Απάτη με σκεύασμα κατά της υπέρτασης

Νέα απάτη εμφανίστηκε σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την προώθηση σκευάσματος κατά της υπέρτασης. Πρόκειται για το σκεύασμα Tonerin, με την ανάρτηση να οδηγεί σε ιστοσελίδα, η οποία μιμείται τον επίσημο ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί κατασκευασμένα στοιχεία και εικόνες και ισχυρίζεται ψευδώς πως ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β’ προτείνει το συγκεκριμένο προϊόν σε συμφωνία με τον κ. Χρήστο Κίττα, Καθηγητή Ιατρικής και πρώην Υπηρεσιακό Υπουργό, ο οποίος είναι δήθεν αυτός που ανακάλυψε το σκεύασμα.

Παράδειγμα ανάρτησης:

Το διαφημιζόμενο προϊόν παρουσιάζεται ως ένα “πλήρως φυσικό προϊόν” το οποίο υπόσχεται να καθαρίσει τα αιμοφόρα αγγεία του οργανισμού από τη χοληστερόλη και να “επεκτείνει τη διάρκεια ζωής κατά 11-17 χρόνια”.

Τι ισχύει

Η αρχική ανάρτηση με ημερομηνία δημοσίευσης 22 Ιουνίου 2023 προέρχεται από μια σελίδα του Facebook με όνομα “Τhe most delicious drame”, η τελευταία ανάρτηση της οποίας ήταν στις 20 Μαΐου 2022.

Η ανάρτηση οδηγεί σε μια ιστοσελίδα με όνομα “Sehoterok.shop“. Με την είσοδο στην ιστοσελίδα διαπιστώνουμε αμέσως την ύπαρξη μιας σειράς χαρακτηριστικών που υποδεικνύουν πως πρόκειται για απάτη.

Αρχικά, παρατηρούμε πως η ιστοσελίδα μιμείται τον Επίσημο Ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος, φέροντας το λογότυπο στο πάνω αριστερό μέρος, ενώ διατηρεί μια ύποπτη ηλεκτρονική διεύθυνση (https://sehoterok.shop/), ίδια με αυτή της ανάρτησης του Facebook, η οποία ουδεμία σχέση έχει με τον ιστότοπο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

O ιστότοπος του προϊόντος φαίνεται να έχει έδρα το Capital Region, μια ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Ισλανδίας.

Στην υπό εξέταση περίπτωση, η απάτη στοχεύει συγκεκριμένα στο ελληνορθόδοξο κοινό χρησιμοποιώντας δήθεν απόφαση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυμου Β΄ για διάδοση του προϊόντος “Tonerin” με στόχο την “αποκατάσταση όλων των χριστιανών”.

Όπως διαβάζουμε από την ψευδή ιστοσελίδα:

Για να υποστηρίξει τη διαδικασία αποκατάστασης όλων των χριστιανών, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος Β’ αποφάσισε ότι η εκκλησία πρέπει να συμβάλλει στη διάδοση του προϊόντος “Tonerin”, προσφέροντας τη δυνατότητα να παραγγείλετε με έκπτωση και κατευθείαν από τον παραγωγό μέσω της φόρμας παραγγελίας που έχει τοποθετηθεί σε αυτήν την επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η ιστοσελίδα ενσωματώνει, επίσης, κατασκευασμένη φωτογραφία του κ. Χρήστου Κίττα με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, η οποία αποτελεί προϊόν photoshop.

Σύμφωνα με τους ψευδείς ισχυρισμούς της ιστοσελίδας, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος συναντήθηκε με τον κ. Χρήστου Κίττα, με τον τελευταίο να μοιράζεται μαζί του “την τελευταία του ανακάλυψη”.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για στιγμιότυπο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, από τη συνάντηση του Αρχιεπισκόπου με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη στις 14.3.2023. Το πρόσωπο του κ. Κίττα έχει επικολληθεί και έχει προσαρμοστεί πάνω στο σώμα του κ. Χριστοδουλίδη.

Με αναζήτηση του σκευάσματος στο διαδίκτυο διαπιστώθηκε πως το προϊόν διαφημίζεται σε πολλές χώρες του εξωτερικού, αλλά και σε ελληνικούς ιστότοπους. (Αρχειοθετημένα παραδείγματα εδώ και εδώ). Σε παρόμοια ιστοσελίδα, το εν λόγω σκεύασμα συνδέεται ψευδώς το όνομα της γιατρού Αναστασίας Πάτσιου, η οποία ουδέποτε έχει δηλώσει κάτι σχετικό με το σκεύασμα Tonerin.

