ΨΕΥΔΕΣ ότι οι Ουκρανοί τίμησαν μονάδα της ναζιστικής Βέρμαχτ επειδή ονόμασαν Εντελβάις μια ταξιαρχία τους

Το Φεβρουάριο του 2023 κυκλοφόρησαν άρθρα σε ελληνικές ιστοσελίδες που ανέφεραν ότι η Ουκρανία τιμά τη μονάδα της ναζιστικής Γερμανίας που ήταν γνωστή ως Εντελβάις, επειδή στην επίσημη ονομασία μίας Ταξιαρχίας του Ουκρανικού Στρατού προστέθηκε το όνομα «Εντελβάις». Αυτό, όμως, δεν ισχύει.

Παραδείγματα άρθρων: in.gr, imerodromos.gr, 902.gr, thepressproject.gr, bankingnews.gr, iskra.gr

Στα άρθρα που εξετάζονται διατυπώθηκαν οι εξής ισχυρισμοί:

«Τη ναζιστική ταξιαρχία Εντελβάις, διαβόητη για τις σφαγές της σε ευρωπαϊκές χώρες και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, εξυμνεί ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε προεδρικό διάταγμα, με το οποίο δίνει τιμητικά το όνομά της σε μονάδα του ουκρανικού στρατού.

Την ονομασία «ταξιαρχία Εντελβάις» δίνει τιμητικά σε μονάδα του ουκρανικού στρατού με διάταγμά του ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, εξυμνώντας με τον πιο επίσημο τρόπο τη φρικτή δράση της ομώνυμης ναζιστικής ταξιαρχίας της Βέρμαχτ στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα.»

«Στην ονομασία μονάδας του Ουκρανικού στρατού σε «Ταξιαρχία Έντελβάις» προχώρησε ο Ουκρανός Προέδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ξεπερνώντας κάθε όριο στην εξύμνηση των Ναζί από την Ουκρανική κυβέρνηση και επιβεβαιώνοντας ότι οι ναζί δεν είναι απλά μέρος του στρατού της Ουκρανίας, αλλά και επίλεκτο τμήμα του, ο οποίος εκπαιδεύεται και εξοπλίζεται από τους ΝΑΤΟικούς».

Σε ανάλογο πλαίσιο παρουσίασε το θέμα και ο δημοσιογράφος Θανάσης Αυγερινός.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας σε ανάρτηση μέσω Twitter παρουσίασε την είδηση ως «επιβεβαίωση» του ναζιστικού χαρακτήρα της Ουκρανίας και “100% επισημοποίηση των Νεοναζί”. Όπως θα δούμε παρακάτω, στα δεξιά παρατέθηκε το έμβλημα μιας άλλης μονάδας του Ουκρανικού Στρατού.

Τι ισχύει

Πράγματι, στις 14 Φεβρουαρίου 2023 εκδόθηκε Προεδρικό Διάταγμα (No 80/2023) από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σύμφωνα με το οποίο αποδίδεται στην 10η Ορεινή Ταξιαρχία Ταχείας Αναπτύξεως (10-я отдельная горно-штурмовая бригада – 10 ОГШБр) το τιμητικό όνομα «Εντελβάις». Δεν είναι σπάνιο τους τελευταίους μήνες οι στρατιωτικές μονάδες στη χώρα να λαμβάνουν τιμητικά ονόματα.

Ο όρος «έντελβαϊς» (edelweiss) είναι η κοινή ονομασία του λουλουδιού Leontopodium nivale, που φύεται σε μεγάλα υψόμετρα ευρωπαϊκών οροσειρών, όπως στις Άλπεις, τα Πυρηναία και τα Καρπάθια Όρη (τα οποία εκτείνονται στη Ρουμανία, την Ουκρανία, την Σλοβακία και την Πολωνία).

Η 10η Ταξιαρχία ιδρύθηκε το 2015 και εδρεύει στην Κολομίγια, πόλη στην επαρχία Ιβανο-Φρανκίφσκ στη δυτική Ουκρανία, στους πρόποδες των Καρπαθίων Ορέων, στην ιστορική περιοχή της Γαλικίας.

Το άνθος έντελβαϊς έχει ιστορικά χρησιμοποιηθεί ως σύμβολο και συνδέεται με στρατιωτικές μονάδες τουλάχιστον από την αρχή του 20ου αιώνα. Αρχικά ως σύμβολο για τα Ορεινά Στρατεύματα της Αυστροουγγαρίας, το έντελβαϊς έχει χρησιμοποιηθεί – και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα – από στρατιωτικές δυνάμεις κυρίως Ορεινού Πεζικού σε αρκετές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

Στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις, επί παραδείγματι, συμπεριλαμβάνεται και η διαβόητη 1η Ορεινή Μεραρχία Πεζικού (η οποία αναφέρεται και ως «Μεραρχία Edelweiss» από το έμβλημά της) της ναζιστικής Βέρμαχτ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο το λουλούδι αποτελεί ακόμη και σήμερα έμβλημα αρκετών μονάδων αλπινιστών, ορεινού πεζικού και καταδρομών στη Γερμανία.

