Όχι, Ιαπωνική μελέτη ΔΕΝ απέδειξε αύξηση των θανάτων από καρκίνο μετά τον εμβολιασμό, ούτε αναφέρθηκε σε «turbo καρκίνους»

Από τον Απρίλιο του 2024, δημοσιεύματα σε ιστότοπους καθώς και αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης προβάλλουν τον ισχυρισμό πως, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, παρατηρήθηκε αύξηση των θανάτων από καρκίνο στην Ιαπωνία, γεγονός που οι ερευνητές αποδίδουν στα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, κυρίως στην τρίτη (πρώτη αναμνηστική) δόση. Ταυτόχρονα, οι αναρτήσεις ισχυρίζονται πως η χώρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, συνδέοντας τα εμβόλια mRNA με «turbo καρκίνους». Όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια όμως, ο υπό εξέταση ισχυρισμός δεν επιβεβαιώνεται από τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα ενώ η επίμαχη μελέτη βρίθει μεθοδολογικών ασυνεπειών, με τα συμπεράσματα της να μην τεκμηριώνονται από τα επίσημα στατιστικά, από άλλες μελέτες, ακόμα και από τα ίδια τα δεδομένα που επικαλείται.

Παραδείγματα δημοσιεύσεων: pronews.gr, anazitiseis.gr, karditsastakra.com, molwnlave.net, hellasultras.gr

Παραδείγματα αναρτήσεων στο Facebook:

Ο ισχυρισμός δημοσιεύτηκε επίσης στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ» στις 19 Απριλίου 2024:

Τι ισχύει

Ο υπό εξέταση ισχυρισμός βασίζεται σε μελέτη με τίτλο “Increased Age-Adjusted Cancer Mortality After the Third mRNA-Lipid Nanoparticle Vaccine Dose During the COVID-19 Pandemic in Japan (αρχειοθετημένη εδώ) η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cureus στις 8 Απριλίου 2024.

Προτού προχωρήσουμε στην ανάλυση της μελέτης, είναι σκόπιμο να τονίσουμε πως, όπως αναφέρει ο ιστότοπος techarp, η διαδικασία ελέγχου από ομότιμους (peer review) στο περιοδικό Cureus είναι εξαιρετικά σύντομη, με το περιοδικό να βασίζεται κυρίως στην κριτική μελετών από την επιστημονική κοινότητα μετά τη δημοσίευσή τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές δημοσιεύσεις να ανακαλούνται, ενώ την ίδια στιγμή το δημοσίευμα του techarp τονίζει πως η αξιολόγηση από μόνη της δεν αρκεί:

Με άλλα λόγια – η αξιολόγηση από ομοτίμους πριν από τη δημοσίευση φαίνεται να είναι επιφανειακή και το Cureus βασίζεται στην επιστημονική κοινότητα για να αξιολογήσει από ομοτίμους τις δημοσιεύσεις μετά τη δημοσίευσή τους.

[…]

Ακόμη και αν η δημοσίευση είχε αξιολογηθεί σωστά από ένα έγκυρο περιοδικό, αυτό θα ήταν μόνο το πρώτο βήμα στη διαδικασία της επιστημονικής αξιολόγησης, η οποία θα περιλάμβανε αναπαραγωγή και επαλήθευση (σσ: των δεδομένων και αποτελεσμάτων της εκάστοτε μελέτης), καθώς και κριτική της από άλλα μέλη της επιστημονικής κοινότητας.

Τι αναφέρει η επίμαχη μελέτη

Σύμφωνα το κείμενο της μελέτης, σκοπός των ερευνητών ήταν η κατανόηση των επιπτώσεων της πανδημίας στα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο από το 2020 έως το 2022, και η επιλογή της Ιαπωνίας έγινε διότι η χώρα έχει χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδανική για αυτή την ανάλυση:

Στα συμπεράσματά τους, οι ερευνητές ανέφεραν πως παρατήρησαν στατιστικά σημαντική αύξηση της υπερβάλλουσας θνητότητας από καρκίνο τα έτη 2021 και 2022:

Για όλους τους καρκίνους, υπολογίσαμε την υπερβάλλουσα θνητότητα σε -0,4% (-0,9, 0,1), 1,1% (0,5, 1,8) και 2,1% (1,4, 2,8), αντίστοιχα, υποδηλώνοντας μη υπέρβαση το 2020 και στατιστικά σημαντικές αυξήσεις σε 2021 και ειδικά το 2022.

Ανάμεσα στα δεδομένα που επικαλείται η υπό εξέταση μελέτη, παρουσιάζεται και ο αριθμός θανάτων από νεοπλασματικές ασθένειες ανά έτος (σελ. 4). Ωστόσο, παρά το γεγονός πως οι ερευνητές μιλούν για αύξηση της θνητότητας από καρκίνο, τα στοιχεία που οι ίδιοι παραθέτουν, όταν προσαρμόζονται ανά ηλικία, δείχνουν ακριβώς το αντίθετο:

Συγκεκριμένα, ο αριθμός των θανάτων (crude number, πρώτη στήλη) από κακοήθεις νεοπλασματικές ασθένειες (καρκίνος) αυξάνεται κατά τα έτη 2021 και 2022. Ωστόσο εξετάζοντας τον αριθμό των θανάτων ανά ηλικία (δεύτερη στήλη), διαπιστώνουμε πως στην πραγματικότητα υπάρχει ελάχιστη, στατιστικά ασήμαντη αύξηση του αριθμού θανάτων από καρκίνο το 2021 (κατά 377 θανάτους), ενώ το 2022 παρατηρείται μείωση κατά 1511 θανάτους.

Η σημασία της προσαρμογής ανά ηλικία (age-adjustment)

Όπως εξηγεί σε σχετικό βίντεο (αρχειοθετημένο εδώ) η ειδικευμένη στη νανοϊατρική Dr. Susan Oliver, η προσαρμογή ανά ηλικία (age-adjustment) του αριθμού των θανάτων από οποιαδήποτε ασθένεια είναι ο μοναδικός τρόπος ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα της θνητότητας μιας ασθένειας στο γενικό πληθυσμό. Την ανάλυση μπορείτε να τη δείτε στο χρονικό σημείο 11:41 του βίντεο που ακολουθεί:

Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τον παραπάνω πίνακα, η Dr. Oliver εξηγεί πως:

Αυτό το διάγραμμα εδώ εξετάζει τρεις διαφορετικούς τρόπους μέτρησης της θνητότητας από καρκίνο. Και αυτά τα δεδομένα είναι από όλο τον κόσμο. Η επάνω γραμμή με πορτοκαλί είναι απλώς η εξέταση των (αριθμών) θανάτων από καρκίνο, και όπως μπορείτε να δείτε, υπάρχει μια ταχεία αύξηση των θανάτων από καρκίνο. Αλλά αυτό δεν λέει όλη την ιστορία, γιατί ο πληθυσμός του κόσμου αυξάνεται. Θα περιμένατε λοιπόν να υπάρξουν περισσότεροι θάνατοι από καρκίνο επειδή υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι. Επομένως, πρέπει να προσαρμοστούμε για αυτήν την αύξηση του πληθυσμού. Ένας τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να εξετάσετε το ποσοστό θνητότητας από καρκίνο, που είναι η επόμενη γραμμή κάτω, που είναι με πράσινο χρώμα. Εδώ μπορείτε ακόμα να δείτε μια αύξηση, αλλά είναι πολύ λιγότερο έντονη από τους θανάτους από καρκίνο.

Αλλά και αυτό δεν λέει όλη την ιστορία. Επειδή ο πληθυσμός του κόσμου δεν αυξάνεται απλώς, αλλά γερνάει και όσο μεγαλύτερος είσαι, τόσο πιο πιθανό είναι να πάθεις καρκίνο και τόσο πιο πιθανό είναι να πεθάνεις από καρκίνο. Επομένως, προσαρμόζεστε για αυτό εξετάζοντας το προσαρμοσμένο ανά ηλικία (age-adjusted) ποσοστό θανάτου από καρκίνο και, ενώ τα άλλα δύο δεδομένα αυξάνονται, αυτό το δεδομένο μειώνεται σε μεγάλο βαθμό από το 1995 περίπου, αν και μπορείτε να δείτε ότι σταμάτησε να μειώνεται το 2017 και ήταν αρκετά σταθερό από τότε. Και αυτά τα δεδομένα φτάνουν μόνο μέχρι το 2019, επομένως δεν υπάρχει καμία επιρροή από την πανδημία.

Και παρεμπιπτόντως, μια άλλη εναλλακτική λύση για την εξέταση των προσαρμοσμένων ανά ηλικία (age-adjusted) ποσοστών θνησιμότητας είναι απλώς να ληφθεί υπόψη ο αυξανόμενος και γηρασμένος πληθυσμός όταν υπολογίζετε τους αναμενόμενους θανάτους.

Επιπροσθέτως, στους περιορισμούς της μελέτης, οι ερευνητές παραδέχονται πως για τη διεξαγωγή της χρησιμοποιήθηκαν περιγραφικά στατιστικά στοιχεία, πως η μελέτη τους δεν έχει αξιολογηθεί κλινικά και πως απαιτείται περαιτέρω μελέτη ανά κατάσταση εμβολιασμού:

Αυτή η μελέτη διεξήχθη χρησιμοποιώντας περιγραφικά στατιστικά στοιχεία από επίσημες πηγές και δεν έχει επικυρωθεί κλινικά. Απαιτείται περαιτέρω αναλυτική στατιστική μελέτη ανά κατάσταση εμβολιασμού.

Στα συμπεράσματά της, οι ερευνητές χαρακτήρισαν τις αυξήσεις της θνητότητας «αξιοσημείωτες», κάτι που όπως θα δούμε στη συνέχεια δεν επιβεβαιώνεται από αντίστοιχες μελέτες. Επιπροσθέτως, ανέφεραν πως οι αυξήσεις αυτές «θα μπορούσαν» να αποδοθούν σε μηχανισμούς του εμβολιασμού, απορρίπτοντας συγκεκριμένα τη μειωμένη φροντίδα των καρκινοπαθών κατά τη διάρκεια των lockdown, κάτι που επίσης θα εξετάσουμε στη συνέχεια.

Στατιστικά σημαντικές αυξήσεις στα προσαρμοσμένα ανάλογα με την ηλικία ποσοστά θνησιμότητας όλων των καρκίνων και ορισμένων συγκεκριμένων τύπων καρκίνου, συγκεκριμένα, καρκίνου των ωοθηκών, λευχαιμία, προστάτη, χείλους/στοματικού/φαρυγγικού καρκίνου, παγκρέατος και μαστού, παρατηρήθηκαν το 2022 αφού τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Ιαπωνίας είχε λάβει την τρίτη ή μεταγενέστερη δόση του εμβολίου SARS-CoV-2 mRNA-LNP. Αυτές οι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες αυξήσεις στα ποσοστά θνησιμότητας αυτών των καρκίνων που είναι ευαίσθητοι στο ERα θα μπορούσαν να αποδοθούν σε αρκετούς μηχανισμούς του εμβολιασμού mRNA-LNP και όχι σε λοίμωξη από τον COVID-19 ή σε μειωμένη φροντίδα για τον καρκίνο λόγω του lockdown. Η σημασία αυτής της πιθανότητας απαιτεί περαιτέρω μελέτες.

Εν κατακλείδι, εκφράζουν μια πιθανότητα χωρίς όμως να την τεκμηριώνουν.

Σε αντίθεση με τους υπό εξέταση ισχυρισμούς, η επίμαχη μελέτη δεν αναφέρεται πουθενά σε καλπάζουσας μορφής καρκίνους ή «turbo καρκίνους». Ωστόσο, τον ισχυρισμό ότι οι μαζικοί εμβολιασμοί σχετίζονται με την εμφάνιση μορφών καρκίνων που εκδηλώνονται και αναπτύσσονται σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουμε καταρρίψει σε παλαιότερο άρθρο μας. Επιπλέον ισχυρισμό για την υποτιθέμενη απαγόρευση των mRNA εμβολίων στην Ιαπωνία έχουμε επίσης καταρρίψει σε πρόσφατο άρθρο μας.

Κριτική της μελέτης και της μεθοδολογίας της

Μιλώντας στο Reuters Fact Check, o Jeffrey Morris, καθηγητής δημόσιας υγείας και προληπτικής ιατρικής και διευθυντής του τμήματος βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, δήλωσε πως η μελέτη υποθέτει, χωρίς στοιχεία, πως τα αυξημένα ποσοστά θανάτων που παρατηρεί οφείλεται στα εμβόλια:

«Δεν παρουσιάζουν δεδομένα που να διαχωρίζουν τους θανάτους από καρκίνο ανά κατάσταση εμβολιασμού και δεν δείχνουν ότι (το ποσοστό θανάτων) είναι αυξημένο μετά τον εμβολιασμό ή υψηλότερο σε εμβολιασμένους παρά μη εμβολιασμένους ίδιας ηλικίας/κατάσταση συννοσηρότητας, ούτε παρέχουν με άλλο τρόπο οποιαδήποτε επιδημιολογική απόδειξη ότι τα εμβόλια αύξησαν τον κίνδυνο της θνητότητας από καρκίνο»

«(η μελέτη) υπονοεί ότι το προσαρμοσμένο στην ηλικία ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο αυξάνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ στην πραγματικότητα δεν αυξάνεται – παραμένει σχετικά σταθερό και ουσιαστικά μειώνεται από το 2021 έως το 2022»

Tις ίδιες παρατηρήσεις σχετικά με τα μεθοδολογικά λάθη της μελέτης έκανε και ο μοριακός βιολόγος και επικοινωνιολόγος της επιστήμης Dr. Dan Wilson σε ανάλυσή του στον προσωπικό του λογαριασμό στην πλατφόρμα διαμοιρασμού βίντεο YouTube (αρχειοθετημένη εδώ). Η κριτική της μελέτης ξεκινά στο χρονικό σημείο 0:58 του παρακάτω βίντεο:

Ως επιστήμονας που διαβάζει ένα άρθρο σαν αυτό […] θα περίμενα τουλάχιστον να δω μια ανάλυση εμβολιασμένων έναντι μη εμβολιασμένων ασθενών και ποια ήταν τα ποσοστά θανάτων από καρκίνο σε αυτές τις δύο ομάδες. Αυτό δεν έγινε εδώ. Θα περίμενα επίσης να δω (τους ερευνητές) να αποκλείουν άλλες πιθανότητες γιατί, και πάλι, απλώς επισημαίνουν μια συσχέτιση εδώ και εξετάζουν μόνο μια συσχέτιση μεταξύ του εμβολιασμού και των θανάτων από καρκίνο.

Τι άλλο όμως συνέβαινε εκείνη τη στιγμή, αναρωτιέμαι. Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους από καρκίνο συνέβησαν το 2022. Και λένε επίσης ότι το 2022 είναι περίπου η εποχή που κυκλοφόρησε η τρίτη δόση εμβολίου mRNA COVID στον ιαπωνικό πληθυσμό.

Τι άλλο όμως συνέβαινε το 2022 στην Ιαπωνία. Α, σωστά, κατέγραψαν αριθμούς ρεκόρ κρουσμάτων COVID και θανάτων από COVID, χάρη στην πολύ γρήγορα διαδομένη παραλλαγή Omicron, που συνέβη εκείνη την χρονική στιγμή. Κάνουν λοιπόν αυτοί οι επιστήμονες κάποια προσπάθεια να συσχετίσουν την COVID, τα κρούσματα και τους θανάτους με αυτούς τους θανάτους από καρκίνο;

Όχι.

Προσπαθούν να αξιολογήσουν τo πώς οι αλλαγές στις συνήθεις ιατρικές επισκέψεις μπορεί να έχουν επηρεάσει αυτούς τους καρκινοπαθείς υπό τις συνθήκες της πανδημίας; Όπως ξέρουμε ότι έγινε σε άλλες χώρες; Όχι, δεν το κάνουν. Απλώς κάνουν έναν συσχετισμό και στη συνέχεια παραπέμπουν σε βιβλιογραφία για τα σκουπίδια […] υποστηρίζοντας ότι τα εμβόλια mRNA συμβάλλουν στον καρκίνο, κάτι που η βιβλιογραφία δεν υποδεικνύει.

Όπως ανέφερε ο Dr. Wilson, το 2022 άρχισαν να αυξάνονται οι θάνατοι από COVID-19 στην Ιαπωνία, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα:

Ωστόσο, οι ερευνητές που δημοσίευσαν την υπό εξέταση μελέτη δεν έλαβαν υπόψιν τους τον αυξανόμενο αριθμό θανάτων από τον SARS-CoV-2, δεν έλαβαν υπόψιν τους και την επίπτωση που είχε η πανδημία στην περίθαλψη των καρκινοπαθών, κάτι που θα εξετάσουμε στη συνέχεια, ούτε προσπάθησαν να εξετάσουν άλλες πιθανότητες. Επιπροσθέτως, δεν επιχείρησαν καν να εξετάσουν τους θανάτους από καρκίνο σε σχέση με την εμβολιαστική κατάσταση των ασθενών αλλά αυθαίρετα υπέθεσαν πως οι αυξημένoι θάνατοι που παρατήρησαν προκλήθηκαν από τον εμβολιασμό, χωρίς να γνωρίζουν πόσοι ασθενείς ήταν εμβολιασμένοι ή προσβλήθηκαν από τον ιό.

Τι αναφέρουν τα επίσημα στατιστικά της Ιαπωνίας

Μελετώντας τα επίσημα στατιστικά για υπερβάλλοντες θανάτους, μέσω της πλατφόρμας exdeaths-japan.org που διατηρεί η κυβέρνηση της Ιαπωνίας, βλέπουμε πως, όσον αφορά τον καρκίνο, δεν υπάρχει στατιστική διαφορά στα έτη 2021 και 2022 σε σχέση με τα προηγούμενα:

Μελετώντας μόνο τα χρόνια της πανδημίας (από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Νοέμβριο του 2023) στο ίδιο γράφημα φαίνεται πως, ενώ οι θάνατοι από καρκίνο παραμένουν στα ίδια επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, παρατηρείται μια έλλειψη αρνητικής θνητότητας και ελάχιστη πλην ορατή αύξηση των εβδομάδων που σημείωσαν υπερβάλλουσα θνητότητα τις χρονιές 2021 και 2022 σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, κάτι που θα εξετάσουμε στη συνέχεια του άρθρου. Αντιθέτως, το 2023 τα δεδομένα αναστρέφονται και δεν παρατηρείται υπερβάλλουσα θνητότητα αλλά κυρίως αρνητική:

Προκειμένου να εξετάσουμε τι ισχύει στα πλαίσια του υπό εξέταση ισχυρισμού, μελετώντας την χρονική περίοδο συγκεκριμένα από την έναρξη των εμβολιασμών με την τρίτη δόση του εμβολίου, στα τέλη του 2021, βλέπουμε πως σε γενικές γραμμές ο αριθμός των θανάτων παραμένει εντός των αναμενόμενων ορίων. Κατά τον Δεκέμβριο του 2021 και για όλο το 2022 υπάρχουν κάποιες καταγραφές υπερβάλλουσας θνησιμότητας, οι οποίες όμως είναι κατά πολύ μειωμένες σε σχέση με τα προηγούμενα έτη της πανδημίας, ενώ οι εβδομάδες στις οποίες καταγράφηκε αρνητική θνητότητα είναι περισσότερες:

Τι έχουν διαπιστώσει ανάλογες μελέτες

Όπως φαίνεται στα στατιστικά που διατηρεί η κυβέρνηση της Ιαπωνίας, μπορεί η θνητότητα από καρκίνο να παραμένει, γενικώς, στα αναμενόμενα επίπεδα, ωστόσο είναι σημαντικό να εξετάσουμε γιατί κατά τα έτη 2021 και 2022 δεν παρατηρούμε καθόλου πτώση της θνητότητας όπως τα προηγούμενα έτη και το 2023, καθώς και γιατί παρατηρείται αύξηση των εβδομάδων υπερβάλλουσας θνητότητας, η οποία αν και στατιστικά ασήμαντη είναι άξια διερεύνησης.

Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα μας δίνει πρόσφατη μελέτη, με τίτλο “Impact of the COVID-19 Pandemic on Cancer Death Locations in Japan: An Analysis of Excess Mortality Through February 2023” η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Epidemiology τον Δεκέμβριο του 2023. Σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης ήταν να ερευνήσει εάν υπήρξαν υπερβάλλοντες θάνατοι από καρκίνο στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια της πανδημίας καθώς και αν υπήρξαν αλλαγές στις τοποθεσίες θανάτου από καρκίνο.

Όπως αναφέρεται στη δημοσίευση, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως για τα έτη της πανδημίας το ποσοστό των θανάτων από καρκίνο μειώθηκε σε ιατρικά ιδρύματα, ενώ την ίδια στιγμή αυξήθηκε σημαντικά στις οικίες των ασθενών:

Αποτελέσματα: Από τον Ιανουάριο του 2018 έως τον Φεβρουάριο του 2023, υπήρξε σταθερή αύξηση στους εβδομαδιαίους παρατηρούμενους θανάτους από καρκίνο. Η παρουσία οριστικής υπέρβασης κατά την περίοδο της πανδημίας παραμένει αβέβαιη. Το ποσοστό των θανάτων στα ιατρικά ιδρύματα μειώθηκε από 83,3% σε 70,1%, ενώ οι θάνατοι στο σπίτι αυξήθηκαν από 12,1% σε 22,9%. Μεταξύ Απριλίου 2020 και Φεβρουαρίου 2023, οι θάνατοι στα ιατρικά ιδρύματα έπεφταν συχνά κάτω από το κατώτερο όριο πρόβλεψης 95%. Οι θάνατοι κατ’ οίκον υπερέβαιναν σταθερά το ανώτατο όριο πρόβλεψης του 95%, με σημαντικούς υπερβολικούς θανάτους να αναφέρονται ετησίως.

Συμπέρασμα: Η μελέτη μας βρήκε μια μετατόπιση στις τοποθεσίες θανάτου από καρκίνο από ιατρικά ιδρύματα σε σπίτια στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Η μελέτη μας δεν επιβεβαίωσε μια συνολική αύξηση στους θανάτους από καρκίνο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Όπως συμβαίνει με τις παγκόσμιες τάσεις, η βαθιά μετατόπιση από τα νοσοκομεία στα σπίτια στην Ιαπωνία απαιτεί μια ολοκληρωμένη διερεύνηση για την κατανόηση του πολύπλευρου αντίκτυπου της πανδημίας στις αποφάσεις περίθαλψης για τον καρκίνο στο τέλος της ζωής.

Συμπερασματικά, οι ερευνητές δεν επιβεβαίωσαν γενική αύξηση θανάτων από καρκίνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ωστόσο παρατήρησαν μετατόπιση της τοποθεσίας του θανάτου, με τους θανάτους σε οικίες ασθενών να διπλασιάζονται σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Μια ακόμα μελέτη, με τίτλο “Impact of the COVID-19 pandemic on mortality trends in Japan: a reversal in 2021? A descriptive analysis of national mortality data, 1995–2021“, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Open, δεν διαπίστωσε αύξηση της θνητότητας από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες στην Ιαπωνία για τα έτη 2021 και 2022.

Αν και η μελέτη είχε σκοπό να ερευνήσει γενικά την αύξηση της θνησιμότητας στη χώρα, η θνητότητα από καρκίνο δείχνει να μειώνεται ακόμα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Στα συμπεράσματά τους, οι ερευνητές δήλωσαν πως η πτωτική τάση της γενικής θνησιμότητας από κάθε αίτιο στην Ιαπωνία δεν επηρεάστηκε σημαντικά από την πανδημία:

Στην Ιαπωνία, η πτωτική τάση της συνολικής θνησιμότητας συνεχίστηκε το 2020 παρά την πανδημία COVID-19. Ωστόσο, περίπου 2% αύξηση της θνησιμότητας παρατηρήθηκε το 2021, η οποία αποδόθηκε στην COVID-19, τον ηλικιωμένο πληθυσμό, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και «άλλα αίτια».

Ο αντίκτυπος της πανδημίας στην καθυστέρηση της διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου

Όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, είναι γεγονός πως η έλευση της πανδημίας, πέρα από την επίδραση που είχε στα συστήματα υγείας κάθε χώρας, προκάλεσε έμμεσα την αύξηση της θνητότητας άλλων ασθενειών πέραν της COVID-19, όπως καρκίνων και καρδιακών παθήσεων, λόγω της ελλιπούς ή καθυστερημένης διάγνωσης τους. Αν και η αύξηση αυτή δεν είναι πρακτικά δυνατό να ποσοτικοποιηθεί, μπορεί να εκτιμηθεί με βάση τα στατιστικά νέων διαγνώσεων για μη μεταδοτικές ασθένειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με ερευνητές να εκφράζουν την ανησυχία τους από το πρώτο κιόλας έτος της πανδημίας.

Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2020, ογκολόγοι δήλωναν ανήσυχοι σχετικά με τα χαμηλά ποσοστά νέων διαγνώσεων που παρατηρήθηκαν κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του CBC News, με ημερομηνία δημοσίευσης 17 Δεκεμβρίου 2020, ειδικοί εκδήλωναν ανησυχία για τη σημαντική πτώση του αριθμού των προσυμπτωματικών εξετάσεων, των παραπομπών, και των διαγνώσεων καρκίνου στον Καναδά, από την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του ίδιου έτους. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, από τις 15 Μαρτίου έως τις 31 Μαΐου του 2020 υπήρξε σημαντική μείωση στον προσυμπτωματικό έλεγχο για τρεις σημαντικούς καρκίνους στην πολιτεία του Ontario σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019:

• Μείωση 97% στον προσυμπτωματικό έλεγχο για μαστογραφίες μέσω του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου Μαστού του Οντάριο.
• Μείωση 88% σε τεστ Παπανικολάου μέσω του Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου Τραχήλου του Οντάριο.
• Μείωση 73% σε τεστ κοπράνων μέσω του ColonCancerCheck.

Το γεγονός αυτό δε σημαίνει πως τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνων μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μειώθηκαν όμως σημαντικά οι έγκαιρες διαγνώσεις. Όπως δήλωσε ο Stuart Edmonds, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Canadian Cancer Society, η παράλειψη έγκαιρης διάγνωσης οδηγεί στην παρουσίαση καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο, καθιστώντας την ασθένεια πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί με επιτυχία:

Οι επιλογές για θεραπεία είναι λιγότερες και τα αποτελέσματα τείνουν να είναι χειρότερα.

Όπως επίσης ανέφερε, η πανδημία δεν επηρέασε μόνο αδιάγνωστους ασθενείς αλλά και καρκινοπαθείς οι οποίοι δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν:

Τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, όταν όλα μπήκαν σε lockdown, σταματήσαμε να χειρουργούμε σε μη επείγοντα περιστατικά και δώσαμε σε ορισμένους ασθενείς χημειοθεραπεία αντί για χειρουργική επέμβαση.

Ένα μήνα νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 2020, δημοσίευμα στην ιστοσελίδα thebmjopinion, την οποία διατηρεί το επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal, επικαλούμενο συστηματική ανασκόπηση σχετικά με την καθυστέρηση διαγνώσεων καρκίνου, ανέφερε πως σε βάθος χρόνου καθυστερήσεις τόσο σε νέες διαγνώσεις καρκίνων αλλά και στην αντιμετώπισή τους θα κοστίσουν χιλιάδες ζωές:

Μια πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο, προέβλεψε ότι για τέσσερις κοινούς τύπους καρκίνου (καρκίνος του μαστού, του εντέρου, του πνεύμονα, και του οισοφάγου), οι καθυστερήσεις στη διάγνωση λόγω της πανδημίας της COVID-19 θα οδηγήσουν σε περίπου 3500 θανάτους από καρκίνο που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, που ισοδυναμούν με 60.000 χρόνια απώλειας ζωής, αντικατοπτρίζοντας το προφίλ νεότερης ηλικίας πολλών καρκινοπαθών.

Σε χειρουργικές επεμβάσεις καρκίνου, ακτινοθεραπεία και συστηματικές θεραπείες και για τους επτά καρκίνους που εξετάσαμε (ουροδόχου κύστης, μαστού, παχέος εντέρου, ορθού, πνεύμονα, τραχήλου και κεφαλής και τραχήλου), καθυστερήσεις μόνο 4 εβδομάδων συσχετίστηκαν με μεγαλύτερο αντίκτυπο στη θνησιμότητα. Μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, μια καθυστέρηση χειρουργικής επέμβασης 12 εβδομάδων μέσα σε ένα έτος lockdown και καθυστερημένη ανάρρωση μόνο για τον καρκίνο του μαστού θα μπορούσε να μεταφραστεί σε περισσότερους από 1400 επιπλέον θανάτους, χωρίς να υπολογίζονται οι επιδράσεις καθυστέρησης οποιασδήποτε συστηματικής θεραπείας ή ακτινοθεραπείας που οδηγεί σε περαιτέρω θνησιμότητα ή υποτροπές ασθενειών, και άλλες επιπτώσεις της καθυστέρησης στην κοινωνία και την υγεία.

Τον Δεκέμβριο του 2021, σχετικό δημοσίευμα της ιστοσελίδας του Διεθνούς Ογκολογικού Δικτύου με τίτλο “Why are we not Talking About Cancer Deaths due to COVID-19?” τόνισε πως ανθρώπινες ζωές χάθηκαν και θα χαθούν τα επόμενα χρόνια από άλλες ασθένειες που δεν αντιμετωπίστηκαν ή δεν διαγνώστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας:

Μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2020 και της 18ης Απριλίου 2020, οι ΗΠΑ κατέγραψαν εκτιμώμενη μείωση κατά 46,4% του μέσου όρου του αριθμού των πρόσφατα διαγνωσμένων περιπτώσεων έξι από τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου (μαστού, παχέος εντέρου, οισοφάγου, γαστρικού, πνεύμονα και παγκρέατος).

Άλλες χώρες έχουν επηρεαστεί παρόμοια, για να αναφερθούμε σε κάποιες: το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασε μείωση στον αριθμό των παραπομπών για ύποπτο καρκίνο σε ποσοστό άνω του 80% ενώ ίσχυαν περιορισμοί (σσ: κατά της διασποράς της COVID-19)· κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, η Ινδία κατέγραψε πτώση 38% στις διαγνώσεις παθολογικών, πτώση 54% στον αριθμό των νέων ασθενών που καταγράφηκαν με καρκίνο, 46% μείωση στον αριθμό των ασθενών παρακολούθησης και 36% πτώση στις εισαγωγές στα νοσοκομεία για καρκίνο· και στη Νέα Ζηλανδία, σημειώθηκε μείωση 40% στις καταχωρήσεις καρκίνου σε σύγκριση με το 2018–2019 κατά τη διάρκεια του εθνικού lockown τον Μάρτιο-Απρίλιο 2020.

Αυτό δεν οφείλεται στο ότι λιγότεροι άνθρωποι έχουν καρκίνο αλλά επειδή λιγότεροι άνθρωποι έρχονται για να κάνουν εξετάσεις. Στην κορύφωση της πανδημίας τον Απρίλιο του 2020, οι προληπτικοί έλεγχοι στις ΗΠΑ για καρκίνους του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και του πνεύμονα ήταν χαμηλότεροι αντίστοιχα κατά 85%, 75%, 74% και 56% σε σύγκριση με το 2019. Συνολικά, εκτιμάται ότι έχουν χαθεί περίπου 10 εκατομμύρια προληπτικοί έλεγχοι καρκίνου στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας και δεν γνωρίζουμε πόσες έχουν επαναπρογραμματιστεί εγκαίρως.

Το δημοσίευμα αναφέρει πως το National Cancer Institute εκτιμούσε πως, λόγω καθυστερήσεων στη διάγνωση, μέσα στην επόμενη δεκαετία θα υπάρξουν σχεδόν 10.000 επιπλέον θάνατοι μόνο από περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου και του μαστού, και μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, παραθέτει εκτίμηση του British Medical Journal για αυξήσεις θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο κατά 20% λόγω της πανδημίας, ενώ τονίζει πως η κατάσταση αυτή δεν περιορίζεται στους καρκίνους, αφού ανάλογες καθυστερήσεις επηρεάζουν και άτομα με καρδιακές παθήσεις και λοιπές μη μεταδοτικές ασθένειες.

Τέλος, σε πρόσφατο δημοσίευμα του πανεπιστημίου UC Davis της California, με τίτλο “The missed cancer diagnoses: Impacts from COVID-19” αναφέρεται πως oι ερευνητές στο UC Davis Comprehensive Cancer Center διαπίστωσαν ότι το 2020 σημειώθηκαν σημαντικά λιγότερες διαγνώσεις καρκίνου για 17 από τους 21 πιο κοινούς τύπους. Για το ίδιο έτος, οι ερευνητές εκτιμούν πως υπήρξαν 25% έως 50% λιγότερες διαγνώσεις πρώιμου σταδίου από το αναμενόμενο, σε προσυμπτωματικό πλαίσιο, για διαφόρων τύπων καρκίνου όπως του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και του μελανώματος.

Η ανάκληση της μελέτης από το επιστημονικό περιοδικό όπου δημοσιεύτηκε

Στις 26 Ιουνίου 2024, το επιστημονικό περιοδικό Cureus ανακοίνωσε την ανάκληση της μελέτης. Όπως αναφέρει το περιοδικό σε ανακοίνωση του η απόφαση πάρθηκε έπειτα από ανασκόπηση μετά τη δημοσίευση, ενώ οι συντάκτες του διαφώνησαν με την απόφαση:

[Η ανακοίνωση] ανακαλεί το άρθρο “Increased Age-Adjusted Cancer Mortality After the Third mRNA-Lipid Nanoparticle Vaccine Dose During the COVID-19 Pandemic in Japan” που δημοσιεύτηκε στον τόμο 16, τεύχος 4.

Ανάκληση

Οι αρχισυντάκτες απέσυραν αυτό το άρθρο. Κατά την ανασκόπηση μετά τη δημοσίευση, καθορίστηκε ότι η συσχέτιση μεταξύ των ποσοστών θνησιμότητας και της κατάστασης εμβολιασμού δεν μπορεί να αποδειχθεί με τα δεδομένα που παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο. Καθώς αυτό ακυρώνει τα συμπεράσματα του άρθρου, ελήφθη η απόφαση για ανάκληση.

Οι συγγραφείς διαφωνούν με αυτήν την ανάκληση.

Συμπέρασμα

Η υπό εξέταση μελέτη βρίθει μεθοδολογικών λαθών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν περιγραφικά στατιστικά στοιχεία για την επίπτωση των θανάτων από καρκίνο στη χώρα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψιν τους σημαντικές παραμέτρους, όπως την κατάσταση εμβολιασμού των ασθενών, την αυξημένη θνητότητα που παρουσίαζε την ίδια περίοδο η COVID-19 και, ιδίως, την επίπτωση των μέτρων περιορισμού εξάπλωσης της πανδημίας στη διάγνωση και στην παροχή περίθαλψης σε καρκινοπαθείς, έναν παράγοντα που επηρεάζει σημαντικά την πρόγνωση λόγω της καθυστερημένης ή ελλιπούς διάγνωσης. Τελικώς, το επιστημονικό περιοδικό στο οποίο είχε δημοσιευτεί η μελέτη προχώρησε σε ανάκληση της λόγω ελλιπών στοιχείων για την απόδειξη συσχέτισης μεταξύ της κατάστασης εμβολιασμού και της αυξημένης θνησιμότητας.

Την ίδια στιγμή τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της χώρας διαψεύδουν τον ισχυρισμό περί αύξησης θανάτων από καρκίνο, με τον αριθμό να παραμένει εντός των αναμενόμενων ορίων. Ανάλογες μελέτες δεν διαπίστωσαν αύξηση στους θανάτους από καρκίνο την ίδια περίοδο, αλλά παρατήρησαν σημαντική μετατόπιση της τοποθεσίας του θανάτου, με τους θανάτους σε ιατρικά ιδρύματα να μειώνονται σημαντικά και τους θανάτους σε οικίες ασθενών να αυξάνονται σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Τέλος, μελέτη που εξέτασε τη γενικότερη θνησιμότητα του πληθυσμού διαπίστωσε πως η θνητότητα από καρκίνο εξακολουθούσε να παρουσιάζει πτωτική τάση ακόμα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ενημέρωση 05/07/2024: Στο άρθρο προστέθηκε η ανακοίνωση της ανάκλησης της μελέτης την οποία επικαλούνταν τα υπό εξέταση δημοσιεύματα, η οποία ανακοινώθηκε μετά τη δημοσίευση του άρθρου.