Εικόνα δύο μετεωρολογικών χαρτών της Ιταλίας με ψευδείς τιμές χρησιμοποιείται για την προαγωγή της αμφισβήτησης της κλιματικής αλλαγής

Στις αρχές Ιουλίου 2025 εμφανίστηκαν παραπλανητικές αναρτήσεις στην πλατφόρμα του Facebook, οι οποίες παρουσιάζουν δύο μετεωρολογικούς χάρτες της Ιταλίας από διαφορετικά έτη, με ίδιες θερμοκρασίες αλλά με αλλαγμένα χρώματα. Συγκεκριμένα, στον νεότερο χάρτη, αν και είχε τις ίδιες θερμοκρασίες με τον παλαιότερο, χρησιμοποιούνται αποχρώσεις του κόκκινου για να αποδοθούν οι θερμοκρασίες, ενώ στον παλαιότερο χρησιμοποιούνταν αποχρώσεις του πράσινου. Ο ισχυρισμός που συνοδεύει τις αναρτήσεις είναι πως τα ΜΜΕ θέλουν να τρομάξουν το κοινό σχετικά με την κλιματική αλλαγή, χρησιμοποιώντας επίτηδες πιο έντονα κόκκινα χρώματα στους χάρτες των μετεωρολογικών δελτίων ενώ σε ίδιες θερμοκρασίες παλαιότερα έβαζαν πιο απαλά χρώματα, σε μια προσπάθεια καλλιέργειας φόβου και υπερβολής για την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση στον πλανήτη.

Τι ισχύει

Παρόμοιες περιπτώσεις αναρτήσεων με μετεωρολογικούς χάρτες έχουν υπάρξει και στο παρελθόν και έχουν καταρριφθεί από οργανισμούς επαλήθευσης γεγονότων, όπως το factuel.afp.com, το maldita.es και το reuters.com αλλά και εμάς. Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός καταρρίφθηκε από το facta.news στην Ιταλία δεδομένου ότι οι δύο μετεωρολογικοί χάρτες υποδεικνύουν την περιοχή της Ιταλίας.

Αρχικά, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που δείχνουν πως οι δύο χάρτες δημιουργήθηκαν επιτηδευμένα με σκοπό τη διάδοση παραπληροφόρησης και την άρνηση της κλιματικής αλλαγής. Παρ’ όλο που οι χάρτες υποτίθεται πως καλύπτουν μια διαφορά 30 ετών, παρουσιάζουν ακριβώς τις ίδιες θερμοκρασίες στις ίδιες περιοχές, γεγονός εξαιρετικά απίθανο να συμβεί. Ακόμη, δεν διευκρινίζεται η ακριβής ημερομηνία καταγραφής αυτών των θερμοκρασιών, καθώς αναφέρονται γενικά στο «καλοκαίρι», ούτε αναφέρεται η πηγή που τους δημοσίευσε.

Συμφωνα με το facta.news, τα στοιχεία που παρουσιάζονται δεν συμφωνούν με τις πραγματικές θερμοκρασίες του 1995. Σύμφωνα με τα δεδομένα του SCIA (Εθνικό Σύστημα Επεξεργασίας και Διάδοσης Κλιματικών Δεδομένων) και το ISPRA (Ανώτατο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Προστασίας και Έρευνας) για τις θερμοκρασίες που καταγράφηκαν στην Ιταλία το καλοκαίρι του 1995, θερμοκρασία 36°C σημειώθηκε μόνο μια φορά τον Ιούλιο στο Μιλάνο, ενώ στη Μπολόνια έφτασαν στους 36°C μόνο στα τέλη Ιουλίου. Στο Τορίνο δεν καταγράφηκε θερμοκρασία 35°C το καλοκαίρι του 1995, ενώ ούτε στην Αόστα σημειώθηκε θερμοκρασία 33°C το ίδιο έτος, καθώς οι 30°C ξεπεράστηκαν μόνο μία μέρα τον Ιούλιο. Αντίθετα, σύμφωνα με ανάλυση της Istat, η οποία στηρίζεται σε ιστορικά ημερήσια δεδομένα, παρατηρείται μια αυξητική τάση στη μέση θερμοκρασία των πρωτευουσών των περιφερειών κατά την περίοδο 1971-2021, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες να σημειώνονται κατά την τελευταία δεκαετία της περιόδου αυτής.

