. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η εικόνα έχει δημιουργηθεί μέσω τεχνητής νοημοσύνης και η ιστορία είναι πλαστή, διακινούμενη με σκοπούς like farming, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω.

Η εικόνα

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: 

Τι ισχύει 

Η ιστορία που αναπαράγεται μέσω των αναρτήσεων του ισχυρισμού, είναι η κάτωθι: 

1943 – Άουσβιτς, Πολωνία
Ο Χένεκ, βιολιστής, αναγκάστηκε να ενταχθεί στην ορχήστρα του στρατοπέδου. Ο ρόλος του: να παίζει μουσική καθώς οι συγκρατούμενοί του οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων.
Έπαιξε τη «Σερενάτα του Σούμπερτ» με δάκρυα να τρέχουν στο πρόσωπό του, με το δοξάρι να τρέμει στο χέρι του.
Ένα κορίτσι γύρισε και ψιθύρισε: «Η μουσική σας είναι το τελευταίο πράγμα που θα ακούσω.
Σας ευχαριστώ».
Ο Χενεκ επέζησε από τον πόλεμο.
Δεν ακούμπησε ποτέ ξανά βιολι στην ζωή του!!!

Σε αναπαραγωγές ξένων χρηστών συναντάμε και σχετικό βίντεο, που εμφανίζει άμεσα ενδείξεις ότι είναι ψηφιακά κατασκευασμένο.

Εξετάσαμε την εικόνα με τέσσερα εργαλεία ανίχνευσης AI περιεχομένου και όλα συμφώνησαν πως πρόκειται για εικόνα κατασκευασμένη με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. 

Μερικές ατέλειες που παρατηρούνται μαρτυρούν τη μη αυθεντικότητα της εικόνας, όπως οι τρεις, αντί τεσσάρων, χορδές που βλέπουμε στο βιολί.

Τα δάχτυλα του υποτιθέμενου βιολιστή, ιδίως ο δείκτης του δεξιού χεριού, μοιάζουν αφύσικα μεγάλα. 

Με ανάρτηση στο X, ο επίσημος λογαριασμός του Μνημείου του Άουσβιτς (Auschwitz Memorial) αναφέρθηκε στην εν λόγω διαμοιραζόμενη εικόνα, επισημαίνοντας ότι στην πραγματικότητα είναι ψεύτικη και δημιουργήθηκε με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Πιο αναλυτικά, σημείωσε:

Η δημοσίευση ψεύτικων εικόνων του Άουσβιτς, που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη, δεν αποτελεί μόνο επικίνδυνη διαστρέβλωση. Μια τέτοια κατασκευή δείχνει ασέβεια στα θύματα και παρενοχλεί τη μνήμη τους.

Αν δείτε τέτοιες αναρτήσεις, παρακαλώ μην τις κοινοποιήσετε. Αντίθετα, ακολουθήστε την επίσημη σελίδα @AuschwitzMuseum, όπου κάθε όνομα, κάθε φωτογραφία και κάθε ιστορία βασίζεται σε αυστηρή ιστορική έρευνα και στον απόλυτο σεβασμό για την αλήθεια.

Και αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις ορχήστρες της κατασκήνωσης, ακούστε το podcast μας:

Σε σχόλιο της ανάρτησης, το Auschwitz Memorial πρόσθεσε:

Η ιστορία που επισυνάπτεται φαίνεται επίσης ψεύτικη:

α) Το «Henek» είναι μια ορθογραφικά λανθασμένη μορφή του «Heniek» που προέρχεται από το πολωνικό όνομα Henryk. Δεν προστέθηκε επώνυμο, κάτι που θα έπρεπε να ισχύει, καθώς η ιστορία υποδεικνύει ότι ήταν ένας επιζών που άφησε μια μαρτυρία.

β) Οι ορχήστρες στο Άουσβιτς δεν έπαιζαν «ενώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά οδηγούνταν προς τον θάνατό τους». Η κύρια δουλειά τους ήταν να παίζουν όταν φάλαγγες κρατουμένων έβγαιναν για τη δουλειά και επέστρεφαν στο στρατόπεδο.

c) ανδρική ορχήστρα έπαιζε στο ανδρικό στρατόπεδο – η ιστορία ενός κοριτσιού που περνούσε δίπλα από την ανδρική ορχήστρα είναι πολύ απίθανη.

Τέλος, τον ισχυρισμό κατέρριψε και η ιταλική σελίδα επαλήθευσης γεγονότων, Open.

Συμπέρασμα 

Η ιστορία του βιολιστή Henek του Άουσβιτς, καθώς και η εικόνα που συνοδεύει την αφήγηση, είναι εντελώς ψευδής και αβάσιμη. Η εικόνα έχει δημιουργηθεί με τη χρήση AI, όπως φαίνεται από τις ατέλειες και παραμορφώσεις της, καθώς και βάσει των αποτελεσμάτων των εργαλείων ανίχνευσης υλικού τεχνητής νοημοσύνης. Το Μνημείο του Άουσβιτς, μέσω ανάρτησης στο X, διέψευσε ρητά την αυθεντικότητα τόσο της εικόνας όσο και της ιστορίας που την συνοδεύει.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

1.https://x.com/AuschwitzMuseum/status/1941939911780716691
2.https://x.com/AuschwitzMuseum/status/1942068477751099423
3.https://www.open.online/2025/07/10/falsa-storia-violinista-henek-auschwitz-fc/