Παραπλανητικοί ισχυρισμοί για τον κορωνοϊό από Ελληνίδα παιδίατρο.

Το τελευταίο διάστημα γίνονται μαζικές κοινοποιήσεις των λεγομένων μιας Ελληνίδας παιδιάτρου που εδρεύει στην Ελβετία η οποία εκφράζει τις απόψεις της σχετικά με τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 και την επικινδυνότητα της νόσου που προκαλεί (COVID-19). Μέσα στον Φεβρουάριο η ίδια γιατρός είχε βγάλει ένα βίντεο το οποίο έγινε viral και ανέφερε πως ο κίνδυνος του κορωνοϊού για την Ελλάδα είναι μηδαμινός και πως ήταν ιδιαίτερα απίθανο να έρθει ο ιός στη χώρα μας. Εξετάζοντας τις δηλώσεις της εν λόγω γιατρού τόσο πριν την έξαρση της νόσου στην Ελλάδα όσο και μετά συμπεραίνουμε ότι στο αρχικό βίντεο, αλλά και στις μετέπειτα δηλώσεις της, οι βασικοί ισχυρισμοί διαστρεβλώνουν τα πραγματικά δεδομένα για τον κίνδυνο που παρουσιάζει ο νέος κορωνοϊός.

Παραδείγματα: “Κορωνοϊός – γιατί ΔΕΝ με απασχολεί καθόλου!” (Βίντεο στο YouTube – αρχική πηγή), trelogiannis.blogspot.com, “Kemper.gr” (σελίδα στο Facebook)

Μπορείτε να δείτε το βίντεο ΕΔΩ

Το αρχικό βίντεο αναρτήθηκε στο YouTube στις 18 Φεβρουαρίου, στο κανάλι “Dr Susanna Kemper Ολιστική Παιδίατρος” και συγκέντρωσε περίπου 230 χιλιάδες προβολές. Το ίδιο βίντεο έχει αναρτηθεί και στο Facebook όπου κοινοποιήθηκε χιλιάδες φορές. Μέσα στο βίντεο βρήκαμε παραπλανητικούς και αβάσιμους ισχυρισμούς σχετικά με την επικινδυνότητα του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2, τόσο όσον αφορά την πιθανότητα μόλυνσης και σοβαρών επιπλοκών όσο και τη πιθανότητα μετάδοσης του.

Στο βίντεο ακούσαμε τα εξής:

Το πρόβλημα με τον κορωνοϊό, δεν αμφιβάλλω και δεν αμφισβητώ ότι είναι υπαρκτό και ότι είναι σημαντικό, ειδικά για τους Κινέζους και για τις χώρες που έχουν αρκετά μεγάλο αριθμό κρουσμάτων και θυμάτων.

Αλλά για εμάς και αριθμητικά και από άποψη απόστασης πρέπει πολύ απλά να πούμε ότι δεν είναι εδώ. Είναι τόσο μακριά όλο αυτό που είναι σχεδόν σαν να συζητάμε για τη ρύπανση στο Κάιρο, η οποία επίσης, παρομοίως δεν μας επηρεάζει πραγματικά.

Αρχικά, όσον αφορά τον ισχυρισμό ότι ο ιός είναι μακριά από εμάς και αυτό μεταφράζεται σε ασφάλεια από τις επιπτώσεις της εξάπλωσης του, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο ιός δεν περιορίζεται στη Κίνα πλέον ούτε είχαμε περιπτώσεις μόνο στη Κίνα όταν δημοσιεύτηκε το εν λόγω βίντεο. Μάλιστα, παρότι οι περιπτώσεις ήταν και παραμένουν σαφώς λιγότερες αριθμητικά από αυτές της Κίνας, είχαμε από τον Φεβρουάριο πολλές Ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες είχαν εμφανίσει κρούσματα και τα περισσότερα από αυτά ήταν στην Ιταλία.