Επίσης, πολλές φορές έχουμε αναδείξει και εμείς, όπως και άλλοι οργανισμοί επαλήθευσης γεγονότων, περιπτώσεις συγκρίσεων θερμοκρασιών και χρωμάτων σε μετεωρολογικούς χάρτες από διαφορετικές χρονικές περιόδους, με σκοπό τη διασπορά παραπληροφόρησης και την προαγωγή της αμφισβήτησης της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη. Αυτές οι συγκρίσεις δεν μας δίνουν τη δυνατότητα να έχουμε σαφή εικόνα για την πορεία της κλιματικής αλλαγής και των θερμοκρασιών της Γης.

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο της Γης της NASA, παρ’ όλο που υπάρχουν μικρές διακυμάνσεις από το ένα έτος στο άλλο, «τα αρχεία παγκόσμιας θερμοκρασίας δείχνουν ταχεία θέρμανση τις τελευταίες δεκαετίες». Για αυτόν τον λόγο, οι θερμοκρασίες που αναφέρονται στους δύο χάρτες δεν καταδεικνύουν ότι οι θερμοκρασίες έχουν παραμείνει αμετάβλητες όλα αυτά τα χρόνια.

Την ίδια ακριβώς άποψη επιβεβαιώνει και το IPCC – Working Group I, AR6 (2021): “The emergence of the climate change signal”, που υποστηρίζει πως «όσο πιο μικρή η περιοχή και πιο σύντομη η περίοδος του χρόνου που εξετάζουμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η φυσική μεταβλητότητα – και έτσι οι βραχυπρόθεσμες τάσεις μπορούν προσωρινά να αποκρύψουν ή να επιταχύνουν τις ανθρωπογενείς κλιματικές αλλαγές». Για μεγαλύτερες κλίμακες χρόνου (όπως δεκαετίες και πάνω), η τάση υπερθέρμανσης γίνεται πλέον φανερή καθώς ξεπερνά τον θόρυβο (μικρές φυσικές αυξομειώσεις στη θερμοκρασία που δεν αναιρούν την μακροχρόνια τάση της υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής) της φυσικής διακύμανσης. Ουσιαστικά, οι τοπικές ή βραχυχρόνιες διακυμάνσεις (ετήσιες ή μηνιαίες) μπορούν να παρουσιάζουν μικρές αυξομειώσεις, αλλά μόνο η μακροπρόθεσμη τάση (δεκαετίες) αποκαλύπτει καθαρά την υπερθέρμανση.

Επιπλέον, είναι γνωστό ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί αλλάξαν από το παρελθόν μέχρι σήμερα τα σύμβολα και τους χρωματισμούς στους μετεωρολογικούς χάρτες ή χρησιμοποιούν πιο σύγχρονα μοντέλα κατασκευής χαρτών, προκειμένου να αναπαριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια δεδομένα ώστε το κοινό να αφομοιώνει καλύτερα την πληροφορία της πρόβλεψης του καιρού, διαβάζοντας τα σύμβολα του χάρτη και βλέποντας τις αποχρώσεις του. Σε καμία περίπτωση όμως δεν προσπαθούν να προκαλέσουν φόβο, πανικό και να παραπληροφορήσουν το κοινό.

