180 επιστήμονες υπογράφουν επιστολή κατά του 5G – Ψευδοεπιστήμη

Οι κατά καιρούς αναφορές σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν τα κινητά στην ανθρώπινη υγεία και συγκεκριμένα τα δίκτυα ασύρματου ίντερνετ είναι διάχυτα στο διαδικτυακό τύπο. Ωστόσο οι ισχυρισμοί περί επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία δεν έχουν καμία σοβαρή επιστημονική τεκμηρίωση.

Το δημοσίευμα σχετικά με το 5G το οποίο έγινε viral στην Ελλάδα προέρχεται από τη σελίδα tomsnews.net η οποία κυκλοφόρησε το παρακάτω άρθρο με τίτλο “180 επιστήμονες από 36 χώρες του κόσμου προειδοποιούν την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις σοβαρές επιπτώσεις του 5G στην υγεία”. [πηγή]

Επειδή η ακτινοβολία των κινητών και των ασύρματων δικτύων είναι θέμα το οποίο τρομοκρατεί εύκολα το κοινό είναι σκόπιμο να εξετάσουμε τόσο τις ανακρίβειες που βρίσκονται μέσα στο ίδιο το άρθρο όσο και το πρόβλημα με τους ψευδοεπιστημονικούς ισχυρισμούς που βρίσκονται στην επιστολή που υπέγραψαν οι 180 επιστήμονες στους οποίους αναφέρεται το άρθρο.

Πριν από αυτό ωστόσο πρέπει να εξηγήσουμε εν τάχει τι είναι το 5G. Πρόκειται για τη νέα γενιά ασύρματης μετάδοσης δεδομένων η οποία θα χρησιμοποιεί ως φορέα ηλεκτρομαγνητικά κύματα υψηλότερης συχνότητας. Μια από τις βασικές διαφορές με το 4G θα είναι το μεγαλύτερο “throughput” ή πιο απλά πόσα δεδομένα ανά δευτερόλεπτο θα μπορούμε να μεταδίδουμε.

Παρότι ακόμα δεν έχουμε δει τη τεχνολογία να χρησιμοποιείται σε μεγάλη κλίμακα για να κάνουμε σωστή αποτίμηση της αποτελεσματικότητας της, σύμφωνα με κάθε αναφορά μέχρι στιγμής τα δίκτυα 5G θα αυξήσουν δραματικά τις ταχύτητες περιήγησης στο διαδίκτυο ενώ θα βοηθήσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την υλοποίηση της προσπάθειας για μεγαλύτερη και πιο ομαλή διασύνδεση μεταξύ ηλεκτρονικών συσκευών, αυτό που ονομάζουμε Internet of Things.

Πέρα από τις θετικές εκφάνσεις αυτής της τεχνολογίας ωστόσο υπάρχουν ενστάσεις για το αν υπάρχουν κίνδυνοι από την εφαρμογή της στην ανθρώπινη υγεία. Σύμφωνα με το εξεταζόμενο άρθρο από το tomsnews:

Η μετάδοση του σήματος (για να το πω όσο πιο απλά μπορώ) γίνεται σε πολύ υψηλότερη συχνότητα (24-86 GHz) σε σχέση με το 4G (2-8 GHz). Υψηλότερη συχνότητα σημαίνει μεγαλύτερη απορρόφηση.  Αυτό σημαίνει δυο πράγματα. Μεγαλύτερη ζημιά σε φυτά και ζώα λόγω της μεγαλύτερης απορρόφησης σε επίπεδο κυττάρων. Ακριβώς λόγω της μεγαλύτερης απορρόφησης από δέντρα, κτίρια, κάθε λογής αντικείμενα και φυσικά ζώα και ανθρώπους η σημερινή δομή των κεραιών δεν επαρκεί. Θα πρέπει να υπάρχει μια κεραία κάθε μερικά μέτρα. Το μερικά προκύπτει ανάλογα την συχνότητα. Κεραίες θα υπάρχουν σε κάθε τετράγωνο (στην καλύτερη περίπτωση), σε συστήματα δημόσιου φωτισμού, σε φανάρια και όπου μπορείτε να φανταστείτε. Το πιθανότερο θα μπει και μια κεραία στην πολυκατοικία σας. Το δίκτυο κεραιών θα είναι απείρως πυκνότερο και η ισχύς κατά πολύ μεγαλύτερη. Είπαμε τα υψίσυχνα ηλεκτρομαγνητικά κύματα δυσκολεύονται να περάσουν από στερεά και υγρά εμπόδια.

Τα πράγματα θα ξεφύγουν τελείως όταν βάλετε ρούτερ WiGig (60GHz Wi-Fi) στο σπίτι σας.

Θα ψηθούμε όλοι. Στα πρώτα πειράματα εφαρμογής χρήσης του 5G στην Ολλανδία έπεφταν πουλιά από τον ουρανό. Αν έχετε κατοικίδιο θα το δείτε να τρελαίνεται και στην πορεία να ψοφάει. Τα ζώα είναι πιο ευαίσθητα από τους ανθρώπους σε ότι αφορά την ρύπανση λόγω ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών.