Συγκεκριμένα μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου του 2020, δηλαδή κοντά στην ημερομηνία που δημοσιεύτηκε το βίντεο, οι επιβεβαιωμένες περιπτώσεις από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC) ήταν οι εξής:

1. Ιταλία – 229 περιπτώσεις
   
2. Γερμανία – 16 περιπτώσεις
   
3. Ηνωμένο Βασίλειο – 13 περιπτώσεις
   
4. Γαλλία – 12 περιπτώσεις
   
5. Ισπανία – 3 περιπτώσεις
   
6. Βέλγιο – 1 περίπτωση
   
7. Φιλανδία – 1 περίπτωση
   
8. Σουηδία – 1 περίπτωση

Στην Ιταλία μάλιστα είχαμε ήδη 6 νεκρούς σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC). Κατά συνέπεια η ασθένεια είχε προχωρήσει ήδη στην Ευρώπη και τα στοιχεία έδειχναν ξεκάθαρα ότι πρόκειται για δυνητικά σοβαρό πρόβλημα. [πηγή]

Στη συνέχεια ακούσαμε τα εξής:

Δεύτερον, ακόμα και αν ήταν εδώ και είχαμε ας πούμε στα 10-20 χιλιόμετρα απόσταση ένα κρούσμα, η πιθανότητα να κολλήσω εγώ προσωπικά ή κάποιος από την οικογένεια μου είναι πάρα πολύ μικρή. Πώς θα κολλήσω;

Αυτό το άτομο θα νιώθει πάρα πολύ άσχημα, ξέρει ότι κυκλοφορεί αυτό το πράγμα οπότε πού θα πάει; Θα πάει στο νοσοκομείο, όλοι είναι ευαισθητοποιημένοι, θα μπει σε καραντίνα, και τα άτομα τα οποία θα κολλήσει και στα οποία θα μεταδώσει τον κορωνοϊό ή τον όποιο άλλο ιό που κουβαλάει ενδεχομένως, θα είναι πάρα πάρα πολύ λίγα.

Δηλαδή ακόμα και αν υποθέσουμε ότι στο χωριό μας ή στην πόλη μας είχαμε 1-2 κρούσματα, οι πιθανότητες εμείς προσωπικά να κολλήσουμε από αυτόν τον άνθρωπο είναι πάρα πάρα πολύ μικρές.

Το συγκεκριμένο πρόβλημα, δηλαδή ο υπολογισμός των ανθρώπων που μπορούν να κολλήσουν μια ασθένεια από μια συγκεκριμένη πηγή (έναν άνθρωπο που φέρει τον εκάστοτε μικροοργανισμό) γίνεται στην επιδημιολογία με χρήση του “βασικού αριθμού αναπαραγωγής” τον οποίο συμβολίζουμε ως “Ro”.

Για παράδειγμα η ιλαρά έχει Ro 14-18 το οποίο σημαίνει πως 14-18 άτομα αναμένεται να προσβληθούν από την επαφή με κάποιον που φέρει τον ιό, ενώ η εποχιακή γρίπη έχει Ro 1.3 περίπου. Ο κορωνοϊός, με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, έχει Ro 1.4-2.5 με ορισμένες μελέτες να κάνουν αναφορά σε Ro μέχρι 3.5, παρότι οι μεγάλες αποκλίσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι ο βασικός αριθμός αναπαραγωγής δεν είναι ένα στατικό νούμερο, αλλά επηρεάζεται και μπορεί να μεταβληθεί βάσει αρκετών παραγόντων, ένας εκ των οποίων είναι και μια πιθανή μετάλλαξη του υπό εξέταση ιού. Ωστόσο, όταν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να μας βοηθήσει να υπολογίσουμε πόσο εύκολο είναι να μεταδοθεί ένας ιός σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. [πηγή]

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυσή μας είναι σκόπιμο να δούμε ένα ακόμα σημείο στο υπό εξέταση βίντεο.

Το επόμενο θέμα είναι ότι εάν εγώ προσωπικά, και τώρα μιλάω για τον εαυτό μου, πράγματι…πράγματι είχα τέτοια τρομερή ατυχία που πήγαινα και συναντούσα κάποιον και είχα στενή επαφή με αυτόν που μόλις ταξίδεψε, ήρθε από κάποιο ασιατικό κράτος και δεν το έχει στο νου του και πράγματι νοσήσει και πράγματι τον μεταδώσει τον ιό σε μένα, είμαι νέα, είμαι υγιής και οι πιθανότητες να νοσήσω εγώ σημαντικά είναι πάρα πάρα πολύ μικρές, δηλαδή το πιο πιθανό είναι ότι θα αρρωστήσω, θα έχω έτσι μια γριπώδη κατάσταση, θα περάσω άσχημα…τέσσερις μέρες, μια εβδομάδα, επτά μέρες, όσες τέλος πάντων και το πιο πιθανό είναι πως θα το περάσω στο σπίτι, με ασφάλεια.

