Μελέτη ΔΕΝ αποκάλυψε ότι περισσότερα από τα γονίδιά μας προέρχονται από τη μητέρα της μητέρας μας

Ένα δημοσίευμα το οποίο κυκλοφόρησε στην ελληνική πλευρά του διαδικτύου αναφέρει πως τα περισσότερα γονίδια ενός ατόμου προέρχονται από τη μητέρα της μητέρας μας. Οι ισχυρισμοί που γίνονται σε αυτό το δημοσίευμα αποτελούν παραποίηση επιστημονικών δεδομένων.

Tο είδαμε στα: enallaktikiagenda, infokids,radio4, e-today

Το σχετικό άρθρο αναφέρει τα εξής:

[…] Μελέτες δείχνουν ότι από όλους τους εξ αίματος συγγενείς, εκτός από τη μητέρα και τον πατέρα, εκείνη που συχνά έχουν τα παιδιά με τον πιο κοντινό γενετικό δεσμό είναι η γιαγιά από τη μητέρα τους. Μέσα από το DNA, μπορείτε να κληρονομήσετε την ιδιοσυγκρασία, τις προτιμήσεις και την τάση της γιαγιάς σας, καθώς και την τάση να βιώνετε συγκεκριμένα συναισθήματα.

Ο Alejandro Jodorowsky έγραψε το βιβλίο «Μεταγεννητική: Αυτοανακάλυψη μέσω Ψυχομαγικών και Οικογένειας». Στο κείμενο, συζητά πόσο συχνά οι γονείς παραλείπουν μια γενιά. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα χαρακτηριστικά μπορεί να παραλειφθούν από τα παιδιά και να μεταφερθούν άμεσα από μια γιαγιά σε ένα εγγόνι. Ενώ δηλαδή, μερικές φορές μεταδίδονται γονίδια απευθείας από τη μητέρα και τον πατέρα στο παιδί, ωστόσο, δεν συμβαίνει πάντα.

Αυτό, είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί μερικά παιδιά μοιάζουν περισσότερο με τους παππούδες τους, τους θείους ή τις θείες τους από ό,τι στους γονείς τους. Επιπλέον, ο Jodorowsky λέει ότι τα γονίδια που λαμβάνουν τα μωρά στη μήτρα προέρχονται απευθείας από τη γιαγιά της μητέρας, κάνοντας τη μαμά της μαμάς σας μία από τις πιο σημαντικές οικογενειακές συνδέσεις όσον αφορά την γονιδιακή κληρονομιά. Το χρώμα των ματιών, τα σημάδια, το χρώμα των μαλλιών και ακόμη και ορισμένοι τρόποι όπως ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο περπατάει ή μετακινείται μπορεί να είναι γενετικό. Γι ‘αυτό, όταν κάποιος λέει, “χαμογελάς σαν τη γιαγιά σου”, η πραγματικότητα είναι ότι πιθανότατα το κάνει. Όλα καταλήγουν στην επιστήμη.

Μελέτη του πανεπιστημίου του Cambridge αναφέρει ότι, κατά μέσο όρο, λαμβάνουμε περίπου το 25% του DNA μας από τους παππούδες μας. Επίσης, επιβεβαίωσαν τη σχέση της γιαγιάς και των εγγονιών από την πλευρά της μητέρας: “Συγκεκριμένα, οι γιαγιάδες από την μητέρα έχουν συγγένεια 25% και με τους εγγονούς και με τις εγγονές τους και τα δύο εγγόνια είναι εξίσου πιθανό να κληρονομήσουν οποιοδήποτε από τα γονίδια που συνδέονται με το Χ”. Η έρευνα είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα και οι επιστήμονες μόλις αρχίζουν να κατανοούν το ρόλο που διαδραματίζουν διαφορετικά γονίδια στη ζωή μας. Είναι πολύ πολύπλοκο.

Είναι δύσκολο να το πιστέψουμε αλλά ο Jodorowsky λέει ότι ακόμη και τα συναισθήματα μπορούν να μεταφερθούν στα εγγόνια από τις γιαγιάδες από την μητέρα. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι συναισθηματικές εμπειρίες που βίωσε η γιαγιά σας ενώ ήταν έγκυος μπορούν να αφήσουν ένα γενετικό σημάδι στο DNA και έτσι να μεταφερθούν στις μελλοντικές γενιές. Ενώ υπάρχει ακόμα περισσότερη έρευνα που πρέπει να γίνει πριν οι επιστήμονες μπορέσουν να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τη γιαγιά και την εγγενή γενετική σχέση της, οι μελέτες δείχνουν ότι κάτι συμβαίνει εδώ. Έτσι, την επόμενη φορά που κάποιος σας πει ότι εκφράζεστε ή ενεργείτε όπως ακριβώς και η γιαγιά σας, ίσως να έχουν δίκιο!