Επιπλέον, το εν λόγω σκεύασμα δεν διατίθεται στα φαρμακεία και μπορεί να αποκτηθεί μόνο μέσα από τη συμπλήρωση ειδικής φόρμας στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα ή στην επίσημη ιστοσελίδα (η οποία εμφανίζει και αυτή ως τοποθεσία της την περιοχή Capital Region της Ισλανδίας).

Στην ηλεκτρονική φόρμα, πρέπει κανείς να συμπληρώσει το όνομα και το τηλέφωνό του, ώστε να τον καλέσουν από την εταιρεία.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, είναι παράνομο. Σύμφωνα με τη νομοθεσία (Νόμοι/Εγκύκλιοι λοιπών προϊόντων (συμπληρώματα διατροφής, βιοκτόνα, βρεφικές τροφές, Εγκύκλιος 55220-22/07/2009):

Η διάθεση συμπληρωμάτων διατροφής στο κοινό επιτρέπεται μόνο από τα Φαρμακεία και αυτό θα πρέπει να αναγράφεται στις διαφημιστικές καταχωρήσεις, άμεσες ή έμμεσες (advertorial, publi κτλ.). Απαγορεύεται κάθε διαφήμιση διάθεσης με οποιονδήποτε άλλο τρόπο («πόρτα-πόρτα», τηλεφωνικώς κλπ.).

Ακόμη, τόσο στην υπό εξέταση ιστοσελίδα, όσο και σε παρόμοιες ιστοσελίδες, το σκεύασμα παρουσιάζεται ως πλήρως ελεγμένο:

Ο ΕΟΦ πραγματοποίησε λεπτομερή αξιολόγηση του Tonerin και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το προϊόν έχει την υψηλή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα που απαιτείται για ένα προϊόν που σχετίζεται με την υγεία. Η αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας του Tonerin περιελάμβανε μελέτες, αναλύσεις και δοκιμές για την επαλήθευση των ισχυριζόμενων από τον κατασκευαστή ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών του προϊόντος. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω ενεργειών, ο ΕΟΦ χορήγησε στην Tonerin τις απαραίτητες πιστοποιήσεις.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, είναι επίσης παράνομο και παραπλανητικό. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία:

Τα συμπληρώματα διατροφής δεν υπόκεινται σε έγκριση, δηλαδή προηγούμενη αξιολόγηση και αδειοδότηση, αλλά σε γνωστοποίηση και κατασταλτικό έλεγχο. Οποιαδήποτε αναφορά εμφανίζει το προϊόν ως «εγκεκριμένο» από τον ΕΟΦ είναι μη νόμιμη και παραπλανητική. Αντίθετα, απαιτείται η αναγραφή, σε κάθε διαφήμιση, του αριθμού γνωστοποίησης στον ΕΟΦ.

Επιπλέον, εναλλακτικά προς το σκεύασμα Tonerin προτείνεται από τις ιστοσελίδες διαφήμισης το σκεύασμα Cardione, το οποίο συνδέεται με παρόμοια απάτη που έχουμε καταρρίψει στο παρελθόν.

Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί πως ένα σκεύασμα “φυτικής προέλευσης” δεν συνιστά αυτομάτως ένα απολύτως ακίνδυνο προϊόν. Σε κάθε περίπτωση δεν συνίσταται η ηλεκτρονική αγορά σκευασμάτων, χωρίς προηγούμενη έγκριση του αρμόδιου ιατρού.

Συμπέρασμα

Τόσο το υπό εξέταση σκεύασμα όσο και η ιστοσελίδα στην οποία διαφημίζεται το προϊόν αποτελούν παραδείγματα στοχευμένης πολλαπλής εξαπάτησης του καταναλωτικού κοινού. Αφενός, η ιστοσελίδα αποδίδει ψευδείς δηλώσεις στον Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερώνυμο Β΄, παρουσιάζοντας παραπλανητικά το σκεύασμα ως προωθούμενο από την επίσημη Εκκλησία της Ελλάδος, ενώ ταυτόχρονα ενσωματώνει παραποιημένη εικόνα του κ. Χρήστου Κίττα, τον οποίο εμφανίζει ως εμπνευστή του σκευάσματος. Αφετέρου, παρουσιάζει λανθασμένα το διαφημιζόμενο προϊόν ως ελεγμένο σκεύασμα για την υπέρταση. Σε κανένα σημείο, ωστόσο, δεν εμφανίζονται οι απαραίτητες αποδείξεις και συγκεκριμένα ο αριθμός γνωστοποίησης του ΕΟΦ.