Άσχετες και ψεύτικες εικόνες για τις πυρκαγιές της Σιβηρίας

Τις τελευταίες μέρες, η Σιβηρία αντιμετωπίζει μια σειρά πυρκαγιών που συνολικά έχουν πλήξει εκατομμύρια εκτάρια. Μια παγκόσμια οικολογική καταστροφή. Όπως συμβαίνει συνήθως στα κοινωνικά δίκτυα, κυκλοφόρησαν πολυάριθμες εικόνες που συνδέθηκαν με το γεγονός, ωστόσο αρκετές απ’ αυτές στη πραγματικότητα είτε λήφθηκαν παλιότερα σε άσχετα περιστατικά, είτε αποτελούν προϊόν επεξεργασίας.

Η πλέον viral δημοσίευση ανέβηκε στη σελίδα Facebook Together Cyprus, ένα αντίγραφό της ανέβηκε στη σελίδα Νέα Φλογητά, ενώ δυο από τις φωτογραφίες της δημοσίευσης ανέβηκαν επίσης στη KalimeraEllada.gr.

Όσον αφορά τη πρώτη φωτογραφία, η παλιότερη αναφορά που βρήκαμε στο διαδίκτυο ήταν από το 2015 και αφορούσε σε πυρκαγιές της περιφέρειας Αμούρ της Ρωσίας.

Όσον αφορά τη δεύτερη φωτογραφία, το παλιότερο άρθρο που βρήκαμε να την αναφέρει ήταν από το 2016, ωστόσο το TinEye είχε καταγράψει εμφάνισή της ήδη από το 2009.

Όσον αφορά τη τρίτη φωτογραφία, αυτή είχε εμφανιστεί σε άρθρο τουλάχιστον από το 2015. Ταυτόχρονα, είναι εμφανές ότι αποτελεί ζωγραφιά και όχι φωτογραφία.

Τέλος, η τέταρτη φωτογραφία αποτελεί φωτομοντάζ μιας φωτογραφίας που τραβήχτηκε από επαγγελματία και πωλείται τουλάχιστον από το 2016.

Επίσης, στο Facebook είδαμε να αναπαράγονται οι παρακάτω φωτογραφίες:

Βρήκαμε παραπομπή στην εξής τουλάχιστον από το 2003, με αναφορά σε πυρκαγιές της Καλιφόρνια των ΗΠΑ.

Όσον αφορά τη παρακάτω, στη πραγματικότητα αποτελεί αντεστραμμένο παράρτημα μιας μεγαλύτερης φωτογραφίας που τραβήχτηκε στην Μοντάνα των ΗΠΑ, πριν τον Μάιο του 2003.

Τέλος, όσον αφορά τις παρακάτω δυο φωτογραφίες, παραθέτουμε δημοσίευση του μέσου που τις κοινοποίησε αρχικά, στην οποία η φωτογράφος τους αναφέρει ότι ο καπνός των εικόνων ενισχύθηκε ελαφρώς, και η φωτιά στη πρώτη προστέθηκε με φωτομοντάζ.

Ενημέρωση στις 6-8-2019

Viral έγινε επίσης η παρακάτω φωτογραφία, η οποία σύμφωνα με τον ισχυρισμό που την συνοδεύει, απεικονίζει το μέγεθος των δασών που κάηκαν.

Δεν είναι εύκολο να εντοπίσουμε με ακρίβεια το εύρος καμένης περιοχής του χάρτη, ωστόσο μπορούμε να κάνουμε μια προσέγγιση παρατηρώντας την τοποθεσία της σε σχέση με γεωγραφικά σημεία όπως τα σύνορα της Μογγολίας στα νότια, τον βιότοπο Baikal-Lena στα νοτιοδυτικά, την Οχοτσκική θάλασσα στα ανατολικά κα.

Μέσω του Google Earth, βρίσκουμε ότι η περιοχή αυτή προσεγγιστικά αντιστοιχεί σε 2,7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, ή 270 εκατομμύρια εκτάρια.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις σημερινές ανακοινώσεις (6-8-2019), οι υπάρχουσες φωτιές αντιστοιχούν σε 4,5 εκατομμύρια εκτάρια, ενώ η αεροπορία έχει καταφέρει να σβήσει πυρκαγιές σε άλλα 753 χιλιάδες εκτάρια.

Η περιοχή που έχει καεί μέχρι τώρα δηλαδή, είναι περί τις 52 φορές μικρότερη απ’ αυτή που εικονίζεται στον χάρτη.

Για την απεικόνιση του πραγματικού μεγέθους των πυρκαγιών, επικοινωνήσαμε με τον Pierre Markuse, ειδικό επί των δορυφορικών καταγραφών. Μας παρέπεμψε στην πλατφόρμα δορυφορικής απεικόνισης της NASA, όπου μπορούμε να δούμε τις εστίες καθώς και τις μέχρι τώρα καμένες περιοχές μέσω υπέρυθρου φωτισμού.

Παρακάτω βλέπουμε με έντονο κόκκινο τις υπάρχουσες εστίες πυρκαγιάς. Ο χάρτης καλύπτει την ίδια περιοχή με τις άνω φωτογραφίες, σε διαφορετική οπτική κλίση.

Αφαιρώντας την απεικόνιση των εστιών, βλέπουμε με πιο αχνό κοκκινωπό χρώμα τις καμένες περιοχές:

Παρατηρούμε ότι στη κλίμακα μεγέθυνσης που καλύπτει ολόκληρη τη Σιβηρία, οι πυρκαγιές δεν είναι εύκολα εμφανείς και καλύπτουν ένα πολύ μικρό εύρος της εικονιζόμενης περιοχής.

Μια πιο λεπτομερή εικόνα παίρνουμε εστιάζοντας σε συγκεκριμένες περιοχές, και κάνοντας συγκρίσεις με την εικόνα της επίμαχης περιοχής από μια παλιότερη μέρα (επιλέξαμε την 25-5-2017 που ο καιρός ήταν παρόμοιος).

Παρακάτω βλέπουμε μια αντιπροσωπευτική καμένη περιοχή σε υψηλή μεγέθυνση (δηλαδή σε μικρό ύψος):

Παρακάτω βλέπουμε μια από τις πιο εκτεταμένα καμένες περιοχές, σε μικρότερη μεγέθυνση:

Συμπερασματικά, η επίμαχη φωτογραφία παρουσιάζει τον αντίκτυπο των πυρκαγιών με εξαιρετική ανακρίβεια.