Για να καθορίσουμε πόσο επικίνδυνος είναι ένας ιός εξετάζουμε 3 σημεία: το βασικό αριθμό αναπαραγωγής, δηλαδή πόσα άτομα μπορούν να κολλήσουν από ένα άτομο που έχει τον ιό, το ρυθμό θνητότητας, δηλαδή ποιο ποσοστό των ατόμων που έχουν κολλήσει μπορεί να πεθάνει από τον ιό, και τέλος αν είναι δυνατόν να έχουμε ασυμπτωματική μετάδοση του ιού.

Όπως είδαμε ήδη ένα άτομο που φέρει τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 αναμένεται να κολήσει 1.4 – 2.5 άτομα, με τα ακραία σενάρια να κάνουν λόγο για 3.5 άτομα.

Σε συνέντευξη τύπου στις 29 Ιανουαρίου του 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέφερε πως με βάση τα μέχρι τότε δεδομένα, ο ρυθμός θνητότητας για τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 ήταν 2% τονίζοντας ωστόσο πως δεν γνώριζαν με βεβαιότητα τον αριθμό όλων όσων είχαν κολλήσει τον ιό και πως ήταν σχετικά νωρίς για σίγουρη τοποθέτηση όσον αφορά το ρυθμό θνητότητας. [πηγή]

Τέλος, είχε ήδη επιβεβαιωθεί ότι μπορούσαμε να έχουμε ασυμπτωματική μετάδοση του ιού. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν από 2-14 ημέρες, σύμφωνα με ορισμένες πηγές μέχρι και 24 ημέρες, μετά την επαφή κατά την οποία περίοδο ο ασθενής μπορεί να μεταδώσει τον ιό, αλλά να μην έχει κανένα σύμπτωμα της νόσου. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Κατά συνέπεια το παράδειγμα που αναφέρεται στο βίντεο, για ένα άτομο το οποίο θα κολλήσει τη νόσο θα το καταλάβει αμέσως και θα πάει σε νοσοκομείο για να τον περιορίσουν σε καραντίνα, δεν ευσταθεί. Ο εκάστοτε ασθενής, με βάση διαθέσιμα στοιχεία, μπορεί να περάσει τουλάχιστον δυο εβδομάδες μεταδίδοντας τον ιό χωρίς να έχει τη παραμικρή ιδέα ότι έχει μολυνθεί, ενώ τα άτομα που έχει κολλήσει μεταδίδουν τον ιό σε τρίτους και ούτω καθεξής.

Στο ίδιο βίντεο αναφέρεται πως η χρήση μάσκας είναι πρακτικά άχρηστη.

Συγκεκριμένα ακούσαμε τα εξής:

Και εκτός από όλο αυτό, το γεγονός ότι φοράμε μια μάσκα στη πραγματικότητα δεν προστατεύει. Δηλαδή πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε με τη μάσκα, αυτές τις μάσκες του εμπορίου που κυκλοφορούν, είναι να φροντίσουμε κάτι το οποίο εμείς ήδη κουβαλάμε να το μεταδίδουμε λιγότερο στους γύρω μας. Δεν είναι ότι εμένα προσωπικά θα με προστάτευε εάν ερχόμουν πραγματικά σε επαφή με κάποιον ο οποίος εκείνη την ώρα έβηχε πάνω μου με κορωνοϊό εγώ θα νοσούσα με ή χωρίς μάσκα.

Αυτός ο ισχυρισμός είναι εσφαλμένος γιατί αφενός δεν αναφέρεται το είδος της μάσκας και αφετέρου δεν λαμβάνεται υπόψη το πρόβλημα της ασυμπτωματικής μετάδοσης. Εφόσον ένα άτομο μπορεί να είναι φορέας του ιού, χωρίς να το γνωρίζει για τουλάχιστον 2 εβδομάδες, η χρήση της χειρουργικής μάσκας είναι ένα εξαιρετικό προληπτικό μέτρο για να εμποδίσουμε τη πιθανή μετάδοση του ιού στους γύρω μας.

Το επόμενο πρόβλημα με τη δήλωση είναι ότι ανάλογα τη μάσκα που χρησιμοποιούμε πετυχαίνουμε και διαφορετικό τύπο προστασίας. Οι χειρουργικές μάσκες όντως χρησιμοποιούνται για να προστατέψουμε τους γύρω μας από την μετάδοση του ιού μέσω φτερνίσματος ή σάλιου, αλλά οι μάσκες τύπου “FFP3”, ή αντίστοιχες, οι οποίες είναι επίσης εμπορικά διαθέσιμες μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσο προστασίας από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2.

Στην επίσημη σελίδα του Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων των ΗΠΑ (CDC) βρίσκονται οι πληροφορίες που αναφέραμε για το ποιοι τύποι μάσκας είναι αποτελεσματικοί για τη προστασίας μας καθώς και επιπρόσθετα μέτρα ασφαλείας όπως τακτικό πλύσιμο των χεριών. [πηγή]

Μετά από τις ραγδαίες εξελίξεις με το θέμα του κορωνοϊό η Dr. Kemper έβγαλε ένα ακόμα βίντεο στο οποίο παραδέχεται ότι έπεσε έξω μόνο όσον αφορά την πρόβλεψή της για το ρυθμό μετάδοσης του ιού. Σε κείμενο το οποίο αποτελεί ουσιαστικά έγγραφη μορφή των λεγομένων της στο βίντεο συναντούμε τους εξής ισχυρισμούς:

Πολλοί θεωρούν πως αυτά που λέω είναι εγωιστικά και πως αδιαφορώ, επειδή λέω πως δεν φοβάμαι γιατί είμαι νέα και υγιής. Δεν αδιαφορώ καθόλου, και ακολουθώ κανονικά τις οδηγίες που μας δίνονται, και στο σπίτι και στο ιατρείο. Είμαι 43 ετών, και δεν ήμουν πάντα τόσο υγιής όσο είμαι σήμερα – στα 23 μου είχα βαρύτατο άσθμα και έπαιρνα τόνους φάρμακα, αλλά πήρα την υγεία και τη μοίρα μου στα χέρια μου και με τη βοήθεια του βελονισμού, της βοτανοθεραπείας και αργότερα της ομοιοπαθητικής έπαψα πια να ανήκω στις ευπαθείς ομάδες (πριν 20 χρόνια, ανήκα σίγουρα στις ευπαθείς ομάδες).

Ο βελονισμός και η ομοιοπαθητική είναι ψευδοεπιστήμες. Καμία εκ των δυο δεν έχει επιβεβαιωμένη αποτελεσματικότητα και γι αυτό δεν αποτελούν μέρος της συμβατικής ιατρικής. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5][πηγή 6]

Η χρήση τους ως παράδειγμα καλής πρακτικής για τη βελτίωση της υγείας από πτυχιούχο γιατρό είναι ιδιαίτερα ανησυχητική καθώς δείχνει πλήρη έλλειψη κατανόησης για το το τι συνιστά εδραιωμένη επιστημονική πρακτική.

ΔΕΝ φοβάμαι τον κορωνοϊό. Θέλετε να πω πως υποτίμησα το μέγεθος του προβλήματος; Ναι, υποτίμησα την ταχύτητα της εξάπλωσης. Σχεδόν όλοι την υποτίμησαν. Αλλά ο ιός συνεχίζει να είναι σαφώς λιγότερο επικίνδυνος από τον SARS, MERS κλπ. Συνεχίζει να είναι ένας ιός με περ 2% θνητότητα σε κανονικές συνθήκες, σε αρκετές χώρες και σαφώς λιγότερο ((! βλ. Γερμανία, Ν. Κορέα – σε ποιους θέλουμε να μοιάσουμε;).

Τα μέτρα που λαμβάνονται αυτές τις μέρες αποσκοπούν στην επιβράδυνση της εξάπλωσης για να προστατευτεί το σύστημα υγείας ώστε να έχει χώρο για τα περιστατικά που θα έρθουν.

Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός αποτελεί σημαντικό λάθος αναφορικά με την αποτίμηση του κινδύνου που παρουσιάζει ο SARS-CoV-2.

Η βασική διαφορά μεταξύ των τριών ιών φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

*Στοιχεία μέχρι τον Νοέμβριο του 2019
**Στοιχεία μέχρι 16 Μαρτίου 2020

Πηγές στοιχείων που βρίσκονται στο πίνακα:

1. World Health Organization – Cumulative Number of Reported Probable Cases of Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS)
2. World Helath Organization – MERS Situation Update November 2019
3. World Health Organization – Situation report – 56, Coronavirus disease 2019 (COVID-19), 16 March 2020

Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση SARS ήταν τον Νοέμβριο του 2002 και η πανδημία έληξε τον Ιούλιο του 2003. Σε αυτό το διάστημα είχαμε 8,086 περιπτώσεις και 774 θανάτους. Όντως, το ποσοστό θνητότητας ήταν μεγαλύτερο από αυτό της COVID-19, ωστόσο είμαστε ήδη στον μισό περίπου χρόνο διάρκειας της πανδημίας του SARS και ήδη η ασθένεια COVID-19 έχει οδηγήσει στο θάνατο 853% περισσότερους ανθρώπους από τον SARS, μέχρι σήμερα. Άρα, με βάση τα δεδομένα, ο SARS-CoV-2 είναι πολύ πιο μολυσματικός από τον SARS-CoV.