Το άρθρο άρθρο αυτό βασίζεται κατά κύριο λόγο σε ένα βιβλίο του Alejandro Jodorowsky (κινηματογραφιστής και συγγραφέας ο οποίος πιστεύει επίσης στα Tarot). Η επιστημονική μελέτη του 2009 στην οποία γίνεται αναφορά είναι μεν υπαρκτή, όμως δεν εμπεριέχει κάποιον από τους ισχυρισμούς του άρθρου.

Η αναζήτηση για την εξακρίβωση εγκυρότητας της ιστορίας, μας οδήγησε σε αυτό το άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 17 Μαΐου 2019, στην ιστοσελίδα brightside.

Το πρώτο σοβαρό λάθος του άρθρου είναι ο ισχυρισμός ότι:

τα γονίδια που λαμβάνουν τα μωρά στη μήτρα προέρχονται απευθείας από τη γιαγιά της μητέρας.

Οι άνθρωποι έχουν, στον πυρήνα των κυττάρων τους, δύο πλήρεις σειρές από 23 χρωμοσώματα (2×23=46 χρωμοσώματα). Ο κάθε γονέας συνεισφέρει μια πλήρη σειρά χρωμοσωμάτων στο παιδί (από 23 χρωμοσώματα ο καθένας). Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς περνούν γονίδια στο παιδί. Κάθε παιδί αποκτά τα μισά χρωμοσώματα του από τον πατέρα του και τα μισά από την μητέρα του. Ενώ τα περισσότερα κύτταρα στο σώμα μας περιέχουν δύο πλήρεις σειρές από 23 χρωμοσώματα (2Χ23=46), τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια έχουν μόνο μια σειρά (23 χρωμοσώματα), είναι δηλαδή απλοειδή κύτταρα.

Το 23ο χρωμόσωμα μπορεί να είναι είτε Χ είτε Υ. Τα παιδιά που παίρνουν δύο χρωμοσώματα Χ γίνονται κορίτσια, ενώ αυτά με ένα Χ και ένα Υ γίνονται αγόρια.

Όλα τα παιδιά παίρνουν περίπου 50% των γονιδίων από τον πατέρα και 50% από τη μητέρα τους ενώ το ίδιο ισχύει και για τους ίδιους τους γονείς. Έτσι καταλήγουμε με περίπου 25% των γονιδίων να προέρχονται από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας και φυσικά όχι άμεσα αλλά έμμεσα μέσω των γονέων του.

Το άρθρο ισχυρίζεται επίσης ότι “τα γονίδια μπορούν να προσπεράσουν μια γενιά” ή πιο απλά ότι μια γιαγιά μπορεί να περάσει συγκεκριμένα γονίδια απευθείας στο εγγόνι τα οποία δε θα υπάρχουν στον γονέα. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύει. Κάθε γονίδιο στο σώμα μας έχει προέλθει από έναν εκ των γονέων μας. Αυτός ο ισχυρισμός αποτελεί παρανόηση του τρόπου με τον οποίο δουλεύουν τα γονίδια στο πλαίσιο εκδήλωσης συγκεκριμένων χαρακτηριστικών. Ένα γονίδιο, για παράδειγμα ένα γονίδιο που καθορίζει το χρώμα των ματιών, μπορεί να έχει πολλές παραλλαγές κάθε μια εκ των οποίων δίνει διαφορετικό χρώμα. Ανάλογα με το σετ γονιδίων που έχει πάρει ένα παιδί από τους γονείς μπορεί να γεννηθεί με μπλε μάτια ενώ οι γονείς έχουν καστανά λόγω συνδυασμού γονιδίων από τους γονείς και τους παππούδες. Αυτό ωστόσο δε σημαίνει ότι οι παππούδες περνάνε γονίδια απευθείας στα εγγόνια, αλλά πως οι συνδυασμοί των γονιδίων από τους παππούδες και τους γονείς μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση ποικίλων χαρακτηριστικών που δεν υπήρχαν στην προηγούμενη γενιά.

Στη συνέχεια, το άρθρο λέει τα εξής:

Μελέτη του πανεπιστημίου του Cambridge αναφέρει ότι, κατά μέσο όρο, λαμβάνουμε περίπου το 25% του DNA μας από τους παππούδες μας. Επίσης, επιβεβαίωσαν τη σχέση της γιαγιάς και των εγγονιών από την πλευρά της μητέρας: “Συγκεκριμένα, οι γιαγιάδες από την μητέρα έχουν συγγένεια 25% και με τους εγγονούς και με τις εγγονές τους και τα δύο εγγόνια είναι εξίσου πιθανό να κληρονομήσουν οποιοδήποτε από τα γονίδια που συνδέονται με το Χ” …

Η σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου του Cambridge χρονολογείται από το 2009 και δεν εξέτασε το ποιος κληρονομεί τα περισσότερα γονίδια από τον παππού και τη γιαγιά. Η μελέτη ασχολήθηκε με το ποσοστό επιβίωσης που εμφάνιζαν τα εγγόνια σε συγκεκριμένους πληθυσμούς και συνέκριναν τα αποτελέσματα με το ποιοι παππούδες αλληλεπιδρούσαν περισσότερο μαζί τους.

Στο πλαίσιο ανάλυσης του άρθρου ωστόσο είναι σκόπιμο να εξετάσουμε αν οι προαναφερθέντες ισχυρισμοί ευσταθούν. Εάν το παιδί είναι αγόρι, πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα χρωμόσωμα Υ που προέρχεται από τον πατέρα του (οι μητέρες δεν έχουν Υ) και επομένως κι από τον παππού του. Κατά συνέπεια, το χρωμόσωμα X αυτού του παιδιού πρέπει να προέρχεται από τη μητέρα και η μητέρα το έχει πάρει με τη σειρά της από έναν εκ των γονέων της ίδιας πλευράς. Συνεπώς αυτό το χρωμόσωμα Χ δε μπορεί να προέρχεται από τους παππούδες της πλευράς του πατέρα.

Εάν το παιδί είναι κορίτσι έχει τουλάχιστον ένα χρωμόσωμα Χ από κάθε γονέα. Αυτό το χρωμόσωμα, από την πλευρά του πατέρα, πρέπει να προήλθε από τη γιαγιά (αφού ο παππούς πέρασε το χρωμόσωμα Υ στον πατέρα). Από την πλευρά της μητέρας το χρωμόσωμα X μπορεί να είναι είτε από τη γιαγιά είτε από τον παππού.

Αυτό σημαίνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει πλήρης βεβαιότητα ότι τα εγγόνια έχουν ένα Χ ή ένα Υ χρωμόσωμα που πήραν από τους παππούδες τους ενώ σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει πιθανότητα 50/50.

Ο παππούς από τη πλευρά του πατέρα δεν περνάει το χρωμόσωμα Χ σε κανένα από τα εγγόνια του, αλλά περνάει το Υ χρωμόσωμα, εμμέσως, σε όλα τα αρσενικά εγγόνια. Μια γιαγιά από τη πλευρά του πατέρα θα μεταβιβάσει, εμμέσως, ένα από τα χρωμοσώματα X στις εγγονές της, αλλά όχι στους εγγονούς της. Ένας παππούς, από τη πλευρά της μητέρας, δεν θα περάσει το Y χρωμόσωμα του σε κάποιο από τα εγγόνια του αλλά μπορεί να μεταβιβάσει, εμμέσως, το X χρωμόσωμα του στα μισά από αυτά. Μια γιαγιά, από τη πλευρά της μητέρας, έχει περίπου 50% πιθανότητα να μεταφέρει έμμεσα ένα από τα χρωμοσώματα Χ στα εγγόνια της.

Σε αυτό το σημείο είναι σκόπιμο να τονίσουμε πως όλα αυτά αφορούν μόνο το 23ο χρωμόσωμα, καθώς τα άλλα 22 κατανέμονται τυχαία με κάθε παππού και γιαγιά να έχουν ίσες πιθανότητες να μεταβιβάσουν εμμέσως στα εγγόνια τους ένα από τα αντίγραφα των χρωμοσωμάτων που φέρουν.

Επομένως η δήλωση ότι οι «γιαγιάδες της μητέρας περνούν το 25% των χρωμοσωμάτων τους σε όλα τα εγγόνια τους» δεν είναι σωστή.

Ο αρθρογράφος από το BrightSide άλλαξε τον τίτλο, με πιθανό στόχο τη δημιουργία ενός clickbait άρθρου το οποίο θα προσέλκυε γιαγιάδες κι εγγόνια.

Με βάση τα ανωτέρω λοιπόν, οι ισχυρισμοί που διαδίδονται αναφορικά με το τρόπο που μεταφέρονται τα γονίδια από τους παππούδες και τις γιαγιάδες στα εγγόνια αποτελούν παραποίηση των σχετικών επιστημονικών δεδομένων.