Διάδοση ψευδών ισχυρισμών περί ασφάλειας χρήσης μάσκας από αυτοαποκαλούμενο “βιο-ιατρικό επιστήμονα”

Σε πρόσφατη δημοσίευση του ο κ. Παναγιώτης Σκαρλάτος, ο οποίος αυτοαποκαλείται “βιο-ιατρικός επιστήμονας με πολυετή εμπειρία” παρότι ο ίδιος είναι ακόμα φοιτητής ιατρικών εργαστηρίων, προβαίνει σε μια σειρά αβάσιμων ισχυρισμών σχετικά με υποτιθέμενους κινδύνους που προκύπτουν στην ανθρώπινη υγεία από τη χρήση μάσκας. Oι ισχυρισμοί που παρουσιάζονται στην εν λόγω δημοσίευση είναι ψευδείς.

Η σχετική ανάρτηση:

Οι ίδιοι ισχυρισμοί ακούστηκαν και σε πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε ο κ. Σκαρλάτος στη συνωμοσιολογική σελίδα greeknewsondemand.com. [πηγή]

Τι ισχύει

Αρχικά, πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των ισχυρισμών σχετικά με την ασφάλεια χρήσης μάσκας είναι σκόπιμο να εξετάσουμε την αξιοπιστία της πηγής των ισχυρισμών. Ο κ. Παναγιώτης Σκαρλάτος προβαίνει στους προαναφερθέντες ισχυρισμούς χρησιμοποιώντας τον τίτλο του “Ειδικού Επιστήμονα Εργαστηρίων” ενώ σε δημοσιεύσεις του τους προηγούμενους μήνες παρουσιάζεται ως “βιο-ιατρικός επιστήμονας με πολυετή εμπειρία”.

Ωστόσο όπως αποδείξαμε σε ξεχωριστό άρθρο μας για τον κ. Σκαρλάτο ο ίδιος είναι ακόμα φοιτητής ιατρικών εργαστηρίων στο ΤΕΙ Λάρισας και δεν έχει τη παραμικρή επαγγελματική εμπειρία ως επιστήμονας εργαστηρίου. Κατά συνέπεια η χρήση αυτής της ιδιότητας παραπλανεί το κοινό δίνοντας την εντύπωση πως ο συγγραφέας της ανάρτησης αποτελεί επιστήμονα με σχετική ειδίκευση.

Περισσότερα για το θέμα των διαπιστευτηρίων του κ. Σκαρλάτου μπορείτε να βρείτε στο σχετικό μας άρθρο. [πηγή]

Όσον αφορά την ασφάλεια της χρήσης μάσκας έχουμε επίσης εξετάσει ένα μεγάλο εύρος αβάσιμων ισχυρισμών σε προηγούμενα άρθρα, ωστόσο στο πλαίσιο ανάλυσης των λεγομένων του κ. Σκαρλάτου οφείλουμε να εξετάσουμε συνοπτικά γιατί οι ισχυρισμοί περί πρόκλησης προβλημάτων υγείας από τη χρήση μάσκας δεν έχουν καμία επιστημονική βάση.

Στη σχετική δημοσίευση ο κ. Σκαρλάτος αναφέρει ότι “η παρατεταμένη χρήση μάσκας δύναται να προκαλέσει”:

1. Συσσώρευση Διοξειδίου του Άνθρακος στην αναπνευστική οδό και μετατροπή του σε Μονοξείδιο του Άνθρακος.

Υπερκαπνία είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αυξημένη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Σε αρκετές περιπτώσεις υπερκαπνίας δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ήπια συμπτώματα όπως δύσπνοια, πονοκέφαλος, αδυναμία υπνηλία, ενδέχεται να εμφανιστούν.

Σε σοβαρές περιπτώσεις σύγχυση, λήθαργος που μπορεί να εξελιχθεί σε κώμα, μυϊκές συσπάσεις ενδέχεται να απειλήσουν την ζωή. Ενίοτε εμφανίζεται σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση είναι σοβαρότατη και απαιτείται διασωλήνωση.

