Αποσπασματική παράθεση δήλωσης του Θεόδωρου Βασιλακόπουλου σχετικά με την τέταρτη δόση των εμβολίων κατά της COVID-19

Τις τελευταίες ημέρες, δημοσιεύματα σε μέσα ενημέρωσης και ιστολόγια αναφέρουν πως ο κ. Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, Καθηγητής Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη πως «όσοι έκαναν τρεις δόσεις (σσ: του εμβολίου κατά της COVID-19) έχουν 4πλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν». Ωστόσο ο συγκεκριμένος τίτλος στερείται θεματικού περιεχομένου αφού παραθέτει τη δήλωση του κ. Βασιλακόπουλου τμηματικά και εκτός πλαισίου.

Παραδείγματα: oparlapipas.gr, pronews.gr, anixneuseis.gr

Παραδείγματα αναρτήσεων στο Facebook:

Τι ισχύει

Σε τηλεοπτική συνέντευξή του στο κανάλι OPEN στις 16 Ιουλίου 2022, ο κ. Βασιλακόπουλος ερωτήθηκε σχετικά με την τέταρτη δόση του εμβολίου. Την ερώτηση αλλά και την απάντηση του μπορείτε να την παρακολουθήσετε στο παρακάτω απόσπασμα:

Στις ερωτήσεις της δημοσιογράφου, ο κ. Βασιλακόπουλος απάντησε τα εξής:

Φαίη Μαυραγάνη (00:00): Και βάζοντας και το δεδομένο των ειδικών που λένε ότι μόνο οι άνω των 60 κάνουν τώρα την τέταρτη δόση και περιμένουμε από Σεπτέμβριο-Οκτώβριο να δούμε μήπως υπάρξει καινούργιο εμβόλιο τι κάνουμε.

Θεόδωρος Βασιλακόπουλος (00:12): Λοιπόν, εγώ έχω μια διαφορετική άποψη και θα σας εξηγήσω γιατί. Καταρχήν όλοι οι ειδικοί δεν έχουν την ίδια άποψη, θα ήθελα να σας πω ότι για παράδειγμα στην Αμερική, όπου δεν είναι ιδιαίτερα χαζοί ούτε έτσι λιγότερο εγγράμματοι οι επιστήμονες εκεί και ο ΕΟΔΥ και ο CDC και το CDC έχουν ξεκάθαρα πει ότι όλοι πάνω από τα 50 πρέπει να κάνουν την τρίτη δόση. Η λογική λοιπόν του πώς βγαίνει μια οδηγία είναι με βάση το τι εργασίες υπάρχουν. Τι έχει συμβει λοιπόν κα. Μαυραγάνη. Πράγματι ο κορωνοϊός είναι πιο επικίνδυνος στους πάνω απ’ τα 60 και πιο επικίνδυνος πάνω από τα 70 ούτω καθεξής. Όσο μεγαλώνει στην ηλικία αυξάνει ο κίνδυνος. Σε αυτές τις ηλικίες […] έχουν γίνει εργασίες με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων.

Φαίη Μαυραγάνη (00:57): Άρα υπάρχουν αποτελέσματα λέτε.

Θεόδωρος Βασιλακόπουλος (00:59): Υπάρχουν λοιπόν σίγουρα αποτελέσματα και ξέρουμε στα σίγουρα πόσο επωφελές είναι το εμβόλιο. Στις μικρότερες ηλικίες έχουν γίνει ελάχιστες εργασίες με πολύ λίγους ανθρώπους τα αποτελέσματα ήταν προς την ίδια κατεύθυνση.

Φαίη Μαυραγάνη (01:12): Άρα […] στο διά ταύτα τι κάνουμε.

Θεόδωρος Βασιλακόπουλος (01:14): Το διά ταύτα λοιπόν η δικιά μου άποψη είναι ότι ό,τι δεν έχει αποδειχτεί με εργασία 100% δεν σημαίνει ότι δεν ισχύει. Έχει επιπλοκές η τέταρτη δόση εμβολίου για τους νέους; Για εσάς που είστε νέος άνθρωπος; Όχι, δεν έχει. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να σας βοηθήσει; Ναι, 50% 48% θα μειώσετε την πιθανότητα να αναπτύξετε κάποιο σύμπτωμα. Και επίσης […] θα πολλαπλασιάσετε την άμυνα σας, άρα η πολύ μικρή πιθανότητα που έχετε να νοσήσετε βαριά θα έχει μηδενιστεί. Να σας πω ότι αυτοί που έχουν τέσσερις δόσεις, μάλλον αυτοί που έχουν κάνει μόνο τρεις δόσεις, έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από αυτούς που έχουν κάνει τρεις συνολικά. Άρα τι θα έκανα εγώ. Εγώ έκανα κανονικά την τέταρτη δόση γιατί αυτό θα είχε τρεις συνέπειες. Πρώτον, πολύ λιγότεροι θα αρρώσταιναν, πολύ λιγότεροι θα νοσούσαν και θα μετέδιδαν, και σαφώς λιγότεροι θα πέθαιναν.

Φαίη Μαυραγάνη (02:14): Καλύτερη προστασία λέτε, μάλιστα.

