Ψευδείς οι ισχυρισμοί της καμπάνιας κατά των αμβλώσεων

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει εικόνα της καμπάνιας κατά των αμβλώσεων του κινήματος “Αφήστε με να ζήσω!”, που διαφημίζεται στις αποβάθρες του μετρό της Αθήνας. Η εικόνα παρουσιάζει μια σειρά ισχυρισμών επιστημονικού περιεχομένου οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στη πραγματικότητα

Το είδαμε και στα: amfoterodexios.blogspot.com, panayiotistelevantos.blogspot.com, “Ιδεών Άντρον” (σελίδα στο Facebook)

Η αρχική εικόνα όπως εμφανίστηκε αφισοκολλημένη στο μετρό είναι η παρακάτω:

Ακολούθως μπορείτε να δείτε την αφίσα που δημοσιεύθηκε στο afistemenaziso.gr. Οι ισχυρισμοί, είναι ακριβώς ίδιοι και στις δύο αφίσες. Η διαφορά μεταξύ των δύο αφισών βρίσκεται στο τέλος τους. Στην αφίσα που αναρτήθηκε στο μετρό απαλείφθηκε η φράση “ΚΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΤΡΩΣΕΩΝ” η οποία υπάρχει στην αφίσα που έχει αναρτήσει το εν λόγω κίνημα δημόσια στην ιστοσελίδα του.

Το κίνημα “Αφήστε με να ζήσω!” κοινοποίησε για πρώτη φορά την παραπάνω εικόνα στις 30 Σεπτεμβρίου του 2019. Το ίδιο ακριβώς μήνυμα έφερε το εξώφυλλο της εφημερίδας Sportime στις 29 Δεκεμβρίου.

Η εικόνα που χρησιμοποιήθηκε από την καμπάνια του κινήματος έχει σαν κεντρικό μήνυμα «Αφήστε με να ζήσω». Στην αφίσα διαβάζουμε τους ισχυρισμούς:

Ήξερες ότι από την 18η ημέρα κτυπά η καρδιά του; Από την 42η μέρα ανιχνεύονται εγκεφαλικά κύματα; Από την 8η εβδομάδα όλα τα όργανά του έχουν δημιουργηθεί; Από την 10η εβδομάδα νοιώθει πόνο. Διάλεξε τη ζωή. Τα επιχειρήματα της αφίσας αποτελούν μια κακή απομίμηση και μετάφραση της παρακάτω εικόνας που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.

Τα επιχειρήματα της αφίσας αποτελούν μετάφραση της παρακάτω εικόνας που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο.

Tι ισχύει;

Ισχυρισμός 1: “Στο αγέννητο παιδί από την 18η μέρα χτυπά η καρδία του”.

Στα έμβρυα η καρδιά αρχίζει να χτυπάει στις 22-23 ημέρες ενώ η ροή αίματος ξεκινάει την 4η εβδομάδα. [πηγή]

Ωστόσο είναι σκόπιμο να έχουμε υπόψιν μας πως σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης δεν μιλάμε για λειτουργικό καρδιαγγειακό σύστημα αλλά για μια συλλογή κυττάρων με ηλεκτρική δραστηριότητα. Εν ολίγοις μιλάμε για ιδιαίτερα πρώιμα στάδια ανάπτυξης των οργάνων και των συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού, γεγονός που καθιστά τη φράση “από τη 18η ημέρα χτυπάει η καρδιά του” παραπλανητική.

Ισχυρισμός 2: “Το έμβρυο νιώθει πόνο από την 10η εβδομάδα”.

Σύμφωνα με ανασκόπηση μελετών η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA το 2005 βλέπουμε πως πρέπει να συντρέχουν ορισμένοι παράγοντες για την ανάπτυξη της αίσθησης πόνου από το έμβρυο. [πηγή]

Αρχικά, πρέπει να έχουν αναπτυχθεί οι αισθητήριοι υποδοχείς του δέρματος, γεγονός που λαμβάνει χώρα μεταξύ 7,5 και 15 εβδομάδων εγκυμοσύνης. Επίσης, πρέπει να έχει αναπτυχθεί ο νωτιαίος μυελός που μεταφέρει το “σήμα” στον εγκέφαλο. Οι νευρώνες που καταλήγουν στην περιοχή του εγκεφάλου, όπου ο πόνος γίνεται αντιληπτός, αναπτύσσονται την 23η με 24η εβδομάδα της κύησης. [πηγή]

Επομένως, ο ισχυρισμός πως την 10η εβδομάδα το έμβρυο μπορεί να αισθανθεί πόνο είναι επιστημονικά αβάσιμος.

Ισχυρισμός 3: Από την 42η ημέρα ανιχνεύονται εγκεφαλικά κύματα.

Αυτός είναι ο μοναδικός ισχυρισμός της αφίσας ο οποίος έχει μια δόση αλήθειας. Όντως στις 42 ημέρες της κύησης αρχίζει να εμφανίζεται ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι έχουμε κανονική εγκεφαλική λειτουργία. Αυτή η εξέλιξη έρχεται κοντά στις 20 εβδομάδες. [πηγή 1][πηγή 2]

Ισχυρισμός 4: “Όλα τα όργανα έχουν δημιουργηθεί από την όγδοη εβδομάδα.”

Η οργανογένεση ξεκινάει από την 3η εβδομάδα και φτάνει μέχρι τη 8η. Ωστόσο αυτή η διαδικασία σχηματίζει τις θεμελιώδεις δομές των οργάνων και των ιστών, αυτό δεν μεταφράζεται σε “δημιουργία όλων των οργάνων μέχρι την 8η εβδομάδα”. Η ανάπτυξη των οργάνων συνεχίζεται μέχρι τη γέννηση του παιδιού στο οποίο σημείο τα όργανά του είναι επαρκώς αναπτυγμένα για να μπορεί να επιβιώσει εκτός του περιβάλλοντος της μήτρας. [πηγή]

Στο πλαίσιο κριτικής του άρθρου μας, ορισμένοι αναγνώστες μας ανέφεραν μια έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε το 2016 στο επιστημονικό περιοδικό eLife με τίτλο “Calcium handling precedes cardiac differentiation to initiate the first heartbeat”. [πηγή]

Η εν λόγω μελέτη εξέτασε τους χτύπους καρδιάς σε έμβρυα ποντικών όχι ανθρώπων. Στα μηνύματα των αναγνωστών περιεχόταν σύνδεσμος από άρθρο που δημοσιεύτηκε στο blog του πανεπιστημίου της Οξφόρδης στο οποίο ο συγγραφέας αναφέρει πως η προαναφερθείσα μελέτη εξέτασε δεδομένα από έμβρυα ποντικών και βρήκε πως ο χτύπος της καρδιάς μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα απ’ ότι είχε υπολογιστεί μέχρι σήμερα, οπότε αν προσαρμόσουμε το χρονικό διάστημα στα δεδομένα των ανθρώπων μπορούμε να συμπεράνουμε πως η καρδιά μπορεί να αρχίσει να χτυπά από τη 16η ημέρα της κύησης. [πηγή]

Η μελέτη όμως δε κάνει πουθενά αναφορά σε έμβρυα ανθρώπων σε οποιοδήποτε πλαίσιο. Εν κατακλείδι η εν λόγω μελέτη δεν αλλάζει κάποιο σημείο της αρχικής μας ανάλυσης η οποία μεταξύ άλλων βασίζεται στο πανεπιστημιακό εγχειρίδιο ιατρικής εμβρυολογίας του Langman. [πηγή]

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με τα ανωτέρω καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως οι ισχυρισμοί που εμφανίζονται στην εξεταζόμενη αφίσα αποτελούν συλλογή παραποιήσεων των πραγματικών επιστημονικών δεδομένων.

Έρευνα: Στάμος Αρχοντής – Στυλιανός Πουρνής

15 Ιανουαρίου 2020 – Το άρθρο προστέθηκε διευκρίνηση για έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό eLife.

16 Ιανουαρίου 2020 – Στο άρθρο προστέθηκε φωτογραφία από την αφίσα που είχε τοποθετηθεί στο μετρό της Αθήνας.