Αρχικά να πούμε ότι η είδηση περί νεκρών πουλιών στην Ολλανδία από πειράματα εφαρμογής του 5G είναι πλήρως ψευδής και την έχουμε αναλύσει στο παρακάτω άρθρο μας:

Όλοι οι ισχυρισμοί του άρθρου περί αρνητικών επιπτώσεων τόσο στην υγεία ανθρώπων όσο και ζώα ή φυτά λόγω αυτής της μορφής ακτινοβολίας δε τεκμηριώνονται πουθενά. Η μόνη πηγή που παρατίθεται όσων αφορά το θέμα είναι η επιστολή την οποία υπέγραψαν 180 επιστήμονες όσων αφορά το πιθανό κίνδυνο από την εφαρμογή του 5G.

Αυτή η επιστολή συντάχθηκε και δημοσιεύτηκε το 2017, πριν καν εφαρμοστεί το 5G έστω σε μικρή κλίμακα και η αξιοπιστία τόσο της ίδιας της επιστολής όσο και των επιστημόνων που την υπέγραψαν κρίνεται ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη όταν εξετάζουμε τα λεγόμενα τους. [πηγή]

Εντός της επιστολής αναφέρεται αρχικά ότι η ακτινοβολία στο εύρος των μικροκυμάτων έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως πιθανώς καρκινογόνα (Κατηγορία 2B) για να παρουσιαστεί ως πραγματικός κίνδυνος καρκινογένεσης. Το πρόβλημα με αυτό τον ισχυρισμό είναι διμερές.

Πρώτον, αυτή η μορφή ακτινοβολίας είναι μη-ιονίζουσα.

Τα άτομα που συγκροτούν το σώμα μας αποτελούνται από πρωτόνια και νετρόνια, που δομούν το πυρήνα, και ηλεκτρόνια που περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα. Τα ηλεκτρόνια έχουν αρνητικό φορτίο, τα πρωτόνια θετικό και τα νετρόνια δεν έχουν φορτίο. Έτσι όταν ο αριθμός των ηλεκτρονίων είναι ίδιος με αυτό των πρωτονίων το φορτίο του ατόμου είναι ουδέτερο.
Αν κάποιο από τα ηλεκτρόνια απομακρυνθεί από το άτομο τα πρωτόνια είναι πλέον περισσότερα από τα ηλεκτρόνια άρα το άτομο έχει θετικό φορτίο ενώ αν προσληφθεί ένα εξτρά ηλεκτρόνιο το φορτίο του ατόμου είναι πλέον αρνητικό γιατί τα ηλεκτρόνια είναι περισσότερα από τα πρωτόνια. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ιονισμός και τα άτομα αυτά ονομάζονται ιόντα.

Αυτά τα άτομα είναι πλέον πολύ δραστικά και μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές σε σημαντικά μόρια του οργανισμού όπως το DNA με συνέπεια τη πρόκληση μεταλλάξεων οι οποίες μπορούν δυνητικά να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καρκινικών όγκων . Ιονίζουσες είναι οι ακτινοβολίες που μεταφέρουν ενέργεια ικανή να εισχωρήσει στην ύλη, να προκαλέσει ιοντισμό των ατόμων, να διασπάσει βίαια χημικούς δεσμούς και να προκαλέσει βιολογικές βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό. Μη-ιονίζουσα, είναι η ακτινοβολία που μεταφέρει σχετικά μικρή ενέργεια, που δεν προκαλεί ιονισμό, είναι ικανή όμως να προκαλέσει ηλεκτρικές, χημικές και θερμικές επιδράσεις στον οργανισμό.

Κατά συνέπεια η ακτινοβολία με μεγαλύτερο δείκτη επικινδυνότητας είναι η ιονίζουσα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η μη-ιονίζουσα είναι πλήρως ακίνδυνη σε κάθε πλαίσιο. Τα κινητά τηλέφωνα και το wifi εκπέμπουν ραδιοκύματα, μια μορφή μη-ιονίζουσας ακτινοβολίας η οποία έχει εξεταστεί ήδη για πολλές δεκαετίες όσων αφορά την επικινδυνότητα της. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε αποδείξεις που να δείχνουν ξεκάθαρη σύνδεση μεταξύ χρήσης κινητών και καρκίνου. Έχουν διεξαχθεί ουκ ολίγες μετα-αναλύσεις και ανασκοπήσεις ερευνών πάνω στο θέμα και ακόμα δεν έχει τεκμηριωθεί σύνδεση των δυο. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Το δεύτερο πρόβλημα είναι το γεγονός της κατάταξης στη κατηγορία 2Β.

Ο IARC κατατάσσει χημικούς και άλλους παράγοντες σε βαθμίδες ανάλογα με τις πιθανότητες που υπάρχουν να αυξάνουν το κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου. Στο συγκεκριμένο οδηγό αναλύονται ενδελεχώς όλες οι διαφορετικές βαθμίδες. [πηγή]

Για τη κατηγορία 2Β βλέπουμε τα εξής:

Αυτός ο παράγοντας είναι πιθανόν καρκινογόνος για τους ανθρώπους.