Το έντελβαϊς εντοπίζεται, επίσης, στις ένοπλες δυνάμεις της Αυστρίας και της Ρουμανίας, ενώ στην Πολωνία οι μονάδες του Ορεινού Πεζικού χρησιμοποιούν ευρέως αυτό το άνθος ως έμβλημα.

Σημειώνεται ότι ακόμη και στη Ρωσική Εθνική Φρουρά είχε δοθεί το όνομα «Έντελβαϊς» σε μονάδα των Ειδικών της Δυνάμεων:

Μάλιστα, μονάδες ή στελέχη του Ρωσικού Στρατού έχουν συμμετάσχει σε ασκήσεις στο Κέντρο Εκπαίδευσης Εντελβάις των ορεινών ενόπλων δυνάμεων της Κιργιζίας (δείτε δελτίο τύπου το 2021), αλλά και σε διεθνές γυμνάσιο ορεινού πεζικού στις Αυστριακές Άλπεις το 2019 με την ονομασία «Έφοδος Εντελβάις» (δείτε ανακοίνωση το 2019).

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι το 4ο Σύνταγμα Ελαφρού Ορεινού Πεζικού (4e Régiment de chasseurs) των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, είχε αναπτύξει στο Μάλι, στην υποσαχάρια Αφρική, μία τακτική ομάδα με το όνομα “Edelweiss” και διακριτικό σήμα το ομώνυμο άνθος. Το 2021 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο από τον Eloi Panel, αξιωματικό της μονάδας, που είχε την υποστήριξη του διοικητή και του Συντάγματος, με τον τίτλο “Edelweiss, le 4e Régiment de Chasseurs, des Alpes au Sahara”.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η χρήση του ονόματος ή του συμβόλου του άνθους Έντελβαϊς δεν συνεπάγεται από μόνη της κάποια σχέση με ναζιστική ιδεολογία.

Παρακάτω εξετάζεται αν υπάρχει κάποια τέτοια ένδειξη στην προκείμενη περίπτωση.

Θα πρέπει αρχικά να σημειωθεί ότι το προσωνύμιο Έντελβαϊς δεν είναι κάτι καινούριο για την Ουκρανική 10η Ταξιαρχία: με αυτό το όνομα ήταν ανεπίσημα, αλλά ευρέως αναγνωρίσιμα, γνωστή. Το έμβλημα της μονάδας, όταν καθιερώθηκε επισήμως το 2018, περιείχε ήδη αυτό το λουλούδι. Με το άνθος αυτό συνδέεται ανεπίσημα η Ταξιαρχία ήδη από το 2016, τον πρώτο χρόνο από την ίδρυσή της. Επιπροσθέτως, το 2016 στελέχη της Ταξιαρχίας είχαν σχηματίσει ορχήστρα με το όνομα Εντελβάις.

Πριν καθιερωθεί το έμβλημα, σε άρθρο του επίσημου περιοδικού στρατιωτικής θεματολογίας των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, Ναρόντνα Άρμια (na.mil.gov.ua), το 2016 αναφέρονταν τα εξής:

«Δεδομένου ότι το σημείο μόνιμης ανάπτυξης της ταξιαρχίας βρίσκεται στην περιοχή Ιβανο-Φρανκίβσκ, το σύμβολο της ταξιαρχίας έγινε το λουλούδι “Edelweiss”, που φυτρώνει σε απρόσιτες, απότομες βουνοπλαγιές, προσκολλάται πεισματικά στους βράχους που εκτίθενται σε όλους τους ανέμους από τις ρίζες του και, παρά τα ύψη, ανθίζει πάνω από τα σύννεφα».

Όταν επισημοποιήθηκε το έμβλημα της Ταξιαρχίας το 2018, στον ενημερωτικό ιστότοπο ukrmilitary.com είχαν σημειωθεί τα παρακάτω:

«Το έμβλημα [της 10ης Ταξιαρχίας], το σκίτσο του οποίου δημιουργήθηκε απευθείας από την ταξιαρχία, φέρει ξεκάθαρα σημάδια μίμησης του συμβολισμού της 128 Ανεξάρτητης Ταξιαρχίας Ορεινού Πεζικού από την Τρανσκαρπαθία, από όπου, γενικά, στάλθηκαν αξιωματικοί για να σχηματίσουν τη νέα μονάδα (ο πρώτος διοικητής της ταξιαρχίας ήταν πρώην διοικητής του 15ου Ανεξάρτητου Τάγματος Ορεινού Πεζικού της 128ης ΤΑΞ). Γι’ αυτό βλέπουμε το μάλλον περίπλοκο σχήμα του εμβλήματος του μανικιού και τη χρήση του έντελβαϊς ως σύμβολο του ορεινού πεζικού και τη στυλιζαρισμένη εικόνα των βουνών (τα Καρπάθια)».