2. Υποξία

Η υποξία είναι παθολογική κατάσταση κατά την οποία, ολόκληρο το σώμα (γενικευμένη υποξία) ή ένα μέρος του, στερείται επαρκούς οξυγόνωσης. Επιπλέον, η υπερκαπνία νοείται η συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα. Τα συμπτώματα της γενικευμένης υποξίας εξαρτώνται από τη σοβαρότητα καθώς και την ταχύτητα εγκατάστασής της, πονοκέφαλο, εξάντληση, δύσπνοια και ναυτία. Στην βαριά υποξία, ή στην ραγδαία υποξία, υπάρχουν αλλαγές στο επίπεδο συνείδησης, κρίσεις, κώμα και τελικά θάνατος.

Η βαριά υποξία προκαλεί τον κυανό χρωματισμό του δέρματος που ονομάζεται κυάνωση (η αιμοσφαιρίνη είναι μπλε όταν δεν δεσμεύει οξυγόνο (δεοξυαιμοσφαιρίνη), σε αντίθεση με το κόκκινο χρώμα που έχει όταν έχει δεσμεύσει οξυγόνο (οξυαιμοσφαιρίνη). Σε περιπτώσεις στις οποίες το οξυγόνο έχει αντικατασταθεί από άλλο μόριο (π.χ. μονοξείδιο του άνθρακα), το δέρμα παίρνει κατακόκκινο χρώμα αντί για κυανωτικό.

Υποξική υποξία, Αναιμική υποξία, Υπαιμική υποξία, Ιστοτοξική υποξία Ισχαιμική ή Λιμνάζουσα υποξία.

Ο ισχυρισμός ότι οι απλές χειρουργικές μάσκες δεν επιτρέπουν τη διαφυγή του διοξειδίου του άνθρακα κατά την εκπνοή είναι πλήρως εσφαλμένη. Οι πόροι στις μάσκες αυτής της κατηγορίας έχουν εύρος διαμέτρου από 80-500 μικρόμετρα (μm). [πηγή]

Για τους σκοπούς αυτής της ανάλυσης θα πάρουμε ως μέτρο σύγκρισης το μικρότερο άκρο αυτού του εύρους για να δείξουμε πόσο εύκολο είναι να περάσουν μόρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα και το οξυγόνο. Στη περίπτωση των μορίων, λόγω μεγέθους, είναι πιο σωστό να χρησιμοποιήσουμε την παράμετρο της “κινητικής διαμέτρου” που είναι η πιθανότητα σύγκρουσης δυο μορίων σε ένα αέριο και είναι μια αρκετά αποτελεσματική ένδειξη του μεγέθους ενός συγκεκριμένου μορίου. [πηγή]

Η κινητική διάμετρος του διοξειδίου του άνθρακα είναι 330 πικόμετρα (pm), δηλαδή περίπου 245 χιλιάδες φορές μικρότερη από τους πόρους της μάσκας ενώ το οξυγόνο έχει κινητική διάμετρο 346 πικόμετρα (pm) δηλαδή 231 χιλιάδες φορές μικρότερη από τους πόρους της μάσκας. Με απλά λόγια τόσο το μόριο του διοξειδίου του άνθρακα όσο και αυτό του οξυγόνου μπορούν να περάσουν τους πόρους της μάσκας με πολύ μεγάλη ευκολία. [πηγή]

Για να εξακριβώσουμε αν μια πρακτική όπως η χρήση ενός συγκεκριμένου τύπου μάσκας προκαλεί μείωση του οξυγόνου που προσλαμβάνουμε πρέπει να μετρήσουμε τα επίπεδα κορεσμού οξυγόνου ή αλλιώς το κλάσμα αιμοσφαιρίνης κορεσμένης σε οξυγόνο προς τη συνολική αιμοσφαιρίνη στο αίμα.

Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται πολύ συγκεκριμένη ισορροπία σε αυτή τη παράμετρο, συγκεκριμένα το ποσοστό κορεσμού πρέπει να είναι μεταξύ 95%-100% και μια διατάραξη της όπως η εικαζόμενη συνεχής μείωση του οξυγόνου που προσλαμβάνουμε μέσω χρήσης μάσκας θα εμφανίζονταν σε μέτρηση του κορεσμού οξυγόνου.

Για να απαντήσουν λοιπόν στις εικασίες περί μείωσης του κορεσμού οξυγόνου στο αίμα, πολλοί γιατροί φωτογραφήθηκαν να κάνουν τεστ για μέτρηση του κορεσμού οξυγόνου τους μετά από πολύωρη χρήση μάσκας. Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ποσοστά 98%-100%. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Μέχρι στιγμής λοιπόν δεν υπάρχει καμία επιστημονική βάση για τον ισχυρισμό ότι οι χειρουργικές μάσκες ή τα καλύματα προσώπου προκαλούν μείωση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα.

Στη δημοσίευση του κ. Σκαρλάτου βλέπουμε επίσης τα εξής:

H παρατεταμένη χρήση μάσκας δύναται να προκαλέσει:

3. Αρρώστια του Άνθρακα

Bακτήριο Βάκιλλος του άνθρακα – Bacillus anthracis είναι βακτήριο που προκαλεί την λοιμώδη νόσο του Άνθρακα.

4. Ανάπτυξη μικροβίων και μυκήτων γύρω από το στόμα και την μύτη.

Ο ισχυρισμός περί μόλυνσης με το βάκιλο του άνθρακα από παρατεταμένη χρήση μάσκας δεν έχει καμία απολύτως βάση. Ο βασικός τρόπος μόλυνσης με άνθρακα για τους ανθρώπους είναι μέσω έκθεσης σε μολυσμένα ζωικά προϊόντα όπως δέρμα, μαλλί και κρέας. Ωστόσο ακόμα και αν κάποιος εργάζεται σε τομέα που τον φέρνει σε συνεχή επαφή με τέτοια προϊόντα η πιθανότητα έκθεσης στο βακτήριο του άνθρακα σε ανεπτυγμένο κράτος είναι υπερβολικά μικρή καθώς δεν υπάρχουν πλέον ζώα με τέτοιες μολύνσεις ενώ οι διαδικασίες ελέγχου από εισαγωγές τέτοιων προϊόντων είναι ιδιαίτερα αυστηρές.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο η χρήση μάσκας δεν παίζει απολύτως κανένα ρόλο στη μόλυνση από το βακτήριο του άνθρακα με οποιονδήποτε τρόπο. Ο παράγοντας που επηρεάζει τη πιθανότητα μόλυνσης με τον ιό είναι η έκθεση σε μολυσμένα προϊόντα κρέατος. Επίσης δε μπορούμε να κολλήσουμε άνθρακα όπως κολλάμε τη γρίπη επομένως ακόμα και αν το επιχείρημα ήταν πως η λανθασμένη χρήση μάσκας θα μπορούσε με κάποιο τρόπο, μέσω της επαφής με άλλα άτομα, να μεταφέρει τον ιό δεν ευσταθεί.

Υπάρχουν ελάχιστες περιπτώσεις μετάδοσης άνθρακα μέσω επαφής και οι σπάνιες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί αφορούσαν μετάδοση από εκκρίσεις δερματικών πληγών που προκλήθηκαν από τη νόσο.

Με απλά λόγια ο ισχυρισμός ότι η χρήση μάσκας έχει την οποιαδήποτε σχέση με τη μόλυνση από το βάκιλο του άνθρακα είναι πλήρως ψευδής.

Το ότι η χρήση μάσκας μπορεί να προκαλέσει ανάπτυξη μικροβίων και μυκήτων γύρω από τη μύτη και το στόμα σχετίζεται με τις πρακτικές καθαριότητας που εφαρμόζει ο εκάστοτε χρήστης. Η μάσκα, ειδικά όταν χρησιμοποιείται για πολλές ώρες, πρέπει να πλένεται τακτικά και να χρησιμοποιείται μια καθαρή μάσκα στο μεταξύ. Η παρατεταμένη χρήση μάσκας καθημερινά χωρίς κατάλληλο πλύσιμο προφανώς μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη μυκήτων, ωστόσο τα ίδια δερματικά προβλήματα θα μπορούσαν να προκύψουν επίσης από ελλιπή καθαριότητα εσώρουχων.

Συμπέρασμα

Με βάση όλα τα διαθέσιμα δεδομένα οι ισχυρισμοί περί αναπνευστικών προβλημάτων και λοιμώξεων από τη χρήση μάσκας δεν έχουν καμία επιστημονική βάση.