Αυτή η κατηγορία χρησιμοποιείται για παράγοντες σχετικά με τους οποίους έχουμε περιορισμένες αποδείξεις ανάπτυξης καρκίνου σε ανθρώπους και μη επαρκείς αποδείξεις ανάπτυξης καρκίνου σε πειραματόζωα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί όταν έχουμε ανεπαρκή στοιχεία ανάπτυξης καρκίνου σε ανθρώπους αλλά επαρκή στοιχεία ανάπτυξης καρκίνου σε πειραματόζωα.»

Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν ανεπαρκή στοιχεία ανάπτυξης καρκίνου σε ανθρώπους και μη επαρκή στοιχεία ανάπτυξης καρκίνου σε πειραματόζωα αλλά λόγω λογικοφανή και αποδείξιμου πιθανού μηχανισμού ανάπτυξης καρκίνου μέσω του εν λόγω παράγοντα, αυτός μπορεί να ταξινομηθεί στην εν λόγω κατηγορία.

Αυτό που λέει η παράγραφος για τη κατηγορία 2Β λοιπόν είναι πως, εφόσον έχουμε ένα πιθανό τρόπο που θα μπορούσε μια ουσία να προκαλέσει καρκίνο, δηλαδή αν μπορούμε να πούμε με ποιο τρόπο θα μπορούσε να προκαλέσει καρκίνο, σε συνδυασμό με ελάχιστα-ανεπαρκή στοιχεία ανάπτυξης καρκίνου σε πειραματόζωα τότε η εκάστοτε ουσία ή παράγοντας που εξετάζουμε μπορεί κάλλιστα να μπει σε αυτή τη κατηγορία. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι στη κατηγορία 2B ανήκουν οι πίκλες και το εκχύλισμα φύλων από Aloe Vera. Συνεπώς στο πλαίσιο ανάλυσης κινδύνων για την ανθρώπινη υγεία, οι ουσίες που βρίσκονται στη κατηγορία 2Β δεν θα έπρεπε να αποτελούν αντικείμενο φόβου.

Πέρα από το θέμα κατάταξης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, το πιο προβληματικό σημείο της επιστολής είναι η αναφορά των 180 επιστημόνων στην “ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία” ως πραγματική ιατρική διάγνωση.

Η “ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία” είναι ο ισχυρισμός ότι ηλεκτρομαγνητικά κύματα όπως αυτά που εκπέμπονται από κινητά τηλέφωνα επηρεάζουν την υγεία κάποιων ανθρώπων που «πάσχουν» από αυτό το σύνδρομο. Ωστόσο δε πρόκειται για αναγνωρισμένη ιατρική διάγνωση και μέχρι στιγμής δεν έχει τεκμηριωθεί η ύπαρξή της από σχετικές μελέτες.

Σε πολλές εκ των μελετών που έχουν γίνει για να εξακριβωθεί η εγκυρότητα του φαινομένου, εξετάστηκε αν η επαφή με ηλεκτρομαγνητικά πεδία επηρέαζε την υγεία των συμμετεχόντων οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι πάσχουν από «ηλεκτρομαγνητική υπερευαισθησία». Η μέθοδος που επιστρατεύτηκε ήταν η τυφλή δοκιμή, δηλαδή οι συμμετέχοντες δεν ήταν ενήμεροι για την ύπαρξη ή όχι των πεδίων κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Από αυτές τις δοκιμές βρέθηκε ότι οι συμμετέχοντες δε μπορούσαν να διακρίνουν την ύπαρξη ηλεκτρομαγνητικών πεδίων και μια σειρά επαναληπτικών μελετών δε κατάφεραν να εξακριβώσουν το φαινόμενο ή απέδωσαν τα αποτελέσματα στο φαινόμενο nocebo δηλαδή τη ψυχοσωματική εκδήλωση συμπτωμάτων λόγω αρνητικών προσδοκιών του ασθενούς σχετικά με τη διάγνωση ή τη θεραπεία.

Μέχρι σήμερα έχει διεξαχθεί πληθώρα μελετών και ανασκοπήσεων ερευνών οι οποίες δεν έχουν καταφέρει να επιβεβαιώσουν ότι πρόκειται για πραγματική πάθηση. Όπως επιβεβαιώνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μετά από ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας πάνω στο θέμα η “υπερευαισθησία στον ηλεκτρομαγνητισμό” δεν αποτελεί επίσημη ιατρική διάγνωση. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6][πηγή 7][πηγή 8]

Με βάση όλα τα στοιχεία που εξετάστηκαν, καθίσταται σαφές ότι η επιστημονική βάση στην οποία στηρίχθηκαν οι ισχυρισμοί της επίμαχης επιστολής και κατά συνέπεια οι ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή του 5G δεν είναι στέρεες. Το 5G αποτελεί μια νέα τεχνολογία την οποία προφανώς πρέπει να ελέγχεται διαρκώς κατά την ενσωμάτωση της σε σύγχρονα αστικά κέντρα, ωστόσο μέχρι στιγμής τα δεδομένα που έχουμε διαθέσιμα δε δικαιολογούν ανησυχία από τη πλευρά των πολιτών.