Ο MERS είναι επίσης μια ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσος με πολύ μεγαλύτερο ποσοστό θνητότητας από την COVID-19 και τον SARS. Ωστόσο από το 2012 μέχρι τον Νοέμβριο του 2019 είχαμε συνολικά 2,494 περιπτώσεις και 858 θανάτους. Ναι, το 34.4% είναι πολύ μεγάλο ποσοστό θνητότητα και πρακτικά σήμαινε πως αν κάποιος κολλούσε όντως τη νόσο βρίσκονταν σε κίνδυνο για τη ζωή του, ωστόσο ο αριθμός των ατόμων που κολλούσαν τη νόσο ήταν πάρα πολύ μικρός.

Στον αντίποδα έχουμε τη νόσο COVID-19 η οποία τον Ιανουάριο του 2020 είχε 282 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις και 6 θανάτους ενώ μέχρι τις 16 Μαρτίου είχε 167,515 και 6,606 θανάτους.

Επομένως η νόσος COVID-19 είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη όχι γιατί συγκρίνεται το ποσοστό θνητότητας της με τον SARS και τον MERS αλλά γιατί προσβάλει πολύ περισσότερους ανθρώπους αυξάνοντας έτσι και τον αριθμό των πιθανών νεκρών σε πολύ μεγαλύτερα νούμερα από τις δυο αυτές νόσους. Το να λέμε ότι ο MERS είναι πολύ πιο θανατηφόρος από την COVID-19, επομένως δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τη νόσο, είναι σαν να λέμε ότι ο άνθρακας είναι πιο επικίνδυνος οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Τεχνικά αυτός ο ισχυρισμός είναι έγκυρος, αλλά οι πιθανότητες να κολλήσουμε από άνθρακα είναι μηδαμινές συγκριτικά με τη πιθανότητα να κολλήσουμε τον SARS-CoV-2.

ΔΕΝ φοβάμαι τον κορωνοϊό, αντίθετα, πιστεύω πως για τα ευπαθή άτομα με τα οποία έρχομαι σε επαφή στο ιατρείο θα είναι καλύτερα αν κολλήσω σχετικά σύντομα και περάσω την ασθένεια. Έτσι, μετά από 2-3 εβδομάδες θα μπορώ να εργαστώ κανονικά με πρακτικά 100% ασφάλεια γιατί μειώνεται σχεδόν στο μηδέν να μεταδώσω εγώ, με τη σειρά μου, τον ιό.

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ένα άτομο το οποίο έχει περάσει τη νόσο COVID-19 έχει πλέον ανοσία. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η επίσημη σελίδα του Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων των ΗΠΑ (CDC):

Η ανοσολογική απόκριση στη νόσο COVID-19 δεν είναι ακόμα κατανοητή. Οι ασθενείς που κόλλησαν τον ιό MERS-CoV ήταν δύσκολο να κολλήσουν ξανά σύντομα μετά την ανάκαμψη τους, αλλά δεν γνωρίζουμε αν οι ασθενείς με COVID-19 έχουν την ίδια ανοσολογική προστασία.

Επομένως είναι ενδιαφέρον ότι η Dr. Kemper αναφέρει με βεβαιότητα ότι μετά την ανάκαμψη της από πιθανή εμφάνιση της COVID-19 θα μπορεί να έρχεται σε επαφή με τους ασθενείς της, “με πρακτικά 100% ασφάλεια” δεδομένου τού ότι δεν έχουμε ακόμα στοιχεία για την ανοσολογική προστασία που προσφέρει η ανάκαμψη από τη νόσο.

Εν κατακλείδι οι ισχυρισμοί που βλέπουμε τόσο στο αρχικό βίντεο, όσο και στα μετέπειτα σχόλια της Dr. Kemper, αποτελούν στη πλειοψηφία τους διαστρεβλώσεις πραγματικών επιστημονικών δεδομένων. Αυτές οι δηλώσεις μπορούν πολύ εύκολα να καταστούν επικίνδυνες αν δίνουν στο κοινό την ιδέα ότι η πανδημία του SARS-CoV-2 δεν είναι σοβαρό ζήτημα.

Σημείωση:
Λίγο πριν την δημοσίευση του άρθρου μας, το επίμαχο βίντεο της Dr. Kemper κατέβηκε από το youtube και facebook