Θεόδωρος Βασιλακόπουλος (02:15): Όλοι πρέπει να περιμένουμε τον Οκτώβρη να έρθει το επικαιροποιημένο εμβόλιο. Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Η Moderna δεν πρόκειται να έχει εμβόλιο μέχρι τον Οκτώβρη, η Pfizer ίσως έχει εμβόλιο μέχρι τον Οκτώβρη, ίσως, και με το που θα βγει το εμβόλιο δε θα μπορεί 10 εκατομμύρια Έλληνες και μερικά δισεκατομμύρια […] αυτόματα κάνουνε το εμβόλιο.

Φαίη Μαυραγάνη (02:39): Μάλιστα είναι ξεκάθαρο.

Θεόδωρος Βασιλακόπουλος (02:40): Άρα θα μείνουμε πολλούς μήνες ακάλυπτοι.

Όπως είναι προφανές, ο κ. Βασιλακόπουλος αναφέρεται στον κίνδυνο που έχουν συγκεκριμένα άτομα (άνω των 50 ετών) να πεθάνουν αν ασθενήσουν με COVID-19. Η δήλωση του, πως όσοι έχουν κάνει τρεις δόσεις του εμβολίου έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο θανάτου, δεν αφορά μια γενική υπόθεση, αλλά γίνεται σε σύγκριση με άτομα που έχουν κάνει τέσσερις δόσεις του εμβολίου. Κάτι που αναφέρεται μεν στο κείμενο των υπό εξέταση άρθρων, αλλά απουσιάζει από τον τίτλο τους.

Όπως εξηγεί στη συνέχεια ο κ. Βασιλακόπουλος, τα επικαιροποιημένα εμβόλια κατά της COVID-19 που θα έχουν σχεδιαστεί να καλύπτουν τις νέες παραλλαγές του ιού δεν θα είναι διαθέσιμα πριν τον ερχόμενο Οκτώβρη, και όταν αυτά γίνουν διαθέσιμα δεν θα είναι δυνατή η μαζική ανοσοποίηση του πληθυσμού. Θα περάσει δηλαδή αρκετός χρόνος μέχρις ότου ακόμα και οι ευπαθείς ομάδες θα έχουν πρόσβαση σε αυτά. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την πτώση της προστασίας που προσφέρει η δεύτερη ή τρίτη (αναμνηστική) δόση του εμβολίου όσο περνάει ο χρόνος, θα αφήσει όσους δεν έχουν προβεί σε τέταρτη (δεύτερη αναμνηστική) δόση απροστάτευτους μέχρις ότου γίνουν διαθέσιμα τα νέα εμβόλια. Συνεπώς, αυτή η έλλειψη προστασίας θα αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού πιθανότατα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του CDC, τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν πως μια τρίτη και τέταρτη αναμνηστική δόση του εμβολίου προσφέρει σημαντική προστασία έναντι παραλλαγών του ιού (BA.2/BA.2.12.1), τόσο σε υγιείς ανθρώπους, όσο και σε ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, είναι άνω των 50 ετών, ή που βρίσκονται σε ανοσοκατασταλή.

Ανάλογες μελέτες για το στέλεχος ΒΑ.5 βρίσκονται σε εξέλιξη, εντούτοις πρόσφατα είχαμε την προδημοσίευση μελέτης από την Πορτογαλία, η οποία ερεύνησε τον κίνδυνο επαναμόλυνσης και τη σοβαρότητα έκβασης αυτής από το στέλεχος ΒΑ.5 σε σύγκριση με το στέλεχος ΒΑ.2, χρησιμοποιώντας δεδομένα των Ηλεκτρονικών Μητρώων Υγείας της Πορτογαλίας.

Αν και η μελέτη αυτή αποτελεί προδημοσίευση, και δεν έχει περάσει το στάδιο αξιολόγησης από ομότιμους προκειμένου να επαληθευτούν τα ευρήματα της, αυτή δείχνει πως το στέλεχος ΒΑ.5 σχετίζεται με περισσότερες πιθανότητες επαναμόλυνσης (σε σύγκριση με το ΒΑ.2) ανεξαρτήτως από την κατάσταση του εμβολιασμού. Εντούτοις, όπως αναφέρουν οι ερευνητές στα συμπεράσματα τους, ακόμα και αν οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων που έχουμε στη διάθεση μας τώρα προσφέρουν μικρότερη προστασία έναντι της ΒΑ.5 σε σχέση με τη ΒΑ.2, εξακολουθούν να προσφέρουν ουσιαστική προστασία έναντι πιθανής σοβαρής έκβασης της ασθένειας μετά τη μόλυνση από BA.5.

Συμπέρασμα

Με βάση τις απαντήσεις του κ. Βασιλακόπουλου στη συνέντευξή του, ο τίτλος των υπό εξέταση δημοσιευμάτων στερείται θεματικού περιεχομένου, και παρουσιάζει αποσπασματικά την απάντηση του καθηγητή εκτός πλαισίου. Η δήλωση του Θ. Βασιλακόπουλου αφορά τον αυξημένο κίνδυνο που διατρέχουν όσοι έχουν κάνει τρεις δόσεις σε σχέση με όσους έχουν κάνει τέσσερις δόσεις του εμβολίου κατά της COVID-19. Όπως εξηγεί στη συνέντευξη του, η τέταρτη δόση των τωρινών εμβολίων προσφέρει σημαντική προστασία και όσοι δεν την κάνουν κινδυνεύουν να μείνουν απροστάτευτοι μέχρι να κυκλοφορήσουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια.