Ψευδής ισχυρισμός για υπαναχώρηση του Π.Ο.Υ. σχετικά με τη συνθήκη για την πανδημία

Πρόσφατα διαμοιράστηκε ο ισχυρισμός πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) υπαναχώρησε από τη συνθήκη για την πανδημία, προβαίνοντας σε ουσιαστικές αλλαγές για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες του κόσμου.

Αναπαραγωγές σε ιστοσελίδες: katohika.gr, nikolaosanaximandros.gr, oparlapipas.gr, anazitiseis.gr, amazonios.net

Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: 

Τι ισχύει

Αρχικά, αναζητώντας τον ισχυρισμό, οδηγούμαστε σε άρθρο της ιστοσελίδας The People’s Voice στις 24 Απριλίου 2024. Πρόκειται για σελίδα διαβόητη για τη διακίνηση ψευδών και συνωμοσιολογικών ισχυρισμών, η οποία αναπαράγει τακτικά τέτοιου είδους περιεχόμενο (εδώ, εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). Στο εν λόγω άρθρο και στις δημοσιεύσεις του ισχυρισμού, δεν παρέχεται καμία αξιόπιστη πηγή που να επιβεβαιώνει ότι ο Π.Ο.Υ. αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη συνθήκη για την πανδημία. 

Ο Π.Ο.Υ. μάλιστα, έδωσε πρόσφατα, τον Απρίλιο του 2024, στη δημοσιότητα το τελευταίο σχέδιο πρότασης (εδώ) σχετικά με τη συνθήκη για την πανδημία. Γίνεται ευκόλως αντιληπτό πως αυτό δεν θα συνέβαινε εφόσον η συνθήκη του Π.Ο.Υ. για την πανδημία είχε ήδη καταργηθεί.

Παράλληλα, τα κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. συμφώνησαν (εδώ κι εδώ) να επαναλάβουν τις διαπραγματεύσεις για την οριστικοποίηση της συνθήκης από τις 29 Απριλίου έως τις 10 Μαΐου 2024, ώστε να προλάβουν τη 77η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας που ξεκινάει στις 27 Μαΐου 2024.

Πιο συγκεκριμένα, όπως δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής της Π.Ο.Υ., Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus:

«Τα κράτη μέλη μας έχουν πλήρη επίγνωση του πόσο σημαντική είναι η συνθήκη για την πανδημία για την προστασία των μελλοντικών γενεών από τα δεινά που υποφέραμε κατά την πανδημία COVID-19. Τα ευχαριστώ για τη σαφή δέσμευσή τους να βρουν κοινό έδαφος και να οριστικοποιήσουν αυτή την ιστορική συμφωνία εγκαίρως για την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας».

Στις αναπαραγωγές του ισχυρισμού αναφέρεται παραπλανητικά ότι το άρθρο 13Α.1 της συνθήκης για την πανδημία καταργήθηκε πρόσφατα. Στην πραγματικότητα, το άρθρο 13Α.1 προτάθηκε από την Ομάδα Εργασίας για τις Τροποποιήσεις των Διεθνών Υγειονομικών Κανονισμών (WGIHR) κατά την πρώτη συνεδρίασή της τον Νοέμβριο του 2022 (εδώ). Όπως παρατηρείται, υπήρχαν δύο προτεινόμενα άρθρα 13Α.1.

Νέο άρθρο 13Α Διεθνής ανταπόκριση του ΠΟΥ στη δημόσια υγεία

1. Τα Κράτη Μέρη αναγνωρίζουν τον Π.Ο.Υ. ως την καθοδηγητική και συντονιστική αρχή της διεθνούς δημόσιας υγείας κατά τη διάρκεια έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος και αναλαμβάνουν την υποχρέωση να ακολουθούν τις συστάσεις του Π.Ο.Υ. κατά τη διεθνή τους ανταπόκριση στη δημόσια υγεία.

Νέο άρθρο 13Α: Τεχνολογίες και τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση της δημόσιας υγείας

1. Αμέσως μετά τη διαπίστωση έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος σύμφωνα με το άρθρο 12, ο Γενικός Διευθυντής προβαίνει σε άμεση αξιολόγηση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας των απαιτούμενων προϊόντων υγείας και διατυπώνει συστάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανισμού κατανομής, για την αποφυγή τυχόν ενδεχόμενων ελλείψεων προϊόντων και τεχνολογιών υγείας σύμφωνα με το άρθρο 15 ή 16, ανάλογα με την περίπτωση.

Αμφότερες οι προτεινόμενες προσθήκες του άρθρου 13Α, ουδέποτε μπήκαν στο μηδενικό σχέδιο της Συνθήκης για την Πανδημία του Π.Ο.Υ. που κυκλοφόρησε (εδώ) τη 1η Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή εδώ και πάνω από έναν χρόνο. Ακόμη και στο μεταγενέστερο προσχέδιο του Ιουνίου 2023 (εδώ) δεν υπήρξε αναφορά στο άρθρο 13Α. Επομένως, δεν δύναται να υφίσταται ως τεκμήριο του ισχυρισμού το γεγονός πως το άρθρο 13Α “διαγράφηκε πρόσφατα”, διότι εξαρχής δεν εισήχθη.

Τα Ellinika Hoaxes επικοινώνησαν με τον Π.Ο.Υ. και σε απάντηση από την επικεφαλής ομάδας ειδήσεων και επικοινωνίας του Οργανισμού, Fadela Chaib, αναφέρθηκε:

«Σας ευχαριστούμε για τον έλεγχο. Αυτός είναι ένας ψευδής ισχυρισμός. Το Διακυβερνητικό Όργανο Διαπραγμάτευσης (INB) συνέρχεται σε μια επαναλαμβανόμενη 9η Σύνοδο από τις 29 Απριλίου έως τις 10 Μαΐου για να οριστικοποιήσει το σχέδιο συνθήκης για την πανδημία. Το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι η διαβίβαση του σχεδίου της συμφωνίας στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας για έγκριση τον Μάιο του 2024».

Έπειτα, διαβάζοντας τα αρχικά σχέδια της συνθήκης για την πανδημία (σελ. 4 παράγραφος 1 και σελ. 10 άρθρο 4, παράγραφος 3) παρατηρείται ότι τα κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. συνεχίζουν να έχουν το δικαίωμα να «καθορίζουν και να διαχειρίζονται» τις δικές τους πρωτοβουλίες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου αντιμετώπισης μελλοντικών πανδημιών. Επιπροσθέτως, το ζήτημα της κυριαρχίας των κρατών αναφέρθηκε και στο τελευταίο προσχέδιο του Απριλίου 2024 (σελ. 4, παράγραφος 6).

Τέλος, εξετάζοντας την εγκυρότητα του ισχυρισμού, διαπιστώνεται πως εφόσον ο Π.Ο.Υ. εγκατέλειπε πραγματικά αυτή τη συνθήκη, το γεγονός θα είχε μεταδοθεί διεθνώς από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, κάτι που δεν συνέβη όπως βλέπουμε μετά από σχετική αναζήτηση.

Συμπέρασμα 

Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Βάσει των παραπάνω δεδομένων, δεν προκύπτει πως ο Π.Ο.Υ. εγκατέλειψε τη συνθήκη για την πανδημία. Αντίθετα, πρόσφατα δημοσίευσε την τελευταία πρότασή του σχετικά με αυτή, ενώ σε απάντηση που μας απέστειλε, διέψευσε κατηγορηματικά τον ισχυρισμό. Η είδηση προέρχεται από ιστοσελίδα που διαδίδει τακτικά ψευδές και παραπλανητικό περιεχόμενο, ενώ το τεκμήριο που χρησιμοποιείται για διαγραφή του άρθρου 13Α.1 δεν ευσταθεί, διότι το συγκεκριμένο άρθρο εξαρχής δεν είχε εισαχθεί στη συνθήκη για την πανδημία.