Η 128 Ταξιαρχία Ορεινού Πεζικού (128 ОГШБр) ιστορικά έχει συνδεθεί, κατά τον Β΄ΠΠ και στην μετά-Στάλιν εποχή, με την περιοχή της Τρανσκαρπαθίας (Υπερκαρπαθία), και εδρεύει στο Μουκάτσεβο, στην, γειτονική με την Ιβανο-Φρανκίβσκ, επαρχία Ζακαρπάτσκα. Το έμβλημά της περιέχει επίσης το άνθος έντελβαϊς και το γράμμα Τ – σύμβολα για την Τρανσκαρπαθία (ανεπισήμως αποκαλούνται Λεγεών της Τρανσκαρπαθίας). Αυτό το έμβλημα (της 128ης) ενσωμάτωσε το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας στην προαναφερθείσα ανάρτησή του για την ουκρανική 10η Ταξιαρχία.

Σε συνέντευξη με στελέχη της μονάδας το 2019, είχαν αναφερθεί τα εξής:

«- Τι συμβολίζει το έμβλημά σας;
– Εκεί είναι κωδικοποιημένη η ονομασία «Ταξιαρχία Τρανσκαρπαθίας». Το γράμμα Τ είναι το διεθνές όνομα της Υπερκαρπάθιας περιοχής, Transcarpathia. Υπάρχει επίσης ένα στυλιζαρισμένο σύμβολο του ορεινού πεζικού – ένα edelweiss (ένα λουλούδι του βουνού) και δύο bartkas (παραδοσιακά τσεκούρια Hutsul), τα χρώματα – γκρι και σκούρο γκρι – είναι τα χρώματα του ορεινού πεζικού».

Σε αναρτήσεις των ταξιαρχιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντοπίζονται αναφορές για το έντελβαϊς μόνο ως άνθος, όχι σε κάποιο φιλοναζιστικό πλαίσιο. Δεν κατέστη δυνατόν να εντοπίσουμε αναρτήσεις που να εξυμνούν τη διαβόητη μονάδα της Ναζιστικής Βέρμαχτ.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι απουσιάζει οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση αναφορά σε καθιέρωση του εμβλήματος της 10ης, ή έστω της «μητρικής» 128ης Ταξιαρχίας, προς τιμήν της μονάδας της ναζιστικής Βέρμαχτ.

Περαιτέρω, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η ουκρανική 10η Ταξιαρχία τιμά τις ημέρες μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος (και του ουκρανικού Μπάμπι Γιαρ) και καταδικάζει το Ναζισμό, συμπεριφορά ασύμβατη με υποτιθέμενη επίσημη νεοναζιστική ιδεολογία. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Συμπέρασμα

Ανακεφαλαιώνοντας, το διάταγμα που εκδόθηκε πρόσφατα από τον Ουκρανό Πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεν προσέθεσε κάποιο πρωτάκουστο όνομα σε μονάδα του Ουκρανικού Στρατού αλλά καθιέρωσε μια ανεπίσημη ονομασία αυτής. Η 10η Ταξιαρχία Ορεινού Πεζικού ταχείας αναπτύξεως, που εδρεύει στη δυτική Ουκρανία, είχε από τον καιρό της ιδρύσεώς της σχέση με το σύμβολο του άνθους έντελβαϊς και ήδη το έφερε στο έμβλημά της εδώ και χρόνια. Η χρήση αυτού του άνθους δεν συνοδεύεται από δημόσιες εκφράσεις τιμής προς τη μονάδα της ναζιστικής Γερμανίας. Αντίθετα, η Ταξιαρχία έχει εκφραστεί επισήμως εις μνήμην των θυμάτων του ναζισμού.

Το σύμβολο του έντελβαϊς χρησιμοποιείται ήδη στα εμβλήματα μονάδων ορεινού πεζικού σε αρκετές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Σημειώνεται ότι ακόμη και στη Ρωσική Εθνική Φρουρά είχε δοθεί το όνομα «Έντελβαϊς» σε μονάδα των Ειδικών της Δυνάμεων.

Επομένως, ο ισχυρισμός ότι η Ουκρανία εξυμνεί με επίσημο τρόπο τη ναζιστική 1η Ορεινή Μεραρχία “Εντελβάις” και προς τον σκοπό αυτόν δόθηκε το όνομα αυτής σε μονάδα του Ουκρανικού στρατού δεν είναι αληθής.