Συμπέρασμα

Οι ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται στις αναρτήσεις με τους δύο μετεωρολογικούς χάρτες της Ιταλίας επιχειρούν να δημιουργήσουν την ψευδή εντύπωση ότι οι θερμοκρασίες παραμένουν ίδιες εδώ και δεκαετίες, με σκοπό την προαγωγή του αφηγήματος άρνησης της ύπαρξης κλιματικής αλλαγής. Στην πραγματικότητα, οι εν λόγω χάρτες περιέχουν ψευδείς τιμές για τις θερμοκρασίες του καλοκαιριού του 1995 στην Ιταλία, όπως αποδεικνύεται από τα επίσημα δεδομένα του SCIA και του ISPRA. Σύμφωνα με ανάλυση της ιταλικής Istat, η μέση θερμοκρασία στις πρωτεύουσες των περιφερειών της χώρας παρουσιάζει σαφή αυξητική τάση τις τελευταίες δεκαετίες, με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται την τελευταία δεκαετία. Επιπλέον, η αλλαγή των χρωμάτων στους σύγχρονους μετεωρολογικούς χάρτες δεν έχει στόχο την σκόπιμη πρόκληση φόβου ή πανικού στο κοινό, αλλά την απόδοση με μεγαλύτερη ακρίβεια και σαφήνεια των πληροφοριών για τις θερμοκρασίες.

Όπως επιβεβαιώνουν, άλλωστε, η NASA και το IPCC, οι όποιες βραχυπρόθεσμες ή τοπικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα της κλιματικής αλλαγής, η οποία γίνεται εμφανής μόνο μέσα από μακροπρόθεσμα δεδομένα, τα οποία καταγράφουν ξεκάθαρη τάση υπερθέρμανσης του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες. Συνεπώς, οι ισχυρισμοί ότι η ενημέρωση για την κλιματική αλλαγή αποτελεί «τρομοκρατία» δεν ευσταθούν, καθώς τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πραγματική, μετρήσιμη και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από την παραπλανητική χρήση χαρτών με επιλεγμένα χρώματα, αποσπασματικές πληροφορίες ή ακόμη και ψευδείς τιμές.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

1.https://www.facta.news/antibufale/mappe-temperature-estate-1995-2025?fbclid=IwY2xjawLZp71leHRuA2FlbQIxMAABHuTSzKEw18nkYzk6MleXb0g_gLgetz-zTl7ihr7-AxYxCRIQ7o8w4uRk0KhC_aem_pgTBQ0qdyCejPFOxzYFsWw
2.https://maldita.es/malditobulo/20250528/desinformaciones-cambio-cromatico-mapas-rojo-calor/
3.https://factuel.afp.com/doc.afp.com.63FB6NP
4.https://www.ellinikahoaxes.gr/2024/07/15/eikona-parousiazei-tin-tropopoiisi-ton-meteorologikon-charton-me-skopo-tin-exapatisi-tou-koinou/
5.https://www.reuters.com/fact-check/satirical-fiery-weather-map-repurposed-doubt-climate-change-2025-07-04/
6.https://scia.isprambiente.it/
7.https://www.isprambiente.gov.it/it
8.https://scia.isprambiente.it/servertsdailyutmrap/serietemporalidaily400.html?paridstazione=6718&paridparametro=11&parpassotemporale=Giorno&parsessione=n439s9nn3ong6a2j6g30rt108m&parannoinizio=1995&parannofine=1995&PlotNew.x=63&PlotNew.y=14
9.https://scia.isprambiente.it/servertsdailyutmrap/serietemporalidaily400.html?paridstazione=6763&paridparametro=11&parpassotemporale=Giorno&parsessione=n439s9nn3ong6a2j6g30rt108m&parannoinizio=1995&parannofine=1995&PlotNew.x=68&PlotNew.y=24
10.https://scia.isprambiente.it/servertsdailyutmrap/serietemporalidaily400.html?paridstazione=6707&paridparametro=11&parpassotemporale=Giorno&parsessione=n439s9nn3ong6a2j6g30rt108m&parannoinizio=1995&parannofine=1995&PlotNew.x=71&PlotNew.y=21
11.https://scia.isprambiente.it/servertsdailyutmrap/serietemporalidaily400.html?paridstazione=6705&paridparametro=11&parpassotemporale=Giorno&parsessione=n439s9nn3ong6a2j6g30rt108m&parannoinizio=1995&parannofine=1995&PlotNew.x=78&PlotNew.y=19
12.https://www.istat.it/it/files/2023/05/Dati-meteoclimatici-Anni-1971-2021.pdf
13.https://earthobservatory.nasa.gov/
14.https://plaintextipcc.com/IPCC_AR6_WGI_Chapter_01.html